TÀI LIỆU KIẾN THỨC TRỌNG TÂM CÁC TÁC PHẨM VĂN HỌC TÀI LIỆU HỌC TẬP VIP HÃY ĐĂNG KÍ, LIKE, SHARE FB: @tailieuhoctapvip ĐỂ NHẬN ĐƯỢC NHỮNG BỘ TÀI LIỆU CHẤT NHẤT @tailieuhoctapvip 037.869.5803 “Thắp lửa học tập – Bừng sáng tương lai” PHẦN TÁC PHẨM VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM ***** BẢNG THỐNG KÊ CÁC TÁC PHẨM VĂN HỌC TRUNG ĐẠI Tác phẩm - Tác giả Thể loại Năm sáng PTBĐ tác Nội dung Nghệ thuật -Truyện truyền kì viết chữ Hán; Khẳng định vẻ đẹp tâm hồn truyền kết hợp yếu tố thực yếu thống người phụ nữ Việt Nam, - Thế kỉ 16 tố hoang đường kì ảo với cách kể niềm cảm thương số phận bi kịch chuyện, xây dựng nhân vật thành họ chế độ phong kiến công Chuyện cũ Phản ánh đời sống xa hoa vô độ, - Tuỳ bút chữ Hán, ghi chép theo - Tuỳ bút phủ chúa Trịnh (Vũ nhũng nhiễu nhân dân bọn vua cảm hứng việc, câu chuyện - Tự sự, - Thế kỉ 18 trung tuỳ bút) chúa quan lại phong kiến thời vua Lê người đương thời cách cụ thể, miêu tả - Phạm Đình Hổ chúa Trịnh suy tàn chân thực, sinh động - Thể chí – - Thế kỷ Hình ảnh người anh hùng dân tộc Tiểu thuyết lịch sử chương hồi viết Tiểu thuyết 18 Nguyễn Huệ - Quang Trung với chữ Hán; cách kể chuyện nhanh Hoàng Lê - Truyện Chuyện người truyền kì gái Nam Xương - Tự sự, - Nguyễn Dữ biểu cảm thống chí (hồi 14) - Ngô gia văn phái lịch sử - Tự sự, miêu tả chiến công thần tốc đại phá quân Thanh; thất bại thảm hại quân gọn, chọn lọc việc, khắc hoạ nhân Thanh số phận bi đát vua vật chủ yếu qua hành động lời nói Lê Chiêu Thống phản nước hại dân - Thời đại, gia đình đời - Truyện thơ Nôm lục bát - Cuối Nguyễn Du - Ngơn ngữ có chức biểu đạt, kỷ 18 , - Tóm tắt Truyện Kiều biểu cảm thẩm mĩ đầu 19 - Giá trị thực giá trị nhân - Nghệ thuật tự sự: dẫn chuyện, xây đạo dựng nhân vật, miêu tả thiên nhiên… - Truyện thơ Nôm Truyện Kiều - Tự sự, - Nguyễn Du miêu tả, biểu cảm - Tự sự, - Trân trọng ngợi ca vẻ đẹp chị - Bố cục chặt chẽ, hoàn chỉnh; bút Chị em Thuý Kiều miêu tả, - Cuối em Thuý Kiều, dự cảm số phận pháp ước lệ tượng trưng; ngơn ngữ Trích Truyện Kiều biểu cảm kỷ 18-, nhân vật, thể cảm hứng nhân tinh luyện, giàu cảm xúc; khai thác Nguyễn Du (nổi bật đầu 19 văn sâu sắc triệt để biện pháp tu từ miêu tả) - Tự sự, Cảnh ngày xuân miêu tả (nổi - TK 18- Bức tranh thiên nhiên, lễ hội mùa Từ ngữ bút pháp miêu tả giàu chất Trích Truyện Kiều bật miêu 19 xuân tươi đẹp, sáng tạo hình Nguyễn Du tả) Kiều lầu Ngưng - Tự sự, Bích biểu cảm, Cảnh ngộ đơn, buồn tủi Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình, miêu tả - TK 18miêu tả (nổi lòng thuỷ chung, hiếu thảo Thuý nội tâm, sử dụng ngôn ngữ độc thoại, 19 Kiều điệp từ, điệp cấu trúc… Trích Truyện Kiều bật biểu cảm) Nguyễn Du Lục Vân Tiên Cứu - Truyện - TK 18- Khắc hoạ phẩm chất đẹp đẽ Ngôn ngữ giản dị mộc mạc mang Kiều Nguyệt Nga thơ Nôm 19 hai nhân vật: Lục Vân Tiên tài ba màu sắc Nam Bộ; xây dựng nhân vật Trích truyện Lục - Tự sự, dũng cảm, trọng nghĩa khinh tài; qua hành động, cử lời nói miêu tả Vân Tiên Kiều Nguyệt Nga hiền hậu, nết na, (chủ yếu Nguyễn Đình Chiểu ân tình tự sự) - Truyện Sự đối lập thiện ác, Lục Vân Tiên gặp Ngôn ngữ giàu cảm xúc, khống đạt, thơ Nơm nhân cách cao toan nạn bình dị, dân dã; nghệ thuật kể chuyện - Tự sự, - TK 18- tính thấp hèn, đồng thời thể thái Trích Truyện Lục theo mơ típ dân gian, miêu tả nhân miêu tả 19 độ quý trọng niềm tin tác giả Vân Tiên vật qua hành động, lời nói; cảm hứng (chủ yếu Nguyễn Đình Chiểu thiên nhiên trữ tình, dạt dào… tự sự) @tailieuhoctapvip Tài liệu học tập vip – Tài liệu giáo dục chất lượng cao @tailieuhoctapvip 037.869.5803 “Thắp lửa học tập – Bừng sáng tương lai” Ý NGHĨA NHAN ĐỀ CỦA MỘT SỐ VĂN BẢN Hồng Lê thống chí (Ngơ gia văn phái) - Ghi chép thống vương triều nhà Lê vào thời điểm Tây Sơn diệt Trịnh, trả lại Bắc Hà cho vua Lê Vũ trung tùy bút (Phạm Đình Hổ) - Ghi chép ngày mưa Truyền kì mạn lục (Nguyễn Dữ) - Ghi chép tản mạn chuyện li kì dân gian Đoạn trường tân (Nguyễn Du) - Tiếng kêu đứt ruột (về nỗi đau bạc mệnh phụ nữ) BẢNG TÓM TẮT HỆ THỐNG LUẬN ĐIỂM, LUẬN CỨ CỦA CÁC VĂN BẢN TT Tác phẩm (đoạn trích) Chuyện người gái Nam Xương (Nguyễn Luận điểm - luận * Nhân vật Vũ Nương: - Là người phụ nữ đẹp người đẹp nết + Khi chồng nhà nàng giữ gìn khn phép, gia đình êm ấm hịa thuận + Khi chồng lính nàng nhà ni dạy thơ, chăm sóc mẹ già + Trước sau trọn tình, vẹn nghĩa, thuỷ chung - Có số phận bất hạnh, oan trái + Khơng có quyền định hạnh phúc đời mình, lấy phải người chồng đa nghi gia trưởng + Sống cô đơn, vất vả cảnh thiếu phụ vắng chồng + Bị chồng nghi oan, ruồng rẫy đánh đuổi + Phải trẫm bến sơng Hồng Giang để giải đời khỏi oan trái, bất hạnh Dữ) * Giá trị nội dung: - Giá trị thực: TP phản ánh thực XHPK đương thời, XH trọng nam khinh nữ, nam quyền độc đốn với chiến tranh liên miên, đó, người phụ nữ nạn nhân bất hạnh - Giá trị nhân đạo: + Lên án, tố cáo XHPK tất thái độ căm phẫn + Cảm thơng, xót xa, bênh vực số phận đau khổ người phụ nữ chế độ p/k + Ca ngợi, trân trọng vẻ đẹp người phụ nữ + Thấu hiểu ước mơ khát vọng người phụ nữ: Ước mơ có mái ấm gia đình, vợ chồng bình đẳng, sớm tối bên nhau, ước mơ giải oan Chuyện cũ phủ chúa Trịnh (Phạm Đình Hổ) * Thói ăn chơi xa xỉ, vơ độ chúa Thịnh Vương (Trịnh Sâm) quan hầu cận phủ chúa - Chúa cho xây dựng nhiều cung điện, đình đài nơi để thoả mãn ý thích “đi chơi ngắm cảnh đẹp”, ý thích triền miên, nối tiếp đến không cùng, hao tiền tốn - Những rong chơi chúa Thịnh Vương diễn thường xuyên “tháng 3, lần” huy động đông người hầu hạ, nội thần, quan hộ giá nhạc cơng bày nhiều trị giải trí lố lăng tốn - Thú chơi cảnh: phủ chúa với “trân cầm dị thú, cổ mộc quái thạch” điểm xuyết bày vẽ hình non trơng bến bể đầu non * Thói tham lam, nhũng nhiễu quan lại - Dùng thủ đoạn “nhờ gió bẻ măng” doạ dẫm, cướp bóc dân - Lập mưu đêm đến cho tay chân sai lính vào “lấy phăng đi, buộc cho tội đem giấu vật cung phụng để doạ giẫm lấy tiền” - Ngang ngược “phá nhà, huỷ tường” dân để khiêng đá cối mà chúng cướp Hồng Lê thống * Hình tượng người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ chí (Ngơ gia văn phái) Chị em Thuý Kiều (Truyện KiềuNguyễn Du) - Là người có lịng u nước nồng nàn + Căm thù quân xâm lược + Quyết tâm diệt giặc bảo vệ đất nước - Là người đốn, trí thơng minh sáng suốt, có tài mưu lược cầm quân + Tự “đốc suất đại binh” Bắc, tuyển mộ quân sĩ mở duyệt binh lớn, đích thân dụ tướng sĩ, định kế hoạch công vào dịp Tết Ngun Đán + Có