SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Đất đai đóng vai trò thiết yếu trong nền kinh tế thị trường hiện nay, không chỉ trong nông nghiệp mà còn trong quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa Sự phát triển kinh tế và đô thị hóa tạo ra nhu cầu lớn về quỹ đất cho các dự án của cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước, cũng như các dự án trọng điểm quốc gia Do đó, công tác bồi thường và giải phóng mặt bằng trở thành yếu tố then chốt, đảm bảo có quỹ đất sạch để phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế xã hội chung của đất nước.
Việc thu hồi đất và bồi thường giải phóng mặt bằng đã có những cải thiện tích cực về chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư Tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều bất cập, như thất thu ngân sách nhà nước và tỷ lệ hộ nghèo gia tăng sau bồi thường ở một số địa phương Người dân chưa được bồi thường thỏa đáng dẫn đến khiếu kiện kéo dài, gây khó khăn trong việc ổn định cuộc sống và tiềm ẩn nguy cơ mất ổn định chính trị, xã hội Tại Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Đức Hòa, tỉnh Long An, vấn đề thu ngân sách từ công tác bồi thường cũng không phải là ngoại lệ Do đó, tác giả chọn đề tài “Hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tại Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Đức Hòa, tỉnh Long An” để nghiên cứu cho luận văn thạc sĩ kinh tế.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Mục tiêu chung
Phân tích thực trạng thu ngân sách nhà nước tại huyện Đức cho thấy sự cần thiết trong công tác bồi thường và giải phóng mặt bằng cho người dân bị thu hồi đất Việc thực hiện chính sách bồi thường công bằng và minh bạch không chỉ đảm bảo quyền lợi cho người dân mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của địa phương Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Đức cần nâng cao hiệu quả trong công tác này, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án đầu tư và phát triển kinh tế.
Huyện Đức Hòa, tỉnh Long An, đang tìm kiếm các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác thu ngân sách liên quan đến bồi thường giải phóng mặt bằng tại Trung tâm phát triển quỹ đất.
Mục tiêu cụ thể
Mục tiêu 1 của nghiên cứu là phân tích thực trạng công tác bồi thường và giải phóng mặt bằng cho người dân bị thu hồi đất tại Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Đức Hòa, tỉnh Long An.
Mục tiêu 2 đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước và công tác bồi thường giải phóng mặt bằng tại Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Đức Hòa, tỉnh Long An Các biện pháp này sẽ giúp tối ưu hóa quy trình quản lý tài chính và đảm bảo quyền lợi cho người dân bị ảnh hưởng, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
Hiện trạng bồi thường giải phóng mặt bằng cho người dân bị thu hồi đất tại Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Đức Hòa đang gặp nhiều khó khăn Nhiều người dân không hài lòng với công tác bồi thường, cho rằng mức giá đền bù không hợp lý và thiếu minh bạch Bên cạnh đó, còn tồn tại những bất cập như quy trình giải phóng mặt bằng kéo dài, thiếu thông tin rõ ràng và sự hỗ trợ chưa đầy đủ từ chính quyền địa phương Những vấn đề này cần được giải quyết để đảm bảo quyền lợi cho người dân và thúc đẩy sự phát triển bền vững tại khu vực.
Để nâng cao hiệu quả công tác bồi thường và giải phóng mặt bằng cho người dân bị thu hồi đất tại Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Đức Hòa, tỉnh Long An, cần triển khai các giải pháp như: cải thiện quy trình thông tin và tư vấn cho người dân, đảm bảo minh bạch trong việc định giá đất, tăng cường sự tham gia của cộng đồng vào các quyết định liên quan, và áp dụng các chính sách hỗ trợ hợp lý để đảm bảo quyền lợi cho người dân.
ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU
Công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng tại Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Đức Hòa, tỉnh Long An.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính, cụ thể là:
Phương pháp thu thập số liệu được thực hiện nhằm nghiên cứu công tác bồi thường và giải phóng mặt bằng tại Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Đức Hòa, tỉnh Long An Số liệu này sẽ cung cấp cái nhìn sâu sắc về quy trình và hiệu quả của các hoạt động bồi thường trong khu vực.
Đề tài áp dụng các phương pháp hệ thống hóa, phân tích, so sánh, đối chiếu và tổng hợp để đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thu ngân sách nhà nước, bồi thường và giải phóng mặt bằng cho người dân bị thu hồi đất tại Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Đức Hòa, tỉnh Long An.
Luận văn này đóng góp vào lĩnh vực khoa học bằng cách bổ sung các giải pháp dựa trên cơ sở khoa học nhằm nâng cao hiệu quả thu ngân sách nhà nước và quản lý bồi thường giải phóng mặt bằng cho người dân bị thu hồi đất Về mặt thực tiễn, nghiên cứu hoàn chỉnh các giải pháp để cải thiện hiệu quả thu ngân sách nhà nước trong công tác bồi thường giải phóng mặt bằng tại Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Đức Hòa, tỉnh Long An, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các dự án, góp phần ổn định phát triển chính trị, kinh tế, xã hội tại địa phương và có thể áp dụng cho các đơn vị hành chính cơ sở khác có đặc điểm tương đồng.
8 TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC
Nghiên cứu của Lê Thanh Sơn và Trần Tiến Khai (2016) phân tích tác động của việc thu hồi đất tại huyện Vĩnh Thạnh, Thành phố Cần Thơ, đặc biệt là trong dự án khu dân cư vượt lũ Thạnh Mỹ Nghiên cứu nhấn mạnh vai trò của bồi thường thu hồi đất do Chính phủ thực hiện nhằm phát triển kinh tế - xã hội, phản ánh xu hướng công nghiệp hóa và đô thị hóa Người dân đã phải đối mặt với việc mất đất sản xuất, dẫn đến sự chuyển đổi nghề nghiệp và thay đổi sinh kế Phương pháp sai biệt kép được sử dụng để mô tả và lượng hóa những thay đổi này, và kết quả cho thấy không có sự khác biệt về thu nhập của người dân sau hai năm từ khi nhà nước thực hiện thu hồi đất.
