SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Tín dụng là hoạt động chủ yếu của ngân hàng thương mại tại Việt Nam, đóng góp khoảng 90% thu nhập cho mỗi ngân hàng Tuy nhiên, hoạt động này tiềm ẩn nhiều rủi ro, ngay cả với các khoản vay có tài sản bảo đảm Rủi ro tín dụng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự tồn tại và phát triển của tổ chức tín dụng, cũng như tác động đến toàn bộ hệ thống ngân hàng và nền kinh tế Do đó, kiểm soát rủi ro trong hoạt động tín dụng là nhiệm vụ quan trọng Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, việc nâng cao khả năng cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại, đặc biệt là cải thiện chất lượng tín dụng và giảm thiểu rủi ro tín dụng, trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.
Việc kiểm soát rủi ro cho vay là yếu tố quan trọng giúp ngân hàng duy trì mức độ rủi ro tín dụng chấp nhận được, từ đó tối ưu hóa việc phân bổ vốn và giảm thiểu thiệt hại do rủi ro tín dụng gây ra Ngân hàng có khả năng tài chính vững mạnh và kiểm soát rủi ro hiệu quả sẽ tạo dựng được niềm tin từ khách hàng, nâng cao uy tín và vị thế trong cộng đồng kinh tế cũng như các tổ chức tín dụng cả trong và ngoài nước.
Chi nhánh Agribank Thành Phố Bến Tre đã thực hiện kiểm tra và kiểm soát rủi ro tín dụng với nhiều kết quả tích cực, nhưng hiệu quả vẫn chưa đạt như kỳ vọng Do đó, tác giả quyết định chọn đề tài “Kiểm soát rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam Chi nhánh Thành Phố Bến Tre” cho luận văn thạc sỹ của mình.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Mục tiêu chung
Nghiên cứu nhằm phân tích và đánh giá thực trạng kiểm soát rủi ro tín dụng (RRTD) tại Agribank chi nhánh Thành phố Bến Tre trong giai đoạn 2017 - 2019 Qua đó, bài viết sẽ chỉ ra những ưu điểm và hạn chế, đồng thời xác định nguyên nhân của những hạn chế này Cuối cùng, nghiên cứu sẽ đề xuất các giải pháp và kiến nghị khả thi nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát RRTD tại Agribank chi nhánh Thành phố Bến Tre trong thời gian tới.
Mục tiêu cụ thể
- Một là, phân tích thực trạng kiểm soát rủi ro tín dụng tại Agribank Chi nhánh Thành Phố Bến Tre giai đoạn 2017 - 2019
- Hai là, đề ra một số giải pháp tăng cường khả năng kiểm soát rủi ro tín dụng tại
Agribank Chi nhánh Thành Phố Bến Tre.
CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
Câu hỏi 1: Thực trạng kiểm soát rủi ro tín dụng tại Agribank Chi nhánh Thành
Trong giai đoạn 2017 – 2019, Phố Bến Tre đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc kiểm soát rủi ro tín dụng tại Agribank Chi nhánh Thành Phố Bến Tre Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số vấn đề cần khắc phục Nguyên nhân của những tồn tại này chủ yếu liên quan đến quy trình quản lý tín dụng và sự thiếu hụt trong việc đánh giá rủi ro.
Câu hỏi 2: Giải pháp nào để tăng cường khả năng kiểm soát rủi ro tín dụng tại Agribank Chi nhánh Thành Phố Bến Tre?
ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu là Kiểm soát rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại và thực tiễn tại Agribank Chi nhánh Thành Phố Bến Tre.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Luận văn sử dụng phương pháp định tính, cụ thể bao gồm:
Phương pháp thống kê mô tả được sử dụng để so sánh, phân tích và tổng hợp các chỉ tiêu qua các năm, nhằm đánh giá hiệu quả công tác kiểm soát rủi ro tín dụng (RRTD) tại Agribank Chi nhánh Thành Phố Bến Tre.
Phương pháp thống kê và phân tích số liệu từ Báo cáo hoạt động kinh doanh của Agribank Chi nhánh Thành Phố Bến Tre trong giai đoạn 2017-2019 cho phép đánh giá hiệu quả hoạt động và xu hướng phát triển của ngân hàng Việc phân loại số liệu thực tế giúp nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh, từ đó đưa ra những chiến lược cải thiện hiệu suất Sự phân tích này không chỉ cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính mà còn hỗ trợ trong việc ra quyết định quản lý hiệu quả hơn.