tài phán đốn, tài điều binh khiển tướng + Chiến thuật linh hoạt, xuất quỷ nhập thần, biết tập trung vào khâu hiểm yếu, then chốt + Có tầm nhìn chiến lược, trước tiến công đánh giặc định ngày chiến thắng -> Hình tượng người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ tiêu biểu cho truyền thống yêu nước, nhân nghĩa, anh hùng dân tộc * Bộ mặt bọn xâm lược, bọn bán nước thất bại chúng - Bản chất kiêu căng, tự phụ hèn nhát, ham sống sợ chết bọn xâm lược, thể qua nhân vật Tôn Sĩ Nghị số tướng y - Số phận hèn nhát, bạc nhược bi đát bọn vua quan bán nước * Giới thiệu khái quát nét đẹp chung riêng hai chị em Thuý Vân Thuý Kiều + Vẻ đẹp hình dáng (mai cốt cách), vẻ đẹp tâm hồn (tuyết tinh thần)-> hoàn mĩ “mười phân vẹn mười” + Mỗi người đẹp riêng * Nhan sắc Thuý Vân: + Vẻ đẹp cao sang, quý phái “trang trọng khác vời”: khuôn mặt, nét ngài, tiếng cười, giọng nói, mái tóc, da so sánh với trăng, hoa, mây tuyết-> vẻ đẹp phúc hậu đoan trang + Vẻ đẹp gần gũi với thiên nhiên, hoà hợp với thiên nhiên-> số phận bình lặng sn sẻ * Vẻ đẹp Thuý Kiều: + Đẹp sắc sảo, mặn mà (trí tuệ tâm hồn), đẹp nghiêng nước, nghiêng thành + Đẹp đến độ thiên nhiên phải ghen ghét, đố kị -> số phận đau khổ, truân chuyên, sóng gió + Thuý Kiều người đa tài, hoàn thiện, xuất chúng + Trái tim đa sầu, đa cảm Cảnh ngày xuân (Truyện KiềuNguyễn Du) Mã Giám Sinh mua Kiều (Truyện KiềuNguyễn Du) * Khung cảnh mùa xuân bát ngát, tràn đầy sức sống + Nền xanh ngút mắt, điểm vài lê trắng -> màu sắc hài hoà, sống động mẻ, tinh khiết + Bút pháp ước lệ cổ điển: pha màu hài hồ * Khơng khí lễ hội đơng vui, náo nhiệt với phong tục truyền thống - Lễ tảo mộ - Hội đạp *Cảnh thiên nhiên buổi chiều đẹp thống buồn có dáng người bâng khng, bịn rịn, xao xuyến * Mã Giám Sinh + Chưng diện, chải chuốt, 40: trang phục, diện mạo + Thiếu văn hố, thơ lỗ, sỗ sàng: nói cộc lốc, hành động, cử sỗ sàng “ngồi tót” + Gian xảo, dối trá, đê tiện, bỉ ổi, táng tận lương tâm -> tên buôn thịt bán người * Cảnh ngộ tâm trạng Thuý Kiều + Nhục nhã, ê chề: “Ngừng hoa bóng thẹn trơng gương mặt dày” + Đau đớn, tủi hổ, giàu lòng tự trọng Kiều lầu Ngưng Bích * Thiên nhiên hoang vắng, bao la đến rợn ngợp * Tâm trạng đau khổ, cô đơn, nhớ nhung, lo lắng sợ hãi Thuý Kiều: (Nguyễn + Tâm trạng cô đơn, lẻ loi, nhớ nhung tuyệt vọng (nhớ người yêu, nhớ cha mẹ ) Du) + Nỗi buồn trào dâng, lan toả vào thiên nhiên đợt sóng Cửa bể chiều hôm: bơ vơ, lạc lõng Thuyền thấp thống xa xa: vơ định Ngọn nước sa, hoa trôi: tương lai mờ mịt, không sức sống Tiếng sóng: sợ hãi, dự cảm sống Buồn trông: điệp từ-> nỗi buồn dằng dặc, triền miên, liên tiếp Lục Vân Tiên cứu kiều Nguyệt Nga (Truyện Lục Vân TiênNguyễn Đình Chiểu) * Hình ảnh Lục Vân Tiên - người anh hùng nghĩa hiệp - Là anh hùng tài có lịng nghĩa vong thân - Là người trực, hào hiệp, trọng nghĩa khinh tài, từ tâm nhân hậu - Là người có lý tưởng sống sống cao đẹp : “ Nhớ câu kiến nghĩa bất vi, Làm người phi anh hùng” * Hình ảnh Kiều Nguyệt Nga: - Là cô gái khuê các, thuỳ mị nết na, có học thức - Là người mực đằm thắm trọng ân tình Lục Vân * Nhân vật Ngư Ơng: Tiên gặp - Có lòng lương thiện , sống nhân nghĩa nạn (Truyện - Có sống sạch, ngồi vịng danh lợi Lục