ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
Đối tượng
Đàn lợn nái sinh sản và đàn lợn con theo mẹ nuôi tại trại Nguyễn Học, Ninh Giang, Hải Dương.
Địa điểm và thời gian thực hiện
- Địa điểm: Trại lợn Nguyễn Học, Ninh Giang, Hải Dương
- Thời gian tiến hành: từ ngày 20/11/2018 đến ngày 18/05/2019
Nội dung thực hiện
- Đánh giá tình hình chăn nuôi tại trại lợn Nguyễn Học, Ninh Giang, Hải Dương
- Tham gia phòng bệnh cho lợn nái và lợn con tại trại
- Tham gia chẩn đoán và và điều trị cho lợn nái và lợn con tại trại
- Tham gia các công tác khác tại trại.
Các chỉ tiêu và phương pháp thực hiện
3.4.1 Các chỉ tiêu theo dõi
- Tình hình chăn nuôi lợn tại trang trại
- Tình hình sinh sản của đàn lợn nái
- Biện pháp vệ sinh phòng bệnh
- Lịch tiêm phòng vắc xin cho đàn lợn nái tại trại
- Tình hình mắc bệnh trên đàn lợn nái và lợn con của trại
3.4.2.1 Phương pháp đánh giá tình hình chăn nuôi tại trại lợn Nguyễn Học, Ninh Giang, Hải Dương Để đánh giá tình hình chăn nuôi tại trại, tiến hành thu thập thông tin từ cán bộ kỹ thuật của trại, kết hợp với kết quả theo dõi tình hình thực tế tại trang trại
3.4.2.2 Quy trình chăm sóc nuôi dưỡng cho đàn lợn nuôi tại cơ sở
* Quy trình chăm sóc nái đẻ (nái nuôi con)
Vệ sinh sát trùng chuồng đẻ sạch sẽ, khô ráo trước khi chuyển nái sang chuồng đẻ
Tắm cho lợn nái bằng xà phòng và chuyển nái qua chuồng đẻ khoảng 7 - 10 ngày trước khi đẻ
Trước khi lợn con ra đời, cần chuẩn bị đầy đủ dụng cụ như khăn lau, bột xoa, cồn iod, cân, tải nilon, dầu bôi trơn, panh, kim tiêm, kìm cắt đuôi, máy mài nanh, bấm tai, sổ ghi chép, Oxytoxin, kháng sinh, lồng úm và bóng úm để đảm bảo quá trình sinh nở diễn ra suôn sẻ và an toàn.
* Khẩu phần ăn cho nái đẻ và nuôi con
Trước ngày dự kiến đẻ 3 ngày, lợn nái cần được cho ăn thức ăn mã số 3060 với lượng giảm dần 0,5kg/ngày, và chỉ được uống nước vào ngày đẻ Sau khi lợn nái đẻ 1 ngày, nên tăng dần lượng thức ăn từ 0,5 - 1kg/ngày cho đến ngày thứ 6 Đối với lợn nái nuôi con quá gầy hoặc có nhiều con, có thể tăng lượng thức ăn lên để đảm bảo sức khỏe.
- Lợn nái trước và sau đẻ một tuần trộn thức ăn với kháng sinh, canxi, colistin, amox trộn theo bữa (30 g/bữa)
- Sau đẻ 7 ngày trộn giải độc gan 3 ngày liên tục (Sobitol)
- Sau đẻ 17 ngày trộn ADE đến lúc cai sữa
- Lợn mẹ đẻ xong tiêm 20ml kháng sinh (gentamox), 2ml oxytoxin Ngày thứ
2 tiêm 4 ml oxytoxin, ngày 3 giống ngày 1
* Quy trình đỡ đẻ cho lợn nái:
- Biểu hiện bên ngoài: bồn chồn, đứng ngồi không yên, chân cào xuống nền chuồng, ỉa, đái vặt, trước đẻ 1 giờ bắt đầu tiết sữa
- Người đỡ: cắt móng tay, rửa tay sạch
- Một tay cầm chắc lợn con, một tay dùng khăn khô lau sạch dịch nhờn ở mồm, mũi và toàn thân cho lợn để lợn hô hấp thuận lợi
Cắt rốn là quy trình thắt dây rốn cách cuống rốn 3 cm, sau đó dùng kéo cắt phần bên ngoài nút thắt khoảng 1,5 cm Để đảm bảo vệ sinh, cần sát trùng dây rốn và vùng cuống rốn bằng cồn iod.
