GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ QUỐC GIA
Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên
Trung Quốc nằm ở phía bắc của Đông bán cầu, phía đông nam của đại lục Á Âu, phía đông và giữa châu Á , phía Tây của Thái Bình Dương
Hệ tọa độ địa lý: [1]
Nằm ở múi giờ số 8 Diện tích: 9.571.300 km 2 , lớn thứ 4 trên thế giới [2]
Lãnh thổ Trung Quốc tiếp giáp với 14 nước: [3]
Phía Bắc: Nga và Mông Cổ
Phía Nam: Kazakstan, Kirghistan, Taghikistan
Phía Tây Nam: Afghanistan, Pakistan, Ấn Độ, Nepan, Butan
Phía Nam: Myanmars, Lào và Việt Nam
Trung Quốc có tổng chiều dài đường biên giới lên đến 21.500 km, trong đó đường bờ biển kéo dài 14.500 km dọc theo Thái Bình Dương, tiếp giáp với các biển Bột Hải, Hoàng Hải, Biển Hoa Đông và Biển Đông.
1.2.1 Địa hình Địa hình chủ yếu của Trung Quốc bao gồm: cao nguyên, đồng bằng, thung lũng Trong đó cao nguyên, đồi và núi chiếm 2/3 tổng diện tích đất liền Địa hình cao ở phía Tây và thấp dần về phía Đông
Khí hậu Trung Quốc biến đổi từ cái lạnh khắc nghiệt của vùng Siberi đến khí hậu ôn hòa của khu vực nhiệt đới với cây cối tươi tốt Mặc dù trải dài qua 4 múi giờ, toàn bộ đất nước vẫn sử dụng giờ Bắc Kinh làm giờ chuẩn.
Trung Quốc được phân chia thành hai vùng chính là miền Bắc và miền Nam, với sông Dương Tử (hay còn gọi là sông Trường Giang) làm ranh giới Miền Nam có khí hậu ấm áp hơn so với miền Bắc, trong khi vùng đồng bằng ven sông Dương Tử trải nghiệm thời tiết ấm áp và ẩm ướt, với bốn mùa rõ rệt.
Trung Quốc sở hữu một mạng lưới sông hồ phong phú, với hơn 50.000 con sông có diện tích lưu vực trên 100 km² và hơn 1.500 con sông có diện tích lưu vực trên 1.000 km² Những con sông lớn nổi bật bao gồm Dương Tử và Hoàng Hà, đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái và kinh tế của đất nước.
Nhân khẩu học
Tổng dân số: xấp xỉ 1,4 tỷ người (thống kê 3/7/2010) Dân số thành thị đạt 700 triệu dân, vượt mức dân số nông thôn
Độ tuổi trung bình: 32,7 tuổi (Nam: 32,3 tuổi;
Tốc độ tăng trưởng dân số: 0,59% (2006)
Tỷ lệ sinh: 1,51 (theo Ban chuyên trách về dân số Liên hợp quốc 2015-2020)
Cơ cấu giới tính: 1,18 nam/nữ (2013)
Tuổi thọ trung bình: 73 tuổi (Nam: 71,3, Nữ: 74,8) – Theo WHO 2013
Năm 2010, Trung Quốc có 124 triệu người trên 60 tuổi, và dự kiến đến năm 2050, con số này sẽ tăng lên 438 triệu, tương đương với 61 người cao tuổi trên mỗi 100 người trong độ tuổi lao động Điều này phản ánh sự gia tăng nhanh chóng của dân số già.
5 năm qua đã có những biến động khá rõ về cơ cấu dân số, trong đó độ tuổi lao động từ 15 -
Ở tuổi 59, sự nghiệp đạt đỉnh cao nhưng sau đó bắt đầu tăng trưởng chậm lại Nhóm độ tuổi phụ thuộc đạt mức thấp nhất, nhưng có xu hướng gia tăng Mặc dù vậy, tổng thể nhóm tuổi lao động vẫn đang chiếm ưu thế trong xã hội.
Quá trình đô thị hóa và toàn cầu hóa nhanh chóng đã làm thay đổi mạnh mẽ cấu trúc dân số Trung Quốc, với tỷ lệ đô thị hóa vượt qua 50%, lần đầu tiên tổng dân số thành thị vượt qua tổng dân số nông thôn Thế hệ sinh trong thập niên 80 (8x) trở thành lực lượng chủ yếu trong làn sóng di chuyển từ nông thôn ra thành thị, từ miền núi và trung du về đồng bằng Sự gia tăng dân số và đặc biệt là di chuyển từ nông thôn ra thành thị đang trở thành thách thức lớn đối với nhiều nước đang phát triển, đặc biệt là Trung Quốc, một quốc gia đông dân.
Người Hán là dân tộc lớn nhất tại Trung Quốc, chiếm 91,59% dân số với khoảng 1,2 tỷ người Ngoài người Hán, còn có 55 dân tộc thiểu số khác sinh sống chủ yếu ở các khu vực Tây Bắc, Bắc, Đông Bắc, Nam và Tây Nam, cùng với một số dân tộc hiện diện trên toàn quốc Trong số các dân tộc thiểu số này, dân tộc Hồi và dân tộc Mãn hiện nay chủ yếu sử dụng tiếng Hán.
