Cơ sở lý luận và thực tiễn
Cơ sở lý luận
2.1.1 Một số khái niệm liên quan đến đề tài
- Khái niệm về cán bộ
Cán bộ là những người thực hiện công tác chuyên môn trong các cơ quan nhà nước, bao gồm cán bộ nhà nước, cán bộ khoa học và cán bộ chính trị Họ là những cá nhân đảm nhiệm chức vụ trong tổ chức, khác biệt với những người không có chức vụ (Pháp lệnh cán bộ, công chức, 1998).
Theo Điều 4 của Luật cán bộ, công chức năm 2008, “cán bộ” được định nghĩa là công dân Việt Nam được bầu, phê chuẩn hoặc bổ nhiệm vào các chức vụ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội từ cấp Trung ương đến địa phương, trong biên chế và nhận lương từ ngân sách nhà nước.
Chủ tịch Hồ Chí Minh định nghĩa cán bộ một cách đơn giản và dễ hiểu: "Cán bộ là người giải thích chính sách của Đảng và Chính phủ cho dân chúng, đồng thời báo cáo tình hình dân chúng để Đảng và Chính phủ có thể điều chỉnh chính sách cho phù hợp" (Hồ Chí Minh, 1974).
"Cán bộ" là thuật ngữ chỉ những cá nhân có chức vụ được bầu cử, phê chuẩn hoặc bổ nhiệm, làm việc trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội và lực lượng vũ trang nhân dân từ Trung ương đến địa phương Họ thuộc biên chế Nhà nước, hưởng lương từ ngân sách nhà nước và giữ vai trò nòng cốt trong cơ quan, tổ chức, có thể là lãnh đạo hoặc quản lý, với ảnh hưởng lớn đến hoạt động và sự phát triển của tổ chức.
- Khái niệm cán bộ chủ chốt
Hiện nay có nhiều cách hiểu về thuật ngữ cán bộ chủ chốt Theo Từ điển tiếng Việt, khái niệm “chủ chốt” được hiểu là
“quan trọng nhất, có tác dụng làm nòng cốt”
"Cán bộ chủ chốt" là những người lãnh đạo có nhiệm vụ quan trọng trong việc quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ Họ chịu trách nhiệm trước tập thể và cấp trên về công việc được giao, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong việc cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước Các cán bộ này chủ trì hoạch định chiến lược phát triển, xác định mục tiêu và phương hướng thực hiện các nhiệm vụ, đồng thời kiểm tra, giám sát và điều chỉnh kịp thời các giải pháp cần thiết để đảm bảo hiệu quả trong công việc.
"Cán bộ chủ chốt" là những người giữ chức vụ quan trọng, có ảnh hưởng lớn đến hoạt động của tổ chức, đảm nhận nhiệm vụ lãnh đạo và quản lý bộ máy Họ đóng vai trò nòng cốt trong các tổ chức thuộc hệ thống bộ máy của một cấp nhất định, tham gia định hướng và điều khiển hoạt động để thực hiện chức năng và nhiệm vụ được giao, đồng thời chịu trách nhiệm trước cấp trên và cấp dưới về lĩnh vực công tác của mình.
Đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tổ chức Đảng, chính quyền và các đoàn thể chính trị - xã hội, ảnh hưởng đến việc thực hiện chủ trương, nghị quyết của Đảng cũng như chính sách, pháp luật của Nhà nước Họ lãnh đạo và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội tại địa bàn nông thôn mà mình phụ trách.
Chất lượng cán bộ được hiểu là tiêu chí tổng hợp đánh giá phẩm chất, giá trị của một cá nhân, bao gồm đạo đức, trình độ và năng lực giải quyết công việc Theo Lương Đình Danh (2012), chất lượng này không chỉ phản ánh khả năng làm việc mà còn thể hiện phẩm chất đạo đức của cán bộ.
2.1.2 Vai trò của cán bộ chủ chốt cấp xã, thị trấn
Vai trò của cấp xã:
Cấp xã là đơn vị hành chính cơ sở trong hệ thống hành chính Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong việc triển khai các chủ trương, nghị quyết của Đảng và chính sách của Nhà nước Đây là nơi tiếp xúc trực tiếp với người dân, giúp kiểm nghiệm tính hiệu quả của các chính sách Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh tầm quan trọng của cấp xã khi cho rằng “Cấp xã là gần dân nhất, là nền tảng của hành chính Cấp xã làm được việc thì mọi việc đều xong xuôi.”