Vân * Nhân vật Trịnh Hâm: Tiên- Là người có tâm địa độc ác, gian ngoan xảo quyệt - Là kẻ bất nhân, bất nghĩa @tailieuhoctapvip 037.869.5803 “Thắp lửa học tập – Bừng sáng tương lai” PHẦN TÁC PHẨM THƠ HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ***** 10 @tailieuhoctapvip 037.869.5803 “Thắp lửa học tập – Bừng sáng tương lai” xúc vơ hình mình, tác giả cụ thể hóa thành hình ảnh tre Kết Tổng kết tác phẩm: - Giọng thơ trang nghiêm, sâu lắng, vừa thiết tha, tự hào, xúc động - Bài thơ phản ánh tâm trạng chung người Việt Nam đến viếng Bác, biết ơn vô hạn Người II PHÂN TÍCH BÀI THƠ "'VIẾNG LĂNG BÁC" CỦA VIỄN PHƯƠNG (Tham khảo 1) Mở Trong niềm vui lớn đất nước ngày đại thắng 30-4-1975, người nhận điều thiếu vắng khơng thể bù đắp được: khơng có Bác Hồ vui lớn Ôi, hết, lẽ phải có Bác ngày họp mặt hơm nay, ngày hội mà Bác người chuẩn bị, mơ ước dõi theo nửa kỉ đời vĩ đại mình! Đau đớn nhân dân miền Nam, người ao ước đổ máu cho mau chóng đến ngày gặp Bác Chính tâm trạng mà nhà thơ Viễn Phương từ Thành phố Sài Gịn giải phóng, Thành phố Hồ Chí Minh thân yêu, thăm lăng Bác trở với thơ “Viếng lăng Bác” Nỗi niềm nhà thơ, chân thành xúc động, bắt gặp nỗi niềm chung nhiều người Thân a Viếng lăng Bác ư? Khơng, đến với Bác, đến thăm Bác Bác tư? Không phải đâu, Bác sống, Bác ngủ thơi mà! Tưởng Bác nhìn thấy người từ xa, nhà thơ thầm đặt tay lên ngực mình, tự giới thiệu với Bác: “Con miền Nam thăm lăng Bác” “Con miền Nam” tiếng bao hàm nỗi đau niềm tự hào Con tự miền Nam Bác ơi! Miền 65 Tài liệu học tập vip – Tài liệu giáo dục chất lượng cao @tailieuhoctapvip 037.869.5803 “Thắp lửa học tập – Bừng sáng tương lai” Nam gian khổ anh hùng, miền Nam trước sau, miền Nam thành đồng Tổ quốc, miền Nam vừa chiến thắng kẻ thù bạo để trở đại gia đình Việt Nam Bác ơi! Con tự miền Nam Bác ơi! Miền Nam với nỗi đau Bác, nỗi đau khơng đón bước chân Bác sau ngày thắng lợi, Bác ơi! Trong sương mờ ngày thu Hà Nội, đến với Bác, trở lại làng quê bình vậy: “Đã thấy sương hàng tre bát ngắt Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng” Hàng tre bát ngát - hàng tre xanh xanh - hàng tre Việt Nam: hàng tre bao đời dấu hiệu đặc biệt Việt Nam, hàng tre trùm bóng mát rượi lên bao hệ đời, hàng tre mang bao phẩm chất người Việt Nam: dẻo dai, đoàn kết, bất khuất, kiên cường Dấu hiệu nơi Bác dấu hiệu Việt Nam, Bác biểu Việt Nam, Bác xứng đáng tiêu biểu cho người Việt Nam hết Ở Bác có tất mà người Việt Nam có, dấu hiệu xanh tươi sống ấy, kiên cường ''đứng thẳng hàng” “bão táp mưa sa” Ơi ! Đến với Bác khơng phải mà trở về, trở nguồn cội mình, trở với ngày tháng bình dân tộc muôn đời, trở với giấc mơ mà tuổi xanh ấp ủ Sao trước lăng Bác đền đài tráng lệ, rực rỡ vàng son, rồng chầu, phượng đứng? Mà lại hàng tre, giản dị khiến cho người ta phải ngỡ ngàng, phải xúc động đến rơi nước mắt? b Giờ lúc xếp thành hàng để vào với Bác Dòng người chầm chậm bước Bầu trời cao lồng lộng lăng! Mặt trời tỏa sáng lăng Chân bước mà hồn ngẫm nghĩ Nhìn trời cao nghĩ Bác Bác ai? Bác cõi đời này? “Ngày ngày mặt trời qua lăng Thấy mặt trời lăng đỏ” 66 Tài liệu học tập vip – Tài liệu giáo dục chất lượng cao @tailieuhoctapvip 037.869.5803 “Thắp lửa học tập – Bừng sáng