MỘT SỐ VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN CHÍNH SÁCH, CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH
Khái niệm, đặc điểm của hoạt động du lịch
Du lịch đã phát triển mạnh mẽ từ giữa thế kỷ 19 và hiện nay trở thành một hiện tượng kinh tế xã hội phổ biến Nhiều quốc gia hiện nay đánh giá chất lượng cuộc sống dựa trên chỉ tiêu du lịch của người dân Do đó, khái niệm du lịch ngày càng trở nên phổ biến trên toàn cầu Tuy nhiên, ở thời đại hiện nay, nhiều quốc gia vẫn hiểu “Du lịch” theo những cách và góc độ khác nhau.
Theo Guer Freuler, du lịch hiện đại là một hiện tượng của thời đại, phản ánh nhu cầu khôi phục sức khỏe và sự thay đổi môi trường, đồng thời thể hiện tình cảm ngày càng phát triển đối với vẻ đẹp thiên nhiên.
Kaspar cho rằng du lịch không chỉ đơn thuần là việc di chuyển của cư dân, mà còn bao gồm tất cả các khía cạnh liên quan đến sự di chuyển đó Quan điểm này cũng được Hienziker và Kraff nhấn mạnh khi họ định nghĩa du lịch là tổng hợp các mối quan hệ và hiện tượng phát sinh từ các cuộc hành trình và lưu trú tạm thời của cá nhân tại những địa điểm không phải là nơi ở hoặc nơi làm việc thường xuyên của họ (Trần Như Đào, 2017).
Du lịch được hiểu theo nhiều cách khác nhau tùy thuộc vào đối tượng liên quan Đối với người đi du lịch, du lịch là hành trình khám phá và trải nghiệm những địa điểm mới Đối với người kinh doanh du lịch, đây là hoạt động tổ chức và cung cấp dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của du khách, từ đó tạo ra lợi nhuận Cộng đồng dân cư nhìn nhận du lịch như một nguồn thu nhập và cơ hội quảng bá văn hóa, nhưng cũng phải đối mặt với những tác động tiêu cực đến đời sống và môi trường Cuối cùng, chính quyền địa phương xem du lịch là sự kết hợp của cơ sở hạ tầng và hoạt động kinh doanh, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân và quảng bá sản phẩm địa phương.
Theo Luật Du lịch Việt Nam, du lịch được định nghĩa là các hoạt động liên quan đến chuyến đi của con người ra ngoài nơi cư trú thường xuyên trong thời gian không quá một năm Mục đích của du lịch bao gồm tham quan, nghỉ dưỡng, giải trí, tìm hiểu và khám phá tài nguyên du lịch, hoặc kết hợp với các mục đích hợp pháp khác.
Từ các ý kiến trên, tác giả đưa qua quan niệm khái niệm chung về du lịch:
Du lịch là một sản phẩm phi vật chất đáp ứng nhu cầu văn hóa, tinh thần và kiến thức của con người Nó bao gồm sự tương tác giữa khách du lịch, doanh nghiệp, chính phủ và cộng đồng địa phương trong quá trình thu hút và chào đón du khách.
1.1.2 Đặc điểm của các loại hình du lịch
Các loại hình du lịch được phân theo các đặc điểm theo loại hình dịch vụ trực tiếp thì có các loại sau:
- Các loại hoạt động du lịch liên quan đến dịch vụ du lịch:
Dịch vụ thông tin trong du lịch bao gồm việc cung cấp các thông tin cần thiết về hành trình, điểm đến, nơi lưu trú và các dịch vụ đặc trưng của địa phương Những thông tin này giúp du khách có cái nhìn tổng quan và lựa chọn phù hợp cho chuyến đi của mình.
Dịch vụ tư vấn du lịch cung cấp thông tin và hướng dẫn cho khách du lịch trong việc lựa chọn điểm đến phù hợp Dịch vụ này giúp đáp ứng nhu cầu cá nhân của khách hàng, đảm bảo họ có những trải nghiệm tốt nhất trong các chuyến hành trình.
