MỤC LỤC Trang CHƯƠNG MỞ ĐẦU 1.1 Đặt vấn đề 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung 1.2.2 Mục tiêu cụ thể CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU 2.1 Tình hình quản lý đất đai số nước giới 2.1.1 Tình hình quản lý đất đai Úc 2.1.2 Tình hình quản lý đất đai nước Mỹ 2.1.3 Tình hình quản lý đất đai Ba Lan 2.1.4 Tình hình quản lý đất đai Thái Lan 2.1.5 Tình hình quản lý đất Singapo 2.2 Tình hình quản lý đất đai Việt Nam 2.2.1 Sơ lược ngành địa Việt Nam qua giai đoạn 2.3 Cơ sở khoa học tính pháp lý cơng tác quản lý nhà nuớc đất đai.11 2.4 Đánh giá chung thực trạng quản lý sử dụng đất đai nước 14 CHƯƠNG PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 17 3.1 Phạm vi nghiên cứu 17 3.2 Đối tượng nghiên cứu 17 3.3 Nội dung nghiên cứu 17 3.4 Phương pháp nghiên cứu 18 3.4.1 Phương pháp điều tra thu thập số liệu 18 3.4.2 Phương pháp thống kê phân tích số liệu 18 3.4.3 Phương pháp chuyên gia, chuyên khảo 18 CHƯƠNG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 19 4.1 Điều kiện tự nhiên kinh tế xã hội 19 4.1.1 Điều kiện tự nhiên 19 4.1.2 Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội 26 4.1.3 Một số nhận định tổng quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội áp lực đất đai 33 4.2 Đánh giá tình hình quản lý đất đai Thị xã Cửa Lò 34 4.2.1 Cơ cấu tổ chức quan quản lý đất đai Thị xã Cửa Lò 35 4.2.2 Tổ chức thực văn quy phạm pháp luật quản lý, sử dụng đất đai 36 4.2.3 Xác lập địa giới hành chính, lập quản lý hồ sơ địa địa giới hành chính, lập đồ trạng sử dụng đất 37 4.2.4 Quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất 38 4.2.5 Quản lý việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất 43 67 4.2.6 Đăng ký quyền sử dụng đất, lập quản lý hồ sơ địa chính, cấp GCNQSDĐ 49 4.2.7 Thống kê kiểm, kê đất đai 53 4.2.8 Quản lý tài đất đai 53 4.2.9 Công tác giải tranh chấp đất đai, giải khiếu nại tố cáo vi phạm quản lý sử dụng đất 54 4.3 Hiện trạng sử dụng đất năm 2007 56 4.3.1 Hiện trạng sử dụng loại đất 56 4.4 Tình hình biến động sử dụng đất 2000 - 2006 58 4.4.1 Biến động tổng quỹ đất 58 4.4.2 Biến động sử dụng loại đất 58 4.5 Đánh giá chung sử dụng đất 60 4.6 Một số giải pháp tăng cường công tác quản lý sử dụng đất đai 62 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 64 5.1 Kết luận 64 5.2 Kiến nghị 65 68 LỜI NÓI ĐẦU Đất đai nguồn tài nguyên thiên nhiên vô quý giá lại hạn chế diện tích Vì vậy, việc sử dụng nguồn tài nguyên quý cho hợp lý có hiệu điều cần thiết quốc gia Đặc biệt công tác quản lý đất đai Việt Nam nói chung địa bàn nghiên cứu nói riêng cịn nhiều bất cập Chính vậy, chúng tơi lựa chọn hướng nghiên cứu đề tài là: “Đánh giá công tác quản lý Nhà nước đất đai Thị xã Cửa Lò - tỉnh Nghệ An” Để hồn thành khố luận này, ngồi nỗ lực thân, nhận giúp đỡ, động viên thầy cô giáo, tổ chức, cá nhân gia đình Nhân dịp này, cho phép tơi bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy cô giáo Trường Đại học Lâm Nghiệp, đặc biệt thầy giáo ThS Nguyễn Bá Long - người nhiệt tình hướng dẫn suốt trình thực đề tài Xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo, cán cơng nhân viên Phịng Tài ngun Mơi trường Thị xã Cửa Lò - Tỉnh Nghệ An tạo điều kiện thuận lợi suốt thời gian thực tập địa phương Tôi xin cảm ơn bố mẹ gia đình giúp đỡ động viên tơi trình học tập nhà trường Mặc dù cố gắng với tinh thần khẩn trương nghiêm túc thời gian kinh nghiệm hạn chế nên đề tài không tránh khỏi thiếu sót định Vì vậy, chúng tơi mong nhận ý kiến đóng góp thầy đồng nghiệp để đề tài hoàn thiện Xin trân trọng cảm ơn! Hà Tây, ngày 09 tháng năm 2008 Sinh viên thực Nguyễn Thị Hạnh DANH SÁCH CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT UBND: Uỷ ban nhân dân HĐND: Hội đồng nhân dân UB: Uỷ ban NĐ: Nghị định QĐ: Quyết định CT: Chỉ thị TƯ: Trung Ương TU: Tỉnh Ủy ThU: Thị Ủy TT: Thông tư TTg: Thủ tướng TNMT: Tài nguyên Môi trường GCNQSD: Giấy chứng nhận quyền sử dụng QSDĐ: Quyền sủ dụng đất GPMB: Giải phóng mặt GIS: Hệ thống thơng tin địa lý DANH SÁCH CÁC BẢNG BIỂU Trang Biểu 2.1: Cơ cấu sử dụng đất phạm vi nước tính đến ngày 30/5/2005… 14 Biểu 2.2: Kết giao đất, cho thuê đất tổ chức, cá nhân, hộ gia đình phạm vi nước tính đến năm 2005…………………………………………16 Biểu 4.1: Các nhóm đất Thị xã Cửa