Phần mở đầu
Tính cấp thiết của đề tài
Quản lý ngân sách nhà nước đóng vai trò quan trọng trong cải cách tài chính công, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội mà nhà nước và chính quyền địa phương quan tâm Huyện, với vai trò là cấp hành chính địa phương, thực hiện nhiều nhiệm vụ chi thiết yếu cho đời sống nhân dân và sự phát triển địa phương Do đó, việc quản lý ngân sách nhà nước, đặc biệt tại cấp huyện, là điều cần thiết trong quá trình phát triển đất nước.
Để đánh giá tính hợp lý và hiệu quả trong chi tiêu ngân sách của một đơn vị, cần xem xét công tác quản lý ngân sách của họ Phân tích tình hình chi ngân sách giúp xác định hiệu quả sử dụng tài chính, từ đó nhận diện các thuận lợi và khó khăn trong quản lý Việc này cũng cho phép đề xuất các giải pháp tích cực nhằm khắc phục hạn chế, phát hiện và ngăn chặn kịp thời các sai sót trong chi ngân sách, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội.
Trong những năm gần đây, với sự đổi mới của đất nước, các chính sách tài chính và hệ thống kế toán đã được cải cách để phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế Ngân sách Nhà nước huyện Tiền Hải đã có những chuyển biến tích cực, đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội, duy trì an ninh chính trị và trật tự xã hội, đồng thời xây dựng các công trình phúc lợi và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân trong tỉnh.
Việc tăng cường chi ngân sách nhà nước cấp huyện là cần thiết để quản lý tài chính hiệu quả, hỗ trợ chính quyền hoàn thành nhiệm vụ chính trị theo Nghị quyết Hội đồng nhân dân Điều này không chỉ giữ vững trật tự an ninh, mà còn nâng cao đời sống nhân dân và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội Chi ngân sách cấp huyện còn góp phần vào sự phát triển chung của ngân sách quốc gia, trở thành công cụ tài chính hiệu quả, hỗ trợ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước Đây là yếu tố quan trọng trong việc thực hiện Luật ngân sách nhà nước và các chính sách kinh tế của Đảng và Nhà nước.
Để đáp ứng nhu cầu nâng cao quản lý ngân sách huyện trong bối cảnh hiện nay, tôi đã quyết định chọn đề tài "Phân tích chi ngân sách nhà nước cấp huyện tại huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình" làm nội dung cho luận văn của mình.
Mục tiêu nghiên cứu
Bài viết phân tích tình hình chi ngân sách nhà nước tại huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình, nhằm đánh giá thực trạng và đưa ra các giải pháp cải thiện hiệu quả chi ngân sách cấp huyện Qua đó, các đề xuất sẽ tập trung vào việc tối ưu hóa nguồn lực tài chính, nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý ngân sách, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của huyện Tiền Hải.
- Hệ thống hoá một số vấn đề lý luận cơ bản về ngân sách cấp huyện, chi ngân sách cấp huyện.
Phân tích chi ngân sách nhà nước tại huyện Tiền Hải trong thời gian qua cho thấy những thành tựu đáng kể nhưng cũng tồn tại nhiều bất cập và hạn chế Việc đánh giá các mặt được giúp nhận diện những điểm mạnh trong quản lý tài chính công, trong khi đó, chỉ ra các vấn đề cần khắc phục sẽ hỗ trợ cho việc cải thiện hiệu quả chi tiêu ngân sách trong tương lai.
- Đề xuất các giải pháp chủ yếu góp phần tăng cường công tác chi ngân sách nhà nước huyện trong thời gian tới.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu về công tác chi ngân sách nhà nước cấp huyện tại huyện Tiền Hải, dựa trên phân cấp ngân sách nhà nước theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước Nghiên cứu đặc biệt chú trọng vào việc phân tích chi thường xuyên và chi đầu tư xây dựng cơ bản.
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu a Về không gian: Huyện Tiền Hải tỉnh Thái Bình b Về thời gian: Tập trung vào giai đoạn từ năm 2014-2017 tại huyện Tiền Hải. c Phạm vi nội dung: Phân tích nội dung chi thường xuyên chi xây dựng cơ bản, chi thường xuyên huyện Tiền Hải.