Dịch vụ tổ chức chương trình du lịch đóng vai trò quan trọng trong ngành du lịch, nơi các nhà kinh doanh sẽ thiết kế và triển khai những loại hình chương trình đa dạng nhằm phục vụ nhu cầu của khách du lịch.
Dịch vụ bán buôn và bán lẻ trong ngành du lịch cung cấp cho khách hàng những chương trình du lịch hấp dẫn Khi tham gia các chuyến đi, du khách sẽ được trải nghiệm và giới thiệu các sản phẩm đặc trưng của địa phương Ngoài ra, các nhà kinh doanh du lịch cũng cung cấp gói dịch vụ trọn gói cho những khách hàng có nhu cầu, giúp họ dễ dàng lựa chọn và tận hưởng kỳ nghỉ của mình.
Dịch vụ đưa đón khách du lịch là việc tổ chức và chuẩn bị các phương tiện giao thông nhằm vận chuyển du khách đến các điểm tham quan.
Dịch vụ hướng dẫn viên du lịch là sự kết hợp hoàn hảo giữa các hoạt động của người hướng dẫn viên nhằm phục vụ và nâng cao trải nghiệm cho khách du lịch.
Dịch vụ tổ chức hội nghị, hội thảo, hội chợ và triển lãm là hoạt động của các doanh nghiệp du lịch, nhằm xây dựng và triển khai các chương trình phục vụ nhu cầu của các tổ chức và cá nhân.
Trong hành trình du lịch, các dịch vụ du lịch đa dạng đã ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu của con người và hỗ trợ cho trải nghiệm du lịch của họ.
Hoạt động thứ hai liên quan đến việc quản lý và phát triển các điểm du lịch, bao gồm việc xây dựng, quản lý và vận hành các điểm đến hấp dẫn.
Chính sách, công tác quản lý nhà nước về du lịch và phân cấp quản lý nhà nước về du lịch ở cấp Quận
1.2.1 Khái niệm chính sách về du lịch
Chính sách được định nghĩa là sách lược và kế hoạch cụ thể nhằm đạt được mục đích nhất định, dựa trên đường lối chính trị và tình hình thực tế.
Theo Vũ Cao Đàm, chính sách là tập hợp các biện pháp được thể chế hóa bởi một chủ thể quyền lực hoặc quản lý, nhằm tạo ưu đãi cho một hoặc một số nhóm xã hội Mục tiêu của những biện pháp này là kích thích động cơ hoạt động của các nhóm đó để thực hiện các mục tiêu ưu tiên trong chiến lược phát triển của một hệ thống xã hội Khái niệm “hệ thống xã hội” ở đây được hiểu một cách khái quát, có thể bao gồm quốc gia, khu vực hành chính hoặc doanh nghiệp.
Chính sách được định nghĩa là chuỗi các hoạt động mà chính quyền quyết định thực hiện hoặc không thực hiện, với tính toán và chủ đích rõ ràng, nhằm tác động đến đời sống của người dân.
Chính sách được phát triển bởi các chủ thể có quyền lực hoặc quản lý, dựa trên đường lối chính trị và tình hình thực tế, nhằm đạt được một mục tiêu cụ thể Mỗi chính sách đều được ban hành với sự tính toán và chủ đích rõ ràng, hướng tới việc thực hiện các mục tiêu ưu tiên.
