1 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI ************** Ngun ThÞ TRANG NÕP SèNG V¡N MINH TRONG SINH HOạT CộNG Đồng xÃ, phường đô thị hóa thành phố bắc ninh LUN VN THẠC SỸ VĂN HÓA HỌC HÀ NỘI – 2013 LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn thạc sĩ với để tài: "Nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng xã, phường đô thị hóa thành phố Bắc Ninh", chúng tơi nhận đươc giúp đỡ nhiệt tình, có hiệu Văn phịng Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch tỉnh Bắc Ninh; Trung tâm Quy hoạch đô thị - nông thôn thành phố Bắc Ninh; lãnh đạo địa phương nhân dân xã Hòa Long, phường Võ Cường, phường Vũ Ninh, phường Vạn An; PGS.TS Lê Quý Đức; thầy, giáo, cán Phịng Sau đại học, trường Đại học Văn hóa Hà Nội Nhân chúng tơi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới tất Do khả có hạn, luận văn chắn cịn nhiều hạn chế, mong nhận ý kiến đóng góp tất người quan tâm đến nếp sống văn minh đô thị thành phố Bắc Ninh nói riêng thị nước nói chung Hà Nội, tháng năm 2013 Nguyễn Thị Trang MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Lịch sử nghiên cứu vấn đề Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu Đối tượng phạm vi nghiên cứu Cơ sở phương pháp luận phương pháp nghiên cứu Những đóng góp luận văn Bố cục luận văn Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VÀ KHÁI QUÁT VỀ CÁC XÃ, PHƯỜNG ĐANG ĐÔ THỊ HÓA CỦA THÀNH PHỐ BẮC NINH 10 1.1 Quan niệm nếp sống văn minh q trình thị hóa 10 1.1.1 Khái niệm nếp sống văn minh khái niệm có liên quan 10 1.1.2 Đơ thị thị hóa 20 1.1.3 Xây dựng nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng q trình thị hóa 26 1.2 Khái quát thành phố Bắc Ninh xã, phường thị hóa thành phố Bắc Ninh 29 1.2.1 Khái quát địa lý, kinh tế, xã hội thành phố Bắc Ninh 29 1.2.2 Khái lược xã, phường thị hóa thành phố Bắc Ninh 33 Chương 2: THỰC TRẠNG NẾP SỐNG VĂN MINH TRONG SINH HOẠT CỘNG ĐỒNG Ở CÁC XÃ, PHƯỜNG ĐANG ĐƠ THỊ HĨA CỦA THÀNH PHỐ BẮC NINH 39 2.1 Nhận diện nếp sống văn minh sinh họat cộng đồng xã, phường thị hóa thành phố Bắc Ninh 39 2.1.1 Nếp sống văn minh việc sử dụng thời gian rỗi 39 2.1.2 Nếp sống văn minh việc tổ chức lễ cưới, lễ tang, lễ hội 46 2.1.3 Nếp sống văn minh việc bảo vệ môi trường 52 2.1.4 Nếp sống văn minh việc thực an tồn giao thơng 57 2.2 Những vấn đề đặt việc xây dựng nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng bốn xã, phường 60 2.2.1 Các vấn đề xã hội 2.2.2 Vấn đề môi trường sinh thái, kết cấu hạ tầng 2.2.3 Vấn đề xây dựng mơ hình thị hóa gắn với sinh thái nhân văn 2.2.4 Vấn đề kế thừa, phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Chương 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TIẾP TỤC XÂY DỰNG NẾP SỐNG VĂN MINH TRONG SINH HOẠT CỘNG ĐỒNG Ở CÁC XÃ, PHƯỜNG ĐANG ĐÔ THỊ HÓA CỦA THÀNH PHỐ BẮC NINH 3.1 Những định hướng đô thị hóa xây dựng nếp sống văn minh xã, phường thị hóa quyền thành phố Bắc Ninh 3.2 Một số giải pháp tiếp tục xây dựng nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng xã, phường thị hóa thành phố Bắc Ninh 3.2.1 Giải pháp nhận thức, giáo dục 3.2.2 Giải pháp tổ chức, quản lý 3.2.3 Giải pháp đầu tư sở vật chất kỹ thuật, xây dựng hạ tầng kinh tế, xã hội người KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………………… 62 70 75 79 PHỤ LỤC 82 82 89 89 98 103 113 117 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN Chữ viết tắt Chữ viết thường BCĐ Ban đạo GĐVH Gia đình văn hóa Nxb Nhà xuất NĐ-CP Nghị định Chính phủ UBND Ủy ban nhân dân HĐND Hội đồng nhân dân PGS Phó giáo sư TS Tiến sĩ Tr Trang TDTT Thể dục thể thao QL Quốc lộ VHTT Văn hóa thơng tin MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Trong tiến trình cơng nghiệp hóa, đại hóa từ đến năm 2020, Đảng nhân dân tỉnh Bắc Ninh hăng hái phấn đấu “Xây dựng nông thôn - phát triển thị”, đưa tồn tỉnh trở thành thành phố đô thị loại I trực thuộc Trung ương Vì cơng tác quy hoạch xây dựng nơng thơn vấn đề thị hố