Phương pháp tổng hợp và đối chiếu sẽ được sử dụng để đánh giá kết quả công tác kiểm soát rủi ro tín dụng tại Agribank Chi nhánh Thành Phố Bến Tre Bài viết sẽ phân tích những mặt tích cực và hạn chế, đồng thời tìm ra nguyên nhân dẫn đến những vấn đề hiện tại Từ đó, đề xuất các giải pháp hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát rủi ro tín dụng trong thời gian tới.
ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN
Về mặt lý luận: Luận văn tổng hợp cơ sở lý thuyết về rủi ro tín dụng về rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại
Luận văn này là tài liệu tham khảo hữu ích cho sinh viên và học viên trong lĩnh vực kinh tế, đặc biệt cho những ai quan tâm đến vấn đề kiểm soát rủi ro tín dụng tại Agribank Chi nhánh Thành Phố Bến Tre.
8 TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU TRƯỚC
Trần Thị Băng Tâm (2007) trong bài viết “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả kiểm soát rủi ro tín dụng theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế” đã phân tích tác động của việc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đến hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực tín dụng Bài luận cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác kiểm soát rủi ro và nội dung quản trị rủi ro tín dụng theo các chuẩn mực và thông lệ quốc tế hiện đang được áp dụng, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm cho việc quản trị rủi ro tín dụng tại Việt Nam.
Nguyễn Hải Đăng (2011) trong bài viết “Hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Vũng Tàu” đã phân tích thực trạng rủi ro tín dụng tại ngân hàng này và đề xuất các giải pháp hiệu quả nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng.
Nguyễn Hùng Tiến (2016) trong bài viết “Kiểm soát rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam” đã nghiên cứu về rủi ro tín dụng (RRTD), bao gồm các nguyên nhân, dấu hiệu và chỉ tiêu phản ánh RRTD trong hoạt động kinh doanh của hệ thống Ngân hàng Nông nghiệp Bài viết cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý RRTD trong toàn bộ hệ thống ngân hàng.
Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về kiểm soát rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại, nghiên cứu này tập trung phân tích thực trạng kiểm soát rủi ro tín dụng tại Agribank Chi nhánh Thành phố Bến Tre Mục tiêu là đánh giá kết quả, hạn chế và nguyên nhân trong công tác này, từ đó đề xuất giải pháp và kiến nghị nhằm duy trì và tăng trưởng thị phần tín dụng của chi nhánh Do đó, đề tài này không hoàn toàn trùng lặp với các nghiên cứu trước đó.
9 KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN
Nội dung nghiên cứu được tổ chức thành ba chương, bên cạnh phần mục lục, danh mục từ viết tắt, danh mục bảng, sơ đồ và hình vẽ Mỗi chương sẽ tóm tắt những điểm chính của nghiên cứu.
Chương 1: Cơ sở lý luận về kiểm soát rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại
Chương 2: Thực trạng kiểm soát rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và
Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Thành Phố Bến Tre
Chương 3: Giải pháp kiểm soát rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và
Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Thành Phố Bến Tre
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1 Cơ sở lý luận về ngân hàng thương mại
1.1.1 Khái niệm ngân hàng thương mại
Luật các tổ chức tín dụng, được Quốc hội Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam thông qua vào ngày 16 tháng 06 năm 2010, định nghĩa tổ chức tín dụng là doanh nghiệp thực hiện một hoặc nhiều hoạt động ngân hàng Theo Điều 4 của luật, tổ chức tín dụng bao gồm ngân hàng, tổ chức tín dụng phi ngân hàng, tổ chức tài chính vi mô và quỹ tín dụng nhân dân.
1.1.2 Chức năng của ngân hàng thương mại
Hình 1.1 Các hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại
Nguồn: Tổng hợp của tác giả
Chức năng trung gian tín dụng là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của ngân hàng thương mại (NHTM), phản ánh bản chất và vai trò chính yếu của NHTM trong nền kinh tế Trong vai trò này, NHTM tập trung huy động nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi và chuyển đổi chúng thành vốn tín dụng để đáp ứng nhu cầu vay vốn cho các hoạt động kinh doanh, đầu tư và tiêu dùng xã hội.
