LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan cơng trình nghiên cứu thân tác giả Các kết nghiên cứu kết luận luận văn trung thực, không chép từ nguồn hình thức Việc tham khảo nguồn tài liệu thực trích dẫn ghi nguồn tai liệu tham khảo theo quy định TÁC GIẢ LUẬN VĂN Lưu Xuân Chiến i LỜI CÁM ƠN Lời xin bày tỏ lời cảm ơn tới Thầy, Cô giáo trường đại học Thuỷ Lợi truyền đạt kiến thức quý báu thời gian học trường Để hồn thành luận văn này, tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS Lê Văn Chính giúp đỡ bảo tận tình suốt q trình thực luận văn Cuối tơi xin bày tỏ lời cảm ơn tới người thân, bạn bè gia đình động viên, giúp đỡ tạo điều kiện cho tơi hồn thành khố học Hà nội, ngày 26 tháng 11 năm 2018 HỌC VIÊN Lưu Xuân Chiến ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .i LỜI CÁM ƠN ii DANH MỤC BẢNG BIỂU vi DANH MỤC HÌNH VẼ vii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT viii MỞ ĐẦU CHƯƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG TẠI CÁC CƠ SỞ KHAI THÁC KHOÁNG SẢN 1.1 Cơ sở lý luận công tác quản lý mơi trường sở khai thác khống sản 1.1.1 Các khái niệm 1.1.2 Vai trị cơng tác quản lý mơi trường sở khai thác khoáng sản 1.1.3 Nội dung công tác quản lý môi trường 1.1.4 Các lĩnh vực Quản lý môi trường sở khai thác than 10 1.1.5 Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý mơi trường khai thác khống sản 11 1.2 Các văn pháp lý quy định quản lý môi trường 15 1.2.1 Các văn pháp lý quy định 15 1.2.2 Các Thông tư, văn hướng dẫn công tác Bảo vệ môi trường 16 1.2.3 Các tiêu chuẩn, quy chuẩn Việt Nam xử lý chất thải nguy hại 17 1.3 Các công cụ quản lý môi trường 21 1.3.1 Thuế phí mơi trường 21 1.3.2 Thuế tài nguyên 22 1.3.3 Một số công cụ khác 23 1.4 Cơ sở thực tiễn công tác quản lý mơi trường khai thác khống sản 25 iii 1.4.1 Những học kinh nghiệm 25 1.4.2 Các nghiên cứu liên quan tới công tác quản lý mơi trường khai thác khống sản Việt Nam 27 Kết luận chương 30 CHƯƠNG THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG TẠI MỎ THAN ĐÔNG BẮC NGÃ HAI TỈNH QUẢNG NINH 32 2.1 Khái quát đơn vị khai thác - Công ty Than Quang Hanh 32 2.2 Phân tích thực trạng cơng tác vận hành, khai thác khoáng sản mỏ 33 2.2.1 Vị trí địa lý, ranh giới, địa chất mỏ 33 2.2.2 Biên giới trữ lượng khai thác: 38 2.2.3 Hiện trạng khai thác 40 2.2.4 Trữ lượng thời gian khai thác lại 45 2.3 Phân tích thực trạng cơng tác quản lý môi trường mỏ 46 2.3.1 Việc thực quy chuẩn, quy định quản lý mơi trường khai thác khống sản 46 2.3.2 giá cơng tác bảo vệ mơi trường q trình khai thác, vận hành mỏ 55 2.4 Đánh giá chung công tác quản lý môi trường Mỏ than Đông Bắc Ngã Hai 60 2.4.1 Kết đạt 60 2.4.2 Tồn tại, hạn chế nguyên nhân 61 Kết luận chương 67 CHƯƠNG GIẢI PHÁP CẢI TẠO, PHỤC HỒI MÔI TRƯỜNG MỎ THAN ĐÔNG BẮC NGÃ HAI 68 3.1 Căn để xây dựng phương án cải tạo phục hồi môi trường 68 3.2 Đánh giá rủi ro, dự báo cố, tác động xấu đến môi trường: 69 3.2.1 Đánh giá, dự báo giai đoạn khai thác: 69 3.2.2 Nội dung cải tạo, phục hồi mơi trường (CPM) 70 3.2.3 Tính tốn khối lượng cơng trình cải tạo, phục hồi mơi trường 72 3.2.4 Thiết kế tính tốn khối lượng hạng muc công việc cải tạo, phục hồi môi trường 75 iv 3.2.5 Công tác tu bảo trì cơng trình cải tạo, phục hồi mơi trường 79 3.2.6 Đánh giá bền vững hiệu cải thiện mơi trường cơng trình 80 3.2.7 Kế hoạch phịng ngừa, ứng phó cố trình thực 80 3.3 Nguyên tắc đề xuất giải pháp 81 3.4 Đề xuất giải pháp nâng cao công tác quản lý môi trường 81 3.4.1 Đề xuất số mơ hình quản lý mơi trường mơi trường khai thác khống sản 81 3.4.2 Đề xuất số giải pháp, áp dụng cơng nghệ q trình khai thác vận hành 83 3.4.3 Tăng cường công tác quản lý, nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường 85 3.5 Các giải pháp hỗ trợ 93 Kết luận chương 95 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 97 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 99 v DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Bảng tiêu lý đá 