vấn đề cấp bách cần quan tâm, bàn thảo cách nghiêm túc Thành phố Bắc Ninh có bước tiến nhanh đường xây dựng đô thị đại, văn minh Trước tình hình mới, nhiệm vụ thành phố trở thành đô thị loại I vào năm 2015, công tác thực nếp sống văn minh đô thị địa bàn thành phố Bắc Ninh cần phải chuyển hướng cho phù hợp với điều kiện mới, điều kiện thị hố Q trình cơng nghiệp hố, đại hố khơng q trình thay thế, chuyển đổi đơn kinh tế - kỹ thuật mà trình thay đổi người gắn với việc phát triển trình độ dân trí, tác phong, lối sống, suy nghĩ,… cho phù hợp với xã hội cơng nghiệp Đó q trình tạo lập mơi trường văn hố lành mạnh góp phần giữ gìn, bảo vệ sắc văn hố dân tộc đồng thời để chủ động hội nhập quốc tế Hiện nay, vấn đề nếp sống văn minh thành phố Bắc Ninh chủ yếu gắn liền với phong trào xây dựng văn hố sở nơng thơn như: xây dựng thơn, xã, gia đình văn hố, làng văn hố, cụm dân cư… Để Bắc Ninh tương lai xây dựng phát triển trở thành thành phố đô thị loại I trực thuộc Trung ương, xã, phường ven tồn mơ hình xây dựng đời sống văn hố theo tiêu chí vùng nông thôn, phần lớn đơn vị hành trước thay đổi, cơng tác xây dựng đời sống văn hoá sở phải chuyển đổi theo hướng văn minh thị, xây dựng khu dân cư văn minh, phường văn minh, tụ điểm văn hoá văn minh, khu phố văn minh, đường phố sáng, xanh, sạch, đẹp, văn minh… cho phù hợp với đời sống đô thị văn minh, đại Vì vậy, việc nghiên cứu vấn đề chuyển hướng xây dựng đời sống văn hố nơng thơn sang xây dựng đời sống văn minh có nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng thành phố Bắc Ninh vừa có ý nghĩa quan trọng cho q trình thị hố nước, vừa có ý nghĩa giải nhiệm vụ cấp bách mà thành phố Bắc Ninh đặt trình phát triển kinh tế xã hội từ đến năm 2020 xa Với lý trên, định chọn đề tài: “Nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng xã, phường thị hóa thành phố Bắc Ninh” làm đề tài tốt nghiệp cao học chuyên ngành Văn hóa học Lịch sử nghiên cứu vấn đề Xây dựng đời sống văn hoá sở nói chung, nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng thị nói riêng nhiệm vụ, công tác trọng tâm Đảng, Nhà nước, ngành Văn hoá, Thể thao & Du lịch tồn dân Trong Nghị Trung ương khố VIII rằng: “phải đưa văn hoá thâm nhập vào sống hàng ngày nhân dân sở, bảo đảm nhà máy, công trường, nông trường, đơn vị lực lượng vũ trang, công an nhân dân, quan trường học, bệnh viện, cửa hàng, xã, hợp tác xã phường có đời sống văn hoá” Đời sống văn hoá sở phận cấu thành có ý nghĩa quan trọng đời sống xã hội Sự phát triển đất nước điều kiện vật chất, mức sống, mức thu nhập, mà thể mức độ đáp ứng nhu cầu văn hoá tinh thần, tiến nếp sống, lối sống, phát triển cân đối vật chất tinh thần Từ quan niệm xây dựng đời sống văn hoá sở trọng phát triển mặt lý luận thực tiễn, có nhiều cơng trình nghiên cứu xây dựng đời sống văn hoá cộng đồng nhà nghiên cứu, nghiên cứu sinh, học viên cao học… Nhưng nội dung cơng trình phần lớn nghiên cứu cơng tác xây dựng đời sống văn hố vùng nông thôn, trường đại học, khu công nghiệp Nghiên cứu văn minh đô thị có hội thảo, bàn tiêu chí xây dựng đời sống văn hố thị dần hình thành từ Một số cơng trình văn hố thị như: Trần Văn Bính (1998), Văn hố q trình thị hố nước ta nay, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội Phạm Duy Đức (1998), Thực trạng văn hoá q trình thị hố Việt Nam nay, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội Trần Ngọc Hiên, Trần Văn Chử (Đồng biên soạn), Đơ thị hố sách phát triển thị cơng nghiệp hố, đại hố Việt Nam, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội Đời sống văn hố thị khu cơng nghiệp Việt Nam, (2005), Nxb Văn hố Thông tin Hà Nội Hồng Quốc Khánh với đề tài luận văn thạc sỹ Xây dựng nếp sống văn minh thị vùng thị hóa thành phố Cần Thơ, (2006) Thực tế cho thấy thời kỳ đổi đất nước, khu dân cư mới, khu dân cư công nghiệp, kinh tế không ngừng phát triển, chủ trương thị hố nơng thơn ngày mở rộng, tiêu chí xây dựng đời sống văn hố vùng nơng