Phân bố địa lý của các tôn giáo ở Trung Quốc
Trung Quốc là cái nôi tôn giáo và văn hóa, với Nho giáo, Đạo giáo và Phật giáo tạo thành "ba giáo lý" chính, thường được tích hợp vào các tôn giáo dân gian truyền thống Tôn giáo tại đây tập trung vào gia đình, không yêu cầu tuân thủ độc quyền, cho phép thực hành nhiều tín ngưỡng cùng lúc Đảng và các tổ chức công nhận năm tôn giáo chính: Phật giáo, Đạo giáo, Hồi giáo, Tin lành và Thiên Chúa Không có ranh giới rõ ràng giữa các tôn giáo, đặc biệt là giữa Phật giáo, Đạo giáo và tôn giáo dân gian Theo phân tích nhân khẩu học, khoảng 30-80% dân số thực hành các tôn giáo dân gian và Đạo giáo, 10-16% là Phật tử, 2-4% là Kitô hữu, và 1-2% là người Hồi giáo Ngoài ra, nhiều nhóm dân tộc thiểu số duy trì tôn giáo truyền thống của họ, với các giáo phái bản địa chiếm 2-3% dân số, trong đó Nho giáo được phổ biến trong giới trí thức.
Người Trung Quốc thường có tín ngưỡng mê tín, đặc biệt là trong đạo Lão, nơi họ tin vào việc duy trì sự hài hòa với thiên nhiên và vũ trụ Vận may được coi là yếu tố quan trọng trong các sự kiện lớn như cưới xin hay chuyển chỗ làm, điều này thường dẫn đến việc chọn lựa ngày giờ tốt theo âm lịch Để xua đuổi tà ma, pháo được đốt, và màu đỏ được sử dụng rộng rãi với hy vọng mang lại vận may.
Giáo dục
3.1 Định hướng ngành giáo dục Trung Quốc:
Chính sách “phát triển đất nước thông qua khoa học và giáo dục” và “Hướng tới nền giáo dục hiện đại, tới thế giới và tương lai” là những định hướng quan trọng cho sự phát triển bền vững của hệ thống giáo dục, cả trong ngắn hạn lẫn dài hạn.
Hệ thống giáo dục Trung Quốc áp dụng mô hình 6–3–3–3/4, bao gồm 6 năm tiểu học, 3 năm trung học cơ sở, 3 năm trung học phổ thông hoặc học nghề, và 2 đến 4 năm cao đẳng hoặc đại học Trẻ em tại Trung Quốc được hưởng nền giáo dục bắt buộc và miễn phí trong 9 năm đầu đời.
Các trọng điểm của chính sách giáo dục:
Trong 10 năm qua, ngành kỹ thuật đã nhận được sự đầu tư mạnh mẽ, với gần nửa triệu sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành này mỗi năm tại Trung Quốc.
Trung Quốc đang mở rộng trao đổi sinh viên và tham gia vào các dự án đào tạo quốc tế, đồng thời cung cấp nhiều suất học bổng du học cho sinh viên quốc tế, đặc biệt là từ các quốc gia đang phát triển.
Một số thành tựu hiện nay:
Trung Quốc, mặc dù không có nền giáo dục lâu đời, hiện đang sở hữu hệ thống giáo dục hiện đại và phát triển hàng đầu thế giới, khẳng định vị thế của mình trên trường quốc tế.
In 2015, the Academic Ranking of World Universities (ARWU) revealed that China had ten universities ranked among the top 200 in the world, including Tsinghua University, Zhejiang University, Shanghai Jiao Tong University, and Peking University.
Nguồn: Academic Ranking of World Universities 2015 [5]
- Việc coi trọng các bài kiểm tra giúp học sinh Trung Quốc xếp các vị trí cao nhất toàn cầu trong các kỳ thi
Bảng đánh giá về chất lượng giáo dục của học sinh độ tuổi 15 (12/2015) của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) [6]
- Chất lượng đào tạo trình độ cao còn thấp, ngoại ngữ vẫn còn là rào cản
- Quá thiên về lý thuyết khiến học sinh chỉ tập trung làm tốt các bài kiểm tra, thiếu đi tính sáng tạo và thực tế
- Chảy máu chất xám ra nước ngoài và phân bố nhân tài chỉ ở một số khu vực.
Chính trị
Đảng Cộng sản Trung Quốc, được thành lập vào ngày 1 tháng 2 năm 1921, đã có 86,7 triệu Đảng viên tính đến năm 2014, theo thông tin từ Đại hội Đảng lần thứ 18 vào năm 2012 Ngoài Đảng Cộng sản, còn có sự hiện diện của nhiều đảng phái khác trong bối cảnh chính trị của Trung Quốc.
Tám đảng phái khác nhau đều công nhận sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản trong khuôn khổ "hợp tác đa đảng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản" Các đảng này bao gồm: Hội Cách mạng Dân chủ, Liên minh Dân chủ, Hội Kiến quốc Dân chủ, Hội Xúc tiến Dân chủ, Đảng Dân chủ Công nông, Cửu tam học xã và Đồng minh Tự trị Dân chủ Đài Loan.
Chế độ Xã hội chủ nghĩa (XHCN) là chế độ cơ bản của Trung Quốc Chuyên chính nhân dân là thể chế của Nhà nước
Cơ cấu Nhà nước Việt Nam bao gồm Quốc hội, Chủ tịch nước, Quốc Vụ viện, Hội nghị Chính trị hiệp thương toàn quốc, Ủy ban Quân sự Trung ương, cùng với các cấp Đại hội Đại biểu Nhân dân và Chính phủ địa phương, Tòa án Nhân dân và Viện Kiểm sát Nhân dân Đến năm 2020, Nhà nước sẽ tập trung hoàn thiện pháp chế dân chủ XHCN, giải quyết chênh lệch phát triển vùng miền, hình thành cơ chế phân phối thu nhập hợp lý, tạo việc làm, xây dựng hệ thống bảo hiểm xã hội, hoàn chỉnh dịch vụ công, nâng cao chất lượng tư tưởng, đạo đức, văn hóa, khoa học và sức khỏe toàn dân, tăng cường năng lực sáng tạo xã hội, hoàn thiện quản lý xã hội, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường.
Trung Quốc cam kết tiếp tục phát triển hòa bình và mở cửa đối ngoại, đồng thời sẵn sàng hợp tác cùng có lợi với các quốc gia trên toàn cầu Đặc biệt, Trung Quốc chú trọng phát triển quan hệ hữu nghị với các nước láng giềng theo phương châm “mục lân, an lân, phú lân”, tức là thân thiện và cùng nhau làm giàu.
Kinh tế
5.1 Tổng quan kinh tế Trung Quốc
Kinh tế Trung Quốc đã trải qua ba giai đoạn chuyển đổi quan trọng: từ "Chiến lược tích lũy cao, ưu tiên công nghiệp nặng" (1949 – 1978) sang chính sách "Mở cửa kinh tế" (1978 – 2002) và cuối cùng là "Quan điểm phát triển khoa học" (2003 – 2010) Những chuyển biến này đã giúp thu nhập quốc dân đầu người tăng từ 66,1 Nhân dân tệ (1942) lên 22.689 Nhân dân tệ (2008) và GDP tăng từ 67,9 tỷ Nhân dân tệ (1952) lên 31.405,5 tỷ Nhân dân tệ (2008) Đến năm 2010, Trung Quốc đã vượt Nhật Bản để trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Năm 2014, GDP của Trung Quốc đã vượt qua mốc 10 nghìn tỷ đô-la Mỹ, cùng với Mỹ, trở thành hai nền kinh tế duy nhất trên thế giới đạt quy mô này Tuy nhiên, GDP bình quân đầu người của Trung Quốc vẫn còn chênh lệch đáng kể so với các quốc gia phát triển.
Năm 2015, tăng trưởng kinh tế Trung Quốc đạt 6,9%, mức thấp nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính 2009, do quốc gia này chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ sản xuất và xuất khẩu sang tiêu thụ nội địa và dịch vụ để nâng cao chất lượng nền kinh tế.
Biểu đồ tăng trưởng kinh tế Trung Quốc từ năm 1990-2014, nguồn WSJ
5.2 Cơ cấu ngành trong nền kinh tế
Tỷ trọng nông nghiệp trong nền kinh tế đang giảm, mặc dù giá trị tuyệt đối của nó vẫn tăng Ngược lại, tỷ trọng của ngành công nghiệp và dịch vụ đang gia tăng nhờ vào sự phát triển nhanh chóng của hai lĩnh vực này.
Biểu đồ tỷ trọng các ngành trong nền kinh tế Trung Quốc, nguồn cafef.vn
Nông nghiệp đóng vai trò quan trọng ở Trung Quốc, nơi có 39,5% dân số làm việc trong lĩnh vực này Mặc dù tỷ trọng nông nghiệp trong cơ cấu ngành giảm, Trung Quốc vẫn chú trọng phát triển ngành nông nghiệp do là quốc gia đông dân nhất và tiêu thụ lương thực lớn nhất thế giới.
Công nghiệp Trung Quốc đã có sự phát triển mạnh mẽ theo thời gian, đặc biệt trong các lĩnh vực như điện tử và công nghệ sinh học Nước này đã chuyển mình từ các ngành sử dụng lao động giản đơn như may mặc và giày dép sang sản xuất các sản phẩm công nghệ cao như máy móc văn phòng và thiết bị viễn thông Ngành công nghiệp chế tạo hiện đóng vai trò xương sống của nền kinh tế Trung Quốc Tuy nhiên, tình trạng thừa công suất trong các ngành công nghiệp truyền thống và sự suy yếu trong hoạt động sản xuất đang đặt ra thách thức lớn, khiến Trung Quốc dự kiến sẽ giảm 1,8 triệu lao động trong ngành công nghiệp than và thép vào đầu năm 2016.
Trong quá trình chuyển đổi sang kinh tế thị trường, kinh tế dịch vụ đóng vai trò ngày càng quan trọng trong phát triển kinh tế đất nước Các loại hình dịch vụ như tài chính, tiền tệ, thương mại, chuyển giao công nghệ và du lịch đã phát triển mạnh mẽ để đáp ứng nhu cầu mở rộng của thị trường và hội nhập Sự phát triển của ngành dịch vụ tại Trung Quốc đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm hơn, dẫn đến thị trường lao động mạnh mẽ và giúp tiền lương tăng ổn định, từ đó thúc đẩy tiêu dùng của người dân.
5.3 Đánh giá tình hình tăng trưởng kinh tế Trung Quốc
Mặc dù không còn đạt mức tăng trưởng trung bình trên 10% như trước, các quan chức chính phủ Trung Quốc khẳng định rằng mục tiêu tăng trưởng mới là hợp lý, với chỉ tiêu ít nhất 6,5% cho năm 2016, nhằm thực hiện mục tiêu xây dựng một “xã hội khá giả” vào năm 2020.
Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tiếp tục dẫn đầu về tốc độ tăng trưởng mặc dù có sự giảm sút, với việc đảm bảo việc làm ổn định và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân Mức tiêu thụ năng lượng trên GDP giảm, trong khi cơ cấu kinh tế được hoàn thiện Tiêu dùng nội địa vẫn cao, cùng với sự gia tăng đầu tư vào cơ sở hạ tầng, dịch vụ và công nghệ cao Các yếu tố như thị trường lao động dồi dào, sự phát triển của các ngành nghề mới, khu vực dịch vụ, công nghệ thông tin, và tiến trình hiện đại hóa nông nghiệp đang tạo ra động lực mạnh mẽ cho nền kinh tế.
CÁC LƯU Ý VỀ SỰ KHÁ C BIỆT TRONG VĂN HÓA KINH
Mô hình 6 khía cạnh văn hóa của Hofstede ở Trung Quốc
1.1 Geert Hofstede và mô hình 6 khía cạnh văn hóa ở Trung Quốc
Mô hình 6-D của Geert Hofstede
Geert Hofstede, nhà nhân chủng học nổi tiếng người Hà Lan, đã nghiên cứu lý thuyết các chiều văn hóa quốc gia, cho thấy văn hóa của các quốc gia khác nhau ở sáu khía cạnh.
Power Distance (PDI) - Khoảng cách quyền lực
Individualism / Collectivism(IDV) -Tính cá nhân/ Tính tập thể
Uncertainty Avoidance (UAI) - Mức độ chấp nhận rủi ro
Masculinity / Femininity (MAS)- Nam tính/ Nữ tính
Long-Term / Short-Term Orientation (LTO) - Định hướng dài hạn /ngắn hạn
Indulgence / Restrained (IND) - Tự thỏa mãn/ kiềm chế
Thông tin về chỉ số này ở Trung Quốc: [7]
Trung Quốc có chỉ số khoảng cách quyền lực cao (80) và chỉ số chủ nghĩa cá nhân thấp (20), cho thấy sự chấp nhận mạnh mẽ về bất bình đẳng xã hội và mệnh lệnh từ cấp trên Người dân nơi đây gắn bó chặt chẽ với cộng đồng, thể hiện trách nhiệm và sự ràng buộc lẫn nhau Điều này dẫn đến xu hướng tập thể cao, với sự chú trọng vào việc sống hòa hợp và giữ thể diện chung trong xã hội Trung Quốc.
Chỉ số nam tính cao ở mức 66 cho thấy xã hội Trung Quốc có sự phân biệt giới tính rõ rệt, với vai trò của nam giới chiếm ưu thế trong cấu trúc quyền lực cả gia đình lẫn xã hội Điều này dẫn đến sự bất bình đẳng trong nhiều khía cạnh của đời sống.
Mức độ không chắc chắn về rủi ro của họ đạt 30, cho thấy sự trung bình trong việc quản lý rủi ro Để tránh các tình huống không rõ ràng, họ tuân thủ pháp luật, tìm kiếm công việc ổn định và hạn chế những hành vi đột biến.
Với điểm số 87, Trung Quốc đứng đầu về tầm nhìn dài hạn, cho thấy người dân nơi đây có sự kiên trì và kế hoạch đầu tư, tiết kiệm rõ ràng Họ luôn lo lắng cho tương lai và hướng tới những hành động phù hợp với mục tiêu lâu dài.
Mức độ thỏa mãn bản thân tại Trung Quốc đạt 24, cho thấy người dân nơi đây có quan điểm rằng việc thỏa mãn ham muốn cá nhân hay đầu tư thời gian, tiền bạc vào các hoạt động giải trí có thể bị coi là buông thả và không đúng đắn.
6 khía cạnh văn hóa giữa Trung Quốc và 11 quốc gia trong TPP:
Source: Tự tổng hợp từ geert-hofstede.com
Trung Quốc Autralia Chile Canada Malaysia New Zealand
Peru Singapore Mỹ Nhật Bản Việt Nam
Trung Quốc Autralia Chile Canada Malaysia New Zealand
Peru Singapore Mỹ Nhật Bản Việt Nam
Mức độ chấp nhận rủi ro
Trung Quốc Autralia Chile Canada Malaysia New Zealand
Peru Singapore Mỹ Nhật Bản Việt Nam
Tầm nhìn dài hạn/ngắn han
Trung Quốc Autralia Chile Canada Malaysia New Zealand
Peru Singapore Mỹ Nhật Bản Việt Nam
Mức độ thỏa mãn/ kìm chế bản thân
Nền văn hóa Trung Quốc chia sẻ nhiều điểm tương đồng với các quốc gia trong TPP như Việt Nam, Singapore, Malaysia, cũng như Peru và Nhật Bản, nhờ vào ảnh hưởng từ lịch sử và địa lý Sự tương đồng này đã giúp Trung Quốc trở thành một trong những đối tác thương mại lớn của nhiều quốc gia không chỉ trong TPP mà còn trong ASEAN và các liên kết kinh tế quan trọng khác.
2 Những chuẩn mực kinh doanh ở Trung Quốc
Tư tưởng và những đức tính mà người Trung Quốc coi trọng:
Các tư tưởng cổ xưa đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến tư duy của người Trung Quốc, từ quá khứ cho đến hiện tại Năm đức tính cốt lõi mà người Trung Quốc tôn vinh bao gồm Nhân, Lễ, Nghĩa, Trí và Tín, trong đó chữ "tín" đặc biệt được coi trọng trong lĩnh vực kinh doanh.
Người Trung Quốc nổi bật với tầm nhìn kinh doanh xa và sâu, luôn thể hiện sự nhạy bén và khát vọng đổi mới Họ không ngừng tiên phong và hướng tới những cơ hội lớn, trong đó chữ “tín” đóng vai trò quan trọng trong mối quan hệ làm ăn.
Người Trung Quốc, dựa trên những tư tưởng và năm đức tính cốt lõi, đã phát triển những tính cách nổi bật như lòng yêu nước, sự coi trọng quan hệ đồng hương, tính hiếu hòa, sự an phận, sự khiêm tốn, cần cù lao động, khả năng chịu đựng gian khổ, cùng với mưu lược và sự sâu sắc trong suy nghĩ, biết lo xa cho tương lai.
Người Trung Quốc thường bộc lộ nhiều hạn chế trong tính cách như phân biệt đẳng cấp, bảo thủ, thiếu kiên nhẫn, ganh ghét và sợ mất mặt Họ cũng rất coi trọng mối quan hệ và thường có xu hướng do dự trong quyết định.
Triết lý kinh doanh
Guanxi là những mối liên hệ liên cá nhân/ tập thể mà người Trung Quốc xem là rất căn bản để hỗ trợ cho làm ăn suôn sẻ
3.1.1 Các cơ sở của Guanxi:
Đồng hương là những người Trung Quốc có cùng nguồn gốc quê hương, thường sử dụng một loại thổ ngữ và có xu hướng tập trung lại để hỗ trợ lẫn nhau Mặc dù tiếng Quan Thoại hiện nay được công nhận là quốc ngữ, giúp giảm bớt rào cản ngôn ngữ, nhưng các mối quan hệ đồng hương vẫn giữ được sự gắn bó chặt chẽ và mạnh mẽ.
Hệ thống thân tộc (fictive kinship) được chia thành bên nội và bên ngoại, trong đó Guanxi bên nội thường đáng tin cậy hơn trong việc hỗ trợ doanh nhân xây dựng mạng lưới Guanxi Hôn nhân trước đây được sử dụng để kết nối các gia đình và ràng buộc những người có năng lực Hiện nay, doanh nghiệp Trung Quốc đã áp dụng chiến lược tách bạch giữa sở hữu và quản lý, thuê quản lý chuyên nghiệp không phải là họ hàng, trong khi quyền sở hữu và kiểm soát vẫn nằm trong tay mạng lưới gia đình.
Khi quyết định khởi nghiệp, đồng nghiệp đóng vai trò quan trọng, bao gồm cả sếp cũ Họ là những người quen thuộc trong lĩnh vực kinh doanh, có khả năng tài chính và là đối tác đáng tin cậy sau nhiều năm làm việc cùng nhau.
Tình bạn ở Trung Quốc được xây dựng trên nền tảng cảm xúc và đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập mối quan hệ Guanxi Mối quan hệ này không chỉ giúp tạo dựng sự tin tưởng mà còn mang lại sự hỗ trợ cần thiết trong kinh doanh, ngay cả khi gặp khó khăn.
3.1.2 Vai trò của Guanxi Ở Trung Quốc, sẽ là rất khó khăn khi bắt đầu một công việc kinh doanh mà không có mối quan hệ nào hữu ích Có thể nói, việc tạo lập các mối quan hệ mang ý nghĩ sống còn với doanh nghiệp hoạt động ở thị trường này
"Ở Trung Quốc, thành công lâu dài không chỉ phụ thuộc vào khả năng cá nhân mà còn vào việc thuộc về một tổ chức và xây dựng mối quan hệ bạn bè Joe Baolin Zhou, CEO của Bond Education, nhấn mạnh rằng chỉ có sự kết nối và hỗ trợ từ cộng đồng mới giúp bạn vượt qua những thách thức."
Doanh nhân Trung Quốc thường ngại tiếp xúc trực tiếp với người nước ngoài do lo ngại và thiếu niềm tin vào người lạ Vì vậy, họ thường chọn sử dụng "người trung gian" để đảm bảo an toàn trong giao dịch Mục tiêu chính là tìm kiếm những trung gian có mối quan hệ thân thiết với tổ chức hoặc công ty mà họ muốn hợp tác, và những người này có thể là đại diện của các công ty đã thiết lập mối quan hệ lâu dài với các đối tác Trung Quốc.
…) và đặc biệt nên tìm người trung gian là người bản xứ
Doanh nhân Trung Quốc thường không giao tiếp một cách dứt khoát, hay thay đổi chủ đề, im lặng hoặc đưa ra câu hỏi không liên quan, dẫn đến những phản ứng nước đôi và lấp lửng Chỉ có người bản xứ mới có khả năng hiểu được hàm ý, tâm trạng, ngữ điệu, nét mặt, ngôn ngữ cơ thể và giọng điệu của các nhà đàm phán Trung Quốc Để giải quyết những vấn đề khó nói, hai bên có thể giao tiếp thẳng thắn thông qua một người trung gian.
3.3 Đẳng cấp xã hội: Đối với người Trung hoa đẳng cấp xã hôi thực sự rất quan trọng Họ sẽ cảm thấy bị xúc phạm nặng nề nếu như đối tác không cử người lãnh đạo đàm phán Nếu không thực hiện như vậy, họ sẽ nghi ngờ thiện chí và hợp đồng sẽ trở lên vô giá trị ngay từ lúc bắt đầu
Trước khi bắt đầu đàm phán, việc tổ chức một cuộc gặp cấp cao có thể giúp tăng cường sự hợp tác giữa các bên Sự chân thành của đối tác được đánh giá cao, và cuộc hội đàm này có thể dẫn đến những thành công bất ngờ trong quá trình đàm phán.
“Mian-zi” hay “thể diện” là khái niệm quan trọng liên quan đến sự hãnh diện cá nhân, địa vị xã hội và danh tiếng Việc “giữ thể diện” và “mất thể diện” có ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh, đặc biệt ở Trung Quốc Khi khen ngợi ai đó, cần phải cẩn trọng để tránh tạo ra tình huống khó xử, vì người nhận có thể phản bác và coi đó là hành động khiếm nhã.
Trong đàm phán kinh doanh, thể diện đóng vai trò quan trọng liên quan đến tư cách đạo đức của người tham gia Doanh nhân Trung Quốc coi trọng uy tín và địa vị xã hội, và việc làm mất thể diện của đối tác, dù vô tình hay hữu ý, có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
Từ "Keqi" được hình thành từ hai âm tiết "ke" (khách mời) và "qi" (ứng xử), đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập mối quan hệ kinh doanh Thể hiện sự khiêm tốn và nhún nhường là điều cần thiết hơn là phô trương khả năng ngay từ đầu, vì việc thể hiện bản thân quá sớm với các đối tác Trung Quốc có thể gây ra sự nghi ngờ.
3.5 Tiết kiệm và đầu tư
Người Trung Quốc không cho tiền người ăn xin, mà thay vào đó, họ chủ động giúp đỡ bằng cách tạo cơ hội việc làm cho những người nghèo khổ, giúp họ tự mưu sinh và có khả năng làm giàu trong tương lai.
Người Trung Quốc có quan niệm chi tiêu rất rõ ràng: họ sẵn sàng đầu tư vào những thứ cần thiết nhưng lại tiết kiệm với những khoản chi không cần thiết Hai từ "cần, kiệm" không chỉ mang ý nghĩa triết lý mà còn phản ánh triết lý kinh doanh của họ.
3.6 Sẵn sàng chấp nhận mạo hiểm
Cơ cấu tổ chức doanh nghiệp
Sự khác biệt nổi bật giữa cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp Trung Quốc và doanh nghiệp phương Tây là sự tồn tại của hệ thống quản lý song song trong các doanh nghiệp Trung Quốc.
Đặc điểm chung trong đàm phán kinh doanh ở Trung Quốc
Hệ thống lãnh đạo thứ hai, dựa trên Đảng Cộng sản Trung Quốc, có trách nhiệm chính là phân công cán bộ, đồng thời thực hiện chức năng tổ chức doanh nghiệp như một xã hội thu nhỏ.
Doanh nghiệp nhà nước ở Trung Quốc hoạt động như một gia đình lớn, không chỉ tạo cơ hội việc làm và tiền lương mà còn đáp ứng đầy đủ các nhu cầu thiết yếu về vật chất cho nhân viên, bao gồm bảo hiểm y tế, nhà ở, nhà trẻ, trường học và các hoạt động giải trí Điều này cho thấy vai trò quan trọng của doanh nghiệp trong cả cuộc sống nghề nghiệp lẫn cá nhân của người lao động.
- Chức năng của người quản lý:
Chăm sóc tốt như một gia đình thì doanh nghiệp sẽ gắn kết hiệu quả
Vì vậy tiêu chí của người quản lý tốt là cần phải đảm bảo phúc lợi cho nhân viên
Hội đồng quản trị đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát nội bộ của doanh nghiệp nhà nước (DNNN), thực hiện nghị quyết của Đại hội cổ đông và xây dựng kế hoạch kinh doanh Chủ tịch hội đồng quản trị được bầu bởi các thành viên trong hội đồng Nhiều DNNN tại Trung Quốc đã phát triển hệ thống quản lý nguồn nhân lực hiện đại, chuyển từ phương thức quản lý truyền thống sang phát triển nguồn nhân lực hiện đại.
5 Đặc điểm trong đàm phán kinh doanh ở Trung Quốc
5.1 Giai đoạn chuẩn bị đàm phán
Tết Nguyên Đán là thời gian quan trọng ở Trung Quốc, khi người dân dành nhiều thời gian cho gia đình và nghỉ ngơi Trong dịp này, các hoạt động kinh doanh thường bị ngưng trệ trong nhiều tuần, vì vậy nên tránh tiến hành đàm phán Thời gian lý tưởng để thảo luận công việc tại Trung Quốc là từ tháng 4 đến tháng 6 và từ tháng 9 đến tháng 10.
Trong đàm phán, việc hiểu rõ sự khác biệt múi giờ giữa Trung Quốc và các nước khác là rất quan trọng Trung Quốc có quan niệm về thời gian khác biệt so với các nước phương Tây, điều này ảnh hưởng đến cách thức giao tiếp và thương thảo.
Người Trung Quốc tin rằng trang phục sang trọng là cần thiết trong giao dịch kinh doanh Đối với nam giới, nên chọn comple sẫm màu và cravat, tránh mặc quần bò hay màu sắc lòe loẹt Phụ nữ thường mặc quần và áo vest sẫm màu, tùy theo tập tục của từng quốc gia.
Người Trung Quốc rất chú trọng đến đẳng cấp và địa vị xã hội, thường đánh giá người khác qua nơi ở, trang phục, nghề nghiệp và chức vụ Do đó, việc lựa chọn khách sạn từ hạng trung trở lên là rất quan trọng, vì nó giúp nhận biết đẳng cấp của đối tác Một câu hỏi phổ biến ở Trung Quốc là “Bạn ở khách sạn nào?”
5.1.4 Tìm hiểu trước về lịch sử và văn hóa Trung Quốc
Người Trung Quốc tự hào về văn hóa và lịch sử dân tộc, vì vậy việc hiểu biết về những điều này sẽ giúp tạo ấn tượng tích cực với đối tác khi làm ăn Sự quan tâm đến văn hóa Trung Quốc không chỉ thể hiện sự tôn trọng mà còn góp phần xây dựng niềm tin, từ đó làm cho quá trình đàm phán trở nên thuận lợi hơn.
Doanh nhân Trung Quốc thường sử dụng tiếng Anh ở mức độ hạn chế, vì vậy nên chọn nhân viên thông thạo tiếng Hoa, đặc biệt là Quan Thoại và Quảng Đông, để hỗ trợ trong các cuộc đàm phán Việc này sẽ giúp cải thiện giao tiếp và thảo luận Nếu cần sử dụng tiếng Anh, hãy chọn những câu đơn giản, rõ ràng, diễn đạt các ý chính một cách chậm rãi và tránh sử dụng tiếng lóng.
Nếu nhóm đàm phán của chúng ta không có ai biết tiếng Trung Quốc, cần chuẩn bị một thông dịch viên chuyên nghiệp để đảm bảo thông tin được truyền đạt chính xác Đàm phán thành công tại Trung Quốc yêu cầu khả năng nắm bắt và hiểu rõ những gì đang được trao đổi.
Giao tiếp bằng tiếng Trung Quốc sẽ được đánh giá cao trong kinh doanh tại Trung Quốc, cho thấy sự nỗ lực và chủ động của bạn Hơn nữa, khả năng hiểu ngôn ngữ này sẽ hỗ trợ bạn trong việc thiết lập và phát triển mối quan hệ.
Khi viết thư tín, hãy đi thẳng vào vấn đề để tiết kiệm thời gian và đảm bảo nội dung rõ ràng, dễ hiểu Tránh sử dụng tiếng lóng, vì điều này có thể bị coi là bất lịch sự và thiếu tôn trọng đối với người Trung Quốc.
5.1.7 Thiết lập quan hệ với Chính phủ
Mối quan hệ (Guanxi) và xây dựng mối quan hệ là yếu tố quan trọng để đạt được thành công ở Trung Quốc, với những mối quan hệ lâu dài thường mang lại giá trị cao hơn cho các giao dịch sau này Thông thường, các giao dịch kinh doanh chỉ có thể được thực hiện khi có sự tin tưởng, dựa trên một mối quan hệ cùng có lợi đã được thiết lập Việc duy trì guanxi tốt với chính quyền cũng rất hữu ích để tránh những khó khăn trong quá trình kinh doanh.
5.1.8 Tìm hiểu kĩ nội dung đàm phán Đây được xem là bước quan trọng nhất cần lưu ý trước khi vào đàm phán chính thức Ta cần tìm hiểu về rõ về đối phương, về khách hàng của họ với những chuyến đàm phán trước đó Nghiên cứu phương thức làm giá của họ đối với sản phẩm và chuẩn bị cả các điều khoản muốn đề cập trong lúc đàm phán Ngoài ra, còn phải tạo BATNA thật mạnh cho bản thân và nắm càng nhiều thông tin về đối phương liên quan đến nội dung sẽ đàm phán sẽ tạo ra lợi thế
Trước khi làm việc với đối tác Trung Quốc, việc có một sự giới thiệu từ người quen biết với họ là rất quan trọng, vì người Trung Quốc thường khó tin tưởng người lạ Một sự giới thiệu từ người đã từng hoặc đang giao dịch với họ sẽ giúp bạn tạo dựng niềm tin và thuận lợi hơn trong quá trình hợp tác.
Lưu ý trong kinh doanh với Trung Quốc
6.1 Trong xây dựng quan hệ kinh doanh
Người Trung Quốc rất coi trọng các mối quan hệ (hay còn gọi là Guanxi) Những lưu ý để xây dựng một mối quan hệ với người Trung Quốc:
- Mối quan hệ kinh doanh xây dựng trên nguyên tắc “có qua có lại”, hai bên cùng có lợi
- Để xây dựng một mối quan hệ vững chắc đòi hỏi sự kiên nhẫn, tôn trọng lẫn nhau
- Cần giữ thể diện (Mianzi) cho đối tác Trung Quốc
- Cần có người trung gian để đàm phán thuận lợi
6.2 Thời gian Đàm phán ở Trung Quốc cần có thời gian, "Friendship first, business later” là một quy tắc quan trọng trong kinh doanh với Trung Quốc
Khi lên lịch hẹn với đối tác Trung Quốc, cần lưu ý tránh các ngày lễ lớn như Tết (cuối tháng Giêng đến đầu tháng Hai), Ngày Quốc tế Lao động (1/5) và Ngày Quốc khánh (1/10), vì trong những thời gian này, nhiều doanh nghiệp sẽ tạm ngừng hoạt động trong khoảng một tuần.
6.3 Nghi thức xã giao - Quà tặng
Trung Quốc đã chính thức cấm tặng quà doanh nghiệp, coi đây là hành động hối lộ bất hợp pháp, dẫn đến khả năng quà tặng bị từ chối Mặc dù vậy, trong nhiều tổ chức, việc tặng quà vẫn được xem như một cách để giảm bớt căng thẳng trong mối quan hệ.
Khi tặng quà cho cá nhân, hãy thực hiện điều này một cách riêng tư, dựa trên mối quan hệ bạn bè thay vì trong bối cảnh kinh doanh Người Trung Quốc thường từ chối món quà ba lần trước khi chấp nhận để thể hiện sự khiêm tốn, và khi món quà được chấp nhận, điều đó thể hiện lòng biết ơn.
Trong văn hóa kinh doanh Trung Quốc, việc tặng quà cho doanh nghiệp là điều chấp nhận, nhưng cần tuân thủ một số quy tắc nhất định.
- Tất cả các cuộc đàm phán kinh doanh phải được ký kết trước khi tặng quà
- Hãy thể hiện rằng món quà này là từ đại diện công ty bạn Nếu có thể, bạn nên giải thích ý nghĩa của món quà cho người nhận
- Giới thiệu món quà cho đối tác đàm phán
- Không nhận quà tặng giá trị Quà tặng có giá trị chỉ nên tặng riêng cho cá nhân với một cử chỉ của tình bạn
- Không nên bọc quà tặng trước khi đến Trung Quốc, vì điều đó có thể bị Hải quan xem xét
Quà tặng nên được bọc trong giấy màu đỏ, biểu trưng cho may mắn, trong khi giấy trắng và đen nên tránh vì liên quan đến tang tóc Do đó, tốt nhất là nên nhờ cửa hàng hoặc khách sạn có dịch vụ gói quà để đảm bảo ý nghĩa tốt đẹp cho món quà.
Một số lựa chọn quà tặng phù hợp bao gồm rượu cognac, thuốc lá nhẹ và cây bút chất lượng, nhưng cần tránh sử dụng bút mực đỏ vì nó tượng trưng cho việc cắt đứt quan hệ Thông thường, quà tặng không nên được mở ra trước mặt người tặng Trong văn hóa Trung Quốc, các con số cũng mang nhiều ý nghĩa đặc biệt.
Số 8 được coi là một trong những con số may mắn nhất, và nếu bạn nhận được số 8 trong bất kỳ món quà nào, đó là một cử chỉ thiện chí từ người tặng Đồng thời, số 6 cũng được xem là con số mang lại may mắn và tài lộc.
Số 4 được coi là con số cấm kỵ vì mang ý nghĩa “cái chết”, trong khi các số như 73 và 84 cũng cần tránh do liên quan đến “đám tang” và “tai nạn”.
Khi chọn quà tặng, cần tránh các vật sắc nhọn như kéo, dao vì chúng có thể biểu thị việc cắt đứt mối quan hệ Ngoài ra, những món quà như dép rơm, đồng hồ, khăn tay, hoặc quà tặng với giấy gói màu trắng, đen hoặc xanh cũng dễ bị hiểu lầm là mang ý nghĩa tang tóc.
[1] http://www.mapsofworld.com/lat_long/china-lat-long.html
[2] https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%AD_Trung_Qu%E1%BB%91c
[3] http://visco.edu.vn/gioi-thieu-chung-ve-dat-nuoc-trung-quoc.html
[4] http://www.travelchinaguide.com/intro/geography/
[5] http://www.shanghairanking.com/ARWU-Statistics-2015.html
[6] http://www.oecd.org/pisa/keyfindings/pisa-2012-results-overview.pdf
[7] http://geert-hofstede.com/china.html
[8] Câu lạc bộ Hoa ngữ Hà Nội, 1/5/2013, Làm việc với người Trung Quốc: khó hay dễ, được lấy về từ: https://www.facebook.com/hoanguhanoi/posts/461995430550706, truy cập ngày
Người Trung Quốc có một phong cách đàm phán thương lượng đặc trưng, thường chú trọng đến sự kiên nhẫn và xây dựng mối quan hệ Họ thường sử dụng các chiến thuật như lắng nghe kỹ lưỡng và tìm kiếm sự đồng thuận Sự tôn trọng văn hóa và truyền thống cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình đàm phán Điều này giúp tạo ra một môi trường thuận lợi cho việc đạt được thỏa thuận.
[10] Jack Perkowski, 28/03/2011, Negotiating in China: 10 rules for success, được lấy về từ: http://www.forbes.com/sites/jackperkowski/2011/03/28/negotiating-in-china-10-rules-for- success/#9c278a6710ee, truy cập ngày 04/04/2016
[11] Andrew Hupert, 27/3/2013, US-Chinese negotiation from beginning to end, được lấy về từ: http://chinasolved.com/2013/03/us-chinese-business-negotiation-from-beginning-to-end/, truy cập ngày 05/04/2016
[12] http://vietbao.vn/The-gioi-giai-tri/Van-hoa-kinh-doanh-Trung-Quoc/50754481/411/ http://nghiencuuquocte.org/2016/02/26/trung-quoc-cu-hich-tieu-dung-cua-chinh-sach-hai-con/