Lò…………………………… 21 Biểu 4.2: Cơ cấu kinh tế Thị xã Cửa Lò 2003 – 2007………………………… 27 Biểu 4.3: Giá trị sản xuất thị xã qua năm 1995, 2000, 2006…………….27 Biểu 4.4: Kết sản lượng lúa, ngô, lạc qua năm 2000, 2005, 2006 2007………………………………………………………………………………28 Biểu 4.5: Danh sách hạng mục công trình phục vụ kinh tế du lịch, dịch vụ Cửa Lò qua số năm 1995, 2002, 2006………………………………………30 Biểu 4.6: Tình hình phân bố dân cư Thị xã Cửa Lò năm 2006………………… 31 Biểu 4.7: Cơ cấu tổ chức máy quản lý đất đai Thị xã Cửa Lò năm 2008…… 35 Biểu 4.8: Cơ cấu loại đất phương án quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010 Thị xã Cửa Lò năm 2006………………………………………………39 Biểu 4.9: Diện tích chuyển mục đích sử dụng đất theo tiêu quy hoạch đến năm 2010…………………………………………………………………… 41 Biểu 4.10: Diện tích đất phải thu hồi theo phương án quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010…………………………………………………………………………41 Biểu 4.11: Kết giao đất địa bàn Thị xã Cửa Lò từ năm 2004 đến năm 2008………………………………………………………………………………42 Biểu 4.12: Danh sách tổ chức lập hồ sơ xử lý địa bàn Thị xã Cửa Lò năm 2007………………………………………………………………………………44 Biểu 4.13: Danh sách dự án triển khai lập thủ tục giao đất, cho thuê đất dự án khảo sát Thị xã Cửa Lò năm 2007 …………………45 Biểu 4.14: Danh sách hạng mục công trình triển khai chi trả bồi thường bồi thường Thị xã Cửa Lò năm 2007………………………….47 Biểu 4.15: Kết việc cấp GCNQSDĐ địa bàn Thị xã Cửa Lị tính đến 31/12/2007……………………………………………………………………… 49 Biểu 4.16: Tình hình thực việc cấp GCNQSDĐ địa bàn Thị xã Cửa Lò năm 2007 so với tiêu kế hoạch năm 2007… …………………49 Biểu 4.17: Kết nguồn thu ngân sách từ đất đai Thị xã Cửa Lị năm 2007… 53 Biểu 4.18: Kết cơng tác tiếp nhận đơn thư khiếu nại, tố cáo tranh chấp đất đai địa bàn Thị xã Cửa Lò từ năm 2003 đến tháng năm 2008……………….54 Biểu 4.19: Cơ cấu sử dụng đất phi nông nghiệp địa bàn Thị xã Cửa Lò năm 2006…………………………………………………………………………… 56 Biểu 4.20: Cơ cấu diện tích đất đai năm 2008 so với năm 2006 Thị xã Cửa Lò .60 CHƯƠNG MỞ ĐẦU 1.1 Đặt vấn đề Đất đai nguồn tài nguyên thiên nhiên vô quý thiên nhiên ưu ban tặng cho người Nó có vai trị vị trí vơ quan trọng tồn phát triển loài người Con người sinh lớn lên mặt đất, sống nhờ vào đất chết lại trở với đất Nhưng thử hỏi loài người sử dụng đất xứng đáng với ân huệ thiên nhiên hay chưa? Trên thực tế, nhiều địa phương sử dụng đất không hợp lý, không đạt hiệu bền vững, chí cịn ảnh hưởng đến khả đạt mục tiêu thiên niên kỷ Một nguyên nhân chủ yếu giới hạn trình độ hiểu biết nhận thức người tầm quan trọng đất đai Vì thế, việc khai thác cơng tác quản lý Nhà nước đất đai gặp nhiều khó khăn bất cập Ngày nay, tốc độ phát triển cơng nghiệp hố - thị hố với bùng nổ dân số dẫn đến nhu cầu sử dụng đất ngày cao để phục vụ cho mục đích phát triển kinh tế xã hội Điều gây sức ép đến đất đai làm cho diện tích đất sản xuất nơng – lâm nghiệp ngày thu hẹp lại Trong cơng tác quản lý đất đai chưa đáp ứng yêu cầu, sử dụng đất cịn lãng phí, tuỳ tiện,… Vì vậy, vấn đề đặt phải quản lý sử dụng đất đai cách có hiệu Cửa Lị thị xã ven biển, có lịch sử hình thành 100 năm Tuy nhiên, tiềm Cửa Lò khai thác vòng 10 năm trở lại Đó Đảng tỉnh Nghệ An định sát nhập sáu phường xã nâng cấp Cửa Lò lên thành Thị Xã Cửa Lò Cho đến nay, Thị xã có 07 phường, xã, có 05 phường 02 xã Việc thực quy hoạch đất đai phạm vi toàn thị xã gấp rút tiến hành Trong trình thị hố, Cửa Lị có nhiều tiềm du lịch, dịch vụ ngành nghề truyền thống khác Tuy nhiên, thực tế Nghệ An nói chung Cửa Lị nói riêng vấn đề đất đai gặp nhiều hạn chế nhiều vấn đề cộm chưa giải triệt để Đặc biệt, tình trạng cấp đất trái thẩm quyền ảnh hưởng đến tiến độ công tác cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất Ngồi ra, cơng tác quy hoạch đền bù giải phóng mặt cịn bị gián đoạn làm ảnh hưởng đến sinh hoạt sản xuất người dân, … Xuất phát từ thực tiễn khách quan trên, với băn khoăn, trăn trở công tác quản lý Nhà Nước đất đai tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đánh giá công tác quản lý Nhà Nước đất đai Thị xã Cửa Lò - Tỉnh Nghệ An” 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung Đánh giá thực trạng công tác quản lý Nhà Nước đất đai địa bàn Thị xã Cửa Lò đề xuất số giải pháp nhằm tăng cường, nâng cao công tác quản lý, sử dụng đất