SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI o0o SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC CÁC BÀI THỰC HÀNH CHƯƠNG OXI - LƯU HUỲNH HOÁ HỌC LỚP 10 Người thực : LÊ THỊ NHIỄU Chức vụ: Tổ trưởng chun mơn SKKN mơn: Hóa học THANH HÓA NĂM 2017 MỤC LỤC TT I Mục Trang MỞ ĐẦU 1.1 Lý chọn đề tài 1.2 Mục đích, nhiệm vụ đề tài 1.3 Khách thể nghiên cứu đối tượng nghiên cứu 1.4 Phương pháp nghiên cứu 1.5 Những đóng góp đề tài II NỘI DUNG 2.1 Cơ sở lí luận 2.1.1 Dạy học theo định hướng tiếp cận lực mơn Hóa Học THPT 2.1.2 Thí nghiệm hóa học DHHH nhà trường THPT 2.1.3 Yêu cầu việc sử dụng thí nghiệm hóa học trường PT 2.1.4 Phương pháp sử dụng thí nghiệm HH trường phổ thông 2.2 2.3 Thực trạng Giải pháp nâng cao hiệu qủa dạy học thực hành chương oxi - lưu huỳnh - Hoá học lớp 10 2.3.1 Phân phối chương trình chương 6: Nhóm oxi-Lưu huỳnh – Hóa học lớp 10 - năm học 2016-2017 trường THPT Nguyễn Trãi 2.3.2 Các bước chuẩn bị cho dạy thực hành 2.3.3 Phiếu học tập cho thực hành chương oxi- lưu huỳnh hóa học lớp 10 2.3.4 Thiết kế thực hành chương Oxi - Lưu huỳnh Hóa học lớp 10 10 2.3.4.1 BTH số 4: Tính chất Oxi - Lưu huỳnh 10 2.3.4.2 BTH số 5: Tính chất hợp chất lưu huỳnh 13 2.4 Thực nghiệm sư phạm 16 2.4.1 Mục đích thực nghiệm sư phạm 16 2.4.2 Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm 16 2.4.3 Kế hoạch thực nghiệm sư phạm 16 2.4.4 Tiến hành thực nghiệm 16 2.4.5 Phân tích kết thực nghiệm sư phạm 18 2.4.6 Hiệu sáng kiến kinh nghiệm 18 III KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 19 3.1 Kết luận `19 3.2 Kiến nghị 20 NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM BTH Bài thực hành DD Dung dịch DHHH Dạy học hoá học GV Giáo viên HH Hoá học HS Học sinh NXBGD Nhà xuất giáo dục PHT Phiếu học tập PP Phương pháp PPDH Phương pháp dạy học PTHH Phương trình hố học PTTQ Phương tiện trực quan SGK Sách giáo khoa THPT Trung học phổ thơng TNHH Thí nghiệm hóa học TN Thí nghiệm I MỞ ĐẦU 1.1 Lý chọn đề tài Thí nghiệm thực hành hóa học hình thức thí nghiệm học sinh tự làm hồn thiện kiến thức nhằm minh họa, ôn tập, củng cố, vận dụng kiến thức học rèn luyện kỹ năng, kĩ xảo, kỹ thuật hóa học Đây dạng thí nghiệm mà học sinh tập triển khai nghiên cứu q trình hóa học nghiên cứu tính chất chất, điều chế chất, nhận biết chất, giải tập thực nghiệm Đây phương pháp học tập đặc thù mơn hóa học, có tác dụng giáo dục, rèn luyện học sinh cách toàn diện có ý nghĩa to lớn việc thực nhiệm vụ trí dục, đức dục, phát triển học sinh Do tơi chọn đề tài: Giải pháp nâng cao hiệu dạy học thực hành chương Oxi - Lưu huỳnh - Hóa học 10 1.2 Mục đích, nhiệm vụ đề tài 1.2.1 Mục đích Để nâng cao hiệu dạy - học thực hành, giúp HS củng cố kiến thức, rèn kỹ năng, kỹ xảo kỹ thuật tiến hành thí nghiệm, tơi nghiên cứu sử dụng PPDH tích cực để tổ chức hoạt động học tập cho HS thực hành chương oxi – lưu huỳnh - HH lớp 