tương lai” Bác mặt trời Cái ẩn dụ mặt trời khơng biết đủ để nói Bác chưa? Chưa đâu, nói Bác mặt trời phải nhấn mạnh thêm cho rõ đặc tính vầng mặt trời ấy: đỏ Cái mặt trời tỏa sáng cao kia, mặt trời thiên nhiên, tượng trưng nguồn nóng, nguồn sáng, nguồn sống ấy, nguyên vẹn đâu, khơng phải ngày ấm nóng đâu! Nhưng vầng mặt trời Bác Hồ ta mãi đỏ thắm, mãi nguồn sưởi ấm, nguồn sáng soi đường cho người Việt Nam hơm có hai mặt trời chiếu rọi đường đời; mặt trời tỏa sáng trước mặt, mặt trời tỏa sáng tâm hồn Như mặt trời kia, Bác thuộc vĩnh cửu Cùng với mặt trời qua lăng là: “Ngày ngày dòng người thương nhớ Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân” Nhịp thơ chầm chậm bước chân người tưởng niệm mà câu thơ không buồn? Phải Chúng ta không làm việc tưởng niệm bình thường với Bác với người khuất Dòng người hành trình ngợi ca vinh quang Bác Và tràng hoa vinh quang kết bơng hoa bình thường tràng hoa vinh hiển khác đời đâu Đây tràng hoa bất tận, mà đóa hoa hoa thật đời, hoa - người, mà Bác tạo nên đất nước này, sống bảy mươi chín mùa xuân ngắn ngủi trường cửu Bác c Từ bên ngoài, theo chầm chậm, ta nhà thơ vào lăng với Bác Đây phút nghẹn ngào Ta khơng cịn nghĩ đến hàng tre ngồi lăng, ta khơng cịn nghĩ đến vầng mặt trời lăng Lúc này, trước mặt ta có Bác Bác nằm giấc ngủ vĩnh hằng: “Bác nằm giấc ngủ bình yên Giữa vầng trăng sáng dịu hiền Vẫn biết trời xanh mãi 67 Mà nghe nhói tim” Tài liệu học tập vip – Tài liệu giáo dục chất lượng cao @tailieuhoctapvip 037.869.5803 “Thắp lửa học tập – Bừng sáng tương lai” Nhà thơ sững sờ nhận nỗi đau lớn: Bác thật Nhưng Bác, người vĩ đại người, khơng chết bình thường ta nghĩ theo lẽ đời Hình Bác ngủ sau chặng đời với bảy mươi chín mùa xuân chưa ngơi nghỉ Mà khơng phải Bác ngủ, Bác “nằm giấc ngủ” thơi! Canh cho bình n trường cửu giấc ngủ “một vầng trăng sáng dịu hiền" Nhắc đến trăng, ta nhớ Bác yêu trăng biết bao! Trăng đến với Bác chốn tù đày, đến “cảnh khuya” núi rừng Việt Bắc; trăng thuyền sông Đáy, "trung thu trăng sáng gương”, “rằm xuân lồng lộng trăng soi" Nhưng có Bác lúc lịng trí thảnh thơi để thật đến trăng Bởi “trong tù khơng rượu khơng hoa”, “việc qn bận”, phải “nhớ thương nhi đồng” Chỉ có bây giờ, giấc ngủ bình n thơi, Bác thật trăng, để trăng Bác Bác nằm đó, quan tài thủy tinh , thật mà lịng ta khơng thể chấp nhận Ta tự an ủi ta lẽ trường cửu đời tim ta lại có lí riêng nó: “Vẫn biết trời xanh mãi Mà nghe nhói tim” Một từ “nhói” nhà thơ nói hộ ta nỗi đau đớn, nỗi đau vượt lên lí lẽ, lập luận lí trí Bác trời xanh, Bác mãi, Bác sống tâm tưởng chúng ta, Bác diện phần đất, thành quả, phần tử tạo nên đất nước Nhưng mà Bác thật rồi, ta khơng cịn có Bác đời thường Vắng Bác, thiếu vắng lấy để bù đắp được? d Cuối xót xa đến mấy, chia biệt phải xảy Để Bác nằm lại với giấc ngủ bình yên vĩnh viễn, với ánh trăng trường cửu lăng, người phải bước đi, với cảm giác thật nỗi đau Bác: “Mai miền Nam, thương trào nước mắt” 68 Một tiếng “thương” miền Nam trọn vẹn tình cảm người miền Nam Bác “Thương”, yêu, kính yêu, quý trọng đời cao thượng vĩ đại Bác dành hết cho nước, cho dân; cảm động đến xót Tài liệu học tập vip – Tài liệu giáo dục chất lượng cao @tailieuhoctapvip 037.869.5803 “Thắp lửa học tập – Bừng sáng tương lai” xa đời sống Bác khiêm nhường đến vậy, giản đơn hi sinh đến vậy; xót đau nỗi đau Bác Thương, thương đến trào nước mắt, thật tình thương nhân dân Việt Nam, nhân dân miền Nam Bác giây phút này, giây phút đứng lặng trước vĩ đại, cao thượng, lòng tận tụy, hi sinh vô bờ bến kết tinh cụ thể đằng sau lớp thủy tỉnh suốt Cùng với niềm thương trào nước mắt ấy, lời lẽ tự nguyện trùng điệp dâng lên đầy ắp tâm trí: “Muốn làm chim hót quanh lăng Bác Muốn làm đóa hoa tỏa hương Muốn làm tre trung hiếu chốn này” Chân bước mà mặt cịn ngoảnh lại, khơng muốn rời xa, khơng muốn cách chia Một sức mạnh vơ hình mãnh liệt níu kéo lịng ta lại Ơi, giá có phép lạ thần kì để ta vĩnh viễn khơng Bác Ước chi ta biến hình thành thân yêu quanh nơi Bác ngủ để chiêm ngưỡng Bác, đời tâm hồn Bác, để bày tỏ lòng ta với Bác Một chim nhỏ góp tiếng hót làm vui bình minh Bác Một đóa hoa góp mùi hương làm thơm khơng gian quanh Bác Một tre hàng tre xanh xanh Việt Nam tỏa bóng mát dịu dàng quê hương bên Bác Nhưng nhà thơ khơng thể mong ước Sự thật chia li phải xảy ra, xảy Câu thơ trầm xuống để kết thúc, ngừng lặng hoàn toàn Bài thơ từ kết thúc tâm nhà thơ từ lại vút cao lên Một nỗi thương tiếc khôn nguôi, nỗi niềm tự nguyện đời để xứng đáng với Con Người khiêm nhường vĩ đại, người thầy, người cha, người bác, vị lãnh tụ sống đời bậc vẻ vang Con Người, cho Con Người 69 Kết “Viếng Lăng Bác” thơ viết muộn màng lâu sau ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời, sau hàng nghìn thơ viết nỗi đau Bác Thế mà thơ tìm cho tiếng nói Cái xuất phát từ lịng chân thành nhà thơ Nguyên nhân chủ yếu tạo nên thành cơng thơ điều Thế đấy, văn chương chữ nghĩa, trước hết lòng Tài liệu học tập vip – Tài liệu giáo dục chất lượng cao @tailieuhoctapvip 037.869.5803 “Thắp lửa học tập – Bừng sáng tương lai” III EM HÃY PHÂN TÍCH BÀI THƠ “VIẾNG LĂNG BÁC” CỦA NHÀ THƠ VIỄN PHƯƠNG (Tham khảo 2) Mở Trong thơ viết sau ngày Bác Hồ "đi xa", thơ "Viếng lăng Bác" Viễn Phương thơ đặc sắc Bài thơ diễn tả niềm kính u, xót thương lịng biết ơn vơ hạn nhà thơ lãnh tụ ngôn ngữ tinh tế, giàu cảm xúc sâu lắng Nó phổ nhạc, lưu truyền sâu rộng nhân dân Thân Câu thơ mở đầu cho thấy xuất xứ thơ: "Con miền Nam thăm lăng Bác” a Từ chiến trường miền Nam, nhà thơ Viễn Phương mang theo bao tình cảm thắm thiết đồng bào chiến sĩ viếng lăng Bác Hồ kính yêu Đây hành hương người chiến sĩ Từ xa, nhà thơ nhìn thấy hàng tre ẩn sương khói quảng trường Ba Đình lịch sử Màn sương câu thơ gợi lên khơng khí thiêng liêng, huyền thoại Cây tre, hàng tre "đứng thẳng hàng" sương mỏng, ẩn thấp thoáng, mang màu sắc xanh xanh “Hàng tre xanh xanh" vơ thân thuộc nhân hóa, trải qua "bão táp mưa sa" "đứng thẳng hàng" dáng đứng người Việt Nam kiên cường, bất khuất bốn nghìn năm lịch sử: "Con miền Nam thăm lăng Bác, Đã thấy sương hàng tre bát ngát, Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam, 70 Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng" "Ôi !" từ cảm, biểu thị niềm xúc động tự hào Hình ảnh hàng tre xanh mang tính chất tượng trưng, giàu ý nghĩa liên tưởng sâu sắc Tre mang phẩm chất cao quý người Việt Nam: “mộc mạc, cao, thẳng, bất khuất " (Thép