SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Trong nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp nhỏ và vừa đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế và tạo việc làm, đồng thời cung cấp đa dạng sản phẩm và dịch vụ Phát triển hệ thống doanh nghiệp nhỏ và vừa là một chủ trương lớn của nhiều quốc gia, bao gồm Việt Nam Kể từ sau khủng hoảng kinh tế toàn cầu, nền kinh tế Việt Nam đã đối mặt với nhiều thách thức như biến động kinh tế vĩ mô, lạm phát và khó khăn trong sản xuất, kinh doanh Nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp bế tắc về thị trường, hàng tồn kho, chi phí đầu vào và thiếu vốn đầu tư Trong bối cảnh đó, tín dụng ngân hàng vẫn là kênh huy động vốn quan trọng cho nền kinh tế và hệ thống doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Trong giai đoạn 2017 – 2019, tín dụng dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn - Chi nhánh Thành phố Bến Tre đã có sự tăng trưởng, nhưng vẫn chưa đạt mức phát triển tương xứng so với các ngân hàng thương mại khác trong khu vực Bên cạnh đó, dư nợ cho vay của loại hình doanh nghiệp này còn tiềm ẩn nhiều rủi ro Do đó, tác giả đã quyết định nghiên cứu đề tài: “Tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Thành phố Bến Tre” để thực hiện luận văn thạc sĩ kinh tế.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Mục tiêu chung
Mục tiêu chính của luận văn là phân tích thực trạng tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Agribank Chi nhánh Thành phố Bến Tre trong giai đoạn 2017-2019 Dựa trên kết quả phân tích, đề tài sẽ đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Agribank Chi nhánh Thành phố Bến Tre.
Mục tiêu cụ thể
- Phân tích thực trạng tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa Agribank Chi nhánh Thành phố Bến Tre giai đoạn 2017 – 2019.
Để nâng cao hiệu quả tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Agribank Chi nhánh Thành phố Bến Tre trong thời gian tới, cần triển khai một số giải pháp như cải thiện quy trình thẩm định tín dụng, tăng cường đào tạo nhân viên về các sản phẩm tài chính, và áp dụng công nghệ số trong quản lý tín dụng Đồng thời, việc xây dựng các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp, như tư vấn quản lý tài chính và kết nối thị trường, cũng sẽ góp phần nâng cao khả năng tiếp cận vốn cho các doanh nghiệp này.
ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá hiệu quả tín dụng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại, với thực tiễn cụ thể tại Agribank Chi nhánh Thành phố Bến Tre Mục tiêu là phân tích tác động của chính sách tín dụng đến sự phát triển và khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp này trong bối cảnh kinh tế hiện nay Thông qua việc khảo sát và thu thập dữ liệu, nghiên cứu sẽ cung cấp cái nhìn sâu sắc về mối quan hệ giữa tín dụng ngân hàng và sự tăng trưởng của doanh nghiệp nhỏ và vừa tại địa phương.
CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu này đƣợc thực hiện nhằm mục đích cung cấp các bằng chứng thực nghiệm để trả lời cho các câu hỏi sau đây:
Câu hỏi 1: Thực trạng hoạt động tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại
Agribank Chi nhánh Thành phố Bến Tre giai đoạn 2017 – 2019 nhƣ thế nào?
Câu hỏi 2: Những giải pháp nào có thể nâng cao hiệu quả tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Agribank Chi nhánh Thành phố Bến Tre ?
ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN
Về phương diện khoa học: Kết quả nghiên cứu có thể góp phần bổ sung vào lý thuyết tín dụng doanh nghiệp.
Kết quả nghiên cứu cung cấp tài liệu tham khảo quý giá cho Agribank Chi nhánh Thành phố Bến Tre trong việc hoạch định chính sách tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa Ngoài ra, nghiên cứu này cũng hữu ích cho các ngân hàng thương mại và những ai quan tâm đến lĩnh vực nghiên cứu khoa học về tín dụng doanh nghiệp.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Luận văn sử dụng phương pháp định tính cụ thể các phương pháp sau:
Phương pháp thu thập dữ liệu bao gồm việc lấy số liệu về tình hình cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa từ các báo cáo của Agribank Chi nhánh Thành phố Bến Tre trong giai đoạn 2017 – 2019.