10 1.2.2 Nhiệm vụ - Nghiên cứu nội dung lí luận liên quan đến đề tài như: dạy học theo định hướng tiếp cận lực HS, sử dụng TNHH dạy học HH trường phổ thông - Nghiên cứu PP tiến hành thí nghiệm HH - Nghiên cứu PP tiến hành hiệu thực hành chương oxi - lưu huỳnh HH lớp 10 - Thực nghiệm sư phạm đánh giá tính phù hợp hiệu đề xuất 1.3 Khách thể nghiên cứu đối tượng nghiên cứu 1.3.1 Khách thể nghiên cứu Quá trình dạy hoc phần hóa học chương oxi - lưu huỳnh lớp 10 1.3.2 Đối tượng nghiên cứu Sử dụng PPDH tích cực thực hành chương oxi - lưu huỳnh lớp 10 1.3.3 Giả thuyết khoa học Năng lực vận dụng kiến thức kỹ thực hành HS chất lượng thực hành nâng cao GV sử dụng hợp lí PPDH để học sinh thực hành có phối hợp việc sử dụng hệ thống câu hỏi BT đa dạng mức độ hiểu vận dụng 1.4 Phương pháp nghiên cứu 1.4.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết 1.4.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 1.5 Những đóng góp đề tài - Thiết kế phiếu học tập (PHT) để HS sử dụng chuẩn bị kiến thức kỹ cho thực hành chương Oxi - Lưu huỳnh - Hóa học 10 - Đề xuất PPDH có sử dụng PHT học thực hành chương Oxi Lưu huỳnh - Hóa học 10 II NỘI DUNG 2.1 Cơ sở lý luận 2.1.1 Dạy học theo định hướng tiếp cận lực mơn Hóa học THPT Trên sở trì, tăng cường phẩm chất lực hình thành, HS có hệ thống hóa kiến thức hóa học phổ thơng bản, đại thiết thực từ đơn giản đến phức tạp Hình thành phát triển nhân cách công dân, phát triển tiềm năng, lực có sẵn lực chuyên biệt môn HH như: a Năng lực sử dụng ngôn ngữ HH b Năng lực thực hành HH c Năng lực giải vấn đề thơng qua mơn HH d Năng lực tính tốn e Năng lực vận dụng kiến thức HH vào sống.1[3] 2.1.2 Thí nghiệm hóa học DHHH nhà trường THPT Trong trường phổ thông, TN giúp HS làm quen với tính chất, mối quan hệ quan hệ có quy luật đối tượng nghiên cứu, giúp HS làm sở để nắm vững quy luật, khái niệm khoa học biết khai thác chúng TN giúp HS làm sáng tỏ mối liên hệ phát sinh vật, giải thích chất trình xẩy tự nhiên, sản xuất đời sống Đối với mơn Hóa học, TNHH giữ vai trị đặc biệt quan trọng phận tách rời q trình dạy học TNHH giữ vai trị quan trọng nhận thức, phát triển, giáo dục trình dạy học Người ta coi TNHH sở việc học hóa học để rèn luyện kĩ thực hành Thông qua TNHH, HS nắm kiến thức cách hứng thú, vững sâu sắc TNHH sử dụng với tư cách nguồn gốc, xuất xứ kiến thức để dẫn đến lí thuyết, với tư cách kiểm tra giả thuyết TNHH có tác dụng phát triển tư duy, giáo dục giới quan vật biện chứng củng cố niềm tin khoa học HS, giúp hình thành đức tính tốt người lao động mới: thận trọng, ngăn nắp, trật tự, gọn gàng Ở mục 2.1.1: Đoạn “Trên sở ….HH như” tác giả tự viết ra; đoạn “ a Năng lực sử dụng …….vào sống” tác giả tham khảo nguyên văn từ TLTK số Ở mục 2.1.2: tác giả tham khảo ngun văn từ TLTK số 3 Thí nghiệm hóa học biểu diễn sở để cụ thể hóa khái niệm chất phản ứng hóa học Nếu TNHH biểu