Do vậy, cấp xã có vai trò rất quan trọng trong công cuộc phát triển kinh tế
- xã hội của đất nước, đặc biệt là trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước hiện nay
Từ khi ra đời, Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định cấp xã là địa bàn quan trọng trong hoạt động bí mật, nơi nuôi dưỡng và bảo vệ các tổ chức của Đảng, đồng thời thực hiện công tác tuyên truyền, giác ngộ nhân dân tham gia vào phong trào cách mạng Khi giành chính quyền, Đảng trở thành lực lượng lãnh đạo toàn xã hội, làm cho vai trò của cấp xã càng trở nên thiết yếu, vì đây là nơi thực hiện các chính sách, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước, cũng như cung cấp thông tin và kinh nghiệm để Đảng điều chỉnh, hoàn thiện các chính sách đó.
Trong bối cảnh đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, vai trò của cấp xã ngày càng quan trọng, không chỉ trong việc thực hiện các chính sách của Đảng và Nhà nước mà còn trong việc phản ánh nguyện vọng của nhân dân Cấp xã tập trung tiềm năng lao động, đất đai và ngành nghề, sản xuất nhiều của cải vật chất, đặc biệt là lương thực, thực phẩm Đồng thời, xã còn là nơi tiêu thụ sản phẩm, cung cấp nguyên liệu cho ngành công nghiệp và nguồn nhân lực cho nhiều lĩnh vực, góp phần vào các mục tiêu kinh tế - xã hội của đất nước và địa phương.
Cấp xã là nơi giao lưu phong phú giữa giá trị lịch sử và thực tiễn văn hóa quê hương, bao gồm các di tích văn hóa, lịch sử, cách mạng, cùng với phong tục tập quán và giá trị văn hóa truyền thống Những yếu tố này không chỉ mang giá trị thẩm mỹ mà còn có ý nghĩa giáo dục sâu sắc, góp phần quan trọng vào việc gìn giữ và phát triển các giá trị truyền thống của dân tộc.
Vai trò của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã:
+ Vai trò của cán bộ nói chung:
Cán bộ và công tác cán bộ luôn đóng vai trò quan trọng trong mọi giai đoạn của sự nghiệp cách mạng, là nhân tố quyết định thành công Mác - Ăngghen nhấn mạnh rằng để thực hiện tốt tư tưởng, cần có con người thực hiện trong thực tiễn Lịch sử chứng minh rằng các chính đảng muốn giành và giữ quyền lực phải xây dựng đội ngũ cán bộ trung thành, có khả năng thực hiện các mục tiêu và nhiệm vụ cách mạng Do đó, việc xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất và năng lực phù hợp với yêu cầu chính trị trong từng thời kỳ cách mạng là vô cùng cần thiết.
Ngay từ những năm đầu tiên nắm quyền, Hồ Chí Minh đã khéo léo tiếp thu và áp dụng lý luận về cán bộ của Chủ nghĩa Mác một cách sáng tạo.
Lênin đã nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác cán bộ trong thực tiễn Việt Nam, cho rằng thành công hay thất bại của công việc phụ thuộc vào chất lượng cán bộ Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Cán bộ là dây chuyền của bộ máy Nếu dây chuyền không tốt, không chạy thì động cơ dù tốt, dù chạy toàn bộ máy cũng tê liệt.” Vai trò của cán bộ được thể hiện rõ qua các mối quan hệ giữa cán bộ với đường lối chính sách, cán bộ với công việc và cán bộ với quần chúng (Hồ Chí Minh, 1974).
Phương pháp nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Thực trạng chất lượng đội ngũ chủ chốt xã, thị trấn huyện Đông Hưng 40 1 Về số lượng và cơ cấu cán bộ chủ chốt cấp xã
4.1.1 Về số lượng và cơ cấu cán bộ chủ chốt cấp xã
Theo quy định tại Luật cán bộ, công chức năm 2008 và Nghị định số 92/2009/NĐ-CP, số lượng chức danh cán bộ chủ chốt cấp xã hiện nay vẫn giữ nguyên so với thời điểm thực hiện Nghị định số 114/2003/NĐ-CP, bao gồm 11 chức danh.
Trong nhiều nhiệm kỳ, chức danh Chủ tịch HĐND cấp xã và thị trấn thường được đảm nhiệm bởi Bí thư hoặc Phó Bí thư Đảng ủy xã Điều này dẫn đến việc một người kiêm nhiệm hai chức danh khác nhau, mặc dù chúng có chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn riêng biệt.