thơn có số thay đổi đáng kể nội dung hình thức Sự chuyển tiếp ngun nhân khơng khó khăn cơng tác thực tiễn Trong tình hình nay, tiếp tục xây dựng nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng vấn đề cấp thiết cần nghiên cứu xã, phường thị hố thành phố Bắc Ninh nói riêng mà cịn vấn đề chung khu thị dần hình thành nước Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục đích Trên cở sở tìm hiểu vấn đề lý luận nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng thị hóa, luận văn làm rõ thực trạng nếp sống văn minh xã, phường thị hóa thành phố Bắc Ninh, mặt hạn chế tích cực Từ đề xuất số giải pháp công tác tiếp tục xây dựng nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng xã, phường thị hóa thành phố Bắc Ninh 3.2 Nhiệm vụ Luận văn tập trung giải vấn đề sau: - Khái quát vấn đề lý luận nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng q trình thị hố; - Đánh giá thực trạng xây dựng nếp sống văn minh xã, phường thị hố thành phố Bắc Ninh nay; - Tìm hiểu vấn đề đặt việc xây dựng nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng vùng nông thôn q trình chuyển sang thị hố thành phố Bắc Ninh - Đề xuất định hướng, giải pháp công tác tiếp tục xây dựng nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng, đặc biệt xã, phường thị hố thành phố Bắc Ninh 10 Đối tượng phạm vi nghiên cứu đề tài 4.1 Đối tượng Luận văn tập trung vào việc nghiên cứu vấn đề chung, lý luận nếp sống văn minh q trình thị hố, đồng thời tìm hiểu thực trạng nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng, để từ đề giải pháp tiếp tục xây dựng nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng xã, phường thị hố thành phố Bắc Ninh 4.2 Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Đề tài tập trung nghiên cứu cụ thể xã, phường tiến trình thị hố: phường Vũ Ninh, phường Vạn An, phường Võ Cường, xã Hòa Long thành phố Bắc Ninh - Về thời gian: Từ ngày 26/01/2006 đến (từ thị xã Bắc Ninh Chính phủ nâng cấp chuyển lên thành phố Bắc Ninh, gắn với việc mở rộng diện tích, địa giới thành phố.) Cơ sở phương pháp luận phương pháp nghiên cứu Luận văn xây dựng sở phương pháp luận vật biện chứng chủ nghĩa vật lịch sử, kết hợp với phương pháp: - Phương pháp điều tra xã hội học - Phương pháp thống kê số liệu, xử lý thông tin - Phương pháp logic - lịch sử - Phương pháp so sánh - đối chiếu - Phương pháp tổng hợp - phân tích - Phương pháp liên ngành Những đóng góp luận văn - Luận văn góp phần khái quát lý luận đô thị đô thị hoá; nêu lên thực trạng nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng xã, phường 108 cầu, điều kiện thực tế vừa đáp ứng yêu cầu phát triển lâu dài Gắn khai thác sử dụng với nhiệm vụ bồi dưỡng tái tạo, làm tăng độ phì cho đất, đảm bảo hài hồ lợi ích kinh tế bảo vệ môi trường sử dụng đất bền vững lâu dài Duy trì nâng cao hiệu số diện tích đất đồi núi có; bước hình thành khu du lịch sinh thái, công viên xanh theo hướng khai thác tổng hợp, hình thành vành đai xanh nhằm điều tiết môi trường tăng vẻ đẹp cảnh quan cho thành phố Lập đề án xây dựng Nhà hát Quan họ Bắc Ninh, trung tâm nghiên cứu, bảo tồn phát huy di sản Văn hóa phi vật thể nhân loại - Quan họ Bắc Ninh Đối với doanh nghiệp tư nhân Công ty Thương mại Him Lam với Trung tâm thương mại Bắc Ninh từ đến 2020 xây dựng Trung tâm điện ảnh dịch vụ văn hóa Bắc Ninh, có chức trực tiếp xuất nhập phim ảnh vật tư, thiết bị ngành điện ảnh; liên doanh với công ty sách toàn quốc xây dựng trung tâm sách Bắc Ninh Trung tâm trở thành siêu thị sách lớn Bắc Ninh phục vụ nhu cầu học tập, giải trí cho tầng lớp nhân dân Xây dựng nếp sống văn minh đô thị với trọng tâm xây dựng gia đình, thơn, xã, khu phố, phường văn hóa, phải xây dựng thiết chế như: Nhà thông tin khu phố, thôn kể khu phố, thôn chưa cơng nhận thơn văn hóa, xây dựng phịng truyền thống cho xã anh hùng tạo điều kiện cho hoạt động văn hóa phát triển rộng rãi ngày phát huy hiệu Tiếp tục kế hoạch bảo tồn, phát