diễn, GV người thực thao tác, điều khiển trình biến đổi chất, HS theo dõi, quan sát thay đổi TNHH HS, tất thao tác thân HS thực Đó khác chủ yếu hai loại TNHH.1[3] 2.1.3 Yêu cầu việc sử dụng thí nghiệm hóa học trường phổ thơng a Bảo đảm an tồn thí nghiệm An tồn thí nghiệm u cầu trước hết TNHH Để đảm bảo an toàn TN, trước hết GV phải xác định ý thức trách nhiệm cao sức khoẻ tính mạng HS Mặt khác, GV cần nắm kĩ thuật phương pháp tiến hành TNHH Chẳng hạn, trước đốt hiđro, metan, axetilen phải thử độ tinh khiết chúng Khi làm việc với chất độc hại phải có biện pháp bảo hiểm Khơng dùng q liều lượng hoá chất dễ cháy dễ nổ ghi tài liệu hướng dẫn Các TNHH tạo thành chất độc bay cần tiến hành tủ phòng độc có biện pháp ngăn, hút chất độc để đảm bảo an tồn b Bảo đảm kết thí nghiệm Kết tốt đẹp TNHH tác động trực tiếp đến chất lượng dạy học củng cố niềm tin HS vào khoa học Muốn đảm bảo kết TNHH, trước hết GV phải nắm vững kĩ thuật tiến hành TN, phải thử nghiệm nhiều lần trước biểu diễn lớp Các dụng cụ hoá chất phải chuẩn bị chu đáo, đồng Nếu chẳng may TNHH khơng thành cơng, GV cần bình tĩnh kiểm tra lại bước tiến hành, tìm nguyên nhân giải thích cho HS c Đảm bảo tính trực quan Trực quan yêu cầu TNHH biểu diễn Để đảm bảo tính trực quan, chuẩn bị TN, GV cần lựa chọn dụng cụ sử dụng lượng hố chất thích hợp Các dụng cụ TN cần có kích thước đủ lớn để HS ngồi cuối lớp quan sát Ngoài yêu cầu trên, mặt phương pháp, để nâng cao chất lượng TN biểu diễn ta cần ý nội dung sau đây: Ở mục 2.1.3: tác giả tham khảo nguyên văn từ TLTK số 4 - Số lượng TNHH nên lựa chọn vừa phải Cần chọn TNHH phục vụ trọng tâm học phù hợp với thời gian lớp - Trong TNHH nên sử dụng hoá chất HS quen biết Nếu mục đích TNHH nghiên cứu chất đương nhiên chất phải HS, sử dụng TNHH để rút kết luận lí thuyết đó, cố gắng dùng chất quen thuộc - Chọn dụng cụ TN thí nghiệm đơn giản phải bảo đảm yêu cầu tính khoa học, sư phạm, mĩ thuật Chọn phương án TNHH dễ thực hiện, tiết kiệm hố chất, dễ thành cơng đặc biệt đảm bảo an toàn cho HS [4] 2.1.4 Phương pháp sử dụng thí nghiệm hóa học trường phổ thơng Vai trị loại TNHH học khác Chúng dùng để minh họa kiến thức GV trình bày, nguồn kiến thức mà HS tiếp thu dước hướng dẫn GV trình quan sát TNHH Vì vậy, TNHH tiến hành PP chính: PP minh họa, kiểm chứng, PP nghiên cứu nêu giải vấn đề, PP thực hành Tuỳ theo mục đích q trình học tập (để nghiên cứu tài liệu mới, để củng cố, hoàn thiện kiểm tra kiến thức, rèn luyện kĩ nặng, kĩ xảo ) mà TNHH chia thành dạng khác như:1 a Sử dụng TNHH nghiên cứu Lí luận dạy học cho PPDH có khả phát triển cách tốt lực trí tuệ HS, kích thích hứng thú HS, rèn luyện cho HS nhận thức phân tích dấu hiệu tượng cụ thể kinh nghiệm riêng thu hút khả HS vào nhận thức đối tượng Tuy có nhiều ưu điểm TNHH biểu diễn GV cịn có mặt hạn chế, khả nhận thức HS có hạn (chỉ thị giác thính giác) Hiển nhiên HS trao dụng cụ tận tay thực lấy TN việc làm quen với dụng cụ, hố chất trình TN đầy đủ Cũng TN biểu diễn, TNHH HS tiến hành theo PP minh hoạ, kiểm chứng PP nghiên cứu, nêu giải vấn đề Ở mục 2.1.4: Đoạn “Vai trò ….khác như” tác giả tự viết ra; đoạn “ a Sử dụng TNHH nghiên cứu .