Đổi mới hình thức, phương pháp, cách thức thực hiện việc rèn thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ
Đối với trẻ nhỏ, hoạt động vui chơi là phương thức học tập chính, vì vậy khi dạy trẻ các thói quen vệ sinh, chúng ta nên áp dụng hình thức trò chơi thay vì phương pháp học cứng nhắc Cách tiếp cận này sẽ thu hút sự tham gia của nhiều trẻ hơn, giúp các em dễ dàng tiếp thu và thực hành những thói quen tốt.
Khi dạy trẻ đánh răng trong sự kiện "Gia đình", tôi không áp dụng phương pháp cứng nhắc mà tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động chơi mang tên “Chương trình ở nhà chủ nhật”.
Trò chơi 1 mang tên “Gia đình chung sức” khuyến khích trẻ em làm việc nhóm để xếp thứ tự quy trình đánh răng Sau khi hoàn thành, trẻ sẽ tự đánh giá và đưa ra quy trình đánh răng chính xác nhất Cuối cùng, giáo viên sẽ trình bày quy trình đánh răng chuẩn và làm mẫu cho trẻ xem.
Trò chơi 2: “Gia đình vệ sinh” yêu cầu mỗi gia đình thực hiện thao tác đánh răng, trong khi các gia đình khác quan sát và nhận xét Hình thức tổ chức trò chơi này sẽ giúp trẻ em cảm thấy hứng thú hơn rất nhiều.
Để giáo dục trẻ về hành vi vứt rác đúng quy định, tôi có thể tổ chức cuộc thi "Bé kể truyện giỏi", trong đó trẻ sẽ kể về việc biết vứt rác đúng cách Hoạt động này sẽ tạo sự hứng thú cho trẻ và giúp các em hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường.
Xây dựng môi trường sư phạm văn minh, sạch đẹp, ngăn nắp, trật tự, chuẩn bị cơ sở vật chất, học liệu, đồ dùng, đồ chơi đẹp, lạ mắt, hấp dẫn kích thích trẻ tham gia thực hiện tốt các quy định về vệ sinh và thể hiện hành vi văn minh
Để tạo môi trường học tập hấp dẫn cho trẻ, cần chuẩn bị cơ sở vật chất và học liệu đa dạng, bao gồm đồ dùng và đồ chơi đẹp mắt Những vật phẩm này không chỉ thu hút sự chú ý của trẻ mà còn kích thích các em tham gia tích cực vào việc thực hiện các quy định về vệ sinh và thể hiện hành vi văn minh.
Hàng ngày, tôi duy trì vệ sinh môi trường lớp học sạch sẽ và ngăn nắp, sắp xếp đồ dùng gọn gàng Tôi thường xuyên làm mới các góc học tập và vui chơi bằng cách trang trí hình ảnh sinh động, hấp dẫn để thu hút trẻ Những hình ảnh này giúp trẻ học hỏi và bắt chước các thói quen và hành vi văn minh.
Ví dụ 1: Góc phân vai được tôi chuẩn bị đồ chơi để trẻ chơi nấu ăn, gia đình… (Hình ảnh 3, phụ lục)
Góc xây dựng được trang trí với hình ảnh bạn nhỏ đang xếp nhà, tạo không gian sáng tạo cho trẻ Dưới giá, tôi đã chuẩn bị nhiều loại đồ chơi như gạch, hoa và cây xanh, giúp trẻ thoải mái chơi đùa và phát triển khả năng sáng tạo.
Góc nghệ thuật được trang trí với nhiều bức tranh, kèm theo kéo, giấy màu và hồ dán để trẻ có thể thoải mái sáng tạo và hoạt động nghệ thuật.
Trẻ em thường bị thu hút bởi những đồ dùng và đồ chơi đẹp mắt, mới lạ Do đó, tôi luôn chú trọng vào việc trang trí môi trường lớp học một cách sinh động và hấp dẫn, nhằm khuyến khích trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động.
Sau mỗi sự kiện trong tháng, tôi thường thay đổi cách trang trí và hoạt động tại các góc lớp học để mang đến sự mới mẻ và thu hút sự chú ý của trẻ Tôi thường sử dụng tranh ảnh và bài thơ có nội dung giáo dục, nhằm nâng cao thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ.
Trong chủ điểm gia đình, hình ảnh trẻ em khoanh tay lễ phép chào khách, giúp bố mẹ lau dọn nhà cửa và trông em thể hiện sự giáo dục trẻ ngoan ngoãn và lễ phép Qua đó, chúng ta có thể trò chuyện với trẻ về việc quan tâm và chăm sóc mọi người xung quanh.
Bổ sung đồ dùng và đồ chơi mới như bàn chải đánh răng hình ngộ nghĩnh, ca cốc đáng yêu và khăn có ký hiệu yêu thích sẽ kích thích trẻ tham gia tích cực vào hoạt động vệ sinh cá nhân và thể hiện hành vi văn minh.
- Trẻ sẽ hứng thú hơn rất nhiều khi trẻ được tự tay trang trí, chuẩn bị môi trường để trẻ hoạt động.
Khi dạy trẻ thói quen vệ sinh đánh răng, tôi tổ chức các hoạt động như vẽ, dán, tô màu lên cốc có màu sắc sinh động để trẻ thích thú sử dụng Đối với việc sắp xếp đồ chơi, tôi thường xuyên tổ chức các cuộc thi lau dọn, giúp trẻ hình thành thói quen gọn gàng và ý thức bảo vệ đồ dùng.
Mỗi tháng, tôi thường xuyên thu thập và sưu tầm tư liệu phục vụ cho các hoạt động giáo dục, nhằm rèn luyện thói quen và hành vi văn minh cho trẻ Tôi tìm kiếm các bài thơ, bài hát, và câu chuyện có nội dung giáo dục về vệ sinh và hành vi văn minh, giúp tiết học trở nên sôi nổi và mang tính giáo dục cao.
Khi khám phá chủ đề "Gia đình", tôi đã sưu tầm những tác phẩm như bài thơ "Làm anh", "Giữa vòng gió thơm", "Thương ông" và các câu chuyện như "Bàn tay có nụ hôn", "Hai anh em", "Mẹ vắng nhà ngày bão".
Khi khám phá thế giới động vật, tôi đã sưu tầm những bài hát như "Thương con mèo, Trời nắng trời mưa" và các câu chuyện như "Chuyến đi xa của chú chuột nhắt" cùng "Thỏ bông bị ốm".
Thực hiện rèn thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi, thông qua tất các hoạt động của trẻ
a, Hoạt động đón trẻ, trò chuyện điểm danh
Khi đón trẻ, cô giáo nhắc nhở các bé chào cô, chào bố mẹ và ông bà Cô cũng hướng dẫn trẻ cách thực hiện thói quen như xếp mũ nón vào giá, chải đầu và đi dép đúng chân.
Trong buổi trò chuyện đầu giờ và khi điểm danh, giáo viên cần dạy trẻ cách xưng hô lễ phép và đúng mực Hướng dẫn trẻ nói "dạ", "vâng" khi phát biểu và sử dụng câu "Con thưa cô" để thể hiện sự tôn trọng.
- Trò chuyện với trẻ về công việc hàng ngày sau mỗi buổi sáng thức dậy:
Bé phải làm những gì? Bé vệ sinh cơ thể như thế nào? Ăn mặc như thế nào để phù hợp với thời tiết?
- Cùng trẻ trò chuyện về chủ đề để rèn cho trẻ thói quen vệ sinh và hành vi văn minh.
Khi khám phá về "Bản thân", tôi trò chuyện với trẻ về các bộ phận cơ thể và các giác quan, từ đó giúp trẻ hiểu cách chăm sóc, giữ gìn và bảo vệ cơ thể của mình Thêm vào đó, hoạt động thể dục sáng là một phần quan trọng trong việc phát triển thể chất và tinh thần cho trẻ.
Tôi luôn nhắc trẻ xếp hàng khi ra vào và lúc tập cần ngay ngắn (Hình ảnh
Tôi luôn đưa nội dung rèn luyện: Giáo dục trẻ chăm chỉ luyện tập thể dục để có cơ thể khỏe mạnh. c, Hoạt động có chủ đích:
- Nhắc trẻ thói quen ngồi ngay ngắn, giữ trật tự, ngồi đúng tư thế, muốn phát biểu cần biết nói: Con thưa cô, vâng dạ (Hình ảnh 8, phụ lục)
-Tích hợp các hoạt động phù hợp, lồng ghép rèn kĩ năng cho trẻ:
Trong giờ dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học "Bàn tay có nụ hôn", tôi đã kết hợp giáo dục trẻ về sự ngoan ngoãn, lễ phép và biết quan tâm, chăm sóc những người thân trong gia đình, đồng thời khuyến khích trẻ vâng lời người lớn.