đai Thị xã Cửa Lò 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Đánh giá thực trạng công tác quản lý Nhà Nước đất đai Thị xã Cửa Lò - Đánh giá tình hình sử dụng số loại đất biến động đất đai Thị xã Cửa Lò - Đề xuất số giải pháp góp phần nâng cao hiệu công tác quản lý, sử dụng đất đai Thị xã Cửa Lò - tỉnh Nghệ An CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU 2.1 Tình hình quản lý đất đai số nước giới 2.1.1 Tình hình quản lý đất đai Úc Nước Úc có tiềm đất đai rộng lớn, đời sống trình độ người dân phát triển Họ nhận thức tầm quan trọng đất đai nên họ biết phát huy sử dụng tốt tiềm đất đai Ở họ, 90% đất thuộc sở hữu tư nhân, 10% thuộc sở hữu Nhà nước Nếu cần sử dụng Nhà nước phải thuê tư nhân Hệ thống thông tin đất đai họ hoàn chỉnh, thuận tiện cho đơn vị đăng kí sử dụng đất Nước Úc tiến hành đăng kí cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tồn liên bang 2.1.2 Tình hình quản lý đất đai nước Mỹ Nước Mỹ có nguồn tài nguyên đất đai dồi đất đai thuộc sở hữu toàn dân nhà nước thống quản lý Công tác quản lý đất đai chặt chẽ trọng nhiều Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp đầy đủ cho chủ sử dụng đất Hệ thống thông tin đất đai quản lý máy tính nên việc cập nhật thông tin việc ứng dụng phần mềm tiên tiến vào công tác quản lý đất đai thuận tiện, nhanh chóng, độ xác cao 2.1.3 Tình hình quản lý đất đai Ba Lan Đất đai Ba Lan thuộc sở hữu tư nhân, nhà nước sở hữu 5% Việc quản lý sử dụng đất hệ thống thông tin phát triển hình thành nên dịch vụ hỏi đáp thơng tin đất đai GCNQSDĐ cấp đến tay người sử dụng 2.1.4 Tình hình quản lý đất đai Thái Lan Công tác quản lý đất đai Thái Lan gặp nhiều khó khăn đặc điểm đất đai manh mún Công tác cấp GCNQSDĐ thực từ lâu Có nhiều giấy chứng nhận có giá trị khác như: Giấy đầy đủ hợp lệ - giấy màu đỏ, thiếu giấy tờ hợp lệ - giấy màu vàng, không xác định nguồn gốc rõ ràng – giấy màu xanh 2.1.5 Tình hình quản lý đất Singapo Đất đai manh mún, để quản lý chặt chẽ đất đai họ tiến hành cấp theo loại giấy: đỏ, vàng, xanh Tất loại giấy cập nhật lưu trữ máy tính Quản lý đất đai hệ thống GIS hoàn chỉnh ứng dụng rộng rãi 2.2 Tình hình quản lý đất đai Việt Nam 2.2.1 Sơ lược ngành địa Việt Nam qua giai đoạn 2.2.1.1 Thời kỳ phong kiến Ở Việt Nam, lịch sử hàng ngàn năm phong kiến tồn hai thiết chế ruộng đất: Sở hữu đất công sở hữu đất tư Thời kỳ Hùng Vương, Thời kỳ An Dương Vương - Thục phán: Quan hệ đất đai thời kỳ có nhiều hình thức sở hữu khác nhau: Sở hữu Nhà nước, sở hữu công xã nông thôn, sở hữu quan lại quý tộc Thời kỳ nhà Đinh tồn chủ yếu hai hình thức sở hữu đất đai: Sở hữu nhà vua, sở hữu công xã nông thôn gần khơng có sở hữu tư nhân ruộng đất Một số quan lại nhà vua cấp đất để thưởng cơng, đất đất thuộc sở hữu Nhà nước Thời kỳ nhà Lý tồn ba hình thức sở hữu đất đai: Sở hữu nhà vua, sở hữu tập thể, sở hữu tư nhân Chế độ sở hữu Nhà nước ruộng đất chiếm ưu xã hội Đại phận ruộng đất lúc cơng xã Ruộng đất tư hữu bắt đầu phát triển Ở thời kỳ này, Nhà nước ban hành luật lệ quy định mua bán ruộng đất Thời kỳ nhà Trần tồn ba hình thức sở hữu đất đai: Sở hữu nhà vua, sở hữu tập thể, sở hữu tư nhân Ruộng đất tư hữu thời kỳ phát triển mạnh Chế độ thuế khoán dựa chế độ sở hữu ruộng đất Việc mua bán đất đai Nhà nước thừa nhận Thời kỳ Hồ Quý Ly, ban hành sách “hạn danh điền” nhằm củng cố chế độ sở hữu đất đai Nhà nước xoa dịu nỗi bất bình dân chúng, cải cách sách thuế khoá Biểu 4.17: Kết nguồn thu ngân sách từ đất đai Thị xã Cửa Lò năm 2007 Giá trị Nguồn thu từ đất STT (Tỷ đồng) Tỷ lệ (%) Thu từ giải tồn đọng 23,62 23,62 Thu từ đấu giá QSDĐ 72,54 72,54 Thuế chuyển QSDĐ 1,66 1,66 Thu tiền thuê đất 0,57 0,57 Thu lệ phí trước bạ 1,61 1,61 Tổng 100,00 100,00 (Nguồn: Phịng Tài Thị xã Cửa Lò năm 2007) Qua biểu ta thấy, tổng giá trị nguồn thu ngân sách từ đất đai năm 2007 100 tỷ đồng, nguồn thu lớn từ đấu giá QSDĐ (72,54 tỷ đồng) Nguồn thu lớn thời gian qua việc đấu giá QSDĐtrên địa bàn Tỉnh Nghệ An nói chung Thị xã Cửa Lị nói riêng diễn sơi động Đặc biệt Thị xã khu vực xung quanh Thị xã nơi tập trung nhiều dự án phát triển kinh tế xây dựng cơng trình cơng cộng Thị xã Cơng tác quản lý tài đất đai góp phần giúp cấp, ngành quản lý chặt chẽ quỹ đất có, tránh thất thu thuế cho Nhà nước, đồng thời, góp phần