- Cho lợn con vào lồng úm có nhiệt độ 33 - 35°C
- Trước khi cho lợn con ra bú cần lau sạch vú lợn mẹ
- Phải trực liên tục cho đến khi lợn nái đẻ xong hoàn toàn, nhau ra hết, lợn nái trở về trạng thái yên tĩnh và cho con bú
Không can thiệp khi quá trình đẻ của lợn nái diễn ra bình thường, chỉ can thiệp khi lợn mẹ rặn đẻ lâu và khó khăn
* Kĩ thuật can thiệp lợn đẻ khó
- Một số biểu hiện lợn đẻ khó:
+ Khi đã vỡ nước ối mà lợn mẹ lại không có biểu hiện rặn đẻ
Lợn rặn đẻ liên tục với bụng căng phồng và đuôi cong lên, cho thấy lợn con đã di chuyển đến cổ tử cung Tuy nhiên, lợn con có thể quá lớn hoặc thai bị ngược, dẫn đến việc không thể ra ngoài.
+ Mắt của lợn mẹ trở nên rất đỏ do quá trình rặn đẻ liên tục
+ Lợn mẹ kiệt sức, thở nhanh, yếu ớt do quá trình rặn đẻ nên kiệt sức
- Cách can thiệp lợn đẻ khó:
+ Vệ sinh, sát trùng âm hộ và mông lợn Sát trùng tay, bôi gel bôi trơn
+ Đưa tay vào trong tử cung, nắm lấy lợn con, đưa lợn con ra ngoài
- Sử dụng thuốc cho lợn đẻ: Kháng sinh gentamox, sau khi đẻ xong điều trị 3 ngày liên tục, liều 20 ml/con
* Quy trình chăm sóc lợn con tại cơ sở
- 1 ngày: mài nanh, cắt đuôi, tiêm kháng sinh, tiêm kháng thể E.coli và sắt
- 3 ngày: cho uống cầu trùng
- 4 ngày: lắp máng tập ăn trộn Ecopiglet
- 6 ngày: thiến, khi thiến tiêm kháng sinh, sát trùng vị trí thiến
- Các thao tác mài nanh, bấm đuôi:
+ Chuẩn bị: máy mài nanh, kìm cắt đuôi, cồn sát trùng, thuốc kháng sinh
+ Lợn con sau khi đẻ khoảng nửa ngày hoặc một ngày thì được mài nanh, bấm đuôi, tiêm kháng sinh, tiêm kháng thể ecoli và sắt
+ Thao tác mài nanh: bắt lợn con kẹp vào đùi, mở miệng lợn con mài bằng phẳng từng bên một
Tiêm iron dextran 20% plus và kháng sinh với liều lượng 1ml/con là quy trình quan trọng Sau khi mài nanh và tiêm xong, cần túm hai chân sau và sử dụng kìm bấm đuôi để bấm 2/3 đuôi phía ngoài, lưu ý cắm kìm 15 phút đạt 300°C trước khi thực hiện Cuối cùng, sát trùng vị trí bấm bằng cồn để đảm bảo vệ sinh.
*Cho uống cầu trùng: Lợn con 3 ngày tuổi sẽ được nhỏ thuốc phòng cầu trùng
* Bấm tai, thiến: Khi lợn con được 6 ngày tuổi thì tiến hành bấm tai đối với lợn cái và thiến đối với lợn đực
- Bấm tai: lợn con được bấm tai theo quy định riêng của trại
Chuẩn bị dụng cụ thiến đầy đủ gồm: dao thiến, cồn sát trùng, panh kẹp, bông, xi - lanh tiêm và thuốc kháng sinh, ghế ngồi
Người thiến cần ngồi trên ghế cao và kẹp lợn con giữa hai đùi, đảm bảo đầu lợn con hướng xuống dưới Một tay nặn cho dịch hoàn nổi rõ, tay còn lại dùng dao rạch một vết giữa hai dịch hoàn Sau đó, dùng tay nặn dịch hoàn ra ngoài, lấy panh kẹp và xoắn để đứt dịch hoàn, rồi bôi cồn vào vị trí thiến Cuối cùng, tiêm 0,5 ml Gentamox để chống viêm nhiễm.