đảm bảo yêu cầu khoa học” tác giả tham khảo nguyên văn từ TLTK số ; đoạn “Thông thường thực…….vào nơi qui định.” tác giả tự viết b Sử dụng TNHH ôn tập, luyên tập Sử dụng TNHH ôn - luyện tập lặp lại TN biểu diễn mà dùng TN mới, có dấu hiệu chung TN làm có dấu hiệu kiến thức nhằm chỉnh lý, bổ sung, củng cố, khắc sâu kiến thức, tránh khái quát hóa, suy diễn thiếu xác HS GV dùng TNHH dạng tập nhận thức, tổ chức cho HS tiến hành TN, quan sát, mô tả đầy đủ tượng giải thích biểu diễn dạng TN vui c Sử dụng TNHH thực hành Hình thức TN HS tự làm lấy hồn thiện kiến thức nhằm minh hoạ, ơn tập, củng cố kiến thức học rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo gọi TN thực hành Nhiệm vụ loại TN củng cố kiến thức mà HS lĩnh hội học trước đó, rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo kĩ thuật tiến hành TN GV cần xác định nội dung PP thực thực hành cho: phù hợp với đặc điểm, nội dung, thời gian cho phép sở vật chất thiết bị dạy học có liên quan Các TNHH lựa chọn phải dễ thực phải rõ, quan tâm sử dụng dụng cụ TN đơn giản, giá thành hạ, đảm bảo yêu cầu khoa học sư phạm.[3] Thông thường thực hành thực theo trình tự sau : - Đầu GV kiểm tra việc chuẩn bị HS, giải thích ngắn gọn q trình tiến hành TN, cách quan sát ghi chép để viết tường trình sau TN GV cần lưu ý hướng dẫn HS kĩ thuật phòng TNHH, đặc biệt quan đến việc đảm bảo an toàn TNHH - Khi HS tiến hành TN, GV theo dõi việc làm nhóm HS, uốn nắn sai sót cần thiết tránh không làm thay HS - Cuối thực hành, HS phải hồn thành tường trình TN Nội dung tường trình TN bao gồm nội dung sau đây: + Tên TN + Mơ tả cách tiến hành TN + Mô tả tượng quan sát Nhận xét + Giải thích kết luận Viết PTHH có liên quan + Sau GV hướng dẫn HS rửa dụng cụ TN, xếp ngăn GV hướng dẫn HS quan sát tượng có khí SO2 theo ống dẫn sang ống nghiệm chứa dd KMnO4 HS quan sát tượng : - Màu dd KMnO4 nhạt dần - Các PTHH : GV gợi ý HS viết PTHH phản Na2SO3 + H2SO4 → Na2SO4 + SO2↑ + ứng H2O Lưu ý : Khí SO2 khơng màu, mùi hắc, độc Vì làm TN phải cận 5SO2 + 2KMnO4 + 2H2O → 2MnSO4 + thận, làm TN với lượng hoá chất nhỏ, 2H2SO4 + K2SO4 lắp dụng cụ kín để khí SO2 khơng ngồi Hoạt động (12 phút) Thí nghiệm Tính oxi hố axit sunfuric đặc GV hướng dẫn HS làm TN HS tiến hành TN theo bước : GV lưu ý HS cẩn thận sử dụng H2SO4 đặc - Nhỏ vài giọt H2SO4 đặc vào ống nghiệm - Cho vài đồng nhỏ vào ống nghiệm, GV yêu cầu HS quan sát tượng, nút ông nghiệm tẩm dd NaOH, viết PTHH đun nóng nhẹ HS quan sát tượng : - Đồng ống nghiệm chuyển dần thành màu đen tan hết tạo màu xanh sau ta để nguội ống nghiệm cẩn thận pha loãng dd - Có bọt