- Huyện Đông Hưng có 43 xã và 01 thị trấn Tổng số cán bộ chủ chốt ở xã, Thị trấn hiện có là 440 đồng chí, trong đó:
+ Bí thư Đảng uỷ: 44 đồng chí (37 đồng chí kiêm nhiệm Chủ tịch HĐND xã)
+ Phó Bí thư Đảng uỷ: 44 đồng chí, trong đó 7 đồng chí kiêm nhiệm Chủ tịch HĐND xã
+ Phó chủ tịch HĐND xã chuyên trách: 44 đồng chí
+ Chủ tịch UBND xã: 44 đồng chí
+ Phó Chủ tịch UBND xã: 44 đồng chí
+ Chủ tịch Hội nông dân: 44 đồng chí
+ Chủ tịch Hội phụ nữ: 44 đồng chí
+ Chủ tịch Hội cựu chiến binh: 44 đồng chí
+ Chủ tịch UBMTTQ: 44 đồng chí
+ Bí thư đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh: 44 đồng chí
Trong huyện, 440 cán bộ chủ chốt ở các xã, thị trấn đều là đảng ủy viên xã, chiếm 100% Trong số này, 405 cán bộ là đại biểu HĐND cấp xã, chiếm 92%, và 5 đồng chí là đại biểu HĐND huyện, chiếm 1,14%.
- Tính về quá trình tham gia công tác ở cơ sở, trong số cán bộ chủ chốt nói trên có:
+ 79 đồng chí có thời gian công tác dưới 5 năm, chiếm 17,95%
+ 158 đồng chí có thời gian công tác từ 5-10 năm chiếm 35,9%
+ 203 đồng chí có thời gian công tác từ 10 năm trở lên chiếm 46,15%
Bảng 4.1 Số lượng và tỷ lệ cán bộ chủ chốt cấp xã, thị trấn huyện Đông hưng năm 2016 phân theo độ tuổi
Nguồn: Phòng nội vụ huyện Đông Hưng (2016)
Bảng 4.1 cho ta thấy đa phần cán bộ chủ chốt cấp xã thuộc độ tuổi từ
Tại cấp xã, có 26 cán bộ chủ chốt dưới 30 tuổi, chiếm 5,9% tổng số, tất cả đều là Bí thư đoàn thanh niên Độ tuổi từ 31 đến 45 tuổi là nhóm đông nhất với 179 đồng chí, chiếm 40,6% tổng số cán bộ chủ chốt, chủ yếu tập trung ở các chức danh Phó chủ tịch.
UBND xã (37 đồng chí), phó chủ tịch HĐND xã (26 đồng chí), Bí thư đoàn xã
Đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã, thị trấn huyện Đông Hưng có độ tuổi trung bình, với 16 đồng chí dưới 46 tuổi, 114 đồng chí từ 46 đến 50 tuổi (chiếm 25,9%) và 121 đồng chí trên 50 tuổi (chiếm 27,6%) Những cán bộ trên 50 tuổi thường có kinh nghiệm thực tế và kỹ năng giao tiếp tốt, nhưng dễ rơi vào tư tưởng bảo thủ và chậm thích nghi với thay đổi Trong khi đó, cán bộ trẻ mặc dù thiếu kinh nghiệm và còn e dè trong quyết định, nhưng lại tràn đầy nhiệt huyết, năng động và sẵn sàng tiếp thu kiến thức mới.
Trong bối cảnh kinh tế thị trường năng động, việc nắm bắt kịp thời và quyết đoán là yếu tố quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương Do đó, cần linh hoạt kết hợp giữa đội ngũ cán bộ có kinh nghiệm và việc trẻ hóa lực lượng cán bộ để đáp ứng yêu cầu phát triển.
Bảng 4.2 Số lượng và tỷ lệ cán bộ chủ chốt cấp xã, thị trấn huyện Đông
Hưng năm 2016 phân theo giới tính
2 Phó Bí thư Đảng ủy
7 Chủ tịch Hội nông dân
8 Chủ tịch Hội phụ nữ
10 Bí thư đoàn thanh niên
Theo số liệu từ Phòng nội vụ huyện Đông Hưng năm 2016, tỷ lệ nữ giữ chức vụ chủ chốt tại huyện Đông Hưng còn rất thấp, chỉ có 51 người, chiếm 11,59% tổng số Đặc biệt, không có nữ giới nào đảm nhiệm các vị trí quan trọng như Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND và Phó Chủ tịch UBND xã Sự thiếu hụt này cho thấy cần có sự cải thiện trong việc tăng cường sự tham gia của phụ nữ vào các vị trí lãnh đạo tại địa phương.