huy trì sinh hoạt câu lạc Quan họ địa phương; tăng cường đội ngũ cán làm cơng tác văn hóa, văn nghệ; trang bị, xây dựng sở vật chất kỹ thuật 109 Để thực tốt chức cung cấp văn hóa thơng tin, phục vụ nhu cầu trị, tun truyền sâu rộng đường lối, chủ trương, sách Đảng Nhà nước, phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu giải trí tầng lớp nhân dân, góp phần nâng cao dân trí, phát triển kinh tế xã hội, góp phần tích cực vào cơng tác xây dựng nếp sống văn minh đô thị sinh hoạt cộng đồng thành phố Bắc Ninh thời gian tới cần: Xây dựng khép kín thư viện xã, phường: Phịng đọc sách xã, phường, thơn vào năm 2015 xây dựng sở vật chất thành phố để đầu năm 2015 đưa vào hoạt động Lập dự án phát triển công nghệ thông tin giai đoạn 2013 – 2015 đề án phục vụ bạn đọc qua mạng, triển khai thực năm 2013 Tăng cường tài liệu điện tử, mở rộng phương thức phục vụ, mở kho sách tự chọn quản lý bạn đọc qua hệ thống cổng điện tử, nối mạng với thư viện xã, phường trường học địa bàn thành phố Mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế lĩnh vực thư viện, xây dựng triển khai kế hoạch phục vụ sách, báo điểm du lịch mũi nhọn Phát động mạnh mẽ phong trào đọc sách, báo cán bộ, công nhân viên, đội, học sinh nhân dân Tiếp tục nâng cao chất lượng việc tổ chức Hội báo xuân hàng năm, thi tìm hiểu sách báo để thu hút độc giả Tăg cường công tác tuyên truyền, giới thiệu phong phú hóa nội dung hoạt động khu di tích, phát huy tốt di tích lịch sử văn hóa việc giáo dục truyền thống lịch sử, cách mạng địa phương, đặc biệt tầng lớp thiếu niên đô thị Đến thành phố Bắc Ninh có 77 di tích Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa (41 di tích cấp Quốc gia, 36 di tích cấp tỉnh) Vận động tổ chức cá nhân, quan, trường học, xí nghiệp… tham gia, hỗ trợ, trùng tu tơn tạo di tích lịch sử - văn hóa Xây dựng di tích có ngày truyền thống, ngày hội… 110 Có kế hoạch thường xuyên trùng tu, tôn tạo nâng cấp di tích trọng điểm: Di tích đền Bà Chúa Kho (phường Vũ Ninh), Đền Giếng (xã Hòa Long), Văn miếu Bắc Ninh… xã, phường tiếp tục xúc tiến dự án xây dựng khu di tích duyệt 3.2.3.2 Đầu tư nguồn nhân lực, nâng cao trình độ văn hoá - khoa học kinh tế - xã hội cho cư dân xã, phường đô thị hóa Là thành phố trẻ giàu truyền thống văn hố, thành phố Bắc Ninh có điều kiện quy hoạch, xây dựng đô thị theo hướng đại, phát triển tiềm thương mại dịch vụ, công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp Những năm gần đây, thành phố Bắc Ninh có bước phát triển vượt bậc, hệ thống sở hạ tầng đô thị đầu tư tương đối hoàn chỉnh, đồng theo cấu trúc đô thị đại, đời sống nhân dân, trình độ dân trí ngày nâng cao Phấn đấu đến năm 2015 thành phố Bắc Ninh trở thành loại I tốc độ tăng trưởng kinh tế phải đạt bình quân từ 15,5 đến 16%; quy mô dân số phải đạt từ 50.000 người đến 1triệu dân; mật độ dân số bình quân từ 12.000 người/km2 để đạt tiêu chí thị loại I Đến năm 2020, tỉnh Bắc Ninh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương - thành phố công nghiệp có sức mạnh lan tỏa cho khu vực Đồng sơng Hồng Với lực lượng nịng cốt Phịng Lao động - Thương binh Xã hội thành phố; Trung tâm dạy nghề với trường dạy nghề địa bàn; Trung tâm khuyến nơng đồn thể quần chúng như: Hội Phụ nữ; Đoàn niên; Hội Nông dân vào cuộc, nhờ mà năm thành phố tổ chức từ 30 - 40 lớp học nghề thu hút gần 900 - 1.200 học viên mở 40 lớp tập huấn, chuyển giao tiến khoa học - kỹ thuật cho hàng nghìn người lao động Ngồi ra, thành phố phối hợp với xã, phường tổ chức xuất lao động liên hệ với doanh nghiệp địa bàn tổ 111 chức tuyển dụng, bình quân năm 1.350 lao động Các đoàn thể thành phố tích cực tìm nhiều cách tạo việc làm, tín chấp với ngân hàng sách xã hội giúp hội viên vay hàng trăm tỷ đồng để giảm nghèo, phát triển kinh tế gia đình Thành phố cịn tranh thủ khai thác nguồn vốn từ quỹ Quốc gia giải việc làm qua dự án đầu tư địa bàn để hỗ trợ người lao động Bằng biện pháp tích cực trên, năm