36 Bảng 2.2: Bảng tiêu kỹ thuật than 38 Bảng 2.3: Tọa độ mốc giới khai trường 38 Bảng 2.4: Bảng trữ lượng, tài nguyên địa chất phân theo cấp trữ lượng 39 Bảng 2.5: Bảng trữ lượng, tài nguyên địa chất phân theo góc dốc vỉa 39 Bảng 2.6: Bảng trữ lượng, tài nguyên phân theo chiều dày vỉa 39 Bảng 2.7: Bảng trữ lượng, tài nguyên huy động phân theo cấp trữ lượng 39 Bảng 2.8: Bảng trữ lượng, tài nguyên huy động phân theo góc dốc vỉa 40 Bảng 2.9: Bảng trữ lượng, tài nguyên huy động phân theo chiều dày vỉa 40 Bảng 2.10: Bảng tổng hợp trữ lượng, tài nguyên 40 Bảng 2.11 : Bảng tổng hợp kết quan trắc mơi trường khơng khí thời điểm51 Bảng 2.12: Bảng tổng hợp kết quan trắc môi trường nước thải thời điểm 54 2.13 Bảng tổng hợp kết quan trắc môi trường 55 nước sinh hoạt MB văn phòng 55 Bảng 3.1: Bảng so sánh phương án cải tạo, phục hồi môi trường 71 Bảng 3.2: Bảng thông số kỹ thuật đoạn cửa lò 75 Bảng3.3: Bảng tổng hợp cơng trình tháo dỡ 77 Bảng 3.4: Quy mô bãi thải phân bổ khối lượng đổ thải khu mỏ Ngã Hai 85 vi DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 2.1: 48 Mơ hình tổ chức quản lý môi trường Công ty Than Quang Hanh 48 Hình 3.1: Sơ đồ khai thác lị chợ phá hỏa toàn phần 73 vii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT - ĐTM: Đánh giá tác động môi trường - CPM: Cải tạo, phục hồi môi trường - TKCS: Thiết kế sở - XDCT: Xây dựng cơng trình - PCCC: Phòng cháy chữa cháy - TP: Thành phố - UBND: Ủy ban nhân dân - HĐQT: Hội đồng quản trị - TKV: Tập đồn Cơng nghiệp Than-Khống sản Việt Nam - VITE: Công ty cổ phần Tin học, Công nghệ, Môi trườngVinacomin - ĐC-TĐ-MT: Địa chất – Trắc địa – Môi trường - VINACOMIN: Công ty cổ phần Tin học, Công nghệ, Môi trường - TLĐC: Trữ lượng địa chất viii MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Trong bối cảnh tồn cầu nói chung mơi trường bị ô nhiễm trầm trọng đặc biệt nước phát triển Việt Nam nằm tình trạng trình xây dựng phát triển kinh tế Do vậy, bảo vệ môi trường vấn đề quan trọng Đảng nhà nước ta quan tâm chiến lược phát triển chung kinh tế xã hội giai đoạn cơng nghiệp hố đại hố đất nước Để có phát triển bền vững cần phải có chương trình hành động thống bổ sung hỗ trợ lẫn phát triển sản xuất với cơng tác bảo vệ kiểm sốt mơi trường Hiện nay, việc quản lý mơi trường nói chung việc quản lý môi trường sở khai thác than vấn đề quan tâm nhiều không từ chuyên gia môi trường mà từ người dân khu vực xung quanh mỏ than Cùng với phát triển khoa học kỹ thuật kinh tế - xã hội, nhu cầu lượng ngày trở lên cấp thiết Để đáp ứng nhu cầu trên, hoạt động khai thác mỏ than tránh khỏi Tỉnh Quảng Ninh nơi tập trung lớn trữ lượng than toàn quốc, chủ yếu loại than antraxít Quảng Ninh có nhiều mỏ than hầm lị lộ thiên có sản lượng sản xuất chiếm số lượng lớn tổng sản lượng khai thác than ngành than Trong thời điểm năm gần đây, hoạt động khai thác than ngành than phát triển nhanh Đằng sau số dự kiến khai thác việc đầu tư vào sở hạ tầng để phát triển bền vững khơng trọng Ơ nhiễm huỷ hoại mơi trường ngành than phát triển khai thác đến hồi báo động Mỏ than Đông Bắc Ngã Hai - Công ty than Quang Hanh thực khai thác hầm lò Dự án phê duyệt theo Quyết định số 124/QĐ-HĐQT ngày 17/01/2006 Hội đồng quản trị Tập đồn Cơng nghiệp Than - Khống sản Việt Nam Mỏ có trữ lượng 984.024 ngun khai, cơng suất khai thác thiết kế hàng năm khoảng 150.000 “Công nghiệp Than” xác định ngành kinh tế quan trọng tất quốc gia giới Nó cung cấp nguồn nguyên liệu chủ yếu cho ngành công nghiệp, ứng dụng dân dụng xuất Khai thác than đóng góp tới 1/3 GDP nửa ngân sách tỉnh Quảng Ninh Mỏ than Đơng Bắc Ngã Hai đóng góp 1/20 tổng sản lượng khai thác than tồn tỉnh, tạo công ăn việc làm cho gần 500 lao động phổ thông Đây xác định ngành quan trọng đất nước, đồng thời gắn liền với an ninh lượng quốc gia Từ bắt đầu hoạt động đến nay, mỏ than Đông Bắc - Ngã Hai có nhiều đóng góp tích cực cho kinh tế - xã hội đất nước; đồng thời, hoạt động ngành Than động lực thúc đẩy phát