* Tập ăn sớm lúc 5 - 7 ngày tuổi
Để tập cho lợn con ăn sớm, trước tiên hãy cho một ít thức ăn vào máng ăn trong ô chuồng để chúng làm quen Khi lợn con đã quen và bắt đầu ăn, từ từ tăng lượng thức ăn và thêm Ecopiglet Trang trại sử dụng thức ăn hỗn hợp viên RomelkoBlue cho lợn con từ 5 ngày tuổi đến 3 ngày trước khi cai sữa, do công ty TNHH DE HEUS cung cấp Đồng thời, hàng ngày cần điều trị cho những lợn con mắc hội chứng tiêu chảy và các bệnh khác khi phát hiện.
* Đối với đàn lợn con theo mẹ đến khi cai sữa:
Ngay sau khi đẻ ra lợn con được tiến hành cắt rốn
Lợn con 2 - 3 ngày tuổi được bấm số tai, bấm đuôi, tiêm chế phẩm bổ sung sắt, cho uống thuốc phòng phân trắng lợn con và tiêu chảy
Từ 3 - 4 ngày tuổi cho uống thuốc phòng cầu trùng
Từ 4 - 5 ngày tuổi tiến hành kỹ thuật ngoại khoa (thiến lợn đực)
Từ 5 - 7 ngày tuổi tập cho ăn bằng thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh RomelkoBlue
Từ 7 - 10 ngày tuổi tiêm vắc xin Mycoplasma phòng suyễn lợn
Từ 14 -16 ngày tuổi tiêm vắc xin circovac phòng bệnh còi cọc
Từ 21 - 26 ngày tuổi tiến hành cai sữa cho lợn
Cai sữa cho lợn con nên được thực hiện khi lợn đạt 21 ngày tuổi, đặc biệt đối với những đàn có trọng lượng từ 5,5 kg đến 7 kg, miễn là chúng không mắc bệnh và có sức khỏe tốt.
3.4.2.3 Quy trình phòng bệnh tại cơ sở
Bảng 3.1 Lịch sát trùng chuồng trại
Ngoài khu vực chăn nuôi
Chuồng nái chửa Chuồng đẻ Chuồng cách ly
Chủ nhật Phun sát trùng Phun sát trùng
Thứ 2 Quét hoặc rắc vôi đường đi
Phun sát trùng + rắc vôi Phun sát trùng
Phun sát trùng toàn bộ khu vực
Phun sát trùng toàn bộ khu vực
Phun sát trùng + quét vôi đường đi
Phun sát trùng+Quét hoặc rắc vôi đường đi
Xả vôi xút gầm+ phun sát trùng
Xả vôi xút gầm+Phun sát trùng
Thứ 5 Phun sát trùng Phun sát trùng Phun sát trùng
Thứ 6 Phun sát trùng Phun sát trùng
+ rắc vôi Phun sát trùng
Phun sát trùng toàn bộ khu vực
Phun sát trùngtoàn bộ khu vực
Thứ 7 Vệ sinh tổng chuồng
Vệ sinh hàng ngày là yếu tố quan trọng để ngăn ngừa và kiểm soát dịch bệnh, đồng thời nâng cao năng suất trong chăn nuôi Trong quá trình thực tập và làm việc tại trại, tôi đã tham gia đầy đủ các công tác vệ sinh theo quy định của trại.
- Trước khi vào chuồng làm việc tất cả đều phải mặc quần áo bảo hộ, đi ủng, đi qua phòng sát trùng
- Xua cho lợn mẹ dậy ỉa, dọn phân tránh lợn mẹ nằm đè phân
- Rắc vôi, quét dọn lối đi
- Lau bầu vú cho nái nuôi con, lau mông, lau sàn bằng nước sát trùng
- Vệ sinh máng ăn sạch sẽ (máng tập ăn, uống lợn con)
Hàng ngày, cần thực hiện các biện pháp vệ sinh chuồng trại như xịt gầm sàn, rãnh thoát nước thải, phun thuốc sát trùng, quét vôi và loại bỏ mạng nhện, đồng thời rắc vôi bột ở cửa ra vào chuồng Sau khi cai sữa, cần tháo dỡ các tấm đan trong chuồng đẻ, ngâm chúng trong bể sát trùng một ngày, rồi dùng máy bơm cao áp để xịt sạch Ô chuồng và khung chuồng cũng cần được làm sạch bằng dung dịch NaOH loãng khoảng 5%, trong khi gầm chuồng được tiêu độc bằng vôi Sau khi mọi thứ đã khô, tiến hành lắp lại các tấm đan và đưa lợn chờ đẻ vào chuồng.