thành phố Bắc Ninh thực vượt tiêu giải việc làm, tỷ lệ thất nghiệp thành thị giảm xuống 3,2%: Năm 2010, giải 5.150 lao động, xuất 270 lao động, vượt 14,44% so kế hoạch; năm 2011, giải 5.100 lao động, xuất 184 lao động; năm 2012, tình hình kinh tế gặp nhiều khó khăn song Thành phố tạo việc làm cho 5.200 lao động, xuất 120 lao động Tính đến cuối năm 2012, địa bàn thành phố có 1.000 doanh nghiệp thuộc loại hình khác hoạt động, thu hút 20.000 lao động, nhiều doanh nghiệp thu hút đến hàng nghìn lao động như: May Đáp Cầu, May Việt Hàn, Tập đồn Dabaco… Cùng với đó, hoạt động kinh doanh thương mại - dịch vụ hộ kinh doanh cá thể khu phố hệ thống chợ xã, phường, khu du lịch di tích lịch sử, lễ hội địa bàn thành phố “kéo” hàng nghìn nhân tham gia, riêng năm 2012, thành phố cấp gần 1.000 giấy phép kinh doanh cho hộ cá thể Đặc biệt, năm 2012 Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh cho 121 dự án thành phố vay vốn giải việc làm với mức vốn lên đến 4,4 tỷ đồng, góp phần thúc đẩy mở rộng sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế, tạo nhiều chỗ làm việc mới, nâng cao thu nhập cho hàng trăm lao động 112 Tuy đạt kết trên, thành phố Bắc Ninh đứng trước nhiều thử thách cần phải phấn đấu vượt bậc Nguồn nhân lực Bắc Ninh dồi số lượng trình độ chun mơn kỹ thuật cịn chưa cao, chưa đào tạo kịp thời theo yêu cầu ngành công thương nghiệp dịch vụ, chưa kể lực lượng đào tạo bị thu hút nơi khác địa phương chưa có sách đãi ngộ thích hợp Các trường đại học, cao đẳng phát triển nhanh sở vật chất chất lượng đào tạo yếu phát triển số lượng sinh viên Các sở y tế phát triển nhanh tập trung trung tâm thành phố, chi phí ngày cao, có ảnh hưởng đến phát triển thể lực tuổi thọ người Trước thử thách đó, thành phố chủ trương xây dựng chương trình mục tiêu phát triển nguồn nhân lực thành phố đến năm 2015 2020 Mục tiêu chương trình xây dựng lực lượng lao động có trình độ chun mơn nghiệp vụ vừa đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa đại hóa thành phố, vừa có khả thâm nhập thị trường lao động tỉnh vùng, vùng, kể xuất khẩu, đồng thời ngày nâng cao mặt dân trí lao động thành phố ngang tầm với nước Thành phố phải đầu tư đào tạo thêm cán có trình độ tiến sĩ, thạc sĩ trở nên tất lĩnh vực, đặc biệt ưu tiên học nước ngành nghề hành chính, cơng nghiệp, thương mại, quản lý kinh tế, xây dựng, môi trường, khoa học công nghệ… đảm bảo cán đầu ngành như: bí thư, chủ tịch, giám đốc… từ cấp thành phố, huyện có trình độ thạc sĩ trở nên Các cán quan, đơn vị, viện, trường, trung tâm nghiên cứu khoa học kỹ thuật có trình độ sau đại học đáp ứng mục tiêu công - nông nghiệp mạnh thành phố Đồng thời trọng nâng cao chất lượng cán viên chức cấp xã, phường, thị trấn đủ sức đảm đương nhiệm vụ theo yêu cầu đô thị loại I thành phố trực thuộc Trung ương 113 Thành phố Bắc Ninh tiến hành thực chương trình đào tạo nghề, tập huấn nghiệp vụ truyền nghề sát thực tế, đáp ứng với nhu cầu thị trường theo giải pháp mà “Đề án giải việc làm cho người lao động địa bàn giai đoạn 2010-2015” xây dựng Mặt khác, thành phố tiếp tục tạo môi trường thơng thống chế để doanh nghiệp cụm công nghiệp thành phố tỉnh đầu tư xây dựng sớm vào hoạt động Các sở sản xuất kinh doanh cá thể cần hướng dẫn sản xuất kinh doanh theo hướng chuyên doanh văn minh đại thành khu theo dãy phố… Theo quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống đô thị, đến năm 2020, Bắc Ninh dự kiến quy hoạch khu liên hiệp đào tạo khoa học Mục tiêu cụ thể hố thơng qua việc lập quy hoạch chi tiết Làng Đại học I với diện tích khoảng 200 khu vực tiếp giáp phường Võ Cường (thành phố Bắc Ninh) xã Liên Bão (Tiên Du) Ngoài ra, khu đào tạo nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ II (Làng Đại học II) đề xuất quy hoạch theo hướng “Cơng viên trường đại học” với diện tích tổng thể khoảng 1.300 ha, hứa hẹn tiềm phát triển Khu vực quy hoạch thuộc xã Lạc Vệ, Hạp Lĩnh, Việt Đoàn, Minh Đạo, Tân Chi (Tiên