triển thương mại, dịch vụ thu hút đầu tư địa bàn tỉnh Quảng Ninh Dù số mỏ than thực tốt công tác bảo vệ môi trường hầm mỏ q trình khai thác, mỏ than Đơng Bắc Ngã Hai để lại số tác động xấu đến môi trường người Mỗi trận mưa, nước tràn vào bãi thải, hầm lò khai trường, kéo trơi hóa chất, xăng dầu, chất thải nguy hại khác dùng trình khai mỏ, bùn than khiến nguồn nước bị nhiễm chất độc thạch tín, chì, khí CO; chất kim loại nặng arsenic, boron, manganese, selenium thallium Tất nguồn thải độc hại làm biến đổi khơng khí, đất, đặc biệt nước biển, tác động tới thủy sản sinh vật thủy sinh khác vịnh Hạ Long Hệ lụy xung quanh công trường khai thác than phải kể đến ô nhiễm khơng khí, hầu hết ngày năm bụi than làm cho bầu khơng khí có sương mù Khu vực khai thác hầm lị bị nhiễm nặng khí thải CO NO2 toàn vùng khai thác than bị nhiễm khí thải CO, NO2, SO2 Tất vượt ngưỡng cho phép từ 1,5 đến lần Bên cạnh việc hủy hoại môi trường, ô nhiễm hóa chất ảnh hưởng đến sức khỏe người dân địa phương Do việc cải tạo phục hồi môi trường khu vực mỏ việc làm cấp thiết Trước tình hình học viên chọn đề tài: “Giải pháp tăng cường công tác quản lý môi trường quản lý khai thác than mỏ Đông Bắc Ngã Hai tỉnh Quảng Ninh” gian tới, Công ty tiến hành nhiều giải pháp để nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường, cụ thể: - Tuyên truyền, vận động nhân dân xung quanh khu vực mỏ than Ngã Hai thực biện pháp thu gom rác thải sinh hoạt nơi quy định, nạo vét dịng chảy hệ thống mương rãnh nước - Lập quy định an toàn lao động bảo vệ môi trường cho công nhân, kiểm tra kỷ luật trường hợp vi phạm gây ô nhiễm môi trường - Thực đầy đủ cơng trình, biện pháp bảo vệ mơi trường phê duyệt báo cáo ĐTM, dự án cải tạo, phục hồi môi trường Với kết đạt tiền đề để Công ty tiếp tục thực dự án bảo vệ môi trường năm nhằm đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn mơi trường q trình khai thác, vận hành mỏ Bảo vệ môi trường khai thác than năm qua ln Tập đồn than, Cơng ty than Quang Hanh đặc biệt quan tâm coi nhiệm vụ xun suốt q trình sản xuất kinh doanh tập đồn Cơng ty than Quang Hanh - Nhằm tăng cường công tác quản lý, nâng cao hiệu việc bảo vệ môi trường Vinacomin, Công ty than Quang Hanh xây dựng ban hành nhiều giải pháp để bảo vệ môi trường, đồng thời mở lớp tập huấn nâng cao nhận thức công tác BVMT cho cán quản lý cán làm công tác môi trường Qua đó, nhận thức ý thức bảo vệ mơi trường lãnh đạo, người lao động đơn vị thuộc Cơng ty chuyển biến tích cực; chất lượng mơi trường khu mỏ than Ngã Hai cải thiện rõ rệt - Nhận thức bảo vệ môi trường quan trọng cán cơng nhân ngành than nói chung Cơng ty than Quang Hanh nói riêng Bảo vệ mơi trường bảo vệ môi trường sống, để xảy ô nhiễm người chịu ảnh hưởng trực tiếp công nhân khai thác khu dân cư lân cận Với kết đạt tiền đề để Công ty than Quang Hanh tiếp tục thực 86 dự án BVMT năm nhằm đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn mơi trường tồn địa bàn vùng than Ngã Hai Đặc biệt, đưa hoạt động BVMT vào quỹ đạo ngành công nghiệp môi trường, đưa công nghiệp sản xuất than theo hướng ngành kinh tế xanh chiến lược mà tập đoàn Vinacomin đề - Phương hướng đào tạo cho cán môi trường (Sở Tài ngun Mơi trường tập đồn tổ chức): Nhận thức tầm quan trọng công tác bảo vệ môi trường, nhiều năm qua Công ty than Quang Hanh phối hợp với Tập đồn Cơng nghiệp than – Khoáng sản Việt Nam, Sở Tài nguyên Môi trường Quảng Ninh tổ chức lớp tập huấn nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường Đối với cán tham gia trực tiếp công tác lĩnh vực mơi trường, ln khuyến khích nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ Hiện tại, có 02 cán theo học ngành Thạc sỹ khoa học môi trường – chuyên ngành môi trường phát triển bền vững Công nhân tham gia khai thác người có chuyên ngành liên quan khai thác mỏ, điện, đầu tư thường xuyên học tập, nâng cao trình độ tích lũy kinh nghiệm để thực tốt công tác bảo vệ môi trường hoạt động khai thác khu mỏ than