1.2.1.2 Chính sách nhà nước về du lịch
Chính sách nhà nước về du lịch được quy định cụ thể tại Điều 5, Luật Du lịch năm 2017, cụ thể như sau:
1 Nhà nước có chính sách huy động mọi nguồn lực cho phát triển du lịch để bảo đảm du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước
2 Tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch được hưởng mức ưu đãi, hỗ trợ đầu tư cao nhất khi Nhà nước ban hành, áp dụng các chính sách về ưu đãi và hỗ trợ đầu tư
3 Nhà nước ưu tiên bố trí kinh phí cho các hoạt động sau đây: điều tra, đánh giá, bảo vệ, tôn tạo, phát triển giá trị tài nguyên du lịch; lập quy hoạch về du lịch; xúc tiến du lịch, xây dựng thương hiệu du lịch quốc gia, địa phương; xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển du lịch
4 Nhà nước có chính sách khuyến khích, hỗ trợ cho các hoạt động sau đây: đầu tư phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật, dịch vụ du lịch chất lượng cao; nghiên cứu, định hướng phát triển sản phẩm du lịch; đào tạo và phát triển nguồn nhân lực du lịch; đầu tư phát triển sản phẩm du lịch mới có tác động tích cực tới môi trường, thu hút sự tham gia của cộng đồng dân cư; đầu tư phát triển sản phẩm du lịch biển, đảo, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa và sản phẩm du lịch đặc thù khác; ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại phục vụ quản lý và phát triển du lịch; Phát triển du lịch tại nơi có tiềm năng du lịch; sử dụng nhân lực du lịch tại địa phương; đầu tư hình thành khu dịch vụ du lịch phức hợp, có quy mô lớn; hệ thống cửa hàng miễn thuế, trung tâm mua sắm phục vụ khách du lịch
5 Nhà nước có chính sách tạo điều kiện thuận lợi về đi lại, cư trú, thủ tục xuất cảnh, nhập cảnh, hải quan, hoàn thuế giá trị gia tăng và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp khác cho khách du lịch
1.2.2 Khái niệm quản lý nhà nước về du lịch
1.2.2.1 Khái niệm quản lý nhà nước
Quản lý nhà nước là hoạt động tổ chức và điều hành của bộ máy nhà nước, thể hiện sự tác động của quyền lực nhà nước trên các lĩnh vực lập pháp, hành pháp và tư pháp Điều này cho thấy quản lý nhà nước bao gồm sự phối hợp của ba hệ thống cơ quan nhà nước: cơ quan lập pháp, cơ quan hành pháp và cơ quan tư pháp.
Quản lý nhà nước là quá trình mà các chủ thể tác động đến đối tượng thực hiện quy định pháp luật nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng đối nội và đối ngoại của nhà nước Quản lý nhà nước chủ quan sử dụng quyền lực của nhà nước để ảnh hưởng đến đối tượng quản lý, từ đó duy trì trật tự và hiệu quả trong các hoạt động quản lý.
Quản lý nhà nước là chức năng, quyền hạn và nhiệm vụ của nhà nước, thể hiện qua việc sử dụng quyền lực chung đã được thể chế hóa Điều này nhằm tác động liên tục đến các quá trình, lĩnh vực và quan hệ xã hội, với mục tiêu đạt được hiệu quả trong quản lý.
Chủ thể quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch bao gồm các cơ quan quản lý nhà nước chức năng, cùng với các tổ chức xã hội và cá nhân được nhà nước ủy quyền thực hiện nhiệm vụ quản lý.
Khách thể quản lý nhà nước được xác định là trật tự quản lý nhà nước Hoạt động quản lý hành chính nhà nước là hình thức thực thi quyền lực của nhà nước, trong đó cơ quan hành chính Nhà nước được ủy quyền thực hiện các nhiệm vụ quản lý trong lĩnh vực được giao.
Sự tuân thủ pháp luật được thể hiện qua việc đảm bảo thực hiện hiệu quả các văn bản quy phạm pháp luật từ các cơ quan quyền lực nhà nước, dựa trên nền tảng pháp lý vững chắc.
Kinh nghiệm trong quản lý nhà nước về du lịch ở một số địa phương
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm là công cụ quan trọng giúp đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch.
+ Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học: dùng để xử lý các bảng số liệu thu thập, khảo sát được
Phương pháp đúc rút kinh nghiệm từ các địa phương và quốc gia trên thế giới là một cách hiệu quả để cải thiện quản lý nhà nước Việc học hỏi từ các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á và Châu Á, cũng như từ các địa phương trong nước, sẽ giúp nâng cao chất lượng quản lý và phát triển bền vững.
6 Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Luận văn góp phần làm rõ cơ sở lý luận và pháp lý về hoạt động du lịch và công tác quản lý nhà nước về du lịch
Luận văn này là một trong những nghiên cứu đầu tiên tập trung vào chính sách và công tác quản lý nhà nước về du lịch tại Quận 5, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch tại khu vực này.
Các kiến nghị và đề xuất trong luận văn của tác giả sẽ là tài liệu tham khảo quý giá cho việc đưa ra các giải pháp nhằm cải thiện công tác quản lý nhà nước về du lịch tại Quận 5 trong giai đoạn hiện nay.
- Luận văn có thể dùng làm tài liệu cho sinh viên, học viên chuyên ngành và cho các cá nhân quan tâm đến chủ đề nghiên cứu
7 Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, Luận văn gồm 03 chương:
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN CHÍNH SÁCH, CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH.
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 5, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY
Điều kiện, tiềm năng và thế mạnh của Quận 5 tác động đến du lịch
Quận 5 là một trong 24 quận, huyện trực thuộc thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam Hai quận Quận 5 và Quận 6 còn được gọi chung là Chợ Lớn, một khu trung tâm thương mại lớn nhất của người Hoa ở Việt Nam Quận 5 có diện tích 4,27 km², dân số tổng cộng 178.615 người, mật độ dân số là 40.875 người/km² Quận 5 là một trong các quận thuộc khu trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh Tây Bắc giáp Quận 10 và Quận 11, ranh giới là đường Hùng Vương và đường Nguyễn Chí Thanh Phía Đông giáp Quận 1, ranh giới là đường Nguyễn Văn Cừ Phía Nam giáp kênh Tàu Hủ, ngăn cách với Quận 8 Phía Tây giáp với Quận 6 bởi đường Nguyễn Thị Nhỏ, Ngô Nhân Tịnh và bến xe Chợ Lớn Quận có 15 phường: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7,
8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15; trong đó phường 8 là trung tâm của quận
Quận 5 là một quận ở trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh Lịch sử hình thành và phát triển của Quận 5 gắn liền với sự hình thành và phát triển của khu vực Chợ Lớn và lịch sử hơn 300 năm Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh Các tuyến đường chính bắc - nam, đông - tây của thành phố đều đi qua quận Về kinh tế, Quận
Trung tâm thương mại và dịch vụ 5 là một trong những điểm quan trọng của thành phố, phục vụ nhu cầu mua sắm và tiêu dùng Thị trường bán buôn tại khu vực quận không chỉ bao gồm đa dạng các doanh nghiệp bán buôn mà còn có các hoạt động bán lẻ, kết nối với khách hàng trong nước và các quốc gia lân cận.
Với Nghị quyết đại hội Đảng, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng
Quận 5 đã từng bước trở thành một trung tâm thương mại dịch vụ lớn tại thành phố Hồ Chí Minh, với tốc độ tăng trưởng kinh tế cao hơn năm trước Kinh tế quận duy trì sự phát triển ổn định, hiệu quả trong việc huy động và sử dụng nguồn lực xã hội, đồng thời thu chi ngân sách đạt kế hoạch Trong những năm qua, quận đã triển khai nhiều giải pháp nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh, với doanh thu thương mại - dịch vụ tăng trung bình 19% mỗi năm, chiếm 92% tổng doanh thu Hoạt động thương mại - dịch vụ phát triển đa dạng, với các kênh phân phối hiện đại đáp ứng nhu cầu người dân, trong đó các dịch vụ cao cấp như tài chính và ngân hàng phát triển mạnh Ngành công nghiệp - xây dựng cũng tăng trưởng với giá trị sản xuất tăng trung bình 10% hàng năm, tập trung vào các sản phẩm như nhựa, điện gia dụng và may mặc Quận 5 hiện có 12 chợ, 4 trung tâm thương mại, 32 phố chuyên doanh, cùng với 10 siêu thị và 31 cửa hàng tiện ích, tạo nên một môi trường kinh doanh sôi động và hiện đại.
Các thành phần kinh tế đang phát triển mạnh mẽ, với môi trường doanh nghiệp được cải thiện nhờ vào việc triển khai nhiều giải pháp nhằm hỗ trợ sản xuất - kinh doanh và thị trường Chính phủ đã tăng cường đối thoại với doanh nghiệp, lắng nghe ý kiến của người sản xuất và hộ kinh doanh địa phương, đồng thời thực hiện chính sách miễn giảm thuế để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các công ty Các chương trình hỗ trợ vay vốn với điều kiện ưu đãi cũng được tăng cường, giúp doanh nghiệp đầu tư vào đổi mới máy móc và nâng cao chất lượng sản phẩm Ngoài ra, chương trình bình ổn thị trường kết hợp với chiến dịch “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” góp phần kiểm soát lạm phát và bảo đảm an sinh xã hội.
Trong bối cảnh kinh tế và doanh nghiệp gặp khó khăn, thu ngân sách nhà nước đã đạt kết quả khả quan với tổng thu 5 năm khoảng 6.790 tỷ đồng, tăng 4% mỗi năm và hơn 22% so với năm 2010 Công tác thu thuế được thực hiện đúng luật và công bằng, với các biện pháp quản lý chặt chẽ nhằm khai thác nguồn thu hiệu quả, chống thất thu và gian lận thuế Đồng thời, tổng chi ngân sách địa phương cũng tăng trung bình 8%, đáp ứng tốt các yêu cầu chi thường xuyên, nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách, thực hành tiết kiệm và chống lãng phí.
Quận 5 đang trải qua những đổi thay tích cực trong đời sống kinh tế, góp phần làm mới bộ mặt đô thị với các công trình xây dựng hiện đại và quy mô Quản lý và phát triển đô thị có những chuyển biến rõ rệt, gắn với bảo vệ môi trường, hướng tới xây dựng một Quận 5 văn minh, hiện đại Quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị tỷ lệ 1/2000 và các dự án trọng điểm được hoàn thành, nâng cao chất lượng quy hoạch thông qua các cuộc thi thiết kế Đầu tư đồng bộ kết cấu hạ tầng và ứng phó với biến đổi khí hậu đã giúp cải tạo, nâng cấp nhiều tuyến đường, hẻm và vỉa hè, đồng thời thực hiện ngầm hóa lưới điện, hình thành các khu dân cư văn minh Phong trào xây dựng “Khu phố không rác” đã thành công với 50 khu phố được công nhận, cùng với việc tăng cường mảng xanh tại các trường học và công viên Nhiều dự án kinh tế và văn hóa giá trị hàng tỷ đô la như An Đông Plaza và The Garden mall cũng đã được triển khai, đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp với 1.800 căn hộ mới.
Câu lạc bộ Tinh Võ đã góp phần nâng cao đời sống kinh tế và văn hóa, khuyến khích người dân tham gia vào việc thực hiện đổi mới đô thị theo khẩu hiệu “Nhà nước và nhân dân cùng làm” Đến nay, 80% diện tích mặt đường trong khu vực đã được cải tạo với loại gạch tarazzo đẹp Nhiều phường đã hoàn thành 100% công tác mở rộng lộ giới, và hơn 4.500 hộ gia đình đã đồng ý di chuyển để phục vụ cho các dự án trọng điểm như Đại lộ Đông Tây, Hàng Bàng, Nguyễn Tri Phương Những con số này phản ánh những kết quả tích cực từ các hoạt động vận động chính sách, thúc đẩy quy chế dân chủ tại cơ sở và củng cố sự đoàn kết giữa nhân dân với Đảng và Nhà nước.