Nghiên cứu của Đỗ Hữu Nghị và cộng sự (2016) tập trung vào các nhân tố ảnh hưởng đến thu nhập của hộ gia đình tại quận Bình Thủy, TP Cần Thơ, trong vùng ảnh hưởng của một dự án Mục tiêu chính là xác định những yếu tố này thông qua phương pháp phân tích hồi quy đa biến Kết quả nghiên cứu chỉ ra năm nhân tố chính tác động đến thu nhập hộ gia đình, bao gồm số lượng lao động trong nông nghiệp, số lượng lao động ngoài nông nghiệp, số năm thực hiện dự án, khoảng cách từ nhà đến chợ và trình độ học vấn của chủ hộ.
Nghiên cứu của Thái Thanh Phong và Hà Thục Viên (2017) tại thị trấn Mỹ Phước, huyện Bến Cát, tỉnh Bình Dương, khám phá ảnh hưởng của đền bù giá đất lên thu nhập và mức sống của nông hộ trước và sau khi thu hồi đất Sử dụng cả phương pháp định tính và định lượng, kết quả cho thấy đời sống nông hộ đã thay đổi theo hướng đa dạng hóa thu nhập và chuyển dịch sang các hoạt động phi nông nghiệp Sự điều chỉnh này phụ thuộc vào loại tài sản của nông hộ trước và sau thu hồi đất Mặc dù thu nhập của nông hộ tăng đáng kể sau khi bị thu hồi, nhưng tính bền vững của nó lại thấp và dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài Các nhân tố tác động đến thu nhập nông hộ cũng khác nhau trước và sau thu hồi đất Điều này cho thấy sự thay đổi đời sống nông hộ do công nghiệp hóa và đô thị hóa là thích ứng và phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế xã hội.
9 KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN
Nội dung chính của nghiên cứu được chia thành ba chương, ngoài phần mục lục, danh mục các từ viết tắt, danh mục các bảng, sơ đồ và hình vẽ.
Chương 1: Cơ sở lý luận về ngân sách nhà nước và hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước
Chương 2: Thực trạng hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tại Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Đức Hòa, tỉnh Long An
Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tại Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Đức Hòa, tỉnh Long An
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VÀ HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
1.1 Lý luận về ngân sách nhà nước
1.1.1.1 Khái niệm ngân sách nhà nước
Thuật ngữ "Budget" trong tiếng Anh có nghĩa là ngân sách hoặc túi đựng tiền, xuất phát từ từ cổ Pháp "Bougette" Kể từ thế kỷ 17, người Anh đã sử dụng từ "Budget" để chỉ ngân sách của nhà vua.
NSNN là một khái niệm quan trọng trong kinh tế và lịch sử, liên quan mật thiết đến sự phát triển của nền sản xuất hàng hóa - tiền tệ và sự hình thành của tổ chức nhà nước.
Thể chế ngân sách nhà nước (NSNN) bắt nguồn từ Anh vào cuối thế kỷ 17 và sau đó lan rộng đến Mỹ, Pháp và nhiều quốc gia khác Sự hình thành này phản ánh cuộc đấu tranh của giai cấp tư sản nhằm chống lại chế độ phong kiến, yêu cầu xóa bỏ việc thuế khóa và chi tiêu công tùy tiện của nhà vua Giai cấp tư sản mong muốn một hệ thống tài chính công minh bạch, hợp pháp, với thuế khóa do Quốc hội quyết định và chi tiêu công phải chịu sự giám sát của nhân dân Đặc biệt, Luật dân quyền năm 1688 ở Anh đã quy định rằng nhà vua không được phép thu bất kỳ khoản nào cho chi tiêu mà không có sự đồng ý của Quốc hội.
Để một tổ chức nhà nước hoạt động và duy trì sự tồn tại, cần có nguồn lực tài chính để chi tiêu Tuy nhiên, ngân sách nhà nước phải được thực hiện theo các quy định pháp luật do Quốc hội quyết định.
Tùy thuộc vào đặc điểm kinh tế - xã hội và truyền thống lịch sử của từng quốc gia, cách diễn đạt về ngân sách nhà nước (NSNN) có thể khác nhau Tuy nhiên, bản chất của NSNN vẫn được hiểu là quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nước, nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu cho sự tồn tại và phát triển.
Theo Điều 4 của Luật Ngân sách Nhà nước (Luật số 83/2015/QH13) được Quốc hội Việt Nam ban hành vào ngày 25/6/2015, thuật ngữ Ngân sách Nhà nước (NSNN) được giải thích rõ ràng.
NSNN bao gồm tất cả các khoản thu và chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định, nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước.
Thu ngân sách nhà nước (NSNN) là quá trình Nhà nước huy động các khoản thu từ công dân, chủ yếu thông qua thuế, để hình thành quỹ tài chính phục vụ cho các hoạt động của mình Về mặt pháp lý, thu NSNN bao gồm các khoản tiền mà Nhà nước thu vào ngân sách nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu công Bản chất của thu NSNN là hệ thống quan hệ kinh tế giữa Nhà nước và xã hội, phát sinh trong quá trình huy động nguồn tài chính để tạo ra quỹ tiền tệ tập trung Quan trọng là, thu NSNN không yêu cầu Nhà nước hoàn trả trực tiếp cho các đối tượng nộp.
1.1.1.3 Khái niệm chi ngân sách nhà nước