Ngã Hai Đồng thời thường xuyên tập huấn thực hành biện pháp an toàn chống cháy nổ, cố sụt lở hầm lò, bờ moong để phòng tránh có cách ứng cứu, xử lý thích hợp có cố xảy Hoạt động bảo vệ môi trường quan trọng ngành nghề đặc biệt khai thác than tiềm ẩn nguy cơ, hiểm họa tai nạn lao động, chí tính mạng người Vì mà việc học tập nâng cao hiểu biết an tồn, mơi trường vơ cần thiết * Xã hội hóa vấn đề bảo vệ môi trường: Thực Nghị số 41 Bộ Chính trị ngày 15/11/2004 bảo vệ môi trường thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, đại hóa đất nước Trong nhấn mạnh xã hội hóa giải pháp để giải vấn đề bảo vệ môi trường Dưới số nội dung xã hội hóa vấn đề bảo vệ mơi trường mà Cơng ty than Quang Hanh cần thực thời gian tới: 87 - Vận động tổ chức tham gia rộng rãi nhân dân, toàn xã hội vào bảo vệ môi trường: - Xây dựng cộng đồng trách nhiệm tầng lớp nhân dân tạo lập thực biện pháp nhằm cải thiện, bảo vệ mơi trường - Đa dạng hóa hình thức hoạt động lĩnh vực bảo vệ mơi trường Bên cạnh việc củng cố vai trò nhà nước, cần phát triển rộng rãi hoạt động tập thể cá nhân tiến hành - Mở rộng nguồn đầu tư, khai thác tiềm nhân lực, vật lực tài lực xã hội Phát huy sử dụng có hiệu nguồn lực nhân dân * Xây dựng Quỹ môi trường mỏ than Ngã Hai: Hoạt động khai thác than phát sinh lượng chất ô nhiễm lớn Bụi, nước thải mỏ, đất đá thải, gây ô nhiễm môi trường không khí, nước, đất, thay đổi địa hình cảnh quan, suy thối cố mơi trường tai nạn lao động, sập hầm lị, sạt lở, sụt lún Nhận thức rõ hiểm họa mà hoạt động khai thác than gây ra, Công ty hàng năm trích 1% tổng số doanh thu để hình thành Quỹ mơi trường Mục đích Quỹ môi trường ngành than khắc phục ô nhiễm môi trường thơng qua việc đầu tư, xây dựng cơng trình bảo vệ môi trường Trạm xử lý nước thải, Xe tưới nước chống bụi, nạo vét lòng suối, hồ, xây dựng kè chắn bãi thải, kênh mương thoát nước, trồng phủ xanh bãi thải Đến nay, công trình mơi trường góp phần thay đổi chế độ nước cải thiện mơi trường khu vực Bên cạnh việc xây dựng Quỹ môi trường ngành than nay, Cơng ty than Quang Hanh chi nguồn quỹ cho hoạt động môi trường 0,5% giá thành khai thác than Tập đồn giao, Công ty ưu tiên sử dụng nguồn quỹ cho công tác nạo vét suối, xây dựng đường trồng xanh khai trường mỏ… Ngồi Cơng ty than Quang Hanh Vinacomin đầu tư thực dự án lớn cải tạo số bãi thải khu mỏ Ngã Hai với tổng mức đầu tư 105 tỷ đồng Bãi thải khu vực mỏ than Ngã Hai đầu tư cải tạo làm giảm đáng kể 88 nguồn gây ô nhiễm, tạo môi trường cảnh quan cho khu vực dân cư lân cận * Tăng cường cơng tác kiểm sốt nhiễm (từ nguồn thải, xả thải ) Tăng cường kiểm tra môi trường: Trong phần nhận thấy, Công ty nỗ lực để bảo vệ môi trường từ việc chấp hành nghiêm chỉnh thủ tục, quy định bảo vệ môi trường đến việc đầu tư, xây dựng vận hành cơng trình bảo vệ môi trường, tuyên truyền nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường Tuy nhiên hoạt động khai thác, vận chuyển tiêu thụ than tiềm ẩn nguy nhiễm, an tồn, thiệt hại người để bảo đảm việc bảo vệ môi trường triệt để cần tiến hành số biện pháp sau: - Tăng cường kiểm soát nước thải mỏ: Lắp đặt đồng hồ đo lưu lượng nước thải, thường xuyên định kỳ nạo vét kênh mương thoát nước, trồng xanh xung quanh khu vực thoát nước thải - Cải tạo, phục hồi môi trường khu khai thác, bãi thải: Trồng xanh sườn đồi bãi thải sau đổ thải khu vực moong san lấp Đặt biển cảnh báo nguy hiểm khu vực moong chứa nước, khu vực dễ bị sụt lún, sạt lở Xây dựng kè chắn đất đá rơi vãi, kè chân bãi thải rọ đá, mương thoát nước bãi thải tránh bị úng ngập mỏ - Lắp đặt hệ thống chống bụi khí thải: Hiện Cơng ty lắp đặt hệ thống phun sương cao áp cho khu vực sàng tuyển, tiến tới phải tiến hành lắp đặt hệ thống khu vực vào khu khai thác, khu bãi thải để tránh phát tán bụi môi trường xung quanh Tại khu khai thác hầm lị, thiết phải có hệ thống thơng gió đảm bảo mơi trường làm việc an tồn cho cơng nhân - Tích cực chủ động phịng tránh cố mơi trường, phát có cố tai nạn