2.1.3 Điều kiện văn hóa - xã hội
Quận 5 đã chú trọng phát triển kinh tế gắn liền với xây dựng đời sống văn hóa cho cư dân, đặc biệt tại các khu phố và con hẻm Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” đã tạo ra nhiều thay đổi tích cực trong nhận thức và hành động của người dân, khuyến khích sự đồng thuận cộng đồng nhằm hướng tới mục tiêu chung, nâng cao tinh thần giúp đỡ lẫn nhau trong khó khăn Đoàn kết trong xây dựng khu phố đã góp phần ngăn chặn tệ nạn xã hội, nâng cao đời sống văn hóa và tinh thần của nhân dân, đồng thời thực hiện hiệu quả các chương trình an sinh xã hội, giáo dục và y tế Hoạt động văn hóa, thể thao được đầu tư mạnh mẽ, khuyến khích phát triển các loại hình văn hóa truyền thống, thể hiện bản sắc dân tộc Việc vận động thực hiện nếp sống văn minh trong cưới, tang và lễ hội đã có nhiều chuyển biến tích cực, trong khi công tác quản lý nhà nước về dịch vụ văn hóa được tăng cường, tạo ra môi trường văn hóa lành mạnh cho cộng đồng.
Năm 2017, Quận 5 đã hoàn thành tiêu chí giảm nghèo cũ và tiếp tục thực hiện theo tiêu chí mới, với nguồn quỹ xóa đói giảm nghèo đạt hơn 4 tỷ 900 triệu đồng, hỗ trợ khoảng 800 hộ nghèo mỗi năm Chương trình mục tiêu 3 giảm đã có nhiều đột phá, bao gồm các đề án phòng chống nghiện mới và dạy nghề cho người sau cai nghiện Công tác chăm lo cho gia đình chính sách, người cao tuổi và những hoàn cảnh khó khăn được xã hội quan tâm Từ năm 2010, quận đã xây dựng 99 căn nhà tình nghĩa và 88 căn nhà tình thương, đồng thời huy động 345.614.000 đồng cho quỹ đền ơn đáp nghĩa Đến nay, 15 phường đã đăng ký xây dựng phường văn hóa, với hơn 35.000 gia đình đạt tiêu chuẩn văn hóa, tỷ lệ đạt trên 85%.
Quận 5 luôn tiên phong trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao thông qua đầu tư đáng kể vào cơ sở hạ tầng giáo dục Trong những năm qua, hàng chục tỷ đồng đã được chi cho việc xây dựng và hiện đại hóa các trường học như Lý Phong, Mầm non 9, Vàng Anh, và Hồng Bàng Hội Khuyến học đã phát triển mạnh mẽ, cung cấp học bổng cho hàng ngàn học sinh khó khăn, giúp họ tiếp tục học tập và thành công Quận 5 đã hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học và trung học, với tỷ lệ tốt nghiệp hàng năm đạt từ 98,1% đến 99,8%.
Trong lĩnh vực văn hóa xã hội, Quận 5 đang chứng kiến sự tiến bộ rõ rệt, đặc biệt trong chương trình chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân Trung tâm y tế quận và mạng lưới y tế phường đã đầu tư vào cơ sở vật chất và hiện đại hóa trang thiết bị, đảm bảo khả năng điều trị cho cả các khu vực lân cận Hệ thống y tế tư nhân với gần 900 phòng khám cũng đóng góp tích cực vào việc chăm sóc sức khỏe cho cư dân Đặc biệt, Quận 5 nổi bật với sự phát triển của y học cổ truyền, đã quy hoạch thành công khu vực chuyên môn về lĩnh vực này, thu hút đông đảo du khách đến khu vực Chợ Lớn - Thành phố Hồ Chí Minh.
Trong những năm gần đây, hoạt động thể dục thể thao, đặc biệt là thể thao quần chúng, tại Quận 5 đã phát triển mạnh mẽ, với 23,1% dân số thường xuyên tập luyện Các cơ sở vật chất phục vụ nhu cầu thể dục thể thao được đầu tư xây dựng mới, góp phần nâng cao chất lượng tập luyện Hàng năm, Quận 5 đào tạo và khuyến khích tài năng của các vận động viên địa phương, mang về hơn 1.200 huy chương các loại Địa phương này cũng là nguồn cung cấp nhiều vận động viên xuất sắc cho thành phố và cấp quốc gia.