Đặc điểm địa bàn và phương pháp nghiên cứu
Đặc điểm địa bàn nghiên cứu
3.1.1 Điều kiện tự nhiên của huyện Tiền Hải
Tiền Hải là huyện ven biển, cách thị xã Thái Bình 21 km, Hà Nội 130 km và Hải Phòng 70 km Với hệ thống giao thông đường bộ và đường thuỷ thuận lợi, Tiền Hải dễ dàng giao lưu, hội nhập và trao đổi hàng hoá Huyện còn tiếp thu các thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến, đồng thời có khả năng thu hút vốn đầu tư từ các tổ chức và cá nhân trong và ngoài huyện, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội.
Huyện sở hữu vị trí địa lý thuận lợi với nguồn tài nguyên phong phú cả trên bề mặt và dưới lòng đất, cùng với tài nguyên vô tận từ biển Điều này tạo ra một tiềm năng lớn để phát triển nền kinh tế đa dạng, bao gồm nông, lâm, ngư nghiệp, công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp.
Huyện có địa hình bằng phẳng đặc trưng của vùng đồng bằng châu thổ, nhưng lại mang đặc điểm của bãi bồi ven biển với nhiều sông lạch Địa hình huyện được hình thành theo dạng lòng chảo, gồm hai vùng rõ nét: vùng đất trũng ở phía nội đồng và vùng đất cao ở ven biển.
Vùng trũng chủ yếu nằm ở các xã Tây Phong, Tây Tiến, Đông Lâm, với độ cao trung bình từ 0,5 - 0,6m so với mực nước biển Trong mùa mưa, khu vực này thường xuyên bị ngập úng và nhiễm mặn, ảnh hưởng đến chất lượng đất.
Tiền Hải thuộc vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, nhưng do vị trí giáp biển, khí hậu nơi đây mang đặc trưng của vùng duyên hải Điều này khiến mùa đông ở Tiền Hải thường ấm áp hơn và mùa hè mát mẻ hơn so với các khu vực ở sâu trong nội địa.
Nhiệt độ trung bình hàng năm dao động từ 23-24 độ C, với nhiệt độ cao nhất có thể đạt 39 độ C và thấp nhất là 4,1 độ C Chênh lệch nhiệt độ giữa ban ngày và ban đêm khoảng 15-20 độ C, trong khi sự chênh lệch trong một ngày đêm là khoảng 8-10 độ C Trung bình, khu vực này có 1.323 giờ nắng mỗi năm, với nhiệt độ trung bình tháng cao nhất đạt 28,8 độ C vào tháng 6 và tháng 7, trong khi nhiệt độ trung bình tháng thấp nhất là 16,4 độ C vào tháng 1.
Lượng mưa trung bình hàng năm dao động từ 1.500-2.000 mm, chủ yếu tập trung vào mùa hè từ tháng 4 đến tháng 10, chiếm tới 80% tổng lượng mưa cả năm Mùa khô kéo dài từ tháng 11 đến tháng 3, chỉ chiếm khoảng 20% lượng mưa hàng năm, trong đó tháng 12 và tháng 1 thường có lượng mưa thấp hơn lượng bốc hơi, còn tháng 2 và 3 là thời kỳ mưa phùn ẩm ướt.
+ Độ ẩm không khí giao động từ 80-90%.
Gió thịnh hành chủ yếu là gió Đông Nam, mang theo không khí nóng ẩm với tốc độ trung bình từ 2-5m/giây Trong mùa hè, thường xảy ra gió bão kèm theo mưa lớn, gây ra nhiều thiệt hại nghiêm trọng Gió bão thường xuất hiện từ tháng 5 đến tháng 10, có thể kéo dài đến tháng 11.
Mỗi năm, huyện thường phải đối mặt với 2 đến 3 cơn bão, có năm lên tới 6 cơn, gây thiệt hại lớn cho đời sống người dân Vào mùa đông, gió Đông Bắc mang theo không khí lạnh, tạo điều kiện thuận lợi cho việc trồng các cây ôn đới trong sản xuất nông nghiệp.
Khí hậu Tiền Hải tạo điều kiện thuận lợi cho nông nghiệp, nhưng sự phân hoá theo mùa và các hiện tượng thời tiết như bão, giông, vòi rồng, gió mùa đông bắc khô hanh đòi hỏi cần có biện pháp phòng chống bão, lụt và hạn hán hiệu quả.
