TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH VÀ DỰ BÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
Tổng quan tình hình nghiên cứu
Phân tích tài chính là tập hợp các phương pháp nhằm đánh giá tình hình tài chính hiện tại và quá khứ, hỗ trợ nhà quản lý đưa ra quyết định chính xác và đánh giá doanh nghiệp Nhiều tác giả đã nghiên cứu lĩnh vực tài chính doanh nghiệp, đề xuất giải pháp giúp doanh nghiệp phát triển bền vững Theo Tiến sĩ Krishna G.Palepu và Tiến sĩ Paul M.Healy từ Đại học Harvard, phân tích tài chính là cốt lõi của phân tích doanh nghiệp Nhà quản lý sử dụng công cụ phân tích để ra quyết định đầu tư và hoạch định chính sách cho kế hoạch kinh doanh mới, trong khi ngân hàng áp dụng phân tích để quyết định cho vay, mức độ cho vay và thời hạn vay.
Judith Zylla – Woellner đã viết quyển “Global Economic Development within the Scope of Apple Inc”, phân tích tài chính của Apple qua các năm, sử dụng mô hình SWOT để chỉ ra điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của công ty trên toàn cầu Tại Việt Nam, phân tích tài chính ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong việc sử dụng thông tin kế toán cho quyết định kinh doanh và sự phát triển của khoa học kế toán Nhiều cuốn sách, đề tài nghiên cứu, bài báo và luận văn thạc sĩ đã được thực hiện để nghiên cứu vấn đề này.
Bài viết "Phân tích tình hình tài chính tại công ty cổ phần rượu bia Đà Lạt" của Trương Thanh Sơn (2012) đã đánh giá khả năng thanh toán, cân đối vốn, hiệu quả hoạt động và khả năng sinh lời của công ty trong giai đoạn 2009-2011, nhưng chưa đi sâu vào phân tích dòng tiền và xu hướng Tương tự, luận văn của Nguyễn Thanh Tùng (2014) về "Phân tích tình hình tài chính Tổng Công ty Cổ phần Bưu chính Viettel" đã sử dụng các phương pháp thống kê và so sánh để đánh giá tài chính trong 4 năm, nhưng chưa khai thác sâu các yếu tố ảnh hưởng Hồ Thị Khánh Vân (2012) trong đề tài "Phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần PVI" đã đưa ra các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động như ROA, ROE, nhưng thiếu phân tích dòng tiền và đánh giá rủi ro Cuối cùng, đề tài của Bùi Văn Lâm về "Phân tích tài chính Công ty Vinaconex 25" cũng cần được xem xét để hoàn thiện hơn.
Trong luận văn năm 2013, tác giả đã phân tích cơ cấu nguồn vốn, tài sản và khả năng thanh toán của công ty, đồng thời xem xét việc sử dụng đòn bẩy tài chính Tác giả cũng hệ thống hóa các chỉ tiêu phân tích tài chính tại doanh nghiệp và đề xuất một số giải pháp nhằm cải thiện tình hình tài chính tại công ty cổ phần Vinaconex 25 Ngoài ra, tác giả còn chỉ ra một số hạn chế trong hoạt động tài chính của công ty.
Bài viết "Phân tích tình hình tài chính Công ty Cổ phần May 10" của Nguyễn Thành Lâm (2013) đã hệ thống hóa lý luận về tài chính doanh nghiệp và phân tích tài chính, đồng thời đánh giá thực trạng tài chính của Công ty Cổ phần May 10, chỉ ra ưu điểm và hạn chế qua các chỉ tiêu tài chính Tác giả đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài sản và nguồn vốn Tương tự, trong đề tài "Phân tích tình hình tài chính Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu kỹ thuật Technimex" của Lê Chí Thành (2010), tác giả đã trình bày cơ sở lý luận và thực trạng tài chính của công ty, sử dụng các phương pháp so sánh, thống kê để đánh giá Bên cạnh đó, tác giả cũng chia sẻ kinh nghiệm của một số doanh nghiệp trong nước nhằm cải thiện tình hình tài chính tại Technimex, đưa ra giải pháp giải quyết khó khăn cho các doanh nghiệp cùng ngành, tạo tài liệu hữu ích cho nghiên cứu và hoạch định chính sách.
Các nghiên cứu hiện tại về phân tích tài chính doanh nghiệp chủ yếu tập trung vào các nhóm hệ số tài chính, trong khi việc dự báo tài chính vẫn chưa được chú trọng nhiều Do đó, nghiên cứu và dự báo tài chính của Công ty Cổ phần Thép Bắc Việt là cần thiết để đánh giá thực trạng tài chính và tìm ra giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính của doanh nghiệp.
Cơ sở lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp
1.2.1 Khái niệm, ý nghĩa của phân tích tài chính doanh nghiệp
1.2.1.1 Khái niệm phân tích tài chính doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp bao gồm các mối quan hệ kinh tế liên quan đến việc tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ trong hoạt động kinh doanh Mục tiêu của tài chính doanh nghiệp là tối ưu hóa việc quản lý nguồn lực tài chính để đạt được các mục tiêu kinh doanh cụ thể.
Hệ thống tài chính bao gồm 8 bộ phận chính, nơi mà nguồn tài chính được hình thành và cũng là điểm thu hút quan trọng cho các nguồn tài chính doanh nghiệp trở lại.
