i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi Các số liệu, kết nêu luận văn trung thực chưa cơng bố cơng trình khác Tôi xin cam đoan thông tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Tác giả luận văn Hoàng Lâm ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn thầy cô giáo trường Đại học Lâm nghiệp, khoa Kinh tế & QTKD, phòng đào tạo sau đại học giảng dạy, tạo điều kiện giúp đỡ tơi hồn thành khố học 2014-2016 Đặc biệt, xin bày tỏ biết ơn sâu sắc tới cô giáo – TS Nguyễn Thị Hải Ninh - người định hướng, trực tiếp hướng dẫn đóng góp cụ thể q trình thực luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn cán phòng ban thuộc huyện Quốc Oai, cán bộ, nhân dân hộ nông dân địa bàn huyện Quốc Oai, tạo điều kiện thuận lợi để tơi hồn thành luận văn Qua xin bày tỏ lời cảm ơn tới tập thể, cá nhân, bạn bè, đồng nghiệp người thân động viên, khích lệ tơi q trình học tập hồn thành luận văn Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 14 tháng năm 2016 Tác giả luận văn Hoàng Lâm iii MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT v DANH MỤC CÁC BẢNG vi DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ vii MỞ ĐẦU Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI 1.1 Cơ sở lý luận XDNTM 1.1.1 Một số khái niệm nơng thơn vai trị nơng thơn 1.1.2 Mơ hình xây dựng nông thôn 1.2 Cơ sở thực tiễn xây dựng NTM 18 1.2.1 Kinh nghiệm xây dựng nông thôn số nước giới 18 1.2.2 Kinh nghiệm xây dựng NTM Việt Nam 33 1.2.3 Bài học kinh nghiệm rút cho huyện Quốc Oai 36 Chương ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 39 2.1 Đặc điểm huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội 39 2.1.1 Điều kiện tự nhiên 39 2.1.2 Đặc điểm kinh tế xã hội 43 2.1.3 Đánh giá chung điều kiện tự nhiên kinh tế xã hội huyện Quốc Oai 47 2.2 Phương pháp nghiên cứu 47 2.2.1 Khung logic nghiên cứu ( Sơ đồ 2.1) 47 2.2.2 Phương pháp chọn địa điểm nghiên cứu 49 2.2.3 Phương pháp thu thập số liệu 50 2.2.4 Phương pháp xử lý phân tích số liệu 51 iv 2.2.5 Hệ thống tiêu sử dụng nghiên cứu đề tài 52 Chương KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 53 3.1 Thực trạng tiến trình xây dựng nông thôn huyện Quốc Oai 53 3.1.1 Tổ chức thực chương trình xây dựng NTM huyện Quốc Oai 53 3.1.2 Hoạt động tuyên truyền XDNTM 57 3.1.3 Tình hình đầu tư huy động vốn cho chương trình XDNTM 59 3.2 Kết thực chương trình XDNTM huyện Quốc Oai 64 3.2.1 Quy hoạch phát triển theo quy hoạch 64 3.2.2 Cơ sở hạ tầng kinh tế, xã hội 65 3.2.3 Kinh tế tổ chức sản xuất 71 3.2.4 Văn hóa - Xã hội - Môi trường 76 3.2.5 Hệ thống trị, an ninh trật tự xã hội 82 3.3 Đánh giá người dân kết trương trình XDNTM huyện Quốc Oai 85 3.3.1 Tham gia người dân vào họp thảo luận 85 3.3.2 Sự tham gia người dân vào đóng góp lao động tài 87 3.4 Đánh giá chung tình hình thực chương trình XDNTM huyện Quốc Oai theo tiêu chí quốc gia NTM 88 3.4.1 Những mặt đạt 88 3.4.2 Những tồn hạn chế 89 3.4.3 Những nguyên nhân 90 3.5 Một số giải pháp thúc đẩy mạnh thực chương trình XDNTM địa bàn huyện Quốc Oai 92 3.5.1 Mục tiêu nhiệm vụ thực chương trình XDNTM thời gian tới 92 3.5.2 Giải pháp đẩy mạnh thực chươg trình XDNTM địa bàn huyện Quốc Oai 93 KẾT LUẬN 101 TÀI LIỆU THAM KHẢO v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Ngun nghĩa CNH-HĐH Cơng nghiệp hóa đại hóa ĐVT Đơn vị tính HTX Hợp tác xã HĐND Hội đồng nhân dân KHKT Khoa học kỹ thuật KTKH Kinh tế xã hội KT Kinh tế MT Môi trường THCS Trung học sở UBND Ủy ban nhân dân VH Văn hóa XDNTM Xây dựng nơng thơn XH Xã hội vi DANH MỤC CÁC BẢNG STT Tên bảng Trang 1.1 Kết hoạt động đào tạo phong trào Saemaul Udong 25 2.1 Cơ cấu đất đai huyện Quốc Oai năm 2015 43 2.2 Dân số lao động huyện Quốc Oai năm 2015 44 2.3 Giá trị sản xuất huyện Quốc Oai giai đoạn 2013 - 2015 46 2.4 Số lượng mẫu điều tra 50 3.1 Nhận thức Chương trình XDNTM cán huyện, xã huyện Quốc Oai 58 3.2 Tổng số vốn huy động XDNTM huyện đến hết năm 2015 61 3.3 Kết huy động nguồn vốn XDNTM xã điều tra hết năm 2015 63 3.4 Hiện trạng hạ tầng giao thông huyện Quốc Oai 66 3.5 Thực trạng diện tích tưới tiêu địa bàn huyện 67 3.6 Cơ sở vật chất kỹ thuật điện lực huyện Quốc Oai 68 3.7 Một số tiêu kinh tế - xã hội huyện Quốc Oai 2013 - 2015 71 3.8 Tỷ lệ hộ nghèo phân theo xã nghiên cứu hết năm 2015 73 3.9 Cơ cấu lao động theo ngành kinh tế năm 2015 74 3.10 Các tổ chức Hội, Đoàn thể tham gia tổ chức tập huấn, đào tạo cho lao động nông thôn năm 2015 76 3.11 Tình hình giáo dục, Y tế năm 2015 phân theo xã nghiên cứu 78 3.12 Tình hình văn hóa, môi trường năm 2015 phân theo xã nghiên cứu 80 3.13 Tình hình trị năm 2015 phân theo xã nghiên cứu 83 3.14 Tổng hợp số lượng tiêu chí đạt xã đến hết 2015 84 3.15 Sự tham gia người dân xây dựng đề án quy hoạch NTM 86 3.16 Các hộ dân tham gia vào số hoạt động chủ yếu XDNTM 87 3.17 Cơ cấu kinh phí xây dựng sở hạ tầng kinh tế xã hội năm 2015 88 vii DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ STT Tên sơ đồ Trang 1.1 Tiến trình xây dựng NTM cấp huyện 17 2.1 Khung Logic nghiên cứu 48 3.1 Bộ máy ban đạo chương trình XDNTM huyện Quốc Oai 56 Tên biểu đồ 2.1 Thu nhập bình quân đầu người phân theo xã năm 2012 49 3.1 Thu nhập bình quân đầu người phân theo xã năm 2015 72 MỞ ĐẦU Sự cần thiết vấn đề nghiên cứu Phát triển nông nghiệp nông thôn coi vấn đề then chốt định thành cơng q trình phát triển kinh tế xã hội nói chung cơng CNH, HĐH nói riêng nhiều nước giới, điển hình khu vực Đông Nam Á Đặc biệt với Việt Nam, nước có sản xuất nơng nghiệp áp dụng khoa học tiến nhiều thành công ứng dụng kỹ thuật nơng nghiệp, tạo nên đóng góp quan trọng hàng đầu nông nghiệp nông thôn vào phát triển chung kinh tế quốc dân to lớn Nhận rõ vai trị quan trọng nơng nghiệp, nông thôn phát triển kinh tế đất nước ngày 28-10-2008 phủ ban hành chương trình hành động Chính Phủ thực nghị số 26-NQ\TW xác định nhiệm vụ xây dựng “Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn ” phạm vi nước, Thành ủy Hà Nội ban hành chương trình số 02\CTr-TU ‘’ Phát triển xây dựng nông thôn bước nâng cao đời sống nơng dân’’: xây dựng NTM có kết cấu hạ tầng kinh tế hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp dịch vụ, gắn phát triển nông thôn với đô thị theo quy hoạch Xã hội nông thôn dân chủ ổn định giàu sắc văn hóa dân tộc Từ năm 2008, sau tỉnh Hà Tây cũ xác nhập vào Hà Nội, cấu kinh tế huyện Quốc Oai dần bước thay đổi Chương trình NTM, nhìn từ góc độ kinh tế, có tác động của gói đầu tư cơng, cải thiện kinh tế hạ tầng giao thông, thúc đẩy đầu tư xã hội, tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cấu theo hướng sản xuất hàng hóa Sau nhiều năm vào thực chương trình XDNTM, mặt nơng thôn địa phương địa bàn huyện Quốc Oai đổi mới, đời sống nông dân nâng lên rõ rệt, giao thông thuận lợi, sở dịch vụ chăm sóc