lao động, sập hầm lò, trượt lở bờ moong, sụt lún hầm lò cần chủ động, kịp thời khắc phục tức khắc + Quan trắc môi trường, hàng năm theo định kỳ: Hằng năm Công ty tiến hành quan trắc môi trường định kỳ tháng/lần (1 năm lần) nhằm theo dõi diễn biến chất lượng mơi trường để có cách xử lý phù hợp Hiện tại, 89 Công ty thuê đơn vị tư vấn có chức để thực yêu cầu pháp luật tiêu chuẩn môi trường Tuy nhiên để chủ động tránh tốn kinh phí, Cơng ty cần lắp đặt Trạm quan trắc mơi trường tự động để theo dõi cách liên tục thông số ô nhiễm môi trường Dưới đây, tác giả luận văn xin đề xuất số giải pháp kinh phí thực cơng tác quản lý mơi trường Công ty (giải pháp dựa số tham khảo công ty, vốn đầu tư môi trường tập đồn Than Khống sản VN): Các hoạt động liên quan đến công tác quản lý môi Thời gian thực Người thực Mua sắm trang Người kiểm Kinh phí tra, giám sát bị BVMT trường Nâng cao lực, thể chế quản lý Thành lập Phòng Đầu phịng Mơi tư xây dựng Mơi trường đến năm 2020 trường Công ty than Quang Hanh thiết Trả lương cho cán mơi Đầu tư văn trường phịng, thiết bị làm việc Xây dựng quy định, quy chế BVMT Xây dựng quy định từ năm 2017, áp dụng kết thúc khai thác Cải tiến công nghệ khai thác sàng tuyển giảm thiểu ô nhiễm môi trường máy tính, điện Phịng Đầu Cơng ty than đồng (mua văn thoại, fax tư xây dựng Môi Quang Hanh, phịng phẩm, chi phục vụ cho trường TKV phí viết chuyên đề, công việc báo cáo ) Giám Áp dụng từ 50 triệu đốc Cơng ty than Phịng kỹ năm 2010 Thực Thuật Công nghệ, đổi công nghệ, Đầu tư xây dựng thiết bị đến kết môi trường- Công thúc khai thác ty than Quang Hanh Quang Hanh, TKV, Sở Tài nguyên Môi trường Quảng Ninh, Cảnh sát Môi trường 90 100 tỷ đồng (bao gồm chi phí mua máy móc, thiết bị để cải tiến công nghệ khai thác sàng tuyển Máy khấu, dàn chống tự hành Dây chuyền sàng tuyển huyền phù tang quay tự sinh Các hoạt động liên quan đến công tác quản lý môi Thời gian thực Người thực Mua sắm trang Người kiểm thiết Kinh phí tra, giám sát bị BVMT trường 10 triệu Thực Biện pháp xử lý CTR thu gom hàng ngày sau vận chuyển đến nơi tập kết để mang xử lý Phịng Đầu tư xây dựng mơi trường, Công ty than Quang Hanh Sở Tài đồng/ đợt thu Thùng rác nguyên Môi gom, xử lý Hợp di động, túi trường Quảng đồng với đơn vị phân loại rác, Ninh, UBND địa bàn: Công xe vận chuyển TP Cẩm Phả ty Indevco, môi rác trường đô thị Đổ thải theo lịch đổ thải từ năm TKV, Sở Tài Quy hoạch bãi đổ thải, cải tạo phục hồi bãi thải Ngã Hai đến năm Phòng Đầu Theo giai đoạn 2008 – tư xây dựng môi Môi trường trường Quảng Ninh, - Công ty than Quang cảnh sát môi 2014, 2014 trường tỉnh Hanh – 2020 Cải tạo theo giai đoạn nguyên Quảng Ninh 105 tỷ đồng (vốn Trồng tập xanh, đập đoàn TKV đầu tư chắn, kè bãi để thải, mương cải tạo bãi thải rãnh thoát vùng mỏ Quảng nước Ninh dự án CTPHMT Công ty than Quang Hanh, Phương án 2015 – 2020 Đội quản lý trồngcây, phòng (bao gồm trồng, cải tạo, phục hồi chống sạt lở chăm sóc cây) mơi trường Sở TNMT Quảng Ninh, Cảnh sát môi Cây xanh: tỷ đồng Keo tràm, (theo tính tốn tai thượng, cỏ dự án CTPHMT vetiver, kè đá, đập chắn trường Phương án 1/2014 – nâng cao nhận thức 1/2015 (1 BVMT năm/1 lần) Mở lớp TKV, UBND Công ty TP Cẩm Phả, 50 triệu tập huấn than Quang Hanh SởTNMT đồng nâng cao Quảng Ninh 91 nhận thức Các hoạt động liên quan đến công tác quản lý môi Thời gian thực Người thực Mua sắm trang Người kiểm bị BVMT trường Phương năm /l lần hướng đào tạo (2017 – cho cán MT 2019); Cử cán Cán môi Công ty than 80 triệu môi trường trường Quang Hanh đồng học tập, nâng cao trình độ Hợp tác Phương án Theo giai hợp tác với tổ chức đoạn năm; quốc tế năm tùy dự Tập đồn cơng Số tiền tùy Hợp tác nghiệp than – thuộc theo hợp với Công ty Công ty Khống sản tác Ví dụ cổ phần than than Quang Hanh Việt Nam Bộ chuyển giao công Kushiro Nhật Tài nguyên nghệ, mua sắm Bản (KCM) Môi trường trang thiết bị nâng “Dự án nâng án 29/3/2013 cao sản Xã hội hóa vấn đề BVMT Phịng Đầu Thực xã hội tư xây dựng mơi hóa