Trong quản lý phát triển kinh tế - xã hội, nữ cán bộ chủ chốt thường gặp nhiều khó khăn hơn so với nam giới, đặc biệt trong quy hoạch cán bộ ở cấp xã, thị trấn Để khắc phục tình trạng bất lợi này, cần chú trọng đào tạo, bồi dưỡng và đề bạt đội ngũ cán bộ nữ Hơn nữa, cần thiết phải có chính sách nhằm nâng cao vai trò của nữ giới trong lãnh đạo và quản lý kinh tế - xã hội tại địa phương.
4.1.2 Sức khỏe của đội ngũ cán bộ cấp xã
Tiêu chí sức khỏe đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã, xác định khả năng làm việc liên tục và hiệu quả trong thời gian dài Nó cũng phản ánh sự minh mẫn của trí óc trong việc nghiên cứu và giải quyết các công việc tại địa phương.
Trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo và chỉ đạo của huyện Đông Hưng, việc cụ thể hóa các nghị quyết và quy định của tỉnh về chăm sóc sức khỏe cho cán bộ các cấp đã được chú trọng Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và địa phương, chất lượng sức khỏe của đội ngũ cán bộ, đặc biệt là cán bộ chủ chốt cấp xã, đã được nâng cao đáng kể.
Sự phát triển kinh tế của đất nước và tỉnh đã nâng cao đời sống của nhân dân và đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã, cải thiện sức khỏe và khả năng làm việc của họ Hiện nay, sức khỏe của đội ngũ cán bộ cấp xã được nâng lên đáng kể, với khả năng chống đỡ các yếu tố gây bệnh và chịu đựng điều kiện môi trường khắc nghiệt Trong nhiều năm qua, không có cán bộ nào phải nghỉ việc dài ngày để điều trị bệnh 100% đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã đều có bảo hiểm y tế và thường xuyên được Trung tâm y tế tỉnh và huyện khám sức khỏe định kỳ Họ có thể làm việc liên tục trong các điều kiện khác nhau, thường xuyên đến địa bàn phụ trách để nắm bắt tình hình và giải quyết công việc.
4.1.3 Về phẩm chất chính trị và đạo đức
4.1.3.1 Trình độ lý luận chính trị
Chỉ tiêu phản ánh trình độ lý luận chính trị của cán bộ chủ chốt cấp xã là yếu tố quan trọng để đánh giá khả năng nắm vững quan điểm, đường lối và chủ trương của Đảng cũng như chính sách của Nhà nước Điều này cũng thể hiện khả năng vận động và thuyết phục quần chúng nhân dân của họ.
Bảng 4.3 trình bày số lượng và tỷ lệ cán bộ chủ chốt cấp xã, thị trấn huyện Đông Hưng năm 2016 đã được đào tạo về quản lý nhà nước và lý luận chính trị Thông tin này phản ánh mức độ chuẩn bị và năng lực của đội ngũ cán bộ trong công tác quản lý, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương.
2 Phó Bí thư Đảng ủy
8 Chủ tịch Hội phụ nữ
9 Chủ tịch Hội cựu chiến binh
10 Bí thư đoàn thanh niên Cộng Nguồn: Phòng nội vụ huyện Đông Hưng (2016)
Dữ liệu cho thấy tình hình đào tạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã tại huyện Đông Hưng trong hai lĩnh vực này đang gặp nhiều khó khăn.
Tỷ lệ cán bộ được đào tạo về quản lý nhà nước và lý luận chính trị còn thấp, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý nhà nước Chỉ có 23 trong số 440 cán bộ được đào tạo đại học, chiếm 5,22%, và 83 người có trình độ trung cấp Mặc dù trình độ lý luận của cán bộ cấp xã có phần tốt hơn, nhưng chủ yếu vẫn chỉ ở mức trung cấp với 250 người.
Những nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng cán bộ chủ chốt cấp xã, thị trấn huyện Đông Hưng
BỘ CHỦ CHỐT CẤP XÃ, THỊ TRẤN HUYỆN ĐÔNG HƯNG
4.2.1 Điều kiện làm việc và chế độ chính sách Đề đảm bảo cho cán bộ cấp xã yên tâm, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ thì nhất thiết phải quan tâm tới họ bằng việc ban hành các chính sách, chế độ đãi ngộ phù hợp hơn, nhất là phải đảm bảo đời sống vật chất cho đội ngũ này.
