TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HOÁ HÀ NỘI KHOA QUẢN LÝ VĂN HOÁ - NGHỆ THUẬT - BÀI HỌC KINH NGHIỆM RÚT RA TỪ HOẠT ĐỘNG SÂN KHẤU NGHỆ THUẬT KHƠNG CHUN TẠI THÀNH PHỐ BẮC GIANG KHỐ LUẬN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN QUẢN LÝ VĂN HOÁ Giảng viên hướng dẫn : Sinh viên thực : NGUYỄN TUYẾT HÀ Lớp : QLVH 6A Khoá học : 2005 - 2009 HÀ NỘI – 2009 MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Mục đích nghiên cứu Nhiệm vụ đặt chọn đề tài Phương pháp nghiên cứu: Đối tượng phạm vi Kết cấu luận văn Chương MỘT SỐ CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1 Khái niệm hoạt động sân khấu 1.1.1.Khái niệm hoạt động sân khấu nghệ thuật không chuyên 1.1.2 Đặc điểm hoạt động sân khấu không chuyên 1.1.3 Hoạt động nghệ thuật biểu diễn không chuyên Việt Nam 10 Chương 17 HOẠT ĐỘNG SÂN KHẤU NGHỆ THUẬT KHÔNG CHUYÊN Ở THÀNH PHỐ BẮC GIANG 17 2.1 Giới thiệu chung thành phố Bắc Giang 17 2.2 Thực tế hoạt động nghệ thuật không chuyên thành phố Bắc Giang giai đoạn 18 2.2.1 Hoạt động sân khấu không chuyên 18 2.2.2 Hoạt động biểu diễn ca múa nhạc không chuyên 22 2.2.3 Những bất cập tồn cơng tác quản lí hoạt động nghệ thuật biểu diễn 28 Chương 32 BÀI HỌC KINH NGHIỆM RÚT RA TỪ HOẠT ĐỘNG SÂN KHẤU KHÔNG CHUYÊN TẠI THÀNH PHỐ BẮC GIANG 32 3.1 Đánh giá hiệu hoạt động sân khấu khơng chun 32 3.1.1 Mặt tích cực 32 3.1.2.Những mặt cần điều chỉnh 34 3.2 Bài học rút từ hoạt động sân khấu không chuyên thành phố Bắc Giang 36 3.2.1 Về công tác tổ chức hoạt động nghệ thuật sân khấu quần chúng 36 3.2.2 Những bước cụ thể thực tế hoạt động nghệ thuật sân khấu quần chúng thành phố Bắc Giang 40 3.3 Một số giải pháp nhằm phát triển hoạt động nghệ thuật sân khấu không chuyên thành phố Bắc Giang 45 3.3.1 Tổ chức hướng dẫn thực hoạt động nghệ thuật sân khấu không chuyên 45 3.3.2 Xây dựng kế hoạch cụ thể 47 3.3.3 Một số giải pháp để nâng cao hiệu quản lý hoạt động biểu diễn sân khấu nghệ thuật 52 PHẦN KẾT LUẬN 63 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 66 PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Trên sân khấu sân khấu không chuyên, khán giả nhìn thấy rõ Tuy nhiên, sân khấu dân gian có phần bị chững lại trước nhu cầu thưởng thức khán giả Cịn có nhiều thể loại nghệ thuật không chuyên phát triển theo dạng thơng tin, nghĩa tính tun truyền cao tính nghệ thuật Vì việc đẩy mạnh hoạt động nghệ thuật sân khấu khơng chun với nhiều loại hình phong phú, đa dạng phải có khuyến khích động viên kịp thời nhiều hình thức phải đưa vào sách, chủ trương, nghị Đảng ngành, Đảng thành phố để hoạt động sân khấu khơng chun thành hệ thống có phương pháp, có tổ chức tất nhiên có cán chun mơn hướng dẫn hoạt động địa bàn cụ thể thành phố bời hình thức tuyên truyền mang lại hiệu lớn Nghiên cứu sân khấu khơng chun đời sống văn hóa yêu cầu bỏ qua việc nghiên cứu hoạt động nghệ thuật nói chung Đồng thời nghiên cứu sân khấu không chuyên sống cịn nhằm mục đích nhìn nhận, đánh giá phong trào, giúp cho nhà quản lý hoạch định sách, chủ trương nghiệp xây dựng văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà sắc dân tộc, từ có sở lý luận thực tiễn để đề chủ trương sách đắn, thích hợp, giàu tính khả thi, điều kiện kinh tế thị trường Mục đích nghiên cứu Tơi nhận thấy vấn đề mấu chốt việc tìm hiểu nghiên cứu cơng tác tổ chức, quản lí hoạt động, khơng hoạt động sân khấu khơng chun mà cịn hoạt động văn hoá nghệ thuật địa bàn thành phố Bắc Giang trước thực trạng diễn Đối với đề tài nghiên cứu này, tập trung nghiên cứu, phân tích, đánh giá tác dụng hoạt động sân khấu không chuyên thành phố Bắc Giang giai đoạn nay, giải khó khăn, thuận lợi thành phố, phân tích nguyên nhân hướng tác động dẫn đến thực trạng trên, rõ điểm hạn chế công tác quản lí hoạt động văn hố đưa giải pháp tối ưu công tác quản lý hoạt động văn hoá để hạn chế tối đa thực trạng trên, góp phần vào việc xây dựng văn hoá tiên tiến đậm đà sắc dân tộc, hướng hoạt động nghệ thuật không chuyên theo quan điểm đắn mà Đảng Nhà nước đề vai trò văn hoá phát triển kinh tế xã hội chủ nghĩa người xã hội chủ nghĩa Nhiệm vụ đặt chọn đề tài Nhằm mục đích đó, đề tài nghiên cứu xin đưa nhiệm vụ cần giải sau: Trước tiên tơi trình bày sở lý luận có liên quan đến vấn đề nghệ thuật biểu diễn, sân khấu không chuyên Nêu thực trạng vấn đề, phân tích nguyên nhân hướng tác động dẫn đến thực trạng qua việc phân tích tình hình hoạt động sân khấu không chuyên Việt Nam trình xã hội hố lĩnh vực tìm hiểu vị trí, vai trị nhu cầu đại chúng Và cuối đưa kiến nghị, giải pháp tối ưu nhằm phát triển hoạt động nghệ thuật không chuyên địa bàn thành phố Bắc Giang, để vừa trì tốt hiệu trình xã hội hoá, hạn chế đến mức tối đa nảy sinh tiêu cực lĩnh vực nghệ thuật không chuyên mở rộng hoạt động văn hố nói chung Phương pháp nghiên cứu: Vận dụng kết hợp với khảo sát thực tiễn phong phú sinh động, luận văn nghiên cứu trình bày theo phương pháp phân tích tổng hợp khái qt hóa Vận dụng sở liệu để đánh giá thực tiễn Bài luận văn tổng kết công tác thực hoạt động sân khấu không chuyên với số thống kê mà mục đích cần hướng tới đánh giá vị trí, vai trị sân khấu khơng chun thành phố Bắc Giang đời sống văn hóa quần chúng nhân dân với phân tích yếu tố chi phối tồn phát triển phong trào Đối tượng phạm vi Trong khóa luận tơi xin đề cập tới hoạt động nghệ thuật sân khấu không chuyên thành phố Bắc Giang giai đoạn Kết cấu luận văn Đề tài: Bài học kinh nghiệm rút từ hoạt động sân khấu nghệ thuật không chuyên thành phố Bắc Giang Chương I: Một số sở lý luận Chương II: Hoạt động sân khấu không chuyên thành phố Bắc Giang Chương III: Bài học kinh nghiệm rút từ hoạt động sân khấu không chuyên thành phố Bắc Giang Chương MỘT SỐ CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1 Khái niệm hoạt động sân khấu Trước hết ta phải khẳng định hoạt động sân khấu quần chúng hoạt động có ý thức, mảng tồn đời sống văn hóa tinh thần người mà lâu người ta quen gọi sân khấu không chuyên Đối tượng : người hoạt động sân khấu không chuyên người làm ngành nghề xã hội, họ tham gia sân khấu không chuyên sau làm việc căng thẳng, thời gian cho phép Người hoạt động nghệ thuật không chuyên thực người yêu nghệ thuật, lẽ họ phải làm tròn trách nhiệm mà xã hội giao phó, sau tham gia hoạt động nghệ thuật hoạt động giải trí Chính vậy, gắn bó họ “nghiệp” sân khấu sở thích , hứng thú khơng phải cơng việc Tính chất hoạt động : hoạt động sân khấu nghệ thuật không chuyên hoạt động đông đảo quần chúng lao động, sân khấu không chuyên chủ yếu đề cập đến vấn đề địa phương Qua ta thấy phạm vi hẹp hoạt động sân khấu nghệ thuật khơng chun mang tính thời sân khấu chuyên nghiệp, nhằm giải vấn đề địa phương nhanh chóng, kịp thời có hiệu Tổ chức hoạt động : sân khấu không chuyên tức việc tổ chức cho quần chúng hoạt động sân khấu tự sáng tạo tự thưởng thức Đó vấn đề phức tạp, địi hỏi phải có quan tâm ngành cấp điều kiện sở vật chất, tinh thần việc tổ chức hoạt động nghệ thuật khơng chun cịn tùy thuộc vào yêu cầu, sở thích quần chúng sở Hình thức hoạt động phải hấp dẫn, quy chế rõ ràng, phải đơn giản gọn nhẹ để phù hợp với khả quần chúng Như vậy, hoạt động sân khấu nghệ thuật không chuyên hoạt động đông đảo quần chúng nhân dân lao động, tập hợp vào nhóm-đội sở thích, nhằm thỏa mãn nhu cầu hoạt động văn hóa tinh thần quần chúng nhân dân Đồng thời phản ánh thân sống xã hội người tham gia thơng qua hình tượng nhân vật 1.1.1.Khái niệm hoạt động sân khấu nghệ thuật không chuyên Sân khấu nghệ thuật không chuyên danh từ ghép gồm cụm từ dùng để phận nghành văn hóa nghệ thuật biểu diễn Việt Nam quần chúng nhân dân sáng tạo tác phẩm hoạt động biểu diễn, bên cạnh phận biểu diễn chuyên nghiệp nghệ sĩ chuyên nghiệp sáng tạo hoạt động biểu diễn sân khấu không chuyên sân khấu người không chuyên nghiệp làm nghề sân khấu Họ nghệ sĩ thực thụ chưa phải nghệ sĩ sáng tạo tác phẩm biểu diễn trước cơng chúng vào thời gian ngồi cơng việc chính, nghề nghiệp họ Đó anh đội, cán viên chức nhà nước, cơng nhân nhà máy xí nghiệp, thầy giáo nhà trường, y bác sĩ bệnh viện, người nông dân làng quê bà thị dân đường phố….tham gia sang tạo diễn biểu diễn đơn vị, quan, nhà máy, làng quê, đường phố mình… 1.1.2 Đặc