tháng/1 lần trường Công ty than Quang Hanh Công ty than Quang Hanh TKV Sở Cơng tác kiểm sốt Định kỳ kiểm tra ô nhiễm, kiểm tra lần/năm môi trường hoạt động riêng biệt nguyên Công ty Môi trường than Quang Hanh Quảng Ninh; Công ty xuất, an toàn khai 50thác triệu đồng trắc môi trường định kỳ lần (đến kết thúc khai thác) 10 triệu cường đồng/mỗi đợt kiểm tra hệ kiểm thống xử lý tra bụi, hoạt động môi trường tỉnh trạm XLNT Quảng Ninh mỏ, an toàn Thuê đơn mỏ, bãi thải vị có chức Đơnvị tư vấn: Sở Tài Trung tâm Quan nguyênvà trắc phân tích Mơi Mơi trường, Trung Quảng Ninh tâm phân tích an toàn sản Vận động xuất tham gia Tăng than Quang Hanh; Quan cao kỹ thuật, cộng đồng Tài TKV, cảnh sát Định kỳ năm thiết Kinh phí tra, giám sát trường 30 triệu để Đo đồng/1 đợt quan đạc, lấy mẫu trắc phân tích chất lượng khơng khí, nước, đất FPD 92 3.5 Các giải pháp hỗ trợ * Phương án hợp tác với tổ chức quốc tế quan quản lý, đào tạo: Nhằm nâng cao hiệu khai thác, cải tiến công nghệ, trang thiết bị khai thác than, Công ty hợp tác với nhiều đơn vị quốc tế để hoàn thiện mục tiêu đề ra, ví dụ hợp tác Cơng ty than Quang Hanh - Vinacomin (VQHC) Công ty cổ phần than Kushiro Nhật Bản (KCM) thuộc Trung tâm lượng than Nhật Bản (JCOAL) tiến hành ký kết kế hoạch đào tạo thuộc dự án “Nâng cao lực sản xuất kỹ thuật an tồn” Theo phía KCM cử chuyên gia kỹ thuật nắm vững kỹ thuật công tác sản xuất khai thác than hầm lò trường mỏ VQHC có xu hướng vào khai thác mức sâu để tổ chức khoá đào tạo kỹ thuật mỏ nhằm nâng cao lực sản xuất than hầm lò Các chuyên gia kỹ thuật thuộc KCM đào tạo lý thuyết hướng dẫn thực tế cho cơng nhân VQHC kỹ thuật khoan hầm lị, khoan tháo nước khoan thăm dò, kỹ thuật quản lý khí mỏ, cải thiện hệ thống thơng gió, tổ chức hội thảo kỹ thuật thơng gió, kiểm tra khảo sát thực trạng hệ thống thơng gió, đưa giải pháp giải vấn đề khí đọng cải thiện thơng gió, phịng tránh cháy nổ khí Hai bên thống cử nhân để chịu trách nhiệm thực thi chương trình hợp tác Bên KCM người chịu trách nhiệm chung ông Sumihio Ogawa; giám sát thực ông Yasuhi Nomura; chịu trách nhiệm thực ông Naoki Sato Bên VQHC người chịu trách nhiệm chung ơng Bùi Đình Thanh - Chủ tịch, Giám đốc Công ty; giám sát thực ông Nguyễn Cơng Chính - Phó Giám đốc Cơng ty; chịu trách nhiệm thực ơng Nguyễn Hải Trung -Trưởng phịng KTCN Thời gian thực chương trình hợp tác từ 01/11/2012 đến 29/3/2013 Thông qua dự án hợp tác đào tạo lần giúp cho đội ngũ cán kỹ thuật VQHC nâng cao trình độ, kỹ thuật khai thác than hầm lò để nâng cao lực sản xuất mỏ điều kiện diện khai thác ngày xuống sâu - Trong thời gian tới, Công ty tích cực liên hệ với đối tác nước để xây dựng hoàn thiện công tác bảo vệ môi trường nhằm phục vụ cho mục đích phát 93 triển bền vững, hướng tới kinh tế xanh, tăng trưởng xanh Những hợp tác quan trọng nhằm giúp nâng cao trình độ kỹ thuật, khai thác, cơng nghệ, thiết bị cho cán công nhân Công ty than Quang Hanh Thơng qua chương trình hợp tác, Công ty đề phương hướng, kế hoạch khai thác dự án hầm lò xuống sâu để vừa đảm bảo suất khai thác, tránh lãng phí tài ngun đồng thời khơng gây nhiễm * Xã hội hóa vấn đề bảo vệ mơi trường: Thực Nghị số 41 Bộ Chính trị ngày 15/11/2004 bảo vệ môi trường thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, đại hóa đất nước Trong nhấn mạnh xã hội hóa giải pháp để giải vấn đề bảo vệ môi trường Dưới số nội dung xã hội hóa vấn đề bảo vệ môi trường mà Công ty than Quang Hanh cần thực thời gian tới: - Vận động tổ chức tham gia rộng rãi nhân dân, tồn xã hội vào bảo vệ mơi trường - Xây dựng cộng đồng trách nhiệm tầng lớp nhân dân tạo lập thực biện pháp nhằm cải thiện, bảo vệ môi trường - Đa dạng hóa hình thức hoạt động lĩnh vực bảo vệ môi trường Bên cạnh việc củng cố vai trò nhà nước, cần phát triển rộng rãi hoạt động tập thể cá nhân tiến hành - Mở rộng nguồn đầu tư, khai thác tiềm nhân lực, vật lực tài lực xã hội Phát huy sử dụng có hiệu nguồn lực nhân dân * Tăng cường cơng tác kiểm sốt