Đất Tiền Hải được hình thành từ phù sa sông và biển, với đặc điểm thuỷ triều tạo nên các luồng lạch hình sin song song với đê biển Huyện Tiền Hải có bốn nhóm đất chính: nhóm đất cát, nhóm đất phù sa, nhóm đất phèn mặn và nhóm đất mặn, bao gồm đất phù sa nhiễm mặn.
- Tài nguyên nước: Nước phục vụ cho sản xuất và sinh hoạt của nhân dân trong huyện được lấy từ hai nguồn:
Nguồn nước mặn tại Tiền Hải chủ yếu được cung cấp từ hệ thống sông Hồng, bao gồm các sông Trà Lý, Lân và Long Hầu Hàng năm, tổng lượng dòng chảy đạt hàng trăm tỷ m³, kết hợp với hệ thống kênh mương và hàng ngàn m² ao hồ, đầm, tạo ra nguồn nước mặt dồi dào Điều này đáp ứng đầy đủ nhu cầu nước sinh hoạt và sản xuất của người dân trong khu vực.
Nguồn nước ngầm tại Tiền Hải rất phong phú với trữ lượng lớn và mực nước ngầm nông Hiện tại, việc khai thác nước ngầm chủ yếu nhằm cung cấp nước sạch cho nông thôn vẫn còn ở mức độ hạn chế Tuy nhiên, trong tương lai, sẽ có kế hoạch khai thác nước ngầm nhiều hơn để phục vụ nhu cầu của người dân Đặc biệt, Tiền Hải đang tiến hành khai thác mỏ nước khoáng chất lượng cao, hướng đến phục vụ thị trường trong và ngoài nước, với triển vọng phát triển mạnh mẽ.
Bờ biển Tiền Hải dài khoảng 23km, nằm trong vùng lãnh hải rộng lớn với tiềm năng hải sản phong phú Theo Viện Nghiên cứu hải sản I, khu vực này có ít nhất 46 loài cá có giá trị kinh tế, 10 loài tôm và 5 loài mực, với trữ lượng ước tính lên tới hàng chục ngàn tấn.
Bãi biển ven cửa sông lớn có vùng nước lợ phong phú, nơi sinh sống của nhiều loài hải sản có giá trị kinh tế như tôm, cua, ngao và vạng Diện tích bãi triều ven biển rộng lớn tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các loài hải sản này.
4000 ha đang được quan tâm phát triển.
Phương pháp nghiên cứu
3.2.1 Cách tiếp cận Để nghiên cứu thực trạng phân tích chi ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Tiền Hải, tác giả đề tài chọn phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp và dữ liệu thứ cấp thông qua công tác khảo sát 83 cán bộ công chức trên địa bàn huyện Tiền Hải tỉnh Thái Bình trong đó có 25 cán bộ tài chính huyện, 37 cán bộ xã, 11 cán bộ thuế và 10 cán bộ kho bạc nhà nước huyện Tiền Hải tỉnh Thái Bình Đồng thời, dữ liệu còn có được thông qua các báo cáo thường niên, thường kỳ của UBND huyện Tiền Hải từ năm 2014 đến năm 2017 Từ các số liệu có được đó để thấy được thực trạng Chi ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện, tìm ra những ưu điểm phát huy, nhược điểm cần khắc phục và đề xuất một số kiến nghị về cho việc chi ngân sách nhà nước góp phần nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện trong thời gian tới.
Mô hình nghiên cứu thực hiện đề tài được theo ba bước như sau:
Bước đầu tiên trong việc phân tích chi ngân sách nhà nước cấp huyện là xác định yêu cầu của đề tài và tìm kiếm thông tin dựa trên khung lý thuyết về chi ngân sách Qua đó, cần xác định các nội dung thiết yếu và các yếu tố liên quan đến công tác phân tích này.
Bước 2 trong nghiên cứu là phân tích thực trạng chi ngân sách nhà nước tại huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình, dựa trên các số liệu, báo cáo và thống kê từ đơn vị Kết quả thu được sẽ phản ánh rõ các khía cạnh liên quan đến chi ngân sách trong khu vực này Sau khi phân tích dữ liệu, kết hợp với khung lý thuyết, nghiên cứu sẽ chỉ ra những ưu điểm, nhược điểm và các nguyên nhân dẫn đến tình trạng hiện tại.