to lớn vào nguồn thu ngân sách Nhà nước thúc đẩy nghiệp phát triển kinh tế - xã hội Tỉnh Nghệ An nói chung Thị xã Cửa Lị nói riêng 4.2.9 Cơng tác giải tranh chấp đất đai, giải khiếu nại tố cáo vi phạm quản lý sử dụng đất Giải tranh chấp đất đai, khiếu nại tố cáo quản lý sử dụng đất biện pháp nhằm điều chỉnh mối quan hệ đất đai theo pháp luật, bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp chủ sử dụng đất góp phần tăng cường đoàn kết nhân dân Trong năm qua, q trình thị hố nhanh, nhu cầu sử dụng đất đai không ngừng tăng lên làm cho đất đai ngày có giá trị Thị xã Cửa 54 Lò nơi mà hoạt động trao đổi, chuyển nhượng quyền sử dụng đất diễn sôi động Do đất mang lại giá trị kinh tế cao số lượng đơn thư khiếu nại theo tăng lên Phịng quản lý thị kết hợp với phòng Thanh tra Thị xã Cửa Lò giải đơn thư cách nhanh chóng, xác đảm bảo tính khách quan Điều thể qua biểu 4.18 Biểu 4.18: Kết công tác tiếp nhận đơn thư khiếu nại, tố cáo tranh chấp đất đai địa bàn Thị xã Cửa Lò từ năm 2003 đến tháng năm 2008 Năm Tổng số Khiếu Tố cáo Đã giải Tồn Đơn thư giải đọng (%) đơn nại 2003 120 112 120 100 2004 171 153 18 103 68 95,3 2005 140 132 133 95 2006 119 106 13 97 22 81,5 2007 155 144 11 144 11 93 T3/2008 26 25 21 84 Cộng 731 672 59 618 113 84,54 (Nguồn: Phòng Thanh tra đất đai Thị xã Cửa Lị) Trong đó: UBND phường, xã tiếp nhận là: 316 đơn UBND Thị xã tiếp nhận là: 389 đơn Tổng số đơn là: 731 đơn (Khiếu nại: 672 đơn; Tố cáo: 59 đơn) Nhìn vào biểu 4.18, thấy gia tăng đơn thư khiếu nại, tố cáo tranh chấp đất đai theo năm tăng lên không đáng kể Số lượng đơn thư giải ngày giảm Lượng đơn thư tồn đọng năm 2004 nhiều (95,3%), • Về công tác giải đơn thư - Ưu điểm: + Cấp uỷ phường, xã đến sở tập trung lãnh đạo, đạo phòng ban, phận chức tham mưu 55 + Việc giải đơn thư có nhiều tiến bộ, kịp thời, quy định pháp luật đạt kết cao + Sự phối hợp ban ngành việc tham mưu, giải đơn thư khiếu nại, tố cáo tốt; qua giải khiếu nại, tố cáo, quyền lợi đáng công dân đảm bảo - Tồn tại: + Công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật chưa thường xuyên, chất lượng có mặt hạn chế + Tình hình đơn thư địa bàn Cửa Lị mức cao phức tạp, tiềm ẩn nhiều vấn đề, vấn đề đất đai + Sự phối hợp ngành chức có lúc chưa tốt + Trong việc giải đơn thư khiếu nại, tố cáo có lúc cịn đùn đẩy quan chức làm chậm tiến độ giải công việc chung 4.3 Hiện trạng sử dụng đất năm 2007 4.3.1 Hiện trạng sử dụng loại đất Theo số liệu kiểm kê đất đai đến ngày 01/01/2008, diện tích tự nhiên Thị xã có 2.780,68 ha, đó: (phụ biểu 03) 4.3.1.1 Hiện trạng sử dụng đất nơng nghiệp Thị xã có 1258.3ha đất nơng nghiệp, chiếm 45,25% diện tích tự nhiên, bình qn 261m2/người, tính đất sản xuất nơng nghiệp (trừ đất rừng) bình qn có 174 m2/người Các địa phương có diện tích đất nơng nghiệp lớn Nghi Hương (621,92 ha), Nghi Hoà (240,94 ha), Nghi Thu (182,18 ha) Bình qn đất nơng nghiệp Nghi Hương đạt 1.057 m2/người, tính đất sản xuất nơng nghiệp 673 m2/người Qua số tiêu cho thấy áp lực thị hố, cơng nghiệp hố có ảnh hưởng lớn đến đời sống người nơng dân, địi hỏi cấp, ngành cần quan tâm đến việc đào tạo, chuyển nghề cho người nông dân giai đoạn tới 56 4.3.1.2 Hiện trạng sử dụng đất phi nơng nghiệp Diện tích đất phi nơng nghiệp có 1331.27ha, chiếm 47,88% diện tích tự nhiên, phân bố tập trung nhiều phường Nghi Hải 319,10 (27,27%); xã Nghi Hương 267,61ha (22,87%); phường Nghi Tân 136,22 (11,64%); xã Nghi Thu 136,76 (11,69%);… Các phường có diện tích tự nhiên nhỏ Thu Thuỷ: Đất phi nông nghiệp chiếm tới 60,52%, phường Nghi Thuỷ 67% vượt so với mức bình quân sử dụng đất thị, diện tích đất nơng nghiệp cịn khơng nhiều, rơi vào khu rừng phịng hộ ven biển đất bãi tắm Biểu 4.19: Cơ cấu sử dụng đất phi nông nghiệp địa bàn Thị xã Cửa Lị năm 2007 TT Diện tích (ha) Cơ cấu (%) ĐẤT PHI NÔNG NGHIỆP 1331.27 47.88 Đất 290.78 10.46 1.1 Đất nông thôn 115.53 4.15 1.2 Đất đô thị 175.25 6.30 722.69 25.99 8.06 0.29 177.05 6.37 3.2 0.12 75.16 2.70 459.22 16.51 Loại đất Đất chuyên dùng 2.1 Đất trụ sở quan, cơng trình nghiệp 2.2 Đất quốc phòng, an ninh 2.3 Đất sản xuất kinh doanh phi nơng nghiệp 2.4 Đất có mục đích cơng cộng Đất tơn giáo, tín ngưỡng Đất nghĩa trang, nghĩa địa 6.89 0.25 Đất sông suối mặt nước chun dùng 62.59 2.25 (Nguồn: Phịng Tài ngun