điểm hoạt động sân khấu không chuyên  Sân khấu nghệ thuật không chuyên hoạt động quần chúng tập hợp người yêu văn hóa văn nghệ sở tự nguyện tham gia, không nằm biên chế nhà nước, không ký kết hợp đồng lao động, không hưởng lương, tóm lại khơng có ràng buộc được, vui, thích đến, chán bỏ khơng thể trách phạt Vì phải tìm cách tạo nên sức hấp dẫn, thu hút người có khả nhiệt tình với nghệ thuật khơng chun tham gia hoạt động  Đặc điểm dẫn tới đặc điểm sân khấu khơng chun ln có biến động đội ngũ diễn viên Ngoài số người trụ vững lâu năm đội văn nghệ giữ lịng u văn hóa văn nghệ, lại ổn định công việc làm ăn sở hồn cảnh gia đình cho phép, số lại thường tham gia vài năm Thanh niên nam nữ hăng hái tham gia có gia đình riêng bận bịu khó khăn mà phải rút lui khỏi đội văn nghệ, phải làm ăn kiếm sống nơi xa khơng thể tham gia hoạt động Vì tình trạng biến động diễn viên khơng thể tránh được, đào tạo hạt nhân phong trào lại Do đó, việc ln phải vận động quần chúng thiếu niên, đào tạo lực lượng bổ sung thường xuyên cho đội ngũ diễn viên không chuyên việc phải tiến hành liên tục  Sức hấp dẫn phong trào sân khấu không chuyên người tham gia niềm vui, niềm tự hào nho nhỏ đời sống tinh thần Khơng thể có tiền bồi dưỡng thích đáng cho người hoạt động sân khấu không chuyên Sức lôi họ niềm vui làm nghệ sĩ bà gần gũi cổ vũ, động viên, khen ngợi, hội diễn thừa nhận khen thưởng sau thành công vai diễn, đàn… Một khen hay chút tặng phẩm nhỏ giúp họ có niềm tự hào, niềm hạnh phúc nhỏ nhoi sống Vì mà họ tham gia có người suốt đời gắn bó với phong trào  Một đặc điểm sân khấu khơng chun là, nhiều chương trình văn nghệ không chuyên người xem sở chỗ “Cây nhà vườn”, “ta tắm ao ta” Có thể quần chúng xem biểu diễn xem em, họ hàng thân thích, người làng làm nghệ sĩ, vừa thưởng thức nghệ thuật vừa tự hào người thân Hát hay, diễn giỏi, sắm vai khéo tăng thêm lòng yêu mến mến mộ khán giả người thân họ, để khán giả tiếp tục động viên giúp đỡ người tham gia hoạt động nghệ thuật biểu diễn không chuyên Nhất lần Hội diễn, Hội thi trở với giấy khen, giải giải nhì làm cho bà làng xóm phấn khởi tự hào đội văn nghệ tiếp tục hỗ trợ về công biểu thị đồng tình sử dụng cơng quĩ chi tiêu cho đội văn nghệ  Đặc điểm thứ phong trào sân khấu nghệ thuật không chuyên tồn phát triển phụ thuộc vào kết hợp nhân tố: Cán lãnh đạo cấp ủy quyền sở, nòng cốt phong trào hỗ trợ chuyên mơn chun gia, hay nhân tố có khả dàn dựng biểu diễn Phải có kết hợp ba nhân tố kể phong trào giữ vững có chất lượng tác phẩm tốt Trong nhân tố ấy, nhân tố quan trọng lãnh đạo địa phương, đơn vị Những người lãnh đạo có quan tâm, có tha thiết, nhiệt tình với văn nghệ quần chúng tạo điều kiện đội văn nghệ hoạt động, ni dưỡng nịng cốt, tìm thợ tìm thầy để nâng cao chất lượng Lãnh đạo có say tìm cách vận dụng linh hoạt nguyên tắc tài để có tiền tài trợ cho việc dàn dựng biểu diễn sân khấu khơng chun Có thể nói tầm quan trọng nhân tố lãnh đạo cịn có ý nghĩa định cho việc có hay khơng có hai nhân tố sau: Nòng cốt thầy thợ Cho nên việc củng cố nâng cao nhận thức công tác văn nghệ quần chúng xây dựng đời sống văn hóa sở cho cán lãnh đạo địa phương đơn vị việc phải tiến hành thường xuyên đối tượng, nhân tố biến động qua kỳ bầu cử bổ nhiệm 1.1.3 Hoạt động nghệ thuật biểu diễn không chuyên Việt Nam Khi hình thành, phận nghệ thuật gọi nghệ thuật quần chúng phong trào văn nghệ quần chúng Cái tên gọi nghệ thuật quần chúng thịnh hành từ kháng chiến chống pháp đến hết thập kỷ 50 10 thu vốn cổ nghệ thuật sân khấu hoá hoạt động quần chúng nhằm giáo dục học tư tưởng,chính trị,văn hố,đạo đức,thẩm mĩ…sao cho phù hợp với tình hình tỉnh nhu cầu thị hiếu cuả đông đảo quần chúng lao động Thế hoạt động sân khấu khơng chun đối tượng hoạt động quần chúng, đối tượng phản ánh lại sống nó, phát triển quần chúng ln địi hỏi mở rộng phạm vi hoạt động Đối với sân khấu chuyên nghiệp sân khấu không chuyên hậu phương vững mặt, phát hạt nhân quần chúng nhân dân Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp đứng vững phát triển rực rỡ sở nghệ thuật sân khấu không chuyên hùng hậu, bám