Trong giờ khám phá khoa học, tôi đã đặt ra một loạt câu hỏi cho trẻ về các giác quan, bao gồm những giác quan nào, ích lợi của từng giác quan và cách chăm sóc, bảo vệ chúng hàng ngày Tôi khuyến khích trẻ thực hành các thao tác như rửa tay, rửa mặt, đánh răng và xúc miệng nước muối để bảo vệ các bộ phận và giác quan trên cơ thể Bên cạnh đó, hoạt động ngoài trời cũng được tổ chức để trẻ có cơ hội trải nghiệm và khám phá thêm về thế giới xung quanh.
- Khi cho trẻ ra hoạt động ngoài trời, sau khi cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên, tôi giáo dục trẻ ăn mặc phù hợp với thời tiết.
Hôm nay thời tiết ra sao và mùa nào đang diễn ra? Mùa thu thường có thời tiết mát mẻ, vì vậy buổi sáng khi đi học, con nên mặc quần áo ấm áp Vào buổi trưa, con có thể mặc nhẹ nhàng hơn Nếu trời nắng, con cần chú ý bảo vệ bản thân khỏi ánh nắng mặt trời.
Giáo dục trẻ em về việc yêu quý và bảo vệ vẻ đẹp của thiên nhiên là rất quan trọng Trẻ cần được hướng dẫn không hái hoa, ngắt lá hay bẻ cành cây ở trường và trong các khu vườn hoa Ngoài ra, việc không vẽ bậy lên tường cũng là một phần của việc giữ gìn môi trường xung quanh.
Khi cho trẻ quan sát cây khế trên sân trường, tôi đặt câu hỏi để hướng dẫn trẻ quan sát và kết hợp giáo dục Ví dụ, tôi hỏi: "Cây xoài trồng để làm gì?" và "Làm thế nào để cây khế lớn lên, ra hoa và kết quả cho chúng mình?"
Trong giờ chơi tự do, tôi luôn nhắc nhở trẻ em về việc chơi đoàn kết, không tranh giành đồ chơi và biết thể hiện lòng biết ơn cũng như xin lỗi khi mắc lỗi.
Ngoài ra, tôi còn cho trẻ tham gia các hoạt động như nhặt lá vàng, nhặt rác, chăm tưới cây, nhổ cỏ, dọn vệ sinh…(Hình ảnh 9, phụ lục)
Việc rèn luyện thói quen siêng năng và chăm chỉ cho trẻ em thông qua các hoạt động lao động tự phục vụ và bảo vệ môi trường không chỉ giúp trẻ phát triển tích cực mà còn góp phần làm cho không khí trong sạch, bảo vệ sức khỏe con người.
- Trước khi vào lớp tôi cho trẻ xếp hàng rửa tay. e, Hoạt động góc:
Khi cho trẻ tham gia các hoạt động nhóm, tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chơi đoàn kết và nhường nhịn bạn bè Trẻ cần hiểu rằng việc cùng nhau chơi một cách hòa thuận, không cãi vã hay bắt nạt những bạn yếu hơn là rất cần thiết.
Tôi luôn bao quát trẻ chơi, chơi cùng trẻ :
Khi trẻ tham gia vào góc nấu ăn, tôi khuyến khích trẻ thực hiện các món ăn yêu thích, dọn dẹp và rửa chén bát sau khi nấu nướng Điều này giúp trẻ học cách tôn trọng người lớn tuổi và các thành viên trong gia đình, đồng thời biết giúp đỡ lẫn nhau và sử dụng cách xưng hô phù hợp trong các vai chơi.
Khi thực hành vai trò bán hàng, tôi hướng dẫn trẻ cách xưng hô lịch sự và ân cần, như hỏi "Bác mua gì ạ?" hay "Bác mua mấy cân bí ạ?" Tôi cũng nhấn mạnh việc nhận tiền thừa bằng hai tay và cảm ơn khách hàng bằng câu "Cảm ơn bác".