Bước 3: Bài viết phân tích những tồn tại, ưu điểm và nhược điểm trong việc chi ngân sách nhà nước tại huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình Kết quả nghiên cứu đưa ra các kiến nghị nhằm cải thiện công tác quản lý ngân sách nhà nước tại đơn vị trong thời gian tới.
3.2.2 Phương pháp thu thập dữ liệu
Dựa trên khung lý thuyết về phân tích chi ngân sách nhà nước cấp huyện, tôi đã tiến hành thu thập dữ liệu cần thiết cho việc phân tích chi ngân sách nhà nước tại huyện Tiền Hải Dữ liệu dự kiến thu thập bao gồm hai loại: dữ liệu sơ cấp và dữ liệu thứ cấp, với quy trình thu thập cụ thể cho từng loại dữ liệu.
3.2.2.1 Thu thập dữ liệu sơ cấp
Luận văn sử dụng nguồn dữ liệu sơ cấp thu thập được từ công tác khảo sát
Bài viết này nghiên cứu định tính về công tác phân tích chi ngân sách tại huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình, với sự tham gia của 83 cán bộ công chức Thông tin chi tiết về mẫu điều tra được trình bày trong phụ lục 1.
3.2.2.2 Thu thập dữ liệu thứ cấp
Bài luận văn sử dụng dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo của UBND huyện Tiền Hải nhằm phân tích và so sánh công tác phân tích chi ngân sách nhà nước của huyện Tiền Hải với các huyện lân cận Mục tiêu là làm rõ tình hình chi ngân sách của huyện, từ đó đánh giá hiệu quả và sự khác biệt trong quản lý ngân sách giữa các địa phương.
3.2.3 Phương pháp phân tích dữ liệu
Sau khi thu thập dữ liệu về phân tích chi ngân sách nhà nước huyện Tiền Hải, tôi tiến hành phân tích để có cái nhìn rõ hơn về công tác này Phân tích sẽ chỉ ra ưu điểm, nhược điểm và nguyên nhân của chúng Dựa trên kết quả, đề tài sẽ đưa ra kiến nghị cho việc chi ngân sách huyện trong tương lai, nhằm giúp huyện đạt được mục tiêu nhanh chóng hơn Đề tài áp dụng các phương pháp phân tích dữ liệu như thống kê tổng hợp và phân tích so sánh, cùng với sự hỗ trợ của phần mềm Excel.
3.2.3.1 Phương pháp phân tích thống kê tổng hợp
Dựa trên số liệu từ phòng Hành chính nhân sự và các phòng ban khác, đề tài sẽ trình bày lại dữ liệu dưới dạng sơ đồ tổ chức bộ máy huyện và bảng biểu thống kê nguồn lực cùng sự phát triển kinh tế - xã hội Thông tin thu thập từ bảng hỏi sẽ được chọn lọc và sắp xếp theo trật tự hợp lý, giúp dễ dàng nhận diện các thông tin quan trọng và có giá trị cao nhất.
3.2.3.2 Phương pháp phân tích so sánh
Dữ liệu thu thập được sẽ được trình bày dưới dạng bảng biểu để tính toán sự biến động của các chỉ tiêu qua các thời kỳ, bao gồm quản lý ngân sách, tỷ lệ thu và chi ngân sách Sau khi có kết quả, chúng tôi sẽ phân tích và so sánh số liệu qua từng năm, nhằm cung cấp cái nhìn tổng quan và chi tiết, dễ hiểu nhất.
Bài viết không chỉ so sánh các con số chi tiêu ngân sách nhà nước tại huyện Tiền Hải mà còn phân tích nội dung chi tiết về ngân sách của huyện này, đồng thời đối chiếu với khung lý thuyết chung về chi ngân sách nhà nước cấp huyện.
Bài viết sẽ phân tích và so sánh kế hoạch ngân sách nhà nước với thực tế thực hiện tại huyện Tiền Hải, nhằm chỉ ra những ưu điểm và nhược điểm trong công tác chi ngân sách Từ đó, chúng tôi sẽ đưa ra các kiến nghị khả thi và hiệu quả cho huyện.