y tế trọng nhiều nhằm chăm lo, đảm bảo sức khỏe cho người dân đời sống vật chất, tinh thần ngày nâng lên, bên cạnh nơng nghiệp giữ mức tăng trưởng ổn định, phát triển tương đối toàn diện, suất chất lượng nhiều loại trồng vật nuôi nâng cao, sản xuất tăng thu nhập, tỷ lệ hộ nghèo năm 2015 4,2% tỷ lệ hộ có nhà kiên cố khang trang ngày tăng, mức thu nhập bình quân theo đầu người nông thôn ngày tăng (đến hết năm 2015 đạt 25 triệu /đồng/người/ năm) xuất nhiều mơ hình chuyển đổi cấu trồng vật nuôi bước đầu mang lại hiệu kinh tế cao Tuy nhiên, trình tổ chức triển khai thực chương trình XDNTM Huyện Quốc Oai cịn gặp nhiều khó khăn vướng mắc như: Cơng tác quy hoạch sử dụng đất đai gặp nhiều hạn chế, phải điều chỉnh lại sau dồn điền đổi thửa, mô hình kinh tế chuyển dịch cấu trồng vật ni mang lại hiệu chưa đều, việc hồn thiện hồ sơ chuyển đổi hộ có nhu cầu chuyển đổi chưa kịp thời Thực tế cho thấy tiến độ triển khai chương trình cịn chậm so với mục tiêu, yêu cầu đặt ban đạo thực chương trình số địa phương chưa đủ mạnh, việc chuyển dịch cấu kinh tế, đổi phương thức sản xuất nông nghiệp chậm phát triển theo hướng đại, thiếu tính bền vững ; Quy mơ sản xuất nơng nghiệp cịn nhỏ lẻ, manh mún, chưa gắn sản xuất chế biến, tiêu thụ xuất khẩu, nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng tiến khoa học nông nghiệp vào sản xuất nông nghiệp chưa coi trọng … Do q trình cán đích 19 tiêu chí mà chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nơng thơn đặt cịn gặp nhiều khó khăn thách thức Xuất phát từ vấn đề trên, định lựa chọn đề tài“Giải pháp thúc đẩy trình thực chương trình xây dựng nơng thơn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội” Với mong muốn đóng góp phần vào việc nâng cao hiệu chương trình xây dựng nơng thơn huyện nhằm đáp ứng tiêu chí đề thành ủy Hà Nội phát triển nông nghiệp xây dựng nông thôn bước nâng cao đời sống nông dân địa bàn huyện Quốc Oai Mục tiêu nghiên cứu 2.1 Mục tiêu tổng quát Trên sở đánh giá thực trạng trình thực chương trình XDNTM huyện Quốc Oai – thành phố Hà Nội, từ đề xuất số giải pháp chủ yếu nhằm đẩy nhanh nâng cao hiệu thực chương trình XDNTM địa bàn huyện Quốc Oai, TP Hà Nội, thời gian tới 2.2 Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa sở lý luận thực tiễn XDNTM - Đánh giá thực trạng kết triển khai XDNTM địa bàn huyện Quốc Oai - Chỉ thành công, hạn chế nguyên nhân hạn chế việc XDNTM huyện Quốc Oai - Đề xuất số giải pháp nhằm thúc đẩy nâng cao hiệu thực chương trình XDNTM địa bàn huyện Quốc Oai thời gian tới Đối tượng phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu đề tài Tình hình kết triển khai thực chương trình XDNTM địa bàn địa bàn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội ... hưởng đến việc thực Chương trình XDNTM địa bàn huyện Quốc Oai Thành phố Hà Nội ? - Giải pháp để đẩy mạnh việc thực Chương trình XDNTM địa bàn huyện Quốc Oai Thành phố Hà Nội giai đoạn tiếp theo?... đề tài? ?Giải pháp thúc đẩy q trình thực chương trình xây dựng nơng thơn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội? ?? Với mong muốn đóng góp phần vào việc nâng cao hiệu chương trình xây dựng nơng thơn huyện. .. hạn chế việc XDNTM huyện Quốc Oai, thành Phố Hà Nội - Một số giải pháp nhằm góp phần thúc đẩy nâng cao hiệu thực chương trình XDNTM địa bàn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội thời gian tới Câu hỏi