Mơi trường Thị xã Cửa Lò) 4.3.1.3 Đất chưa sử dụng Quỹ đất chưa sử dụng Thị xã 191.11ha, chiếm 6,82% tổng diện tích tự nhiên Trong đó, chủ yếu đất chưa sử dụng có 185.55ha (6,67%), phần đất núi đá khơng có rừng 5,56ha (1,89%) thuộc khu vực núi Gươm núi Lô Sơn (phường Nghi Tân) 57 Mặc dù gọi đất chưa sử dụng thực chất phần lớn diện tích đất bãi cát phẳng ven biển sử dụng thường xuyên cho mục đích làm bãi tắm, nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí đất mặt nước hai cửa sơng (Phụ biểu 03) 4.4 Tình hình biến động sử dụng đất 2000 - 2006 4.4.1 Biến động tổng quỹ đất Trong trình quản lý, khai thác sử dụng, đất đai ln có biến động tác động khách quan hoạt động chủ quan người Qua tổng hợp số liệu kiểm kê, thống kê đất đai giai đoạn 2001 – 2006 cho thấy tổng diện tích tự nhiên thị xã giảm 31ha Nguyên nhân mức độ đầy đủ, xác nguồn tài liệu, kết đo đạc thời điểm cho số liệu có khác dẫn đến chênh lệch tổng diện tích tự nhiên (Phụ biểu 09) 4.4.2 Biến động sử dụng loại đất a Biến động đất nông nghiệp (Phụ biểu 09) Trong giai đoạn 2001 - 2006, diện tích đất nơng nghiệp thị xã giảm 157 ha, chuyển sang loại đất: - Đất 48 (đất đô thị ha, đất nông thôn 40 ha); - Đất chuyên dùng 98 ha; - Đất chưa sử dụng Trong thời kỳ diện tích đất nơng nghiệp tăng 37 ha, cải tạo từ đất phi nông nghiệp (đất sông suối mặt nước chuyên dùng), khai hoang phục hoá đất chưa sử dụng 25 * Đất sản xuất nông nghiệp: Trong giai đoạn 2001 -2006 thực chuyển dịch cấu sản xuất nông – ngư nghiệp phát triển sở, diện tích đất sản xuất nơng nghiệp thực giảm 99ha (trong diện tích đất trồng lúa giảm 135 ha), do: - Chuyển sang nuôi trồng thuỷ sản ha; - Sang mục đích phi nơng nghiệp 95 ha; 58 - Nguyên nhân khác Bù lại diện tích cải tạo 25 * Đất lâm nghiệp: Trong năm từ 2001 – 2006 diện tích đất lâm nghiệp tăng Đồng thời giai đoạn diện tích đất lâm nghiệp bị giảm 68 chuyển sang đất công cộng b Biến động sử dụng đất phi nông nghiệp Trong giai đoạn 2001 – 2006, diện tích đất phi nông nghiệp Thị xã tăng lên 233 ha, chuyển mục đích từ đất nơng nghiệp 145 ha; khai thác 75 ha, đất chưa sử dụng tăng khác 13 Tuy nhiên giai đoạn đất phi nông nghiệp bị giảm 24ha * Đất ở: Tăng 77 ha, đất nơng thôn tăng 45 ha, đất đô thị tăng 32 * Đất chuyên dùng: Tăng 173 ha, đó: - Đất trụ sở quan cơng trình sử nghiệp tăng lấy từ loại đất nơng nghiệp 49 ha; đất an ninh quốc phịng ha; đất phi nông nghiệp khác 0,35 ha; - Đất quốc phòng an ninh tăng cải tạo từ đất chưa sử dụng; đồng thời an ninh quốc phịng giảm chuyển mục đích sử dụng sang đất xây dựng trụ sở quan - Đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp tăng 28 ha, chuyển từ đất trồng hàng năm ha, đất lâm nghiệp 13 ha, khai thác đưa đất chưa sử dụng vào sản xuất kinh doanh phi nơng nghiệp - Đất có mục đích cơng cộng tăng 147 từ đất sản xuất nông nghiệp 48 ha, đất lâm nghiệp 24 ha, đất ha, đất quốc phòng an ninh ha, đất sản xuất kinh doanh ha, đất nghĩa trang, nghĩa địa ha, đất sông suối mặt nước chuyên dùng * Đất nghĩa trang, nghĩa địa: tăng chuyển sang từ đất chưa sử dụng; đất nghĩa địa lại giảm chuyển sang loại đất công cộng 59 c Biến động đất chưa sử dụng Diện tích đất chưa sử dụng giai đoạn 2001 – 2006 thực giảm 111 (27,54%), cải tạo đất đưa 25 vào trồng hàng năm khác, 02 trồng rừng đất khác 4.5 Đánh giá chung sử dụng đất Nhìn chung, cấu sử dụng đất Thị xã chuyển dịch theo hướng hợp lý phù hợp với điều kiện tự nhiên địa phương đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội Trong q trình đẩy mạnh thị hố, cơng nghiệp hố, đại hố, phát triển kinh tế - xã hội theo hướng dịch vụ, công nghiệp nơng nghiệp, phần lớn diện tích đất cho nhu cầu phát triển ngành phi nông nghiệp phải chuyển đổi mục đích sử dụng từ loại đất nơng nghiệp sử dụng Công tác quản lý đất đai tài nguyên bước vào nề nếp Tuy nhiên, số tồn trọng cần khắc phục sử dụng đất năm tới phương án quy hoạch tương lai là: - Quỹ đất dành cho hoạt động văn hóa, thể thao, y tế, giáo dục, cơng trình cơng cộng,… chưa bố trí thoả đáng hợp lý, cơng tác xã hội hoá chưa đẩy mạnh Mặt khác, số nơi chưa quan tâm đến quy hoạch quy hoạch chưa công khai để nhân dân biết thực hiện, dẫn đến việc xây dựng chuyển đổi mục đích sai quy định - Cơng tác quy hoạch triển khai chậm, việc thu hút đầu tư cịn