Thu dọn, sắp xếp dụng cụ, quét lối đi giữa các chuồng sau khi kết thúc mỗi ngày làm việc
* Phòng bệnh bằng vắc xin
Bảng 3.2 Lịch phòng bệnh bằng vắc xin và thuốc của trại
Loại lợn Tuổi Phòng bệnh Vắc xin -
1 - 3 ngày Thiếu sắt Iron dextran 20% plus Tiêm 1-2
Tiêu chảy Enro+ atropin 0,1% Tiêm 0,5
3 - 4 ngày Cầu trùng Toltrazuril 5% Uống 1-2
7 - 10 ngày Suyễn mycoplasma Tiêm bắp 2
14 -16 ngày Còi cọc Circovac Tiêm bắp 2
26 tuần tuổi Tai xanh PRRS Tiêm bắp 2
27 tuần tuổi Khô thai PV Tiêm bắp 2
27 tuần tuổi Giả dại AD Tiêm bắp 2
28 tuần tuổi Dịch tả SF Tiêm bắp 2
29 tuần tuổi LMLM FMD Tiêm bắp 2
30 tuần tuổi Tai xanh PRRS Tiêm bắp 2
31 tuần tuổi Khô thai PV Tiêm bắp 2
31 tuần tuổi Giả dại AD Tiêm bắp 2
10 tuần chửa Dịch tả SF Tiêm bắp 2
12 tuần chửa LMLM Aftopor Tiêm bắp 2
12 tuần chửa Giả dại Porcilis Begonia Tiêm bắp 2
Sau đẻ 15 ngày Khô thai Parvo Tiêm bắp 2
3.4.3 Chẩn đoán bệnh tại cơ sở
Trong thời gian thực tập tại trại, tôi đã áp dụng kiến thức học được để chẩn đoán và điều trị một số bệnh xảy ra, nhờ vào sự hỗ trợ của kỹ thuật viên và công nhân tại trại.
- Triệu chứng: lợn đẻ 2 - 3 ngày, sốt nhẹ, giảm ăn hay bỏ ăn, có dịch nhầy chảy ra từ âm hộ, màu trắng đục hoặc màu phớt vàng
Điều trị cục bộ bao gồm việc thụt rửa tử cung 1-2 lần mỗi ngày, sử dụng 2-4 lít nước đun sôi để nguội pha với thuốc tím 0,1% hoặc nước muối sinh lý 0,9% Sau đó, đặt 4-6 viên kháng sinh clorazol vào tử cung để chống viêm.
Điều trị toàn thân bao gồm tiêm hạ sốt analgin từ 2-3 ống mỗi ngày và tiêm Tetramycin bắp với liều 10-15 mg/kg trọng lượng cơ thể, kết hợp với tiêm septotryl bắp hoặc tĩnh mạch 1ml cho mỗi 10-15 kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày Quá trình tiêm nên được thực hiện liên tục trong 3-4 ngày Ngoài ra, cần tiêm bổ sung vitamin B1, B12 và thuốc tạo sữa thyroxine 1-2 ống mỗi ngày trong 2-3 ngày, chỉ thực hiện khi nhiệt độ cơ thể hạ xuống bình thường.
- Triệu chứng: Vú có màu hồng, sưng đỏ, sờ vào thấy hơi nóng, hơi cứng, ấn vào lợn nái có phản ứng đau
Lợn nái giảm ăn, hoặc bỏ ăn, nằm một chỗ, sốt cao 40,5°C - 42°C Sản lượng sữa giảm, lợn nái thường nằm úp đầu vú xuống sàn, ít cho con bú
Vắt sữa từ những vú bị viêm thường cho thấy sữa loãng, có cặn hoặc cục sữa vón lại, kèm theo các cục casein màu vàng Lợn con thiếu sữa sẽ kêu la, có dấu hiệu ỉa chảy và lông xù.