Cơ sở vật chất phục vụ cán bộ công chức cấp xã, thị trấn ở huyện Đông Hưng hiện nay chưa đáp ứng yêu cầu, với khoảng 70% trụ sở được xây dựng khang trang và kiên cố, trong khi 30% còn lại chưa được đầu tư do khó khăn về kinh phí Mặc dù phong trào xây dựng nông thôn mới đã thúc đẩy nhiều địa phương nâng cấp trụ sở và trang thiết bị, việc bố trí phòng làm việc cho đội ngũ cấp xã vẫn gặp khó khăn Hiện chỉ có Chủ tịch UBND xã và Bí thư Đảng ủy xã có phòng làm việc riêng, trong khi các chức danh khác phải chia sẻ phòng từ 2 đến 4 người, và trung bình mỗi xã chỉ có từ 4 đến 5 máy tính.
Bảng 4.14 Về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công việc Mức đánh giá
Nguồn: Tổng hợp số liệu điều tra (2017)
Khảo sát từ 82 cán bộ công chức cấp xã và thị trấn cho thấy gần 90% đánh giá rằng trang thiết bị và cơ sở vật chất phục vụ công việc chưa đáp ứng nhu cầu, chỉ đạt mức trung bình hoặc kém Chỉ có 12% cán bộ công chức cho rằng cơ sở vật chất và trang thiết bị của các xã, thị trấn đạt mức khá.
Điều kiện cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ công việc của cán bộ cấp xã hiện còn thiếu thốn, điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả công vụ và hạn chế khả năng tiếp cận các tiến bộ khoa học tiên tiến của đội ngũ này.
Bảng 4.15 Nhận xét đánh giá của cán bộ công chức cấp xã về chế độ chính sách đối với cán bộ chủ chốt xã
Các vấn đề nhận xét
1.Chính sách thu hút nhân tài
2 Chính sách về tiền lương
Theo số liệu điều tra năm 2017, 100% cán bộ cấp xã được đánh giá về chính sách thu hút nhân tài là chưa tốt Huyện Đông Hưng chưa thu hút được nhân lực tốt nghiệp từ các trường đại học hàng đầu Việt Nam, đặc biệt là những sinh viên loại khá trở lên, do họ ưu tiên làm việc tại các sở, ngành cấp tỉnh hoặc công chức cấp huyện Điều này một phần do điều kiện làm việc ở xã còn nghèo nàn, lạc hậu và chế độ tiền lương chưa thỏa đáng, dẫn đến việc sinh viên tốt nghiệp không muốn quay về làm việc tại cơ sở, khiến tỷ lệ cán bộ cấp xã có bằng đại học chính quy gần như không có.
Chế độ chính sách tiền lương cho cán bộ cấp xã hiện chưa tốt, theo khảo sát, tất cả ý kiến đều thống nhất đánh giá này Phần lớn cán bộ chủ chốt cấp xã là người địa phương, ngoài công việc xã hội, họ còn phải lo phát triển kinh tế gia đình, trong đó hơn 80% vẫn dựa vào nông nghiệp làm nguồn thu chính Tình trạng này ảnh hưởng đến chất lượng công tác của họ, khiến việc nâng cao trình độ chuyên môn gặp khó khăn do điều kiện kinh tế khó khăn và chế độ tiền lương, phụ cấp không đủ đảm bảo cuộc sống cho bản thân và gia đình.
Bảng 4.16 Bảng lương và phụ cấp của cán bộ chủ chốt cấp xã tháng 6 năm 2016
2 Phó bí thư đảng ủy
4 Phó chủ tịch UBND xã
5 Phó chủ tịch HĐND xã
6 Chủ tịch hội nông dân
8 Chủ tịch hội liên hiệp phụ nữ
9 Chủ tịch hội cựu chiến binh
10 Bí thư đoàn thanh niên
Nguồn: Tổng hợp từ số liệu điều tra năm (2017)
Theo hệ số tính bảng lương của cán bộ cấp xã năm 2016, lương cao nhất cho chức danh bí thư Đảng ủy là 3,411,239 đồng sau khi trừ các khoản bảo hiểm Mức lương và phụ cấp này không đủ để đảm bảo cuộc sống cá nhân và gia đình của họ, dẫn đến việc họ không thể toàn tâm toàn ý cho công việc Đặc biệt, các chức danh khác, bao gồm các đoàn thể, còn nhận mức lương và phụ cấp thấp hơn nhiều Do đó, cần có chính sách hỗ trợ cụ thể cho cán bộ cấp xã để họ yên tâm công tác.