Tổ chức cho trẻ tham gia vào việc lau dọn và sắp xếp đồ chơi một cách gọn gàng Qua các hoạt động giáo dục, trẻ sẽ hình thành thói quen bảo vệ và giữ gìn đồ dùng, đồ chơi của mình.
Tôi cùng trẻ sử dụng phế liệu để tạo ra đồ dùng và đồ chơi, giúp trẻ hứng thú và đồng thời giáo dục các em về việc bảo vệ môi trường.
Bản thân cô giáo , người trực tiếp nuôi dạy trẻ phải luôn học tập, bồi dưỡng, trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, kĩ năng sư phạm, hết mực dạy dỗ yêu thương trẻ và là tấm gương sáng cho trẻ noi theo
- Cô giáo cần nắm chắc yêu cầu rèn luyện và kỹ năng thực hành cho trẻ.
- Cô giáo cần nắm được phương pháp, cách thức giúp trẻ hình thành một thói quen vệ sinh và hành vi văn minh.
- Cô giáo hướng dẫn cho trẻ được nội dung, yêu cầu cần rèn thói quen và hành vi văn minh cho trẻ.
Học sinh, dù còn nhỏ, có khả năng tiếp thu kiến thức cơ bản, vì vậy giáo viên cần hướng dẫn các em về những yêu cầu vệ sinh cần thiết và tác hại của việc không tuân thủ Lời hướng dẫn cần phải đơn giản, rõ ràng, chính xác và dễ hiểu để các em có thể nắm bắt được.
- Chuẩn bị lời hướng dẫn và động tác mẫu.
Các cháu có khả năng thực hiện tốt các công việc tự phục vụ bản thân Do đó, cô cần chuẩn bị kỹ lưỡng lời hướng dẫn và thực hiện thành thạo động tác mẫu Cô có thể vừa làm vừa giải thích, và nên tập trước với một cháu để cháu đó làm mẫu cho các bạn khác học theo.
Ví dụ: Thao tác đánh răng một cháu thực hiện các cháu khác làm theo cô đọc lời hướng dẫn.
Để hình thành thói quen vệ sinh cho trẻ, việc nhắc nhở và thực hành thường xuyên là rất quan trọng Trẻ cần hiểu rõ ý nghĩa của thói quen này và được thực hành liên tục để nó ăn sâu vào nếp sống hàng ngày Khi trẻ có nhu cầu từ bên trong, hành động sẽ tự nhiên trở thành thói quen.
Trẻ em luôn được rửa tay trước khi ăn; nếu không, trẻ nhất định không chịu ngồi vào bàn ăn cơm.
Trẻ em thường thích bắt chước và làm theo, vì vậy tôi luôn tổ chức các hoạt động theo kế hoạch trong ngày, thực hiện đúng giờ và giám sát trẻ ngay cả khi chơi để kịp thời điều chỉnh hành vi giao tiếp Việc không để trẻ chơi tự do mà không có sự giám sát sẽ làm mất đi thói quen tốt của trẻ Một yếu tố quan trọng trong giáo dục lễ giáo là giáo viên cần yêu thương, quan tâm và tạo cảm giác an toàn cho trẻ, thay vì đánh mắng hay đe dọa Tôi luôn đối xử công bằng với tất cả trẻ, gọi trẻ là cháu hoặc con và không sử dụng ngôn ngữ thô tục Tôi tôn trọng ý kiến của trẻ, lắng nghe và không cắt ngang lời nói của các cháu Khi chào hỏi, tôi thường nói trọn câu để trẻ học hỏi, ví dụ: “Cô chào tất cả các con”.
Tôi thường cảm ơn và khen ngợi trẻ khi chúng hoàn thành công việc, đồng thời luôn giao tiếp với phụ huynh và đồng nghiệp một cách niềm nở, hòa nhã và thân mật Tôi tuyệt đối không sử dụng ngôn ngữ thô tục hay cách xưng hô không phù hợp trước mặt trẻ Trang phục của tôi luôn gọn gàng và sạch sẽ khi đến lớp, vì tôi tin rằng để trẻ hình thành những hành vi tốt, trước tiên giáo viên cần phải là tấm gương mẫu mực cho các em noi theo.
Cô giáo cần rèn luyện bản thân và tuân thủ các yêu cầu vệ sinh chung của nhà trường, đồng thời thực hiện tốt việc làm đi đôi với lời nói.