Mới) Nhà thơ Nguyễn Duy viết: Tài liệu học tập vip – Tài liệu giáo dục chất lượng cao @tailieuhoctapvip 037.869.5803 “Thắp lửa học tập – Bừng sáng tương lai” Bão bùng thân bọc lấy thân, Tay ơm, tay níu, tre gần thêm Thương tre không riêng Lũy thành từ mà nên người " (“Tre Việt Nam" - Nguyễn Duy) b Miêu tả cảnh quan (phía ngoài) lăng Bác, nhà thơ tạo nên suy nghĩ sâu sắc phẩm chất tốt đẹp nhân dân ta Khổ thơ nói Bác Bác người ưu tú dân tộc, “tinh hoa khí phách nhân dân Việt Nam" (Phạm Văn Đồng) Hai câu thơ sóng nhau, hơ ứng với hai hình ảnh mặt trời Một mặt trời thiên nhiên, rực rỡ, vĩnh "Ngày ngày qua lăng", “Một mặt trời lăng đỏ" - hình ảnh Bác Hồ vĩ đại Màu sắc "rất đỏ" làm cho câu thơ có hình ảnh đẹp gây ấn tượng sâu xa hơn, nói lên tư tưởng cách mạng lòng yêu nước nồng nàn Bác: “Ngày ngày mặt trời qua lăng Thấy mặt trời lăng đỏ" Hòa nhập vào “dòng người” đến lăng viếng Bác, nhà thơ xúc động bồi bồi, thành kính nghiêm trang Dịng người đơng đúc, chẳng khác "tràng hoa” muôn sắc ngàn hương từ miền đất nước đến Ba Đình lịch sử viếng lăng Bác Hình ảnh ẩn dụ "tràng hoa" diễn tả lịng biết ơn, thành kính nhân dân Bác Hồ vĩ đại: “Ngày ngày dòng người thương nhớ 71 Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xn " Chữ "dâng" chứa đựng bao tình cảm, bao tình nghĩa Nhà thơ khơng nói “79 tuổi" mà nói: "bảy mươi chín mùa xn”, cách nói thơ: đời Bác đẹp mùa xuân Qua đó, ta thấy nghệ thuật lựa chọn ngơn từ Viễn Phương tinh tế, biểu cảm hình tượng c Khổ thơ thứ ba nói vĩnh bất diệt Bác Bác nằm ngủ, giấc ngủ “bình yên", khung cảnh thơ mộng Bác vốn yêu trăng Thời kháng chiến, núi rừng chiến khu Việt Bắc, Bác có Tài liệu học tập vip – Tài liệu giáo dục chất lượng cao @tailieuhoctapvip 037.869.5803 “Thắp lửa học tập – Bừng sáng tương lai” khoảnh khắc sống thần tiên: “Việc quân, việc nước bàn xong Gối khuya ngon giấc bên song trăng nhòm" Giờ đây, nhà thơ cảm thấy "Bác-yên-ngủ" cách thản "giữa vầng trăng sáng dịu hiền” Nhìn "Bác ngủ”, nhà thơ đau đớn, xúc động Câu thơ "Mà nghe nhói tim" diễn tả đau đớn, tiếc thương đến cực độ Viễn Phương có lối viết hàm súc, đầy thi vị; câu chữ để lại nhiều ám ảnh lòng người đọc d Khổ thơ cuối nói lên cảm xúc nhà thơ Biết bao lưu luyến, buồn thương Nhà thơ muốn hóa thân làm "con chim hót", làm "đóa hoa tỏa hương”, làm "cây tre trung hiếu" để đền ơn đáp nghĩa Người Ý thơ sâu lắng, hình ảnh thơ đẹp độc đáo, cách biểu cảm xúc "rất Nam Bộ” Đây câu thơ trội "Viếng lăng Bác”: “Mai miền Nam, thương trào nước mắt Muốn làm chim hót quanh lăng Bác Muốn làm đóa hoa tỏa hương Muốn làm tre trung hiếu chốn này" Điệp ngữ "muốn làm " láy lại ba lần gợi tả cảm xúc thiết tha, nồng hậu nhà thơ miền Nam lãnh tụ 72 Kết “Viếng lăng Bác", thơ ngắn mà ý thơ, hình tượng thơ, cảm xúc thơ sâu lắng, hàm súc đẹp Viễn Phương chọn thể thơ câu tám từ, khổ bốn câu, toàn bốn khổ - cân đối hài hòa để biểu giọng điệu thơ nghiêm trang, kính cẩn Bài thơ lịng u thương, kính trọng biết ơn Bác Tâm tình nhà thơ tâm tình riêng em, người Việt Nam dân tộc Đó giá trị lớn lao thơ “Viếng lăng Bác" @tailieuhoctapvip ĐÓN XEM CÁC SÁCH ĐÃ RA MẮT CỦA TÀI LIỆU HỌC TẬP VIP SƠ ĐỒ TƯ DUY TÁC PHẨM VĂN HỌC – GIÁ 49K (Cả kì) Cung