Điều kiện làm việc và chế độ chính sách dành cho cán bộ cấp xã tại huyện Đông Hưng hiện chưa đảm bảo và chưa thỏa đáng, dẫn đến sự thiếu đồng bộ và nhất quán Tình trạng này ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã.
Chính sách BHXH và chính sách BHYT đều được đánh giá ở mức khá. 4.2.2 Về công tác quy hoạch
Bảng 4.17: Đánh giá của cán bộ công chức cấp xã về công tác quy hoạch cán bộ chủ chốt cấp xã Tiêu chí
Nguồn cán bộ kế cận thiếu
Công tác quy hoạch cán bộ chưa công khai minh bạch
Nguồn: Tổng hợp số liệu điều tra (2017)
Một cuộc khảo sát từ 82 cán bộ công chức cấp xã cho thấy 100% người tham gia đều nhận thức được tầm quan trọng của công tác quy hoạch cán bộ cấp xã đối với chất lượng cán bộ Hơn 90% cho rằng nguồn cán bộ kế cận đang thiếu hụt, trong khi hơn 60% cho rằng quy trình quy hoạch chưa minh bạch Thực tế cho thấy công tác này còn nhiều bất cập, không tuân theo quy trình hợp lý và thường bị ảnh hưởng bởi yếu tố chủ quan, dẫn đến việc bố trí và sử dụng cán bộ không hiệu quả Hơn nữa, công tác quy hoạch chưa phát huy được quy chế dân chủ và chưa hỗ trợ tốt cho đảng viên trẻ trong việc phát triển thành cán bộ địa phương.
Để quy hoạch cán bộ hiệu quả, cần liên kết chặt chẽ với công tác đào tạo, bồi dưỡng và luân chuyển cán bộ Các cấp huyện, xã và đơn vị cơ sở phải đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ hiện tại, xác định rõ nguyên nhân mạnh, yếu của họ Dựa trên những đánh giá này, cần đưa ra kế hoạch công tác cán bộ cho các giai đoạn 5 năm và 10 năm tiếp theo.
4.2.3 Về vấn đề đào tạo bồi dưỡng cán bộ cấp xã
Bảng 4.18 Đánh giá của cán bộ công chức cấp xã về công tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ
Nội dung lấy ý kiến đánh giá (82 người) Đối tượng bồi dưỡng, đào tạo
Nội dung chương trình bồi dưỡng đào tạo
Công tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ cấp xã đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao kiến thức và năng lực cho đội ngũ này Tuy nhiên, theo số liệu khảo sát năm 2017, công tác đào tạo tại huyện Đông Hưng vẫn chưa được thực hiện một cách toàn diện và còn nhiều hạn chế Đáng chú ý, việc đào tạo và bồi dưỡng cán bộ hiện nay vẫn phụ thuộc chủ yếu vào sự chỉ đạo từ cấp trên.
Theo số liệu từ bảng trên, 50% cán bộ công chức cấp xã cho rằng việc xác định đối tượng bồi dưỡng đào tạo cho cán bộ cấp xã là không hợp lý.
Theo khảo sát, 65,5% ý kiến cho rằng nội dung chương trình bồi dưỡng và đào tạo chưa hợp lý và thiếu tính thực tiễn, chủ yếu tập trung vào lý thuyết mà không chú trọng đến kỹ năng xử lý tình huống trong công việc hàng ngày Nội dung đào tạo còn chung chung, thiếu sự kế thừa và đặc thù cho từng vùng miền Hầu hết cán bộ công chức cấp xã đều mong muốn tham gia các lớp bồi dưỡng về kỹ thuật soạn thảo văn bản, kỹ năng tuyên truyền, lập kế hoạch phát triển kinh tế xã, cũng như kỹ năng tiếp công dân và giải quyết khiếu nại tố cáo.
Theo khảo sát, 53% ý kiến cho rằng phương pháp giảng dạy hiện tại không hợp lý, thiếu tính khoa học và không thu hút người học Nhiều học viên cảm thấy chán nản do kỹ năng giảng dạy dập khuôn, dẫn đến tình trạng nghỉ học nhiều hoặc chỉ tham gia cho có lệ Chỉ có 25% ý kiến đồng ý rằng nội dung giảng dạy là hợp lý.
Theo ý kiến của 70% người tham gia, thời gian tổ chức đào tạo bồi dưỡng hiện tại không phù hợp và kéo dài liên tục, khiến học viên không kịp tiếp thu kiến thức và thiếu thời gian thực hành Do đó, cần xem xét việc tổ chức các buổi tập huấn vào cuối tuần để cải thiện hiệu quả học tập.
nhận xét chung
Qua đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực của đội ngũ cán bộ chủ cấp xã huyện Đông Hưng, có thể nhận thấy một số kết quả đáng ghi nhận, phản ánh sự phát triển và thách thức trong công tác quản lý tại địa phương.
4.3.1 Ưu điểm Đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã từng bước được phát triển, nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý, điều hành ở cơ sở; trình độ về lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ, kiến thức về quản lý nhà nước, tin học được nâng cao.
Việc tuyển dụng và bổ nhiệm cán bộ chủ chốt cấp xã đã được trẻ hóa và bố trí đúng quy định, đảm bảo đúng người, đúng việc, đúng trình độ năng lực Mặc dù số cán bộ nữ còn hạn chế, nhưng đã có sự gia tăng so với trước đây Đào tạo và bồi dưỡng cán bộ chủ chốt cấp xã đã có những chuyển biến tích cực nhờ sự quan tâm và đầu tư từ các ngành, các cấp, dẫn đến số cán bộ có trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên ngày càng tăng Hiện nay, việc cán bộ chủ chốt theo học cao đẳng, đại học để nâng cao trình độ chuyên môn đang trở nên phổ biến và có xu hướng gia tăng.
Hầu hết cán bộ chủ chốt cấp xã tại Đông Hưng đều được đào tạo lý luận chính trị, giúp họ lãnh đạo và xử lý tình huống hiệu quả hơn Đa số có trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên và được bồi dưỡng về quản lý nhà nước, nâng cao khả năng triển khai đường lối của Đảng và chính sách Nhà nước Năng lực lãnh đạo, điều hành, và phát triển kinh tế - xã hội ở cơ sở đã có chuyển biến tích cực, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế Cán bộ chủ chốt thể hiện tính chủ động, sáng tạo, khắc phục bệnh kinh nghiệm, giáo điều, và tính ỷ lại Họ nhiệt tình tham gia các hoạt động xây dựng đời sống văn hóa và gắn bó mật thiết với nhân dân, từ đó tạo được lòng tin và đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội địa phương Nhiều cán bộ có phẩm chất chính trị và đạo đức tốt, có kinh nghiệm từ quân đội và luôn gương mẫu trong công tác, vận dụng hài hòa chủ trương của Đảng với thực tế địa phương Họ hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị, góp phần vào phong trào thi đua hàng năm và nâng cao danh hiệu các xã trong huyện.
Chính quyền trong sạch, vững mạnh đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng của mình, với số lượng cán bộ chủ chốt đạt danh hiệu chiến sĩ thi đua cấp huyện và cấp tỉnh ngày càng gia tăng, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển địa phương.
Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã hiện nay vẫn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu của quá trình phát triển kinh tế, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, dẫn đến một số hạn chế cần khắc phục.
Chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt ở xã, thị trấn đã được cải thiện so với trước đây, nhưng vẫn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu Nhìn chung, đội ngũ cán bộ công chức hiện nay có kiến thức hành chính hạn chế, dẫn đến chất lượng hoạt động quản lý Nhà nước chưa cao.
Cơ cấu độ tuổi của cán bộ chủ chốt ở mức trung bình, chưa tạo động lực mạnh cho sự phát triển hoạt động của chính quyền cấp xã Trình độ ngoại ngữ và tin học thấp là điểm yếu lớn trong kỹ năng làm việc của đội ngũ này Tỷ lệ cán bộ chưa qua đào tạo về quản lý nhà nước khá cao, trong khi số cán bộ chủ chốt được đào tạo chuyên môn chủ yếu là học tại chức Nhiều cán bộ không được sắp xếp phù hợp với chuyên môn, và một bộ phận cán bộ có năng lực hạn chế, dẫn đến hiệu quả công tác chưa cao.
Quá trình thực hiện nhiệm vụ chính trị tại cơ sở gặp nhiều khó khăn và phức tạp Một số cán bộ chủ chốt ở các xã, thị trấn chưa lường hết được những khả năng xảy ra, dẫn đến công tác chỉ đạo đôi khi thiếu chủ động và còn lúng túng.