nhiều hạn chế Trong đó, cơng tác bồi thường, tái định cư giải phóng mặt dự án ln ln gặp nhiều khó khăn dẫn đến tình trạng kế hoạch treo, dự án treo - Việc đất sản xuất nông nghiệp cho mục đích phát triển cơng nghiệp, dịch vụ, xây dựng kết cấu hạ tầng thị hố gắn với cơng tác đào tạo, chuyển đổi nghề nghiệp cho người nông dân cịn tốn khó q trình cơng nghiệp hoá, đại hoá từ đến năm 2020 Cho đến nay, tình hình biến động đất đai địa bàn nghiên cứu có nhiều diễn biến phức tạp Diện tích đất nơng nghiệp khơng ngừng giảm sút, diện tích đất phi nơng nghiệp ngày tăng So với số liệu năm 2006 năm 2007 cấu diện tích đất đai Thị xã thay đổi lớn 60 Biểu 4.20: Cơ cấu diện tích đất đai năm 2007 so với năm 2006 Thị xã Cửa Lò Năm 2006 Năm 2007 Tổng diện tích tự nhiên 2780.61 2780.68 Tăng (+) Giảm (-) 0.07 Đất nông nghiệp 1316.55 1258.3 -58.25 1.1 Đất sản xuất nông nghiệp 875.58 1012.76 137.18 1.1.1 Đất trồng hàng năm 649.30 638.33 -10.97 1.1.1.1 Đất trồng lúa 385.11 264.03 -121.1 1.1.1.2 Đất cỏ dùng vào chăn nuôi 2.40 1.87 -0.53 1.1.1.3 Đất trồng hàng năm khác 261.79 372.43 110.64 1.1.2 Đất trồng lâu năm 226.28 374.43 148.15 1.2 Đất lâm nghiệp 423.21 196.59 -226.6 1.2.1 Đất rừng sản xuất 1.2.2 Đất rừng phòng hộ 1.2.3 Đất rừng đặc dụng 1.3 Đất nuôi trồng thủy sản 1.4 Đất làm muối 1.5 Đất nông nghiệp khác 4.80 16.41 11.61 Đất phi nông nghiệp 1170.00 1331.27 161.27 2.1 Đất 250.36 290.78 40.42 2.1.1 Đất nông thôn 91.50 115.53 24.03 2.1.2 Đất đô thị 158.86 175.25 16.39 2.2 Đất chuyên dùng 544.42 722.69 178.27 2.2.1 Đất trụ sở quan, cơng trình nghiệp 8.02 8.06 0.04 2.2.2 Đất quốc phòng 47.07 177.05 129.98 2.2.3 Đất an ninh 2.96 3.2 0.24 2.2.4 Đất SX, kinh doanh phi nông nghiệp 63.75 75.16 11.41 2.2.5 Đất có mục đích cơng cộng 422.62 459.22 36.6 2.3 Đất tơn giáo, tín ngưỡng 5.13 6.89 1.76 2.4 Đất nghĩa trang, nghĩa địa 91.91 62.59 -29.32 2.5 Đất sông suối mặt nước CD 278.18 245.3 -32.88 2.6 Đất phi nông nghiệp khác 3.02 3.02 Đất chưa sử dụng 294.06 191.11 -103 3.1 Đất chưa sử dụng 288.50 185.55 -103 3.2 Đất đồi núi chưa sử dụng STT Loại đất 423.21 196.59 -226.6 12.96 32.54 19.58 0 61 Biểu 4.20 cho thấy quỹ đất dành cho nông nghiệp năm 2007 so với năm 2006 có giảm sút đáng kể Bên cạnh đó, quỹ đất dành cho hoạt động phi nơng nghiệp lại tăng lên 161,27 Trên địa bàn Thị xã Cửa Lị có đất rừng phịng hộ quỹ đất ngày giảm dần Thay vào gia tăng đất chưa sử dụng đưa vào sử dụng, phục vụ cho mục đích kinh doanh du lịch, dịch vụ 4.6 Một số giải pháp tăng cường công tác quản lý sử dụng đất đai Việc quản lý sử dụng đất đai hai mặt có quan hệ mật thiết với Quản lý tốt việc sử dụng đất đai có hiệu ngược lại sử dụng đất có hiệu quả, pháp luật tạo điều kiện cho việc quản lý đất đai chặt chẽ, nghiêm minh Công tác quản lý đất đai địa bàn Tỉnh Nghệ An nói chung Thị xã nói riêng phức tạp, đòi hỏi cấp, ngành phối hợp giải Vì vậy, để góp phần nâng cao hiệu quản lý sử dụng đất Thị xã Cửa Lị, chúng tơi đề xuất số giải pháp sau: - Công tác pháp chế ban hành quy định: Cần ban hành văn bản, quy định thống Trung ương Tỉnh, Thị xã, phường (xã); bám sát thực tế công tác quản lý đất đai - đặc biệt công tác cấp GCNQSDĐ, quy định đền bù, GPMB cần rõ ràng thống nhất; quy định rõ lĩnh vực thực nghĩa vụ tài cơng dân… - Công tác tra xử lý vi phạm pháp luật đất đai: Các cấp lãnh đạo cần cương xử lý triệt để biện pháp kinh tế hành (thu hồi đất) người sử dụng đất vi phạm pháp luật, cố tình khơng thực nghĩa vụ - Cơng tác phát triển thị trường quyền sử dụng đất thị trường bất động sản: Trong thời gian tới Thị xã cần nhanh chóng triển khai cơng tác cơng tác thành lập quan chuyên môn đấu giá quyền sử dụng đất; phát triển hệ thống thống thông tin, tổ chức môi giới, tư vấn mua bán bất động sản… - Công tác tuyên truyền: Đẩy mạnh tích cực cơng tác tuyên truyền giáo dục pháp luật đất đai, chủ trương, sách Đảng 62 Nhà nước đất đai để người dân nâng cao ý thức trách nhiệm chấp hành quy định pháp luật - Công tác đào tạo bồi dưỡng: Thường xuyên nâng cao chất lượng đội ngũ cán ngành địa chính, phổ biến nắm bắt kịp thời văn bản, sách đặc biệt cán địa cấp phường đáp ứng yêu cầu cho công tác quản lý đất đai thời đại - Công tác giải thủ tục hành chính: Cần trọng công tác tiếp nhận hồ sơ chuyển quyền sử dụng đất, chấp, xóa