Trong những năm gần đây, Quận 5 không chỉ chú trọng phát triển kinh tế xã hội mà còn kiên định duy trì ổn định chính trị và bảo vệ an ninh quốc gia Tỷ lệ người dân tham gia vào công tác phòng chống tội phạm và bảo vệ trật tự công cộng ngày càng cao, góp phần giáo dục những đối tượng có nguy cơ phạm pháp Nhờ đó, số vụ án hình sự hàng năm đã giảm khoảng 22% so với năm trước.
2.1.4 Đánh giá chung về điều kiện, tiềm năng và thế mạnh của Quận 5 2.1.4.1 Thuận lợi
Quận 5 hiện có nhiều di tích cấp quốc gia quan trọng, bao gồm Khu trại giam bệnh viện Chợ Quán, nơi đồng chí Trần Phú hy sinh, và Nhà số 5 đường Châu Văn Liêm, nơi đồng chí Nguyễn Tất Thành ở trước khi ra đi tìm đường cứu nước Ngoài ra, quận còn có các hội quán như Nghĩa Nhuận, Tuệ Thành (Chùa Bà), Nghĩa An (Miếu Quan Đế hay Chùa Ông), Lệ Châu (Nhà thờ tổ thợ bạc), Quỳnh Phủ, Hà Chương, Ôn Lăng, Đình Minh Hương Gia Thạnh và Miếu Nhị Phủ, tạo nên bức tranh văn hóa lịch sử phong phú của khu vực.
Tình hình hoạt động du lịch trên địa bàn Quận 5 hiện nay
2.2.1 Tình hình về khách du lịch
(Nguồn: Phòng Kinh tế Quận 5) Bảng 2.1 Số lượt du khách đến Quận 5 và TP HCM giai đoạn 2015 - 2017
Biểu đồ 2.1 Số lượt khách quốc tế đến Quận 5 giai đoạn 2015 - 2017
Biểu đồ 2.2 Số lượt khách nội địa đến Quận 5 giai đoạn 2015 - 2017
Trong giai đoạn 2015-2017, Quận 5 chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ về lượng du khách quốc tế và nội địa Năm 2016, số lượng khách quốc tế đạt 1,1 triệu lượt, tăng lên 1,8 triệu lượt vào năm 2017 Lượng khách du lịch nội địa cũng tăng đáng kể, từ 8,7 triệu lượt năm 2015 lên 10,6 triệu lượt năm 2016, và tiếp tục tăng lên 11,9 triệu lượt vào năm 2017 Mặc dù có sự bùng nổ trong hoạt động du lịch, Quận 5 vẫn đang phải đối mặt với nhiều thách thức Do đó, việc xây dựng chiến lược tổng thể trung và dài hạn là cần thiết để nâng cao năng lực cạnh tranh cho du lịch tại khu vực này.
2.2.2 Tình hình về doanh thu du lịch
(Nguồn: Phòng Kinh tế Quận 5)
Bảng 2.2 Doanh thu từ du lịch của Quận 5 và TP HCM giai đoạn 2015 - 2017
Biểu đồ 2.3 Doanh thu từ du lịch của Quận 5 giai đoạn 2015 - 2017
Trong giai đoạn 2015 - 2017, doanh thu từ hoạt động du lịch tại Quận 5, thành phố Hồ Chí Minh, luôn đạt mức cao, với doanh thu năm 2017 lên tới 8.373 tỷ đồng Sự tăng trưởng ổn định hàng năm này là kết quả của nỗ lực và quyết tâm của ngành du lịch, cùng với sự hỗ trợ từ các cấp chính quyền và ban ngành Quận 5 không chỉ góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế của thành phố mà còn duy trì tốc độ tăng trưởng doanh thu vượt chỉ tiêu kế hoạch hàng năm, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của hoạt động du lịch trong khu vực.
2.2.3 Các loại hình và sản phẩm du lịch
Quận 5 định hướng phát triển 04 loại hình sản phẩm du lịch đặc trưng của Quận gồm: du lịch tham quan di tích văn hóa lịch sử và kiến trúc, du lịch mua sắm gắn với các phố chuyên doanh - chợ truyền thống, du lịch khám chữa bệnh và du lịch ẩm thực
Phòng Kinh tế Quận 5 đã triển khai Kế hoạch phát triển sản phẩm du lịch 01 ngày mang tên "Amazing day in District 5" Lịch trình tour sẽ đưa du khách đến những điểm đến nổi bật trong quận như các hội quán, di tích văn hóa lịch sử, tuyến phố chuyên doanh và trung tâm mua sắm Du khách sẽ được di chuyển bằng xe điện để khám phá các địa điểm này.