khí bay lên - PTHH : t Cu + 2H2SO4 đặc   CuSO4 + + 2H2O SO2↑ Hoạt động (8 phút) II CÔNG VIỆC SAU KHI THỰC HÀNH GV nhận xét buổi thực hành yêu cầu HS hoàn thành PHT thu dọn dụng cụ hóa chất, vệ sinh phịng thí nghiệm HS hoàn thành PHT nạp cho Gv HS làm vệ sinh phịng thí nghiệm Rút kinh nghiệm: 15 2.4 THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 2.4.1 Mục đích thực nghiệm sư phạm: - Xác định tính hiệu việc sử dụng PHT để HS chuẩn bị trước học BTH - Đánh giá phù hợp hoạt động học tập tổ chức Thực hành với sử dụng PHT đề xuất 2.4.2 Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm: - Thiết kế giáo án dạy BTH có sử dụng PHT - Thực giáo án dạy xây dựng với việc kết hợp PPDH hợp tác theo nhóm sử dụng PHT lựa chọn để tổ chức hoạt động học tập HS - Kiểm tra đánh giá chất lượng học TNSP xử lí kết TNSP 2.4.3 Kế hoạch thực nghiệm sư phạm: + Chọn địa điểm, đối tượng TNSP Tôi tiến hành TNSP lớp 10 trường THPT Nguyễn Trãi Thành phố Hóa năm học 2015- 2016 2016 - 2017 Các lớp TN - ĐC GV giảng dạy, giáo án thực nghiệm lựa chọn cẩn thận + Các lớp TN ĐC tương đương chất lượng học tập Có phương tiện DH thích hợp + Tiến hành thiết kế dạy 2.4.4- Tiến hành thực nghiệm 2.4.4.1 Tiến hành dạy - Giáo án soạn có sử dụng PHT dạy lớp TN - Giáo án soạn theo truyền thống (không dùng PHT) dạy lớp ĐC 2.4.4.2 Phương tiện trực quan Được sử dụng lớp TN lớp ĐC 2.4.4.3 Tiến hành kiểm tra - Kết thí nghiệm HS tiến hành lớp 16 - Bản tường trình thí nghiệm HS nạp sau làm thí nghiệm, lớp thực nghiệm PHT Tôi tiến hành thực nghiệm theo phương pháp đối chứng: Tôi chọn hai lớp 10A6 ( lớp đối chứng ĐC) 10A5( lớp thực nghiệm TN) Trường THPT Nguyễn Trãi năm học 2015 – 2016 Các lớp tơi trực tiếp giảng dạy có trình độ kiến thức mơn Hóa học tương đương ( dựa vào điểm kiểm tra chất lượng môn hè) Năm học 2016- 2017 tiếp tục áp dụng đề tài vào thực tế giảng dạy; đối tượng em trường THPT Nguyễn Trãi tơi trực tiếp giảng dạy lớp 10A1 (ĐC) lớp 10A4 (TN) Sau bảng đối chiếu kết áp dụng sáng kiến hai năm học Năm học 2015 – 2016: Lớp 10A6 Tổng số Giỏi Khá HS SL % SL % 46 8,69 11 23,91 45 15 33,33 18 40,00 TB SL Yếu % SL TB trở lên % SL % 19 41,32 12 26,08 34 73,91 6,67 42 93,33 (ĐC) 10A5 20,00 (TN) Năm học 2016 – 2017: Tổng số Lớp 10A1 HS Giỏi SL % 42 9,52 43 14 32,55 Khá SL % TB Yếu SL % TB trở lên SL % SL 10 23,80 18 42,88 10 23,80 32 17 39,55 10 23,25 % 76,19 (ĐC) 10A4 4,65 (TN) 17 40 93,02 2.4.5 Phân tích kết thực nghiệm sư phạm HS lớp TN hứng thú với học có sử dụng PHT để chuẩn bị trước Biện pháp giúp HS tích cực, chủ động, nhanh nhẹn đạt kết tốt học thực hành Biện pháp có tác dụng giúp em tự tin học BTH với mục tiêu thí nghiệm an tồn hiệu Các lớp thực nghiệm HS làm thí nghiệm hiệu hơn, sai sót hơn, nhanh chất lượng tường trình thí nghiệm cao rõ rệt so với lớp đối chứng, so với BTH chương trước không dùng PP cải tiến Khi dạy học theo