rễ sâu rộng quần chúng lao động Do vậy, việc tiến hành xoá sở “trắng” hoạt động sân khấu không chuyên vùng miền núi sở cịn khó khăn kinh tế việc làm cần thiết Phải biến đổi “lượng” phát động,vận dụng phong trào đến vùng núi xa xơi sở cịn thờ với hoạt động nghệ thuật Bắc Giang Từ số người tham gia hoạt động đông dần hướng tới “chất lượng” phong trào cách dựa vào lực lượng cán tổ chức hướng dẫn phong trào Để đạt thành cơng phải kịp thời tạo đồng hoạt động xây dựng phong trào mặt: phát triển mạnh mẽ phong trào sở (trước tiên “lượng”) nhanh chóng đào tạo huấn luyện cán phong trào tới cấp huyện,xã có trình độ đại học trung học chuyên ngành quản lí văn hố Đó biến đổi “chất” 3.3.3 Một số giải pháp để nâng cao hiệu quản lý hoạt động biểu diễn sân khấu nghệ thuật 3.3.3.1 Thể chế hoá quản lý hoạt động văn hoá 52 Một điều xem then chốt trình xây dựng quản lý hoạt động văn hố xây dựng thể chế văn hoá quản lý văn hố thể chế độ Mọi hình thức quản lý hoạt động văn hoá xét cho cùng xuất phát từ đó, từ thể chế, chế hình thức thực phương thức Thể chế phương diện cụ thể, xem thiết chế văn hoá- xã hội dạng cụ thể Xưa thường xem xét khái niệm thiết chế văn hoá – xã hội dạng cụ thể, vật chất như: Trường học, thư viện, nhà văn hoá, câu lạc bộ, nhà hát, cơng viện…điều chưa đủ Thiết chế văn hố cịn bao hàm hàng loạt vấn đề mức khác : đường lối, chủ trương, chế quản lý, phương thức điều hành, hệ thống sách, cấu định chuẩn hệ thống văn hoá, quy tắc ứng xử, thực vai trị hoạt động văn hố điều chỉnh hoạt động Vì lẽ bên cạnh việc xây dựng thiết chế vật chất cụ thể, cần phải mở hàng loạt vấn đề có tính định hướng, hoạch định kế hoạch , hình thức biện pháp thao tác hiệu xây dựng văn hố đời sống văn hố thị Hoạt động văn hóa thực chất hoạt động tự biểu mình, phát huy lực để đạt tới phát triển hài hòa nhân cách Do đó, thuộc hoạt động dân sự, gắn với phúc lợi người Như vậy, để quản lý lĩnh vực văn hóa, xưa người ta thiên vận dụng thể chế mềm, tức thiên xây dựng phong tục tập quán Tuy nhiên,sản phẩm hoạt động văn hóa thường chứa đựng chun chở thơng tin, có khả gây ngoại ứng (lợi hại) gây nhiễm mơi trường văn hóa xã hội Chính thế, phải có thể chế cứng để ngăn chặn ngoại ứng cách kịp thời Thời gian qua phủ ban hành Nghị định, luật định, quy định nhằm tăng cường quản lý hoạt động văn hóa, đẩy mạnh trừ tệ nạn xã hội nghiêm trọng như: - Luật báo chí (1989) 53 - Pháp lệnh bảo hộ quyền tác giả (1994) - Nghị định 194 CP hoạt động quảng cáo (12/1994) - Nghị định 87CP tăng cường quản lý hoạt động văn hóa dịch vụ văn hóa (2/1995) - Nghị định 88/CP xử phạt hành hoạt động dịch vụ văn hóa (12/1995) Các văn pháp lý góp phần nâng cao chất lượng hiệu quản lý Nhà nước lĩnh vực văn hóa nếp sống sở Tuy nhiên nay, Nghị định Chính phủ quan quản lý Nhà nước thực thi, song tình trạng tiêu cực lĩnh vực hoạt động văn hóa, dịch vụ văn hóa khơng giảm, chí có lúc cịn gia tăng Những vụ việc, số, vấn đề xúc thường xuyên chuyển tải phương tiện thông tin đại chúng Ngay lĩnh vực ca múa nhạc nhiều điều bất cập Vấn đề chỗ việc thực thi Nghị định chưa nghiêm minh, việc áp dụng phạt hành cịn nhẹ, cơng tác giám sát, kiểm sốt hiệu quả, ý thức thực pháp luật người dân chưa cao Trong trình xã hội hố hoạt động văn hố cần tăng cường vai trị Đảng, nhà nước, chế quản lý , quan pháp luật ….để bảo vệ, quản lý thúc đẩy hoạt động văn hố thị thiết nghĩ cần phải đẩy mạnh biện pháp trị pháp chế Trong lĩnh vực văn hố quản lý văn hoá , nghị trung ương khoá VIII đời giải pháp lớn, tảng tinh thần , trị pháp lý quan trọng để đánh giá lại, đồng thời phát triển văn hoá nội, Đưa nghị vào sống, cụ thể hoá thực triệt để vấn đề nội dung nghị cách thức tốt để đạt tới mục tiêu quản lý tốt hoạt động văn hoá, đáp ứng nhu cầu ngày đa dạng người dân 54 Muốn văn hố trị văn hố pháp luật tổ chức cá nhân phải đề cao Chúng ta biết nhà nước ta có khơng quy định luật lệ quản lý văn hoá song thực tuân thủ yêu cầu khơng chấp hành chặt chẽ triệt để Vì thể số dạng hoạt động văn hố Bắc Giang cịn xuất tượng, tình trạng phản văn hố gây phức tạp cho quản lý , làm nhiễm mơi trường