Phố Đông y đang tích cực thu hút khách du lịch thông qua việc phối hợp giữa Phòng Kinh tế và Trung tâm xúc tiến thuộc Sở Du lịch Thành phố, nhằm quảng bá thông tin đến các công ty du lịch và truyền thông Các tuyến đường Triệu Quang Phục và Hải Thượng Lãn Ông sẽ là điểm đến chính cho việc tham quan và mua sắm Đồng thời, Ủy ban nhân dân Quận đã hoàn tất hồ sơ đăng ký bản quyền nhãn hiệu chứng nhận “Phố Đông y Quận 5”, được Cục Sở hữu trí tuệ công nhận, nhằm nâng cao giá trị thương hiệu.
Công ty TNHH Bào chế Đông dược Dược Phát đang triển khai 10 điểm dừng chân phục vụ khách du lịch tại khu vực Phố Đông y, nhằm nâng cao trải nghiệm du lịch và đóng góp vào sự phát triển sản phẩm du lịch của quận.
Phòng Kinh tế đã đề xuất điều chỉnh tên gọi “Phố vàng bạc đá mới” thành “Phố vàng bạc đá trang sức” để phù hợp với tình hình kinh doanh tại khu vực Đề xuất này bao gồm việc thay đổi logo, lắp đặt 10 camera giám sát an ninh kết nối với công an phường, và thống nhất bộ nhận diện thương hiệu cho các đơn vị kinh doanh Lễ ra mắt Phố chuyên doanh tại tuyến đường Nhiêu Tâm đã được tổ chức thành công, với logo được gắn tại mỗi đơn vị Hơn 660 doanh nghiệp trong ngành vàng bạc đã được tiếp xúc để triển khai các nội dung liên quan đến Lễ ra mắt, công tác khuyến mại và cấp biển hiệu đạt chuẩn phục vụ khách du lịch Đường dây nóng đã được thiết lập để kịp thời giải quyết các vấn đề phát sinh Tại Lễ ra mắt, 2000 tờ gấp giới thiệu Phố vàng, bạc, đá trang sức đã được phát và có 36 đơn vị thực hiện khuyến mại, chiết khấu hàng hóa dịch vụ tại điểm mua sắm.
Phố thời trang đã hoàn thành nhiều nội dung quan trọng trong kế hoạch phát triển tuyến đường chuyên doanh thời trang, với 143 đơn vị đăng ký tham gia Ban đại diện phố chuyên doanh được thành lập nhằm kết nối các đơn vị kinh doanh với cơ quan quản lý nhà nước, đồng thời góp ý về mẫu logo, chỉnh trang đô thị, kẻ vạch sơn vỉa hè, và lắp đặt thùng rác cùng camera an ninh tại một số khu vực Ngoài ra, việc treo băng rôn tuyên truyền giới thiệu Phố thời trang trên tuyến đường Nguyễn Trãi cũng đang được tiếp tục thực hiện.
Ủy ban nhân dân Quận đang tích cực phát triển ấn phẩm tư liệu nhằm giới thiệu các hoạt động du lịch và văn hóa đặc sắc tại địa phương.
Phòng Kinh tế đã rà soát và chọn lọc 89 đơn vị ẩm thực để quảng bá Sau khi hoàn tất thiết kế sơ bộ, các đơn vị này sẽ được chụp ảnh và soạn thảo bài viết cung cấp thông tin chi tiết.
Quận 5 nổi bật với nhiều di sản văn hóa độc đáo, mỗi di sản không chỉ mang đậm bản sắc riêng mà còn là điểm thu hút hấp dẫn cho du khách, tạo ra tiềm năng lớn trong ngành du lịch.