Các mối quan hệ kinh tế phát sinh thuộc phạm vi tài chính doanh nghiệp bao gồm:
- Quan hệ giữa doanh nghiệp với Nhà nước thông qua việc nộp thuế hoặc tài trợ tài chính
Doanh nghiệp tương tác với thị trường tài chính và thị trường hàng hóa thông qua các hoạt động vay vốn, đầu tư, và cung cấp các yếu tố sản xuất đầu vào Đồng thời, doanh nghiệp cũng tham gia vào thị trường đầu ra để tiêu thụ hàng hóa của mình, tạo nên mối quan hệ chặt chẽ giữa các thị trường này.
Quan hệ nội bộ của doanh nghiệp bao gồm các khía cạnh như công tác lương thưởng cho công nhân viên, quan hệ thanh toán giữa các bộ phận, phân phối lợi nhuận sau thuế và chia sẻ lợi tức cho cổ đông Những yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự hài hòa và hiệu quả trong hoạt động của doanh nghiệp.
Tài chính doanh nghiệp là hệ thống các luồng chuyển dịch giá trị, phản ánh sự vận động và chuyển hóa nguồn tài chính trong quá trình phân phối Mục tiêu của tài chính doanh nghiệp là tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ nhằm đạt được các mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp.
Phân tích tài chính doanh nghiệp là quá trình kiểm tra và xem xét các số liệu tài chính hiện tại và quá khứ để đánh giá tình hình tài chính, dự đoán rủi ro và tiềm năng tương lai của doanh nghiệp Điều này giúp các nhà phân tích đưa ra quyết định tài chính phù hợp nhằm bảo vệ lợi ích của họ trong doanh nghiệp.
Phân tích tài chính là quy trình thu thập và xử lý dữ liệu tài chính để tạo ra thông tin có giá trị, phục vụ cho việc đưa ra quyết định tài chính Quy trình này bao gồm bốn bước cơ bản.
(2) Tổng hợp và xử lý dữ liệu thu thập
(3) Tạo ra thông tin tài chính
(4) Kết luận hoặc ra quyết định tài chính
Dữ liệu bao gồm các số liệu và sự kiện có thể thu thập, xử lý và phân tích để tạo ra thông tin tài chính hữu ích.
Thông tin tài chính là thông tin có ý nghĩa và có giá trị thu đƣợc từ dữ liệu sau khi đƣa vào phân tích
1.2.1.2 Ý nghĩa của phân tích tài chính doanh nghiệp
Hoạt động tài chính và sản xuất kinh doanh có mối quan hệ chặt chẽ, với tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh ảnh hưởng đến tài chính của doanh nghiệp Tình hình tài chính tốt hay xấu sẽ tác động tích cực hoặc tiêu cực đến quá trình sản xuất kinh doanh Do đó, phân tích tình hình tài chính là rất quan trọng đối với chủ doanh nghiệp và các bên liên quan đến tài chính của doanh nghiệp.
Đối với nhà quản trị doanh nghiệp
Phân tích tài chính nội bộ là hoạt động nghiên cứu tài chính trong doanh nghiệp, khác với phân tích tài chính bên ngoài do các nhà phân tích độc lập thực hiện Các nhà phân tích tài chính nội bộ có lợi thế nhờ vào thông tin đầy đủ và hiểu biết sâu sắc về doanh nghiệp, giúp họ thực hiện phân tích hiệu quả hơn Ngoài ra, nhà quản trị doanh nghiệp cần chú trọng đến nhiều mục tiêu như tạo việc làm, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ, giảm chi phí, và bảo vệ môi trường Doanh nghiệp chỉ có thể đạt được những mục tiêu này khi hoạt động kinh doanh có lãi và có khả năng thanh toán nợ.
Các nhà quản trị doanh nghiệp cần nắm vững thông tin để thực hiện cân bằng tài chính, đánh giá tình hình tài chính trước đó, và tiến hành cân đối tài chính Điều này bao gồm khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, khả năng trả nợ và rủi ro tài chính của doanh nghiệp Đồng thời, thông tin này cũng giúp định hướng các quyết định của ban giám đốc tài chính, quyết định đầu tư, tài trợ và phân tích lợi tức cổ phần.
Đối với các nhà đầu tư
Các nhà đầu tư chủ yếu quan tâm đến khả năng hoàn vốn, mức sinh lãi, khả năng thanh toán vốn và mức độ rủi ro Do đó, họ cần thông tin chi tiết về điều kiện tài chính, tình hình hoạt động, kết quả kinh doanh và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp.
10 nhà đầu tư chú trọng đến việc điều hành hoạt động quản lý, từ đó mang lại sự an toàn và hiệu quả cho các khoản đầu tư của họ.
Đối với các nhà cho vay
Khả năng trả nợ của doanh nghiệp là mối quan tâm chính của các nhà đầu tư Họ phân tích tình hình tài chính để đánh giá số lượng tiền và tài sản có thể chuyển đổi nhanh chóng thành tiền, từ đó xác định khả năng thanh toán tức thời của doanh nghiệp.
Khi xem xét cho vay, điều quan trọng đầu tiên là số vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp Nếu không chắc chắn về khả năng thanh toán khoản vay, chúng ta sẽ lo ngại rằng trong trường hợp doanh nghiệp gặp rủi ro, sẽ không có vốn bảo hiểm để bảo vệ khoản cho vay Bên cạnh đó, khả năng sinh lời của doanh nghiệp cũng là yếu tố quan trọng, vì nó là cơ sở cho việc hoàn trả vốn và lãi vay.