văn hố xã hội Tăng cường tính pháp chế xã hội, pháp chế văn hoá, quản lý hoạt động văn hoá sở giáo dục, nâng cao hiểu biết, tính tự giác trị, tự giác thi hành pháp luật người dân biện pháp lớn đảm bảo cho việc quản lý hoạt động văn hoá diễn tốt đẹp Sức mạnh cưỡng chế pháp luật, ý thức đạo đức cho người tạo tiền đề cho phát triển hoạt động sống người quan trọng hoạt động văn hoá 3.3.3.2 Hoạch định mạng lưới đội ngũ cán quản lý văn hố Hình thành máy, mạng lưới quản lý cán quản lý, cán chun mơn quan văn hố nhà nước, quản lý văn hóa hội nghề nghiệp, đồn thể hình thức, đồng thời biện pháp quan trọng để quản lý tốt hoạt động văn hố thị cụ thể Bắc Giang Thực tế hoạt động văn hoá năm vừa qua cho thấy, nhiều yếu thiếu hiệu quả, phần lớn mạng lưới bị thu hẹp, lực cán yếu đội ngũ quản lý cán thiếu mỏng Hiện tượng cán khơng có chun mơn văn hố làm quản lý cịn nhiều Vì cần coi việc bố trí cán chun mơn, vị trí, máy …là việc làm cần kíp , hình thức để thúc đẩy hoạt động văn hóa quản lý văn hóa Trong tình hình mới, đội ngũ cần trang bị thêm, ngồi kiến thức chun mơn, tri thức nước cách thức tổ 55 chức quản lý văn hóa, kỹ quản lý đạt hiệu quủa cao việc nắm bắt xu hướng tính bột phát tiêu cực đối tượng quản lý từ đề biện pháp hữu hiệu nhằm phòng ngừa ngăn chặn biểu tiêu cực hoạt động nghệ thuật biểu diễn việc kinh doanh dịch vụ văn hóa Nên sở VH TT thành phố Bắc Giang quan quản lý VH TT sở tham gia kiểm tra giám sát hoạt động địa phương cách thường xuyên hơn, mạnh hơn, với đội ngũ mỏng việc đạo, giao quyền kiểm tra, kiểm sốt cho phịng văn hóa quận huyện, ban VHTT sở trực thuộc thành phố gánh vác trọng trách Bên cạnh cần phối hợp với quan công an lực lượng khác hỗ trợ khơng thể để tình trạng tiêu cực phổ biến rộng bắt đầu chờ đoàn tra sở, VH TT vào cuộc, tụ điểm thuộc địa phận phường, quận có vấn đề kể vấn đề biểu diễn phải vào tức khắc, có cơng tác quản lý chặt chẽ nhanh chóng 3.3.3.3 Đổi chế kiểm tra, giám sát hoạt động doanh nghiệp tư nhân lĩnh vực hoạt động văn hóa Ngày nay, cơng ty tư nhân hoạt động lĩnh vực văn hóa tổ chức biểu diễn, dựng chươg trình ngày nhiều Việc kiểm tra giám sát hoạt động doanh nghiệp tư nhân, cá thể kinh doanh lĩnh vực văn hóa thực có ý nghĩa quan trọng, lẽ chúng cung cấp hàng hóa dịch vụ cơng cộng cho xã hội Đối với ngành văn hóa thơng tin cơng việc quan trọng tác động trực tiếp lâu dài sản phẩm, dịch vụ đời sống tinh thần xã hội Tình trạng văn hóa phẩm độc hại tràn lan, tình trạng lộn xộn, phức tạp tụ điểm ca múa nhạc tư nhân ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống văn 56 hóa nhân dân Chính mà cần phải nhấn mạnh mức độ quan trọng công tác kiểm tra, giám sát hoạt động sản xuất dịch vụ văn hóa tư nhân Phương châm đạo việc đổi chế kiểm tra, giám sát hoạt động doanh nghiệp tư nhân, cá thể kinh doanh lĩnh vực sản xuất kinh doanh văn hóa phòng ngừa, ngăn chặn mầm tiêu cực việc đê việc xảy xử lý Việc xử lý cần theo hướng : Một là, hoàn thiện bổ sung văn pháp quy ( luật, pháp lệnh, nghị định, thị…) làm sở pháp lý cho chủ thể sản xuất, kinh doanh cung ứng dịch vụ văn hoá tự điều chỉnh hành vi hoạt động cho việc điều chỉnh hành vi từ phía quan nhà nước Có thể nói việc điều chỉnh bổ sung đầy đủ hệ thống văn pháp quy điều cần thiết để điều hành tốt việc kiểm tra giám sát hoạt động sản xuất kinh doanh cung ứng dịch vụ văn hoá Hai là, Củng cố kiện toàn đội ngũ cán tra, giám sát nghành văn hố- thơng tin từ trung ương đến sở, việc củng cố kiện tồn gồm khía cạnh số lượng chất lượng trang bị kỹ thuật cho công tác kiểm tra đội ngũ thiếu nhiều số lượng, yếu trình độ trang bị kỹ thuật cho công tác kiểm tra đội ngũ thiếu nhiều số lượng, yếu trình độ trang bị kỹ thuật cịn lạc hậu Ba là, Tổ chức xếp lại quan quản lý nhà nước sở sản xuất cung ứng văn hố- thơng tin , doanh nghiệp nhà nước có vai trị chủ đạo, cố gắng liên kết hoạt động sản xuất văn hóa vào lưu thơng Riêng lĩnh vực ca múa nhạc nhà nước tạo điều kiện tăng cường nghệ thuật kinh doanh đoàn nghệ thuật lĩnh vực nhằm giảm bớt “ tác oai tác quái” hoạt động bầu sô, doanh nghiệp tư nhân 57 Kiểm tra