Du) Giai đoạn đầu, diện tích quy hoạch trường đại học dạy nghề dự kiến quy mô khoảng 500 ha, đào tạo cho 77.000 sinh viên, 50.000 sinh viên đại học 27.000 sinh viên nghề (65m2/sinh viên) Các khu chức khu vực lập quy hoạch bao gồm: khu học tập sở nghiên cứu khoa học; TDTT; kí túc xá (nhà cho sinh viên, giáo viên, chuyên gia cơng trình phục vụ sinh hoạt), cơng trình hạ tầng kỹ thuật; khu công cộng, dịch vụ phục vụ chung cho trường cho khu đô thị lân cận Thông qua việc quy hoạch làng Đại học I, II, Bắc Ninh đã, tiếp tục thu hút thêm nhiều dự án giáo dục - đào tạo Đây tín hiệu mới, báo 114 trước tiềm phát triển việc đào tạo nâng cao nguồn nhân lực, đáp ứng tiến trình cơng nghiệp hóa - đại hóa quê hương Trong thời gian tới, việc tập trung đào đạo nguồn nhân lực địa phương theo hướng trên, xã, phường thị cần đảm bảo sách đào tạo nhân lực đô thị thu hút nhân tài: + Có sách nhập cư vào thị, ưu tiên cho người có trình độ chun mơn kỹ thuật nghiệp vụ, người có trình độ học vấn cao thạc sĩ, tiến sĩ phải ưu tiên hàng đầu + Sử dụng ngân sách đài thọ cho công tác đào tạo nghiệp vụ chuyên môn bản, quản lý đô thị Từ đến 2015 2020, thời điểm quan trọng để Đảng nhân dân thành phố Bắc Ninh thực hoàn thành tốt sứ mạng lớn lao đáp ứng nguyện vọng tha thiết đồng bào thành phố xây dựng Bắc Ninh tương xứng với tầm vóc, vị trí thành phố trung tâm có sức lan tỏa xứ Bắc Kỳ Do năm tới Đảng nhân dân Bắc Ninh tập trung đẩy nhanh phát triển kinh tế, sở thúc đẩy chuyển dịch hoàn thiện cấu kinh tế, quan tâm đến cơng tác cải cách hành chính, quản lý tốt quy hoạch đầu tư xây dựng, nguồn nhân lực… với tầm nhìn xa hơn, rộng hơn, phù hợp với phát triển đô thị đại văn minh Xây dựng tảng văn hóa tinh thần lành mạnh, khai thác bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, gắn cơng nghiệp hóa với u cầu cao giữ gìn mơi trường xanh - - đẹp; giữ gìn tốt trật tự an ninh thị văn minh; giảm thiểu tội phạm tệ nạn xã hội, đảm bảo đoàn kết ổn định để phát triển 115 KẾT LUẬN Bắc Ninh vùng đất có nhiều tiềm để phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục thị hóa Sự phát triển thành phố Bắc Ninh kéo theo phát triển tỉnh lân cận tất lĩnh vực Do đó, Bắc Ninh cần phải khai thác tiềm năng, mạnh để phát triển xứng tầm với vị trí chiến lược Với mục tiêu đến năm 2015 , thành phố Bắc Ninh trở thành đô thị loại I, tiến trình thị hóa đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, đại hóa cần phải xem xét vấn đề phát triển sở hạ tầng, cấu kinh tế, khoa học công nghệ nguồn nhân lực… Vấn đề đánh giá, định hướng chuyển biến từ đời sống văn hóa nơng thơn sang đời sống văn hóa thị, tiếp tục xây dựng nếp sống văn minh đô thị sinh hoạt cộng đồng vùng đô thị hóa thành phố Bắc Ninh đối diện thách thức to lớn Vấn đề xây dựng đời sống văn hóa sở, đặc biệt tiếp tục xây dựng nếp sống văn minh sinh hoạt cộng đồng tiến trình thị hóa mà Đảng nhân dân chung tay thực quan trọng Tầm nhìn nhà hoạch định sách, quản lý thị phải xác định khó khăn tồn tại, thách thức hội tiến trình thị hóa từ có giải pháp hữu hiệu, sách khả thi, khắc phục hạn chế, tìm phương pháp xây dựng, quản lý xã hội tối ưu, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội chung cho q trình thị Trước mục tiêu thực khách quan trên, thành phố Bắc Ninh xác định thuận lợi, dự báo trước thử thách, khó khăn ngành, địa phương, để từ đề biện pháp, chương 116 trình, mục tiêu công tác xây dựng nếp sống văn minh đô thị sinh hoạt cộng đồng xã, phường thị hóa thành phố Bắc Ninh định hướng chung cho tồn khu vực thị thời gian tới, cụ thể sau: - Nâng cao nhận thức toàn dân, nơi xã, phường diễn thị hóa thành phố Bắc Ninh xây dựng đời sống văn hóa, xây dựng nếp sống văn minh đô thị Thời gian qua cho thấy công tác phần lớn nhân dân hưởng ứng, có đóng góp tích cực vào cơng đổi mới, phát triển chất lượng số lượng, phát triển vào chiều sâu hiệu Bên cạnh đó, khơng tránh khỏi hạn chế phận dân cư đô thị chưa nhận thực mặt tốt công tác - Các cấp chình quyền, lãnh đạo có định hướng quy hoạch xây dựng phát triển phù hợp với trình thị hóa xây dựng nếp sống văn minh thị Bắc Ninh Ngồi chủ trương phát triển đô thị trung tâm đô thị vệ tinh, phát triển văn hóa thị phải ưu tiên thành sách hàng đầu Đảng Nhà nước mặt văn hóa, đáp ứng q trình thị hóa, đại hóa đất nước - Đẩy mạnh xây dựng sở vật chất kỹ thuật làm tảng cho công tác xây dựng nếp sống văn minh đô thị Trước mắt cần đầu tư phát triển thiết chế văn hóa cơng cộng, mở rộng mơ hình thiết chế đa năng, quy mơ vừa nhỏ bên cạnh đầu tư mơ hình chun hóa chức năng, lớn quy mô, đầu tư quỹ đất cho thiết chế văn hóa thị Cần ý đầu tư xây dựng nâng cao lực quản lý thiết chế văn hóa hai vấn đề cần tiến hành song song - Đầu tư nguồn nhân lực, nâng cao trình độ văn hóa, khoa học kỹ thuật Với nguồn lực nay, khu vực thị thành phố Bắc Ninh cịn gặp khó khăn tiến trình thị hóa Q trình hội nhập sâu, đòi hỏi 117 lực lượng lao động có chất lượng Song để có nguồn nhân lực chất lượng, đòi hỏi thành phố quan tâm công tác đào tạo tay nghề địa phương, đặc biệt có chế độ thu hút nhân tài thành phố - Đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động văn hóa thực nếp sống văn minh đô thị sinh hoạt cộng đồng giải pháp chủ lực quan trọng hoạt động văn hóa sở, công tác xây dựng nếp sống văn minh đô thị thành phố Bắc Ninh lâu dài sau Thời gian qua, thành phố Bắc Ninh tiến hành xã hội hóa thu số kết từ phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, phong trào “Xóa đói giảm nghèo”, Thanh niên chung tay xây dựng nơng thơn mới, phịng chống tội phạm, phong trào xây dựng quan, trường học có đời sống văn hóa tốt; khu phố, xóm xanh, sạch… Trong thời gian tới, chủ trương xã hội hóa cần quán triệt đến nhân dân, vận dụng ngày hiệu - Thực xây dựng nếp sống văn minh đô thị cần đôi với đấu tranh chống tượng phản văn hóa thị, kế thừa văn hóa truyền thống, khắc phục mặt trái đô thị Tiến trình tồn cầu hóa, thị hóa vừa mang đến nhiều hội mới, giá trị mới, đem lại cho khơng thử thách kinh tế, trị, văn hóa, lối sống Xây dựng nếp sống văn minh phù hợp với phát triển xã hội công nghiệp, bước xây dựng, phát triển kinh tế tri thức, hội nhập khu vực quốc tế, giữ gìn phát huy giá trị văn hóa truyền thống biện pháp việc xây dựng nếp sống văn minh đô thị giai đoạn Đất nước ta thực thi chiến lược công nghiệp hóa - đại hóa Chiến lược tất yếu thúc đẩy tiến trình thị hóa phát triển lan rộng nhanh chóng, thị hóa mơi trường thiết yếu cho việc cơng nghiệp hóa 118 - đại hóa Như vậy, q trình cơng nghiệp hóa - đại hóa - thị hóa, xét theo nghĩa định trình chuyển từ kinh tế nông nghiệp lên kinh tế công nghiệp Dưới góc độ tâm lý, q trình chuyển từ “tâm lý tiểu nông” lên “tâm lý công nghiệp” Dưới góc độ văn hóa, q trình chuyển từ lối sống nông thôn sang lối sống đô thị, từ văn hóa làng xã sang văn hóa thị, từ văn minh nông nghiệp sang văn minh công nghiệp Đó cải biến mang tính khoa học cách mạng đời sống kinh tế - xã hội người nơng dân Vì vậy, việc nghiên cứu văn hóa nơng thơn vùng thị hóa thành phố Bắc Ninh để từ hoạch định sách, kế hoạch, biện pháp, bước thích hợp tiến trình chuyển đổi tích cực từ lối sống nông thôn sang nếp sống văn minh đô thị sinh hoạt cộng đồng, nội dung mà luận văn đề cập nhiệm vụ trọng tâm ngành Văn hóa, Thể thao & Du lịch thời gian tới Đồng thời Đảng nhân dân thành phố Bắc Ninh phải thực thắng lợi nhiệm vụ này, yếu tố quan trọng góp phần vào thắng lợi chung thành phố với mục tiêu “Phấn đấu thành phố Bắc Ninh đạt đô thị loại I vào năm 2015” khoảng thời gian gần 119 TÀI LIỆU THAM KHẢO Trần Văn Bính (1998), Văn hố q trình thị hố nước ta nay, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội Bàn xây dựng nếp sống văn hoá niên (1984), Nxb Thanh niên, Hà Nội Đảng tỉnh Bắc Ninh, Nghị đại hội đại biểu Đảng Đảng tỉnh Bắc Ninh lần thứ 17 (2005 - 2010) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ V-IX; Nghị Ban chấp hành