nợ, thực nghĩa vụ tài chính… cơng khách quan tạo tâm lý yên tâm, tin tưởng cho người dân - Cần phân công trách nhiệm cụ thể cho UBND cấp, ngành đặc biệt ngành địa để thực tốt công tác quản lý sử dụng đất - UBND Thị xã Cửa lò cấp, ngành địa phương cần quan tâm, trọng đến công tác đền bù GPMB, thu hồi đất đai người dân Cần bố trí giải cơng tác đền bù cách nhanh chóng, hợp lý dứt khốt Ngồi cần quan tâm đến tình hình đời sống người dân sau thu hồi đất Tạo điều kiện cho họ có cơng ăn việc làm ổn định góp phần tăng trưởng kinh tế, hạn chế tiêu cực phát sinh xã hội Chẳng hạn, việc mở ngành nghề truyền thống mây tre đan, tạo điều kiện cho họ vào làm khu công nghiệp dự án đầu tư Cửa Lị Ngồi hỗ trợ vốn để khuyến khích họ mạnh dạn đầu tư vào sản xuất, kinh doanh du lịch dịch vụ, , giới thiệu việc làm cho họ Mở trung tâm đào tạo ngành nghề giúp họ có ngành nghề sức lao động mình,… 63 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 Kết luận Quản lý Nhà nước đất đai cơng việc địi hỏi bao qt tầm nhìn chiến lược rộng lớn Việc sử dụng tài nguyên quý để đạt mục tiêu phát triển bền vững ln ln tốn khó Trong thời gian thực tập, qua tìm hiểu, nghiên cứu, đánh giá công tác quản lý Nhà nước đất đai Thị xã Cửa Lị, chúng tơi rút số nhận xét sau: - Về điều kiện tự nhiên - kinh tế xã hội: Cửa Lò có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho việc phát triển tiềm du lịch hoạt động sản xuất kinh doanh phi nơng nghiệp Vị trí địa lý tương đối đặc biệt làm cho nơi trở nên sôi động với hoạt động giao lưu, buôn bán phát triển kinh tế Cảnh quan môi trường mang nét đặc thù vùng đồng ven biển với bãi cát dài, tiếng phẳng thơ mộng (Thu Thủy, Thu Hương Hải Hòa), với người hiếu khách, chăm lao động sách phát triển kinh tế hợp lý, thị xã tâm xây dựng đô thị du lịch “Biển đại văn minh” tương lai không xa - Bộ máy quản lý đất đai Thị xã tương đối trẻ Độ tuổi bình quân 27 tuổi Cán cơng nhân viên có trình độ đại học 18/26 người, chiếm 69,23%; trình độ trung cấp 08/26 người, chiếm 30,77% Ở phường, xã chưa có cán trình độ đại học Mặt khác, đội ngũ cán có chun mơn cơng tác mơi trường cịn thiếu hai cấp hành thị xã cấp phường, xã Một số cán phòng Tài nguyên Môi trường làm việc chưa chuyên mơn - Cơng tác quản lý Nhà nước đất đai đạt số kết định Trong năm 2007, toàn thị xã tiến hành cấp GCNQSDĐ cho 5.456 hộ sử dụng đất, chiếm 45,9%, số hộ kê khai để xét cấp GCNQSDĐ 11362 hộ Trước đây, công tác cấp GCNQSDĐ sai thẩm quyền địa phương cho 64 nên số lượng hồ sơ phải cấp lại lớn Với cố gắng mình, tồn thể cán phịng TNMT thị xã thời gian qua giải nhiều hồ sơ xin cấp GCNQSDĐ, đáp ứng phần nhu cầu người dân, làm giảm số lượng lớn hồ sơ bị tồn đọng từ năm trước Các vụ tranh chấp đất đai tương đối nhiều Một số đơn khiếu nại, tố cáo người dân khơng cấp có thẩm quyền giải thỏa đáng nên kéo dài nhiều năm Công tác giao đất, cho thuê đất triển khai cách nhanh chóng, hợp lý khoa học Trong thời gian qua, vấn đề đấu giá đất đai địa phương thật sơi động Tồn thị xã tiến hành đấu giá cho nhiều lô đất khu quy hoạch khác 5.2 Kiến nghị Qua thời gian nghiên cứu, tìm hiểu thực trạng công tác quản lý Nhà nước đất đai thị xã Cửa Lị, tơi thấy tồn số vấn đề cần giải nhanh chóng, kịp thời để cơng tác quản lý Nhà nước đất đai Thị xã có hiệu Đó là: - UBND Tỉnh Nghệ An, Sở Tài nguyên Môi trường Tỉnh Nghệ An cần quan tâm đến công tác chuyên môn cán phòng; cần tạo điều kiện vốn, trang thiết bị chuyên môn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán phòng TNMT Thị xã cán địa cấp phường, xã - Bộ máy quản lý đất đai phòng TNMT Thị xã chưa đồng bộ, cần phải thành lập thêm phòng Trắc địa đồ phải tuyển thêm số cán có chun mơn ngành quản lý đất Đến nay, tồn thị xã chưa có cán chun môn trắc địa đồ Hầu hết đồ thuê kỹ sư bên làm Cán có chun mơn cơng tác mơi trường cịn thiếu - Đảng quyền cấp thị xã phường, xã cần quan tâm đạo thực việc quản lý đất đai theo pháp luật, tuyên truyền sâu rộng nhân dân sách Đảng Nhà nước vấn đề quản lý sử dụng đất để người dân thực quyền nghĩa vụ 65 - UBND thị xã cần có biện pháp xử lý kiên trường hợp vi phạm pháp luật đất đai cách nghiêm khắc, nhằm tạo niềm tin cho nhân dân, giúp nhân dân yên tâm sản xuất, kinh doanh - Cần có nhiều biện pháp khai thác, sử dụng, quản lý chặt