việc thực nghị nhà nước quan nghành văn hoá đề khâu đảm bảo thành công hiệu định thực đinh Đó khâu khơng thể thiếu Việc kiểm tra giám sát doanh nghiệp kinh doanh, dịch vụ văn hoá cần phải trì thường xuyên Đối với tụ điểm ca múa nhạc tư nhân cần có biện pháp cụ thể sau: - Kiểm tra giám sát chặt chẽ hoạt động kinh doanh kèm biểu diễn hàng ngày, hàng tuần - Mọi hoạt động biểu diễn phải thường xuyên đặt kiểm duyệt gắt gao cục nghệ thuật biểu diễn Đối với diễn, ca sĩ hoạt động nhằm mục đích kinh tế cần phải có giấy phép hành nghề cục biểu diễn nghệ thuật cấp - Quy định giấc hoạt động doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt quan bar, café , vũ trường - Ban hành chế tài nhằm xử phạt nặng hành vi, vi phạm quy định nhà nước đề - Đối với địa điểm thường xuyên vi phạm phải dung biện pháp nghiêm khắc, bãi bỏ giấy phép hoạt động văn hoá kinh doanh cấm hoạt động vĩnh viễn 3.3.3.4 Nâng cao trình độ dân trí, trình độ nhận thức thẩm mĩ q trình xã hội hố hoạt động văn hố Có thể nói văn hố thể trình độ dân trí: Dân trí nào, văn hố Nhưng dân trí thể thành văn hố đến lượt văn hố tác động trở lại với dân trí nâng dân trí lên để trở thành đỉnh cao văn hoá Cứ văn hố dân trí tác động lẫn Những thực trang diễn không lĩnh vực ca múa nhạc mà lĩnh vực khác thể mặt dân trí người dân Động viên, tạo điều 58 kiện cho quần chúng tích cực tham gia vào hoạt động văn hoá bước đầu xã hội hoá văn hoá Bước then chốt phải lồng vào hoạt động văn hoá phương hướng giáo dục xã hội hoá đắn để nâng cao mặt dân trí Thực tế cho thầy thị hiếu thẩm mĩ quần chúng tương đối thấp, khó lịng sớm, chiều thay đổi Đã đến lúc cần phải chấm dứt tình trạng sản phẩm văn hoá người tiêu thụ theo đuổi vịng luẩn quẩn Vì mải chạy theo lợi nhuận mà nhắm mắt thoả mãn thị hiếu văn hoá thấp phận quần chúng, rối từ phận quần chúng ảnh hưởng đến phận quần chúng khác …tạo hiệu xấu trình quản lý hưởng thụ văn hố Nhà nước cần trọng đến cơng tác giáo dục văn hố cách thiết thực nhất, Có thể đưa biện pháp nhằm nâng cao trình độ thẩm mĩ dân chúng sau: - Kết hợp đào tao kiến thức khoa học với đào tạo kiến thức nghệ thuật cấp trường hoc tạo điều kiện cho học sinh có trình độ định thẩm mỹ, tiếp cận với môn nghệ thuật khác - Tăng cường mặt nội dung chất lượng chương trình văn hố nghệ thuật giải trí phương tiện thông tin đại chúng - Hỗ trợ đơn vị biểu diễn chuyên nghiệp hoạt động phục vụ quần chúng để chương trình biểu diễn nghệ thuật chuyên nghiệp thường xuyên có mặt tụ điểm giải trí cơng cộng Tăng cường có mặt đồn diễn chun nghiệp nhà nước nơi xa xôi, hẻo lánh, vùng sâu vùng xa, biên giới, hải đảo….để nhân dân nơi tiếp cận thường xuyên với cách biểu diễn chuyên nghiệp vừa nâng cao trình độ thẩm mĩ cho nhân dân vừa cải thiện thêm đời sống tinh thần nhân dân 59 - Tạo điều kiện liên kết liên doanh doanh nghiệp tư nhân doanh nghiệp nhà nước hoạt động sản xuất sản phẩm văn hoá dịch vụ văn hoá, định hướng kiểm tra kiểm sốt chặt chẽ hoạt động Tóm lại xu xã hội hóa văn hố, bên cạnh mục đích đáp ứng nhu cầu sáng tạo thưởng thức văn hoá phong phú, đa dạng quần chúng cần phải hướng đến việc nâng cao trình độ dân trí, hướng đến giáo dục tri thức tập thể, củng cố mối quan hệ cộng đồng giúp cho người để đến tiếng nói chung Định hướng xã hội hoá văn hoá phải lấy tiêu chuẩn từ tinh hoa văn hoá dân tộc tinh hoa văn hố giới từ hướng đến thị hiếu thẩm mĩ quần chúng đến giá trị đích thực 3.3.3.5 Kết hợp xây chống Xây dựng mơi trường văn hố lành mạnh,xây dựng người giai đoạn thông qua việc tăng cường hiệu hoạt động văn hoá mục tiêu quan trọng nghành văn hố thơng tin Tuy nhiên xây phải đơi với chống xây tốt Chống phản văn hố, tệ nạn, suy đồi, ngăn chặn trước dấu hiệu tiêu cực….chính biện pháp quản lý văn hố hiệu bối cảnh đa dạng phức tạp thời kinh tế thị trường đô thị Một mặt trì chủ trương khuyến khích tư nhân tham gia vào q trình xã hội hố lĩnh vực văn hoá nhằm giải bớt tối đa tiêu cực nảy sinh trình hoạt động tư nhân Muốn làm tốt vấn đề đòi hỏi cấp, nghành cần có phối hợp chặt chẽ thẳng tay trước biểu tiêu cực hoạt động văn hố nép bóng chủ trương xã hội hoá để kinh doanh thu lợi mà khơng để ý tới hiệu đóng góp phát triển văn hoá nước nhà 60 Tóm lại, quản lý hoạt động văn hố vấn đề xem khó khăn đối tượng vận động, vận động phức tạp, hệ giải pháp quản lý phải ln ln động có phần cứng phần mềm Những mặt bất cập nêu lên chương 2, việc khắc phục tình trạng phần giải pháp hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quản lý văn hoá trước tiên phải đẩy mạnh việc thực thi nghị định, văn quản lý phủ, thân quan quản lý không thực cách triệt để quy định luật lệ lĩnh vực hoạt động văn hoá triệt tiêu tiêu cực cũ mà tạo điều kiện cho phát sinh tiêu cực có đất để phát triển Cần phát triển mạng lưới đội ngũ quản lý chất lượng hoạt động kinh doanh, dịch vụ văn hoá phát triển theo chiều hướng đa dạng phức tạp, đội ngũ cán quản lý lại trình độ nghiệp vụ lực lượng cịn q mỏng dẫn đến yếu công tác quản lý Cần đổi chế kiểm tra kiểm soát, giám soát hoạt động kinh doanh dịch vụ văn hoá kết hợp với đưa chế tài xử phạt thật cao hành vi vi phạm giá trị tốt đẹp dân tộc Công tác quản lý cần trọng đến vấn đề nghiên cứu quy luật thị trường tác động đến lĩnh vực kinh doanh, dịch vụ văn hoá đặc biệt cung – cầu Cần có q trình nghiên cứu nhu cầu sâu sắc thị hiếu nhân dân hưởng thụ sản phẩm văn hố Khơng thể đạt trình độ thẩm mỹ cao trình độ dân trí thấp Đã đến lúc cần phải chấm dứt tình trạng sản phẩm văn hố nhu cầu, thị hiếu người tiêu thụ theo đuôi vịng luẩn quẩn Trong xu xã hội hố văn hố, bên cạnh đáp ứng mục đích nhu cầu sáng tạo, thưởng thức văn hoá phong phú, đa dạng quần chúng cần phải hướng đến trình độ nâng cao dân trí, hướng đến giáo dục tri thức tập thể, củng cố mối quan hệ cộng 61 đồng, giúp cho người dễ đến tiếng nói chung Định hướng xã hội hoá văn hoá phải lấy tiêu chuẩn từ tinh hoa văn hoá dân tộc tinh hoa văn hố giới, từ hướng đến thị hiểu thẩm mỹ quần chúng đến giá trị văn hố đích thực Trên số biện pháp cụ thể công tác tổ chức hướng dẫn hoạt động sân khấu không chuyên nghiệp nhằm đưa hoạt động sân khấu không chuyên vào đời sống văn hoá thành phố Bắc Giang Để bước nâng cao nhận thức cho quần chúng tồn tỉnh Do tình hình thực tế địa phương khác nhau, nên biện pháp nêu không hồn tồn có tính chất khn mẫu chung cho phong trào sở tỉnh, huyện miền núi Để áp dụng thành cơng biện pháp cịn địi hỏi linh hoạt, sáng tạo lực lượng cán tổ chức đạo hoạt động nơi, lúc cho phù hợp với thực tế địa phương, sở mà công tác 62 PHẦN KẾT LUẬN Với kiến thức học trường đại học văn Hoá Hà Nội, với việc khảo sát, tìm hiểu để có hiểu biết kiến thức sân khấu không chuyên thành phố Bắc Giang, giúp cho thấy số việc cần điều chỉnh xây dựng mơ hình hoạt động sân khấu khơng chun Bắc Giang, đặt vấn đề giải khoá luận Cùng với phương pháp tư duy, nhận thức phản ánh thực quần chúng nhân dân Bắc Giang sáng tạo nên điệu dân ca truyền thống quan họ, chèo cổ…cùng với tiếp nhận nghệ thuật tuồng ,cải lương kịch nói; đồng thời sử dụng khéo léo lọai hình nghệ thuật vào việc giáo dục người theo chuẩn mực đạo đức, ứng xử thông thường xã hội đương thời Văn hóa, văn nghệ trải qua chặng đường gắn liền với lịch sử đấu tranh giữ nước dựng nước dân tộc Ngày nay, từ chế đến chủ trương, sách theo kiểu “văn hóa thời chiến” cũ mịn gây khơng cản trở khiến Văn hóa, văn nghệ phát triển chậm chạp có biểu “dậm chân chỗ” Sự thay đổi chế, sách văn hóa, văn nghệ thời kỳ đổi thật phù hợp với qui luật khách quan Nghệ thuật biểu diễn phải “Tại khơng? Khi hồn cảnh sân khấu cỗ máy mệt mỏi, lăn lóc bên dịng chảy cuồn cuộn đời sống? Tại không? Khi ngôn ngữ sân khấu cũ kỹ nhàm chán suốt 40 năm qua?” Văn học nghệ thuật nói chung nghệ thuật biểu diễn nói riêng hồn thành sứ mạng vẻ vang qua thời điểm đáng ghi nhớ đất nước ta Trải qua kháng chiến vĩ đại chống Pháp giành độc lập dân tộc kháng chiến chống Mỹ, thống đất nước, Văn hóa, văn nghệ làm trịn nhiệm vụ “mặt trận văn hóa” mà nghệ sĩ trở thành người chiến sĩ theo nghĩa cao đẹp Những nhà lãnh đạo văn hóa thực “chính ủy” mặt trận tinh thần, tư tưởng 63 Nhưng ngày nay, thời đại cần thống ý chí để chiến thắng kẻ thù mạnh hiệu lực vũ khí