TW lần thứ khóa XIII Đồn Văn Chúc (1993), Những giảng văn hố, Nxb Văn hố Thơng tin Hà Nội Phạm Duy Đức (1998), Thực trạng văn hố q trình thị hố Việt Nam nay, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội Đời sống văn hố thị khu công nghiệp Việt Nam, (2005), Nxb Văn hố Thơng tin Hà Nội Địa chí Hà Bắc, Nxb Văn hóa Thơng tin GSTS Trần Ngọc Hiên, PGS.TS Trần Văn Chử (Đồng biên soạn), Đơ thị hố sách phát triển thị cơng nghiệp hố, đại hố Việt Nam, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội 10 Nguyễn Hồng Hà (2005), Môi trường Văn hóa Việt Nam bối cảnh Cơng nghiệp hóa, Nxb Văn hóa thơng tin, Hà Nội 11 Lê Như Hoa (2000), Quản lý văn hố thị điều kiện cơng nghiệp hố đại hố đất nước, Nxb Văn hố Thơng tin Hà Nội 120 12 Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh (2000), Giáo trình lý luận văn hố đường lối văn hố Đản Cộng sản Việt Nam, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội 13 Đỗ Huy (2000), Tư tưởng Hồ Chí Minh xây dựng phát triển văn hoá Việt Nam nay, Nxb Khoa học Xã hội Hà Nội 14 Hồng Quốc Khánh (2006), Xây dựng nếp sống văn minh đô thị vùng thị hóa thành phố Cần Thơ, Luận văn Thạc sỹ Văn hoá học trường Đại học Văn hoá Hà Nội 15 Vũ Khiêu (1975), Lao động, nguồn gốc vô tận giá trị, Nxb Thanh niên, Hà Nội 16 Chu Viết Luân, Trần Anh Vũ, Dương Mai Lan (2002), Bắc Ninh - Thế lực kỷ XXI, Nxb Chính trị Quốc gia 17 Một số vấn đề lối sống, đạo đức chuẩn giá trị (2001), Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội 18 Hữu Ngọc (chủ biên) Dương Phú Hiệp, Lê Hữu Tầng (1987), Từ điển triết học giản yếu, Nxb Đại học trung học chuyên nghiệp, Hà Nội 19 Phan Ngọc, Văn hóa Việt Nam tiếp cận 20 Hồ Sỹ Q (1999), Tìm hiểu văn hố văn minh, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội 21 Sở Văn hố - Thơng tin tỉnh Bắc Ninh (2004), Hội Lim truyền thống đại, Nxb Văn hố Thơng tin 22 Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch Bắc Ninh (2012), Tài liệu Xây dựng 19 xã, phường văn hóa thành phố Bắc Ninh 23 Trần Ngọc Thêm (1997), Tìm sắc văn hố Việt Nam, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh 121 24 Ngô Thế Thịnh (2000), Bắc Ninh làng cũ - q xưa - Chiếc nơi văn hố Việt Nam, Nxb Trung tâm văn hố ngơn ngữ Đơng Tây 25 Tài liệu hội nghị Xây dựng đời sống văn hố sở khu vực thị (1999), Nxb Thành phố Hồ Chí Minh 26 Thành ủy thành phố Bắc Ninh, Văn kiện Đại hội Đảng thành phố Bắc Ninh lần thứ XX 27 Chu Khắc Thuật, Nguyễn Văn Thủ (chủ biên) (1998), Văn hố lối sống với mơi trường, Nxb Văn hố Thơng tin Hà Nội 28 Từ điển Bách Khoa Việt Nam (2002), Nxb Từ điển Bách Khoa 29 UBND xã, phường (2012), Báo cáo tình hình thực nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội xã, phường 30 UBND thành phố Bắc Ninh (2011, 2012), Báo cáo tổng kết công tác xây dựng đời sống văn hoá văn minh xã, phường thành phố Bắc Ninh 31 UBND thành phố Bắc Ninh, Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội thành phố Bắc Ninh thời kỳ đến năm 2020 32 UBND tỉnh Bắc Ninh, Nghị số 06/NQ-CP thành lập thêm phường thành phố Bắc Ninh 33 Văn hoá Việt Nam truyền thống đại (2000), Nxb Văn hoá Hà Nội 34 Hoàng Vinh (1997), Mấy vấn đề lý luận thực tiễn xây dựng văn hoá nước ta, Nxb Văn hố Thơng tin Hà Nội 35 Hồ Sỹ Vịnh (1999), Văn hố Việt Nam tiến trình đổi mới, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội 122 ... thức sản xuất, ngồi hoạt động sản xuất, người nhiều hoạt động khác hoạt động xã hội, hoạt động trị,… Chính thế, cấu trúc lối sống bao gồm nhiều yếu tố: hình thức tính chất lao động; hình thức thỏa... nhóm dân cư hoạt động lĩnh vực phi nông nghiệp, địa bàn gọi thị 70 – 80% dân cư hoạt động phi nông nghiệp Do hoạt động kinh tế (tập trung hóa phát triển sản xuất theo ngành); tính động xã hội,... hội cá nhân, tập đoàn xã hội, giai cấp Điểm chung định nghĩa trên: cho khái niệm lối sống bao gồm tất lĩnh vực hoạt động sống người – lao động, sinh hoạt, hoạt động xã hội - trị giải trí Nhìn