nhiễm (từ nguồn thải, xả thải ) Tăng cường kiểm tra môi trường: Trong phần nhận thấy, Công ty nỗ lực để bảo vệ môi trường từ việc chấp hành nghiêm chỉnh thủ tục, quy định bảo vệ môi trường đến việc đầu tư, xây dựng vận hành cơng trình bảo vệ mơi trường, tuyên truyền nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường Tuy nhiên hoạt động khai thác, vận chuyển tiêu thụ 94 than tiềm ẩn nguy ô nhiễm, an toàn, thiệt hại người để bảo đảm việc bảo vệ mơi trường triệt để cần tiến hành số biện pháp sau: - Tăng cường kiểm soát nước thải mỏ: Lắp đặt đồng hồ đo lưu lượng nước thải, thường xuyên định kỳ nạo vét kênh mương thoát nước, trồng xanh xung quanh khu vực thoát nước thải - Cải tạo, phục hồi môi trường khu khai thác, bãi thải: Trồng xanh sườn đồi bãi thải sau đổ thải khu vực moong san lấp Đặt biển cảnh báo nguy hiểm khu vực moong chứa nước, khu vực dễ bị sụt lún, sạt lở Xây dựng kè chắn đất đá rơi vãi, kè chân bãi thải rọ đá, mương thoát nước bãi thải tránh bị úng ngập mỏ - Lắp đặt hệ thống chống bụi khí thải: Hiện Cơng ty lắp đặt hệ thống phun sương cao áp cho khu vực sàng tuyển, tiến tới phải tiến hành lắp đặt hệ thống khu vực vào khu khai thác, khu bãi thải để tránh phát tán bụi môi trường xung quanh Tại khu khai thác hầm lị, thiết phải có hệ thống thơng gió đảm bảo mơi trường làm việc an tồn cho cơng nhân - Tích cực chủ động phịng tránh cố mơi trường, phát có cố tai nạn lao động, sập hầm lò, trượt lở bờ moong, sụt lún hầm lò cần chủ động, kịp thời khắc phục tức khắc CHƯƠNG Kết luận chương Từ định hướng phát triển cơng ty nói chung cơng tác quản lý mơi trường nói riêng với mục tiêu phát triển bền vững, sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên đảm bảo chất lượng sản phẩm đầu ra, số giải pháp định hướng hỗ trợ cho công tác xây dựng hệ thống quản lý môi trường công ty Dựa sở sở hạ tầng sẵn có hệ thống quản lý mơi trường cịn chưa hồn thiện để xây dựng hệ thống quản lý môi trường hoàn thiện đảm bảo phù hợp với định hướng phát triển công ty công tác quản lý mơi trường Trong tập trung vào giải pháp nâng cao hệ thống quản lý môi trường công ty; cải tạo, phục hồi môi trường khu vực mỏ khai thác; đổi công nghệ khai thác kết hợp với nâng cao nhận thức cho cán 95 công nhân viên công ty Các giải pháp đề dựa điều kiện cụ thể cơng ty giúp cơng ty nâng cao hiệu hệ thống quản lý môi trường phát triển theo hướng bền vững 96 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận Mỏ than Đông Bắc Ngã Hai – Công ty than Quang Hanh thực khai thác hầm lò Dự án phê duyệt theo Quyết định số 124/QĐ-HĐQT ngày 17/01/2006 Hội đồng quản trị Tập đồn Cơng nghiệp Than - Khống sản Việt Nam Mỏ có trữ lượng 984.024 nguyên khai, công suất khai thác thiết kế hàng năm khoảng 150.000 “Công nghiệp Than” xác định ngành kinh tế quan trọng tất quốc gia giới Nó cung cấp nguồn nguyên liệu chủ yếu cho ngành công nghiệp, ứng dụng dân dụng xuất Khai thác than đóng góp tới 1/3 GDP nửa ngân sách tỉnh Quảng Ninh Mỏ than Đông Bắc Ngã Hai đóng góp 1/20 tổng sản lượng khai thác than tồn tỉnh, tạo cơng ăn việc làm cho gần 500 lao động phổ thông Đây xác định ngành quan trọng đất nước, đồng thời gắn liền với an ninh lượng quốc gia Từ bắt đầu hoạt động đến nay, mỏ than Đông Bắc - Ngã Hai có nhiều đóng góp tích cực cho kinh tế - xã hội đất nước; đồng thời, hoạt động ngành Than động lực thúc đẩy phát triển thương mại, dịch vụ thu hút đầu tư địa bàn tỉnh Quảng Ninh Dù số mỏ than thực tốt công tác bảo vệ môi trường hầm mỏ trình khai thác, mỏ than Đông Bắc Ngã Hai để lại số tác động xấu đến môi trường người Qua kết quan trắc môi trường năm 2017, mỏ than Đơng Bắc Ngã Hai cịn số tiêu vượt quy chuẩn, tiêu chuẩn môi trường, việc cải tạo phục hồi môi trường mỏ Đông Bắc Ngã Hai nội dung cần thiết Kiến nghị Bên cạnh kết đạt Cơng ty than Quang Hanh, cịn tồn nhiều vấn đề vướng mắc cần khắc phục: Hiện nước thải mỏ chưa xử lý triệt để, nhu cầu thiết phải xây dựng Trạm 97 xử lý nước thải mỏ (cho Hầm