Phương pháp thống kê và so sánh được áp dụng để tổng hợp và mô tả tình hình cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng, dựa trên nguồn dữ liệu thu thập được.
Phương pháp phân tích số liệu bao gồm việc tổng hợp và đánh giá dữ liệu, từ đó rút ra những kết luận quan trọng và kinh nghiệm thực tiễn.
- Ngoài ra tác giả tham khảo thêm những tài liệu có liên quan từ các số liệu báo cáo thống kê của ngành, các website chính thức.
8 TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU TRƯỚC
Đồng Thị Kim Chi (2013) trong nghiên cứu "Mở rộng tín dụng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa của các ngân hàng thương mại trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh" đã phân tích các lý luận cơ bản về cho vay đối với khách hàng DNNVV của NHTM Nghiên cứu chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến việc mở rộng cho vay, bao gồm nguồn vốn ngân hàng, chính sách tín dụng, năng lực điều hành và các yếu tố bên ngoài Tác giả đánh giá thực trạng và các giải pháp mà ngân hàng đã thực hiện nhằm mở rộng cho vay khách hàng DNNVV từ nguồn vốn dân cư Nghiên cứu này góp phần cung cấp cơ sở cho các ngân hàng thương mại và doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Thành phố Hồ Chí Minh trong việc xem xét mở rộng tín dụng.
Nguyễn Văn Đức (2015) trong luận văn "Giải pháp phát triển tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Kiên Giang" đã phân tích rõ ràng thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa Chương 1 của luận văn cung cấp cơ sở lý luận đầy đủ, giúp tác giả thực hiện các phân tích chính xác theo tiêu chí mở rộng cho vay cho DNNVV Những giải pháp được đề xuất bám sát các nhân tố ảnh hưởng, nhằm giải quyết triệt để các vấn đề còn tồn tại trong hoạt động cho vay khách hàng DNNVV tại ngân hàng.
Trần Ngọc Huy (2013) trong luận án Tiến sĩ tại Trường đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã nghiên cứu về tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại các Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Nghiên cứu này tập trung vào vai trò của tín dụng ngân hàng trong việc hỗ trợ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa tại khu vực Thành phố Hồ Chí Minh.
Luận văn nghiên cứu hoạt động cho vay đối với khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại Thành phố Hồ Chí Minh, nhấn mạnh sự cần thiết và quan điểm mở rộng tín dụng cho DNNVV Bài viết cũng đưa ra các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả của việc mở rộng tín dụng, đồng thời đề xuất giải pháp nhằm nâng cao quy mô tín dụng cho DNNVV tại các Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Những giải pháp này không chỉ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế mà còn giúp DNNVV và hệ thống ngân hàng hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu.
Các nghiên cứu hiện tại chủ yếu tập trung vào tín dụng doanh nghiệp cho các công ty khác nhau, nhằm đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng Tuy nhiên, một hạn chế là các tác giả chưa xem xét đặc điểm và tình trạng riêng của từng vùng miền, điều này có thể làm giảm hiệu quả áp dụng các giải pháp Đặc biệt, chưa có nghiên cứu nào liên quan đến vấn đề này được thực hiện tại Thành phố Bến Tre trong giai đoạn từ 2017 đến 2019.
9 KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN
Nội dung chính của nghiên cứu được tổ chức thành ba chương, bao gồm phần mục lục, danh mục các từ viết tắt, bảng, sơ đồ và hình vẽ Dưới đây là tóm tắt nội dung của từng chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận về tín dụng ngân hàng và tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa
Chương 2: Thực trạng tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Thành phố Bến Tre giai đoạn 2017 – 2019.