Các hoạt động kinh doanh cơ bản của NHTM
Chức năng trung gian tín dụng Chức năng trung gian thanh toán
Hoạt động huy động vốn
Hoạt động sử dụng vốn
- Dịch vụ thanh toán và ngân quỹ
Chức năng trung gian thanh toán và cung ứng phương tiện thanh toán của ngân hàng thương mại (NHTM) là rất quan trọng, thể hiện rõ bản chất và tính chất đặc biệt trong hoạt động của NHTM NHTM đóng vai trò trung gian, facilitating các giao dịch thanh toán giữa khách hàng, người mua và người bán, từ đó hoàn tất các quan hệ kinh tế thương mại giữa các bên.
Ngân hàng cung cấp các dịch vụ và hoạt động kinh doanh đặc thù mà chỉ họ mới có thể thực hiện một cách hoàn hảo, nhờ vào những ưu thế riêng Những dịch vụ này không chỉ đáp ứng nhu cầu của khách hàng mà còn hỗ trợ ngân hàng thương mại (NHTM) thực hiện tốt hơn các chức năng chính của mình Một số dịch vụ nổi bật trong chức năng này bao gồm ngân quỹ, kiều hối, chuyển tiền nhanh, ủy thác, tư vấn đầu tư và ngân hàng điện tử (E-banking).
1.1.3 Các hoạt động của ngân hàng thương mại
Hình 1.2 Các nghiệp vụ kinh doanh cơ bản của ngân hàng thương mại
Các nghiệp vụ kinh doanh của NHTM
Nghiệp vụ huy động vốn
Nghiệp vụ sử dụng vốn
Nghiệp vụ trung gian, dịch vụ ngân hàng
Nguồn vốn quản lý và huy động
Cho vay Chiết khấu Đầu tƣ, liên doanh
Dịch vụ trung gian Dịch vụ kinh doanh vàng bạc, ngoại tệ Dịch vụ nhận ủy thác
Thu lãi tiền vay, tiền đầu tƣ, liên doanh
Thu hoa hồng từ các dịch vụ trung ian
Trả tiền gửi, tiền vay, chi phí hoạt động kinh doanh
Tổng chi phí Nghiệp vụ trung gian, dịch vụ ngân hàng
Thuế thu nhập Lợi nhuận ròng Các quỹ ngân hàng
1.1.3.1 Hoạt động huy động vốn
Hoạt động huy động vốn là một trong những hoạt động kinh doanh chủ yếu của các Ngân hàng Thương mại (NHTM), đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra nguồn vốn NHTM huy động vốn thông qua các hình thức như nhận tiền gửi từ tổ chức và cá nhân, bao gồm tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm, và phát hành các giấy tờ có giá như chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu, và trái phiếu Tất cả các hoạt động này đều tuân thủ nguyên tắc hoàn trả đầy đủ tiền gốc và lãi cho người gửi theo thỏa thuận, nhằm huy động vốn trong nước và quốc tế theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
1.1.3.2 Hoạt động cấp tín dụng
Hoạt động tín dụng là một trong những chức năng chính của ngân hàng thương mại (NHTM), đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn vốn lớn cho nền kinh tế NHTM có khả năng cấp tín dụng thông qua nhiều hình thức khác nhau.
Cho vay là một hình thức cấp tín dụng, trong đó bên cho vay cung cấp cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng cho mục đích cụ thể trong thời gian nhất định Theo thỏa thuận, khách hàng phải hoàn trả cả gốc và lãi.
Chiết khấu và tái chiết khấu là quá trình mua các công cụ chuyển nhượng và giấy tờ có giá trước thời điểm đáo hạn, với điều kiện có kỳ hạn hoặc bảo lưu quyền truy đòi từ người thụ hưởng.
Bảo lãnh ngân hàng là hình thức tín dụng mà tổ chức tín dụng cam kết thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng khi khách hàng không hoàn thành nghĩa vụ đã cam kết Khách hàng có trách nhiệm nhận nợ và hoàn trả cho tổ chức tín dụng theo thỏa thuận.