chẽ đất chưa sử dụng để phát huy nguồn lực đất đai q trình thị hóa - Trong thời gian tới cần triển khai công tác phát triển thị trường QSDĐ để phát huy nội lực từ đất đai trình thị hóa - Hiện nay, Thị xã chưa có dịch vụ cơng đất đai cơng tác quản lý Nhà nước đất đai cịn gặp nhiều khó khăn Thị trường quyền sử dụng đất thị trường bất động sản chưa thể vai trị vị trí cơng tác quản lý sử dụng đất đai - UBND Thị xã Cửa Lò cấp, ngành địa phương cần quan tâm, trọng đến công tác đền bù GPMB, thu hồi đất đai người dân Cần bố trí giải cơng tác đền bù cách nhanh chóng, hợp lý dứt khốt Ngồi cần quan tâm đến tình hình đời sống người dân sau thu hồi đất Tạo điều kiện cho họ có cơng ăn việc làm ổn định góp phần tăng trưởng kinh tế, hạn chế tiêu cực phát sinh xã hội 66 TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Tài nguyên Môi trường (2004), Thông tư số 28/TT-BTNMT ngày 01/01/2004 Bộ Tài nguyên Môi trường việc hướng dẫn thực thống kê, kiểm kê đất đai xây dựng đồ trạng sử đụng đất Bộ Tài nguyên Môi trường (2004), Thông tư số 30/TT-BTNMT ngày 01/11/2004 Bộ Tài nguyên Môi trường hướng dẫn lập, điều chỉnh thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất Bộ Tài nguyên Môi trường (2005), Quyết định 04/2005/QĐ-BTNMT ngày 30/6/2005 Bộ Tài nguyên Môi trường ban hành quy trình lập điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất Bộ Tài nguyên Môi trường(2005), Quyết định số 10/2005/QĐ-BTNMT ngày 24/10/2005 Bộ Tài nguyên Môi trường Ban hành Định mức kinh tế - kỹ thuật lập, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất Bộ Tài nguyên Môi trường(2007 ), Thông tư số 06/2007/TT-BTNMT, ngày 15/06/2007 Chính phủ quy định bổ sung việc cấp GCNQSD Đ, thu hồi đất, thực QSD Đ, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Nhà nước thu hồi đất giải khiếu nại đất đai Chính phủ (2004), Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/11/2004 Chính phủ hướng dẫn thi hành Luật đất đai 2003 Chính phủ (2007), Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 Chính phủ quy định bổ sung việc cấp GCNQSD Đ, thu hồi đất, thực QSD Đ, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Nhà nước thu hồi đất giải khiếu nại đất đai UBND Tỉnh Nghệ An (2005), Quyết định số 94/2005 ngày 10/9/2005 UBND Tỉnh Nghệ An việc ban hành quy chế đấu giá đất để giao đất có thu tiền sử dụng đất 9.UBND Thị xã Cửa Lò (2007), Quyết định số 2450/QĐ-UBND ngày 24/8/2007 UBND Thị xã Cửa Lò 10.UBND Thị xã Cửa Lò, Quyết định số 391/QĐ-UBND ngày 26/3/2008 UBND Thị xã Cửa Lò việc phê duyệt kết đấu giá đất 11.Quốc hội (2003), Luật đất đai năm 2003, NXB Chính trị Quốc gia 12 ThS Nguyễn Bá Long (2007), Giáo trình quản lý hành Nhà nước đất đai, Trường Đại học Lâm nghiệp 13 ThS Nguyễn Bá Long (2007), Bài giảng Thống kê đất đai, Trường Đại học Lâm nghiệp 14 Phịng Tài ngun Mơi trường Thị xã Cửa Lò (2007), Báo cáo thuyết minh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010, định hướng đến năm 2020 kế hoạch sử dụng đất (2007 – 2010) thị xã Cửa Lò - Tỉnh Nghệ An 15 Phòng TNMT (2008), Báo cáo kết xử lý vi phạm pháp luật quản lý sử dụng đất đai địa bàn Thị xã Cửa Lò, Phòng Tài nguyên Mơi trường Thị xã Cửa Lị 16 Phịng Tài ngun Môi trường (2008), Báo cáo công tác quản lý đất đai địa bàn Thị xã Cửa Lò tháng năm 2008, phịng Tài ngun Mơi trường Thị xã Cửa Lị 17 Phịng Tài ngun Mơi trường (2008), Báo cáo tổng kết công tác cấp GCNQSDĐ địa bàn Thị xã Cửa Lò năm 2007 kế hoạch cơng tác cấp GCNQSDĐ năm 2008, Phịng Tài ngun Mơi trường thị xã Cửa Lị 18 Một số báo cáo bảng số liệu tham khảo Phòng Thống kê đất đai phòng Kinh tế, Phòng Tài cung cấp ... nhiên, kinh tế, xã hội Thị xã Cửa Lò ảnh hưởng tới công tác quản lý Nhà nước đất đai địa bàn Thị xã - Nghiên cứu số nội dung công tác quản lý Nhà nước đất đai theo Luật đất đai Công tác ban hành văn... quản lý Nhà Nước đất đai tiến hành nghiên cứu đề tài: ? ?Đánh giá công tác quản lý Nhà Nước đất đai Thị xã Cửa Lò - Tỉnh Nghệ An? ?? 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung Đánh giá thực trạng công. .. tác quản lý Nhà Nước đất đai địa bàn Thị xã Cửa Lò đề xuất số giải pháp nhằm tăng cường, nâng cao công tác quản lý, sử dụng đất đai Thị xã Cửa Lò 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Đánh giá thực trạng công