Chương 3 trình bày các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, Chi nhánh Thành phố Bến Tre Những giải pháp này bao gồm việc cải thiện quy trình xét duyệt tín dụng, tăng cường hỗ trợ tư vấn cho doanh nghiệp, và phát triển các sản phẩm tín dụng linh hoạt hơn Đồng thời, ngân hàng cần nâng cao khả năng phân tích rủi ro và xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với khách hàng để đáp ứng tốt hơn nhu cầu vốn của doanh nghiệp nhỏ và vừa.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VÀ TÍN
DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA
1.1 Cơ sở lý luận về ngân hàng thương mại
1.1.1 Khái niệm ngân hàng thương mại
Luật các tổ chức tín dụng được Quốc hội Nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam thông qua vào ngày 16 tháng 06 năm 2010, quy định tại Điều 4 rằng tổ chức tín dụng là doanh nghiệp thực hiện một hoặc nhiều hoạt động ngân hàng Các tổ chức tín dụng bao gồm ngân hàng, tổ chức tín dụng phi ngân hàng, tổ chức tài chính vi mô và quỹ tín dụng nhân dân.
1.1.2 Chức năng của ngân hàng thương mại
Hình 1.1 Các hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại
Các hoạt động kinh doanh cơ bản của NHTM
Chức năng trung gian tín dụng
Hoạt động huy động vốn
Chức năng trung gian tín dụng là một trong những vai trò quan trọng nhất của ngân hàng thương mại (NHTM), thể hiện bản chất và nhiệm vụ chính của NHTM Trong vai trò này, NHTM hoạt động như một cầu nối, tập trung và huy động nguồn vốn tiền tệ tạm thời nhàn rỗi trong nền kinh tế.
Chức năng trung gian thanh toán và cung ứng phương tiện thanh toán là một trong những vai trò quan trọng của ngân hàng thương mại (NHTM), thể hiện bản chất và tính chất đặc biệt trong hoạt động của NHTM NHTM thực hiện vai trò trung gian để xử lý các giao dịch thanh toán giữa khách hàng, bao gồm cả người mua và người bán, nhằm hoàn tất các quan hệ kinh tế thương mại.
Ngân hàng có chức năng cung ứng dịch vụ và các hoạt động kinh doanh liên quan mà chỉ họ mới có thể thực hiện một cách hoàn chỉnh Những dịch vụ này không chỉ đáp ứng nhu cầu của khách hàng mà còn giúp ngân hàng thương mại (NHTM) thực hiện tốt hơn các chức năng chính của mình.
1.1.3 Các hoạt động của ngân hàng thương mại
Hình 1.2 Các nghiệp vụ kinh doanh cơ bản của ngân hàng thương mại
Các nghiệp vụ kinh doanh của NHTM
Nghiệp vụ huy động vốn
Nguồn vốn quản lý và huy động
Trả tiền gửi, tiền vay, chi phí hoạt động kinh doanh
Nghiệp vụ sử dụng vốn
Cho vay Chiết khấu Đầu tƣ, liên doanh
Thu lãi tiền vay, tiền đầu tƣ, liên doanh
Nghiệp vụ trung gian, dịch vụ ngân hàng
Dịch vụ trung gian Dịch vụ kinh doanh vàng bạc, ngoại tệ Dịch vụ nhận ủy thác
Thu hoa hồng từ các dịch vụ trung ian
Nghiệp vụ trung gian, dịch vụ ngân hàng
1.1.3.1 Hoạt động huy động vốn
Hoạt động huy động vốn là một trong những chức năng thiết yếu của các ngân hàng thương mại (NHTM), giúp tạo ra nguồn vốn chủ yếu cho hoạt động kinh doanh NHTM huy động vốn thông qua nhiều hình thức, bao gồm nhận tiền gửi từ tổ chức và cá nhân, với các loại tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn, và tiền gửi tiết kiệm Bên cạnh đó, ngân hàng cũng phát hành các giấy tờ có giá như chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu, và trái phiếu Tất cả các hình thức huy động này đều tuân thủ nguyên tắc hoàn trả đầy đủ tiền gốc và lãi cho người gửi theo thỏa thuận, nhằm đảm bảo nguồn vốn cho cả thị trường trong nước và quốc tế theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
1.1.3.2 Hoạt động cấp tín dụng