qua bước vào “thời kỳ đổi mới” Những thành tựu khứ chưa phải nguyên mẫu tương lai Bởi “cái nảy sinh từ cũ” Cơ chế bao cấp nảy sinh bất cập, lỗi thời Đặc biệt chưa trọng mức tới nhu cầu hưởng thụ văn hóa quần chúng, nhân dân Người dân xem cung cấp mà chưa phải xuất phát từ nhu cầu mong muốn người Và thế, nghệ thuật biểu diễn xa cách quần chúng, thiếu vắng công chúng Hệ thống sở vật chất trang thiết bị kỹ thuật chưa trọng đầy đủ Có nhiều người lên: nghệ thuật biểu diễn trở nên khô cứng khuôn đúc Sở dĩ vậy, lâu không trọng tới vai trị sân khấu khơng chun đời sống văn hóa sở Trong giai đoạn vậy, để giáo dục đạo đức tư tưởng trị, thẩm mĩ cho quần chúng lao động nghệ thuật sân khấu không chuyên đạt hiệu to lớn, sâu sắc nhiều so với lý thuyết trị khơ khan Hoạt động nghệ thuật sân khấu phương thức phản ánh thực, sản phẩm phương thức tư giàu tính trí tuệ lành mạnh phong phú quần chúng lao động Nắm vững nguyên tắc tư nghệ thuật quần chúng lao động xưa, tiếp thu vốn cổ từ cách giáo dục lối sống sâu sắc mà tinh tế, tiếp thu trình thức biểu diễn nghệ thuật cha ông để lại nhằm kế thừa phát huy làm nghệ thuật sân khấu theo phương châm:dân tộc-khoa học đại chúng Để phát động phong trào hoạt động nghệ thuật sân khấu không chuyên quần chúng ,một mặt nâng cao trình độ thẩm mĩ cho quần chúng, mặt khác phát huy sức sáng tạo quần chúng việc tiến tới phương pháp tư nghệ thuật mới,thì cần phải đưa hoạt động nghệ 64 thuật sân khấu không chuyên nghiệp vào kế hoạch Nhà nước hàng năm sở Các cấp quyền địa phương phải cấp kinh phí cố định hàng năm cho hoạt động này,phải có chế độ đãi ngộ vật chất tinh thần cách thích hợp cho quần chúng tham gia hoạt động Đối với cán sân khấu đạo hoạt động nghệ thuật sân khấu khơng chun, ngồi việc nắm vững ngun tắc việc kế thừa,tiếp thu vốn cổ dân tộc ,thực hành thành thạo bốn mặt nghệ thuật sân khấu (nghệ thuật biên kịch,đạo diễn,diễn viên,phê bình) nên biết thực hành phương pháp sân khấu hoá hoạt động sinh hoạt đại chúng lao động,như dịp kỷ niệm,các ngày lễ lớn dân tộc,của ngành,của tổ chức liên ngành khác… Biến sân khấu hoá thành phương thức hoạt động văn hoá việc tổ chức sinh hoạt văn hoá cho quần chúng cư dân tỉnh,nhất khu vực 11 huyện miền núi vùng có phong trào hoạt động sân khấu chậm phát triển Để phát triển hài hồ tồn diện nhân cách cho người cần đặt cá nhân mối quan hệ mơi trường văn hố lành mạnh phong phú.Nghệ thuật sân khấu khơng chun đã,đang góp phần khơng nhỏ vào cơng việc xây dựng lối sống mới,con người giai đoạn mai sau 65 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Sân khấu Việt Nam năm 1945-1985 - Những vấn đề lý luận từ thực tiễn phát triển,Trần - Phùng Huy Bình - Tất Đạt Sân khấu khơng chun đời sống văn hóa sở - Trần Đình Ngơn Sân khấu : Tiểu luận – Đình Quang Tính hấp dẫn nghệ thuật sân khấu: Tiểu luận – Hồ Ngọc Các loại hình nghệ thuật – Bùi Khánh Thế Di sản sân khấu đặc điểm truyền thống: Tiểu luận – Tất Thắng Sân khấu thị hiếu người xem: Tiểu luận – Nguyễn Thọ Phan Nghệ thuật sân khấu đời sống văn hóa – Bài trích Thỏa mãn nhu cầu văn hóa nâng cao thị hiếu nghệ thuật – Trần Độ 10 Sân khấu Việt Nam 1945 – 1985: Những vấn đề lý luận thực tiễn – Bài trích 11 Giải pháp phát triển nghệ thuật biểu diễn – Trọng Khôi 12 Nghệ thuật biểu diễn chuyển mạnh mẽ - Nguyễn Mai 13 Địa chí Bắc Giang: lịch sử văn hóa 14 Nghệ thuật sân khấu dành cho trẻ em: luận án – Phạm Thị Thành 15 Sân khấu khản giả tình hình đổi – Nguyễn Phan Thọ 66 ... hoạt động nghệ thuật sân khấu không chuyên thành phố Bắc Giang giai đoạn Kết cấu luận văn Đề tài: Bài học kinh nghiệm rút từ hoạt động sân khấu nghệ thuật không chuyên thành phố Bắc Giang Chương... Hoạt động sân khấu không chuyên thành phố Bắc Giang Chương III: Bài học kinh nghiệm rút từ hoạt động sân khấu không chuyên thành phố Bắc Giang Chương MỘT SỐ CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1 Khái niệm hoạt động. .. 17 HOẠT ĐỘNG SÂN KHẤU NGHỆ THUẬT KHÔNG CHUYÊN Ở THÀNH PHỐ BẮC GIANG 17 2.1 Giới thiệu chung thành phố Bắc Giang 17 2.2 Thực tế hoạt động nghệ thuật không chuyên thành phố Bắc Giang