- Năng lực quản lý, điều hành nhất là quản lý hành chính của một số cán bộ còn yếu
- Những biểu hiện mâu thuẫn trong nội bộ cán bộ chủ chốt, mất đoàn kết nội bộ vẵn còn xảy ra ở một số xã trong huyện
Tư tưởng bảo thủ và chậm thích nghi với cơ chế thị trường vẫn tồn tại ở một số cán bộ chủ chốt tại xã, thị trấn Điều này đặc biệt thể hiện rõ trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, chuyển đổi cơ cấu cây trồng và áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, khi mà nhiều người vẫn trông chờ vào sự hỗ trợ từ cấp trên.
Một số cán bộ chủ chốt cấp xã chưa gương mẫu trong nhận thức và hành động, có biểu hiện vi phạm và sa sút về phẩm chất đạo đức Họ thiếu tinh thần trách nhiệm và thái độ phục vụ, gây phiền hà cho nhân dân với hành vi quan liêu, hách dịch Mặc dù đã có giải pháp ngăn ngừa tham nhũng và lãng phí, nhưng hiệu quả còn thấp, dẫn đến mất tín nhiệm và lòng tin của quần chúng đối với tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ cấp xã.
Nhiều cán bộ chủ chốt cấp xã gặp khó khăn trong năng lực lãnh đạo, chỉ đạo và điều hành hoạt động trong hệ thống chính trị địa phương Họ thường lúng túng trong việc nhận thức và xử lý tình huống, đặc biệt là trong quản lý đất đai và kinh tế Kỹ năng xử lý tình huống của họ còn yếu, thiếu thận trọng và đôi khi vội vàng Một số cán bộ thiếu khả năng độc lập và quyết đoán, dẫn đến sự thụ động trong thực hiện nhiệm vụ và thiếu khả năng bao quát tình hình Họ cũng gặp khó khăn trong công tác tuyên truyền và vận động quần chúng chấp hành các chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước Vai trò và trách nhiệm trong việc triển khai các phong trào địa phương chưa được thể hiện rõ ràng, trong khi việc giải quyết các vấn đề phức tạp về quản lý kinh tế, tài chính, văn hóa, xã hội và bảo vệ môi trường còn yếu kém Sự thiếu quyết tâm và chủ động trong việc học hỏi kinh nghiệm để phát huy tiềm năng và khắc phục khó khăn ở địa phương cũng là một vấn đề cần được chú ý.
Hạn chế về trình độ và năng lực của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã đang trở thành thách thức lớn trong bối cảnh yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội ngày càng cao, đặc biệt khi trình độ dân trí được nâng lên Để đạt được mục tiêu trở thành huyện nông thôn mới vào năm 2020, việc nâng cao năng lực lãnh đạo và trình độ chuyên môn, lý luận chính trị, quản lý nhà nước, và tin học cho đội ngũ này là điều cần thiết.
4.3.3.Nguyên nhân của kết quả và hạn chế, tồn tại
Kết quả đạt được tại huyện Đông Hưng là nhờ vào sự nỗ lực của các cấp ủy Đảng và chính quyền trong việc nghiên cứu, quán triệt và triển khai nghiêm túc các nghị quyết, quy định của Đảng và chính sách của Nhà nước về công tác cán bộ Đặc biệt, từ Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) về việc nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở, các cấp ủy đã phát huy vai trò lãnh đạo, đảm bảo nguyên tắc Đảng lãnh đạo trong công tác cán bộ Họ cũng thường xuyên chỉ đạo đổi mới và củng cố tổ chức Đảng ở cơ sở, chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã, từ đó tạo ra những chuyển biến quan trọng trong nhận thức và năng lực của đội ngũ cán bộ.
Cấp ủy huyện và cấp xã đã tăng cường chỉ đạo công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã, đặc biệt trong việc học tập các nghị quyết của Đảng Việc đổi mới hình thức truyền đạt nghị quyết được thực hiện thường xuyên để đảm bảo dễ hiểu và dễ nhớ, giúp cán bộ nắm rõ đường lối, chủ trương của Đảng, từ đó tạo sự tin tưởng vào lãnh đạo của Đảng và nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức Định kỳ, cấp ủy huyện tiến hành sơ kết, tổng kết việc thực hiện các nghị quyết và quy định của Trung ương, tỉnh về công tác cán bộ, qua đó đánh giá ưu, khuyết điểm và đề ra giải pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cấp xã và huyện.