cấp sơ đồ tư phân tích, cảm thụ tác phẩm chương trình Ngữ văn Mỗi tác phẩm gồm phần: - Phần A: Nêu kiến thức tác giả - Phần B: Nêu kiến thức tác phẩm - Phần C: Trình bày sơ đồ tư dạng đề xoay quanh tác phẩm (Mỗi tác phẩm có từ đến dạng đề hay gặp nhất) - Phần D: Một số văn mẫu phân tích/ cảm thụ tham khảo 73 CÁC DẠNG BÀI TẬP TIẾNG VIỆT TỪ ĐẾN – GIÁ 49K (Cả kì/ KHỐI) Bộ tài liệu chuyên phân môn Tiếng Việt với đầy đủ học phần Tiếng Việt theo chương trình sách giáo khoa, cấu tạo gồm phần: - Phần Củng cố, mở rộng: Khái quát hệ thống kiến thức học nâng cao, mở rộng vấn đề kiến thức - Phần Các dạng tập: Hệ thống tập theo phần kiến thức - Phần Gợi ý đáp án: Gồm đáp án tham khảo, gợi ý phương pháp giải 74 LỜI GIẢI CÁC DẠNG ĐỀ ĐỌC HIỂU TÁC PHẨM VĂN HỌC – GIÁ 49K (Cả kì) Cuốn tài liệu dày 692 trang, gồm 357 đề đọc hiểu có điều trội sau: Nổi trội CÔNG NĂNG SỬ DỤNG: Cung cấp dạng đề đọc hiểu xoay quanh văn văn học chương trình lớp Hầu hết văn có từ 15 đề đọc hiểu, tổng 357 đề đọc hiểu Sau đề có hướng dẫn giải ln để tiện theo dõi Đặc biệt cuối văn có phần giới thiệu văn mẫu để tham khảo Nổi trội tính MỚI, ĐỘC ĐÁO: Hiện chưa có tài liệu cung cấp số lượng đề đọc hiểu nhiều đa dạng mức độ (1 mà có tới 357 đề đọc hiểu) Nổi trội tính HIỆU QUẢ: Giáo viên ơn luyện thi có thêm gợi ý để soạn đề cho HS ôn luyện Học sinh ôn thi vào 10 có hội luyện đề thi bám sát theo cấu trúc đề Sở Giáo dục & Đào tạo > Tài liệu thích hợp dùng cho Giáo viên giảng dạy lớp Học sinh có nhu cầu ơn thi vào 10 75 CÁC DẠNG ĐỀ ĐỌC HIỂU VĂN BẢN – GIÁ 49K (Cả kì) BÍ MẬT NHỮNG CÁCH KHỞI ĐỘNG BÀI GIẢNG HẤP DẪN TỪ ĐẾN – GIÁ 49K Nổi trội CÔNG NĂNG SỬ DỤNG: Cung cấp ví dụ cách khởi động giảng hấp dẫn áp dụng cho cụ thể theo chương trình sách giáo khoa Có thể áp dụng trường hợp sau: - hội giảng, - thi giảng, - giảng theo hướng đại, tích cực - giảng bình thường lớp… Nổi trội tính MỚI: Hiện chưa có tài liệu cung cấp phương pháp khởi động giảng cách hiệu Nổi trội tính HIỆU QUẢ: Có thêm nhiều gợi ý để phần khởi động giảng hiệu Đặc biệt, sách, chúng tơi có viết riêng phần: “Tìm hiểu chung phương pháp khởi động giảng” có bật mí NHĨM KHỞI ĐỘNG BÀI GIẢNG THƯỜNG DÙNG – Nhờ mà thầy có thêm kiến thức để sáng tạo đa dạng cách khởi động khác Nổi trội tính ĐỘC ĐÁO – SÁNG TẠO: Độc đáo - tài liệu chuyên sâu nói cách khởi động giảng hiệu cho cụ thể Sáng tạo – cách khởi động giảng vô sáng tạo, gây hứng thú tích cực cho học sinh, đem lại hiệu cao cho giảng 76 77 SƠ ĐỒ TƯ DUY TÁC PHẨM VĂN HỌC 12 – GIÁ 49K (Cả kì) 78 HỢP TUYỂN 142 ĐỀ THI VÀO 10– GIÁ 49K 79 ... liệt chiến trường – Tác phẩm tiêu biểu: Mắt sáng học trò ( 197 0); Như mây mùa xuân ( 197 8); Phù sa quê mẹ ( 199 1);… Tác phẩm: a Hoàn cảnh sáng tác: – Bài thơ viết vào tháng năm 197 6, năm sau ngày... 037.8 69. 5803 “Thắp lửa học tập – Bừng sáng tương lai” PHẦN TÁC PHẨM VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM ***** BẢNG THỐNG KÊ CÁC TÁC PHẨM VĂN HỌC TRUNG ĐẠI Tác phẩm - Tác giả Thể loại Năm sáng PTBĐ tác Nội... THỐNG KÊ CÁC TÁC PHẨM THƠ HIỆN ĐẠI VIỆT NAM Tác phẩm Thể thơ Tác giả PTBĐ Hoàn cảnh sáng tác Nội dung Nghệ thuật - Được viết đầu năm - Hình ảnh thơ mộc mạc, giản dị, có 194 8, sau tác giả tham