lò Lộ thiên) Trong thời gian tới, Công ty cần triển khai đưa vào sử dụng nhằm hạn cc vsế đến mức thấp ảnh hưởng nguồn nước thải mỏ đến môi trường lân cận Các bãi thải tình trạng hoạt động, chưa có biện pháp cải tạo, phục hồi mơi trường có chưa hiệu Đề nghị Công ty xem xét, áp dụng công nghệ cải tạo, phục hồi mà số đơn vị khác tập đoàn TKV sử dụng: Trồng cỏ vetiver, đập chắn rọ đá, hệ thống thoát nước bãi thải, thông số kỹ thuật bãi thải - Công nghệ khai thác sàng tuyển cải tiến hoạt động chưa hiệu quy mô nhỏ hẹp Hệ thống vận chuyển chủ yếu phương tiện gây ô nhiễm ô tô vận tải, xe goòng, đường sắt; hệ thống băng tải vận chuyển than đưa vào sử dụng cịn tốn - Hệ thống xử lý bụi Công ty chủ yếu phun sương cao áp, trồng cây, phun nước rửa đường, bạt che chắn vận chuyển nhiên với lượng bụi khí thải nay, cần thiết lắp đặt hệ thống lọc bụi kiểm sốt nhiễm từ nguồn thải - Cần thiết xây dựng vận hành Trạm quan trắc môi trường tự động cho khu mỏ sản xuất, đề xuất tiêu chuẩn môi trường cho ngành than để theo dõi diễn biến, đánh giá mức độ ô nhiễm nguồn thải từ có biện pháp xử lý phù hợp - Tăng cường công tác bảo vệ đa dạng sinh học, thường xuyên trồng chăm sóc xanh tạo mơi trường thân thiện với người lao động Tiến hành biện pháp phủ xanh khu vực kết thúc khai thác, cải tạo nâng cấp tuyến đường vận chuyển, nạo vét sông suối lân cận để tạo môi trường sống cho loài động, thực vật 98 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Nguyễn Trung Dũng “Kinh tế học bền vững” NXB Khoa học tự nhiên công nghệ (2011) [2] Phạm Ngọc Đăng, “Quản lý môi trường đô thị khu công nghiệp”, NXB Xây dựng Hà Nội 2008 [3] Lưu Đức Hải, Nguyễn Ngọc Sinh, “Quản lý môi trường cho phát triển bền vững”, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội 2008 [4] Lê Văn Khoa, “Môi trường Ô nhiễm” NXB Giáo dục, 1995 [5] Nguyễn Văn Phước “Q trình thiết bị cơng nghệ hố học, Tập 13 – Kỹ thuật xử lý chất thải cơng nghiệp” Trường đại học kỹ thuật TP Hồ Chí Minh [6] Hiểu Trân , “Bảo vệ môi trường”: Nhiệm vụ xuyên suốt Vinacomin [7] [8] Nguyễn Bá Uân, Ngô Thị Thanh Vân “Kinh tế thuỷ lợi” NXB Xây dựng, Hà Nội (2006) [9] Ngô Thị Thanh Vân “Phân tích kinh tế luật sách mơi trường” NXB Đại học quốc gia hà nội (2011) [10] Chiến lược Bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2010 định hướng đến năm 2020, Bộ Tài Nguyên Môi Trường, NXB Chính trị quốc gia 2004 [11] Tạp chí Nhà nước Pháp luật “Thực trạng áp dụng công cụ kinh tế quản lý môi trường Việt Nam giải pháp hoàn thiện”, Số 2006 [12] Dự án cải tạo, phục hồi môi trường Dự án đầu tư xây dựng cơng trình mỏ than Đông Bắc Ngã Hai Trung tâm Quan trắc Phân tích mơi trường lập năm 2012; [11] Luận văn: “Nghiên cứu trạng đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quản lý môi trường phục vụ phát triển bền vững công ty than Quang Hanh” [12] Luận văn: “Quản lý môi trường mỏ than Mạo Khê, Quảng Ninh” [13] Luật Bảo vệ môi trường 2014 [14] Luật khai thác khoáng sản 2010 99 [15] Viện Khoa học Công nghệ Mỏ, “Nghiên cứu, lựa chọn công nghệ xử lý nước thải tập trung cửa lò mỏ than Ngã Hai Công ty than Quang Hanh” (2012) [16] Các trang web: (2013) www.moitruong.xaydung.gov.vn http://thanhcong-group.com.vn http://www.xaydung.gov.vn http://quanghanhcoal.com.vn http://baoquangninh.com.vn/kinh-te/201309/bao-ve-moi-truong-nhiem-vuxuyen-suot-cua-vinacomin-2206735/ 100 ... công tác quản lý môi trường mỏ than Đông Bắc Ngã Hai tỉnh Quảng Ninh CHƯƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG TẠI CÁC CƠ SỞ KHAI THÁC KHOÁNG SẢN 1.1 Cơ sở lý luận công tác. .. tới công tác quản lý môi trường khai thác khoáng sản Việt Nam 27 Kết luận chương 30 CHƯƠNG THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG TẠI MỎ THAN ĐÔNG BẮC NGÃ HAI TỈNH QUẢNG... tiễn công tác quản lý mơi trường q trình khai thác mỏ khoáng sản - Chương Đánh giá thực trạng công tác quản lý môi trường mỏ than Đông Bắc Ngã Hai tỉnh Quảng Ninh - Chương Giải pháp tăng cường công