Lớp học có nề nếp và sạch đẹp tạo ra một không khí vui tươi, ấm áp, từ đó hình thành thói quen tốt cho trẻ Khi lớp học được sắp xếp gọn gàng, trẻ sẽ không vứt rác bừa bãi hay để đồ chơi lung tung, giúp mọi thứ luôn ở đúng vị trí quy định.
Nếu cô giáo tuân thủ nghiêm ngặt thời gian biểu hàng ngày, học sinh sẽ thực hiện đúng giờ các nhiệm vụ Những hành động tích cực được lặp lại thường xuyên sẽ hình thành thói quen tốt cho các em.
Phối hợp với phụ huynh cùng rèn trẻ thói quen vệ sinh và hành vi văn minh
Xây dựng một góc tuyên truyền giáo dục cho trẻ em giúp phụ huynh hiểu rõ nội dung giáo dục Góc tuyên truyền cần thường xuyên được cập nhật với nội dung mới mẻ, hình thức đẹp mắt và đa dạng để thu hút sự chú ý của cả trẻ em và phụ huynh.
Trang trí hình ảnh quy trình dạy trẻ về việc rửa tay và rửa mặt giúp hình thành hành vi văn minh cho trẻ Những hình ảnh như bé nhặt rác bỏ vào thùng rác, tưới cây, và xếp đồ chơi sẽ khuyến khích trẻ thực hiện các hành động tích cực và có trách nhiệm với môi trường xung quanh.
Để hình thành thói quen vệ sinh văn minh cho trẻ, sự thống nhất giữa nhà trường và gia đình là rất quan trọng Nhà trường cần thông báo rõ ràng về các yêu cầu giáo dục vệ sinh cho phụ huynh, đồng thời khuyến khích họ theo dõi và hỗ trợ trẻ trong việc thực hiện những thói quen này tại nhà Sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên và phụ huynh sẽ giúp trẻ rèn luyện và duy trì thói quen vệ sinh tốt hơn.
Trong các dịp họp phụ huynh đầu năm, tôi luôn chuẩn bị kỹ lưỡng tài liệu nhằm truyền đạt cho phụ huynh kiến thức và kỹ năng cần thiết Mục tiêu là hướng dẫn phụ huynh cách phối hợp cùng nhà trường trong việc rèn luyện cho trẻ những thói quen và hành vi văn minh trong mọi tình huống hàng ngày.
Vào giờ đón trả trẻ, tôi tận dụng thời gian để trao đổi thông tin cần thiết về giáo dục vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ, giúp phụ huynh nắm bắt và áp dụng hiệu quả.
Hiệu quả SKKN
Đối với giáo viên
- Giáo viên nhận thức được tầm quan trọng trong công tác rèn thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ
Giáo viên cần nắm vững kiến thức và phương pháp để tổ chức hiệu quả các hoạt động rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ, từ đó củng cố những thói quen này một cách vững chắc và đạt được hiệu quả cao.
Đối với trẻ
Sau một năm học triển khai các yêu cầu và biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh cùng hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo lớn, kết quả cuối năm cho thấy các cháu đã hình thành những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh một cách tích cực.
- Đa số trẻ rất hứng thú tham gia vào các hoạt động rèn thói quen vệ sinh và hành vi văn minh.
- Đa số các cháu đã thành thạo những kỹ năng cần đạt của lứa tuổi.
Kết quả sau khi áp dụng biện pháp
TT Nội dung khảo sát
Yếu Tỷ lệ % lệ % lệ % lệ %
Trẻ có thói quen vệ sinh tự
1 phục vụ: Rửa tay, lau mặt, 26 65% 11 3 0 0%
2 Trẻ có thói quen bảo vệ cơ
0 0% thể và ăn mặc phù hợp % %
3 Trẻ có thói quen nề nếp
4 Trẻ có ý thức giữ gìn vệ
5 Trẻ có thói quen, hành vi
6 Trẻ có thói quen ăn uống
Đối với phụ huynh
Sau khi thực hiện nghiên cứu và triển khai đề tài, tôi nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ hầu hết các phụ huynh trong lớp Họ đều rất nhiệt tình hỗ trợ tôi trong việc giáo dục trẻ về những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh.
- Đa số phụ huynh đã nhận thức rõ vai trò, ích lợi của việc rèn thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ.
- Các phụ huynh còn nắm được các kĩ năng, phương pháp thực hành rèn các thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ.