Tính cấp thiết của đề tài
Nhân loại đang bước vào kỷ nguyên kinh tế tri thức với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ và bùng nổ thông tin Trong bối cảnh này, hoạt động thư viện, đặc biệt là thư viện các trường đại học, đã có những chuyển biến đáng kể, với vai trò nguồn lực thông tin ngày càng quan trọng đối với xã hội Được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, mạng lưới thư viện đại học tại Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ về cả số lượng và chất lượng Hiện nay, thư viện không chỉ là nơi lưu trữ sách mà còn là trung tâm tri thức cung cấp nguồn lực thông tin đa dạng cho đào tạo, nghiên cứu và phát triển khoa học công nghệ, góp phần vào việc đào tạo nguồn nhân lực có tri thức, thúc đẩy tiến bộ xã hội và phát triển sản xuất.
Nguồn lực thông tin là yếu tố then chốt trong thư viện các trường đại học, phản ánh quy mô và chất lượng đào tạo thông qua tính cập nhật và hiệu quả trong việc phổ biến thông tin nghiên cứu Nó đáp ứng nhu cầu giảng dạy, học tập và nghiên cứu khoa học, góp phần xây dựng thế hệ trẻ cho tương lai đất nước Do đó, việc tổ chức và đổi mới nguồn tài nguyên thông tin trong thư viện là cần thiết, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc khai thác thông tin giá trị, phục vụ nhu cầu của người dùng.
Trường Đại học Thương mại Hà Nội là một cơ sở giáo dục đa ngành, cung cấp chương trình đào tạo đại học và sau đại học đạt tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế Trường cam kết cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực thương mại, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước Để nâng cao chất lượng đào tạo, Trung tâm Thông tin – Thư viện của trường, với hơn 50 năm kinh nghiệm, đã xây dựng một nguồn lực thông tin phong phú và đa dạng, phục vụ cho yêu cầu đào tạo theo học chế tín chỉ.
Em quyết định chọn đề tài “Công tác tổ chức nguồn lực thông tin tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Thương mại Hà Nội” cho khóa luận tốt nghiệp của mình vì những lý do quan trọng đã nêu.
Mục đích nghiên cứu
Bài viết khảo sát thực trạng tổ chức nguồn lực thông tin tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Thương mại Hà Nội, phân tích những điểm mạnh và điểm yếu hiện có Từ đó, bài viết đề xuất các giải pháp hợp lý nhằm nâng cao hiệu quả trong việc tổ chức, quản lý và khai thác tài nguyên thông tin, đáp ứng tốt hơn nhu cầu giảng dạy, học tập và nghiên cứu khoa học của cán bộ, giảng viên và sinh viên trong trường.
Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện khóa luận em đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
Phân tích, đánh giá và tổng hợp tài liệu;
Thống kê, phân tích số liệu thực tế;
Điều tra bằng bảng hỏi
5 Bố cục bài khóa luận
Ngoài lời nói đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của khóa luận gồm 3 chương:
Chương 1: Trung tâm Thông tin – Thư viện trường Đại học Thương mại
Hà Nội với nguồn lực thông tin
Chương 2: Thực trạng tổ chức nguồn lực thông tin tại Trung tâm Thông tin – Thư viện trường Đại học Thương mại Hà Nội
Chương 3: Một số nhận xét và đề xuất giải pháp
Trong quá trình thực hiện khóa luận, mặc dù đã nỗ lực hết mình, nhưng do hạn chế về trình độ và thời gian, chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót.
Vì vậy, em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp, chỉ bảo của các thầy, cô giáo
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến cô giáo ThS Lê Thị Thúy Hiền vì đã hỗ trợ và hướng dẫn em trong quá trình hoàn thành bài khóa luận này Ngoài ra, em cũng xin cảm ơn Ban lãnh đạo Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Thương mại đã tạo điều kiện thuận lợi cho em.
Hà Nội đã nhiệt tình giúp đỡ, hướng dẫn em trong thời gian thực tập và thực hiện khóa luận vừa qua
CHƯƠNG 1: TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI HÀ NỘI VỚI NGUỒN LỰC THÔNG TIN
1.1 Vài nét về Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Thương mại Hà Nội
1.1.1 Quá trình hình thành và phát triển
Trung tâm Thông tin – Thư viện (TTTT-TV) Trường Đại học Thương Mại Hà Nội được thành lập vào năm 1965, cùng thời điểm trường bắt đầu nhiệm vụ đào tạo đại học Ban đầu, TTTT-TV gồm hai bộ phận: Thư viện và Tư liệu giáo trình, dưới sự quản lý của phòng Giáo vụ Đến năm 1971, Thư viện hợp tác với bộ phận đánh máy và in tài liệu để thành lập Phòng Thư ấn, trực thuộc Ban Giám hiệu Năm 1974, Thư viện chính thức trở thành một đơn vị độc lập, trực thuộc Ban Giám hiệu nhà trường.
Năm 1975, Việt Nam thống nhất và chuyển sang giai đoạn phát triển Chủ nghĩa Xã hội, thư viện trường đã nâng cao chất lượng phục vụ đào tạo cán bộ trong thời bình Thư viện thực hiện việc tách kho sách tổng hợp thành các kho chuyên biệt như giáo trình, sách tham khảo, tài liệu quý hiếm, sách ngoại văn và văn học, đồng thời cải tiến phương thức phục vụ tại phòng đọc để thu hút giáo viên và sinh viên Giai đoạn 1975 – 1990, thư viện đã chuyển mình từ kho sách nghèo nàn về chủng loại và số lượng thành một kho sách phong phú với vốn sách khoa học kỹ thuật lớn, đáp ứng nhu cầu cơ bản trong công tác đào tạo của Nhà trường.
Năm học 1997 – 1998, mốc đánh dấu sự khởi đầu khá thành công của việc tin học hóa Thư viện trường Dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia của
Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia, trước đây là Trung tâm Thông tin Tư liệu khoa học và Công nghệ Quốc gia, đã ứng dụng phần mềm quản trị CSDL CDS-ISIS để xây dựng 5 cơ sở dữ liệu Nhờ vào việc ứng dụng công nghệ thông tin, Thư viện Trường Đại học Thương Mại Hà Nội đã đạt được nhiều kết quả tích cực, chuyên môn ngày càng được nâng cao, và việc tra cứu thông tin trở nên thuận lợi và nhanh chóng hơn.
Năm 2001, Nhà trường đã đầu tư gần 3 tỉ đồng để cải tạo khu nhà Thư viện, nâng cấp toàn bộ diện tích 2.600m2 và thiết kế thêm nhiều phòng chức năng, nhằm tạo ra một thư viện hiện đại và chuyên dụng.
Năm 2002, Thư viện Trường được nâng cấp thành thư viện điện tử với trang thiết bị hiện đại và công nghệ tiên tiến, đánh dấu bước đột phá quan trọng trong quá trình phát triển từ thư viện truyền thống sang thư viện hiện đại Sự chuyển mình này không chỉ khẳng định vai trò của Thư viện như một giảng đường thứ hai mà còn góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập, cũng như cải thiện phương pháp nghiên cứu khoa học của Nhà trường.
Ngày 29/9/2005 Thư viện được đổi tên thành Trung tâm Thông tin - Thư viện theo QĐ số 756/TM-TCHC của Hiệu trưởng Trường Đại học Thương Mại Hà Nội
Sau hơn 50 năm phát triển, Thư viện đã chuyển mình từ một tổ nghiệp vụ nhỏ với nguồn lực hạn chế thành Trung tâm Thông tin – Thư viện hiện đại, sở hữu trang thiết bị tiên tiến và nguồn thông tin phong phú Sự phát triển này không chỉ đáp ứng tốt hơn yêu cầu đào tạo theo học chế tín chỉ của Nhà trường mà còn góp phần nâng cao vị thế của Trường Đại học Thương mại Hà Nội.
1.1.2 Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức
Trung tâm TTTT thuộc Trường Đại học Thương Mại Hà Nội, đóng vai trò quan trọng trong công tác đào tạo và nghiên cứu khoa học Trung tâm không chỉ nâng cao chất lượng đào tạo của Nhà trường mà còn thực hiện nhiều chức năng thiết yếu để phục vụ cho sự phát triển giáo dục.
Tham mưu cho Hiệu trưởng về quản lý, lưu trữ và phát triển tài nguyên thông tin của Trường;
Tổ chức thu thập, xử lý, lưu trữ và cung cấp tài nguyên thông tin về Kinh tế - Xã hội và các chuyên ngành đào tạo của trường, đồng thời hướng dẫn khai thác thư viện hiệu quả để phục vụ công tác đào tạo và nghiên cứu khoa học.
Trên cơ sở những chức năng này, TT đã đề ra những nhiệm vụ cụ thể như sau:
Xây dựng một kho tài liệu phong phú về số lượng và chất lượng là cần thiết để hỗ trợ hoạt động nghiên cứu của cán bộ, giảng viên và sinh viên tại trường Cần chủ động đa dạng hóa và phát triển các nguồn tin cùng kênh thu thập tài liệu một cách hiệu quả, phù hợp với chương trình và định hướng của Nhà trường.
Nghiên cứu ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ và tiêu chuẩn quốc tế trong xử lý thông tin là yếu tố quan trọng trong công tác xử lý tài liệu, từ đó tạo ra nền tảng vững chắc cho việc phát triển các sản phẩm và dịch vụ thông tin chất lượng.
Thực hiện các chiến lược và kế hoạch phát triển thông tin thư viện, Trung tâm sẽ từng bước được xây dựng thành thư viện điện tử hiện đại, đáp ứng mục tiêu và chiến lược phát triển của Nhà trường.
Tổ chức và quản lý tài nguyên thông tin một cách hiệu quả là cần thiết để đáp ứng tốt nhu cầu giảng dạy, học tập và nghiên cứu khoa học của cán bộ, giáo viên và sinh viên Việc khai thác tài nguyên này sẽ giúp nâng cao chất lượng giáo dục và hỗ trợ quá trình học tập.
Nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học đội ngũ cán bộ thư viện;
Thu thập tài nguyên thông tin trong trường học bao gồm giáo trình, tạp chí, tài liệu hội nghị và hội thảo, đề tài nghiên cứu khoa học, luận án, luận văn, cũng như khóa luận.
Tổ chức sắp xếp, bảo quản, quản lý, kiểm kê các loại tài nguyên thông tin;
Xây dựng hệ thống tra cứu, hướng dẫn và giúp đỡ bạn đọc tra cứu tìm tin, khai thác, sử dụng các nguồn tài nguyên thông tin;
Phối hợp với các đơn vị liên quan để thực hiện tốt nhiệm vụ được giao;