PP có tác dụng rèn luyện tính tích cực, siêng năng, cẩn thận cho HS đặc biệt có tác dụng giúp HS phát triển lực nhận thức, lực tự học tính sáng tạo đưa câu trả lời phiếu học tập Sử dụng PP dạy học theo hướng tích cực giúp GV thực tốt yêu cầu đổi PPDH ngành giáo dục dạy học nói chung, dạy học hóa học nói riêng 2.4.6 Hiệu sáng kiến kinh nghiệm Từ việc sử dụng biện pháp dạy học có sử dụng PHT để HS chuẩn bị trước học BTH trao đổi với GV khác tiến hành TNSP, tơi có nhận xét sau: PP dạy học thực hành lựa chọn cho trình điều khiển hoạt động nhận thức HS giảng TN phù hợp thứ tự logic, HS hiểu tích cực tham gia vào hoạt động chuẩn bị trước cho học học HS lớp TN có q trình chuẩn bị kỹ nên nắm vững hơn, thí nghiệm thành cơng, nhanh chóng an tồn kết điểm trung bình tường trình thí nghiệm có kết cao so với lớp ĐC Trên sở quan sát hứng thú học tập HS học phân tích kết tường trình tơi nhận thấy lớp TN số HS đạt điểm giỏi cao lớp ĐC, khơng khí học tập sơi độ bền kiến thức cao Như kết luận rằng: việc sử dụng hợp lý PP dạy học tích cực sử dụng PHT trình điều khiển hoạt động nhận thức, hoạt động thực hành thí nghiệm HS mang lại hiệu cao, HS thu nhận kiến thức chắn, bền vững, khả vận dụng kiến thức linh hoạt, độc lập, hiệu quả, an toàn phát triển hứng thú nhận thức, điều có nghĩa biện pháp có hiệu thực 18 III KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 3.1 Kết luận Sau thời gian nghiên cứu đề tài “ Giải pháp nâng cao hiệu dạy học thực hành chương Oxi - Lưu huỳnh - Hóa học 10.” tơi thực nhiệm vụ đề ra, cụ thể là: + Đã biết cách tiến hành đề tài NCKH giáo dục, nghiên cứu hệ thống sở lí luận thực tiễn đề tài + Đã nghiên cứu sở lí luận thực tiễn đề tài vấn đề: - Dạy học theo định hướng tiếp cận lực mơn Hóa Học THPT - Một số PPDH đặc trưng cho môn HH nhằm hướng tới lực chung chuyên biệt môn HH nhà trường THPT - Sử dụng thí nghiệm DHHH + Đã nghiên cứu sử dụng PP dạy học có sử dụng PHT thực hành chương Oxi - Lưu huỳnh - Hóa học 10 Cụ thể là: Xây dựng hai PHT thiết kế hai giảng minh họa cho thực hành chương Oxi - Lưu huỳnh - Hóa học 10 + Đã tiến hành TN các thực hành chương Oxi - Lưu huỳnh Hóa học 10 trường THPT, kết TNSP chứng tỏ đề tài cần thiết góp phần nâng cao chất lượng học thực hành HH 3.2 Kiến nghị Qua trình nghiên cứu TN đề tài chúng tơi có vài kiến nghị: - Thí nghiệm hóa học giữ vai trò đặc biệt quan trọng trình dạy học Có thể nói TNHH trường phổ thông sở để học tập HH rèn kĩ thực hành Vì vậy, để nâng cao chất lượng thực hành, GV cần 19 phải có phối hợp nhuần nhuyễn PP dạy học có cẩn thận, sáng tạo dạy học có thí nghiệm - Đối với mơn HH, việc sử dụng thí nghiệm hóa học đặc trưng riêng mơn Cho nên tơi kính đề nghị trường, sở, quan chức cần đầu tư phương tiện kĩ thuật dạy học phục vụ thí nghiệm dụng cụ thí nghiệm lắp sẵn, phịng thí nghiệm chuẩn…, hóa chất phải đảm bảo chất lượng, số lượng cập nhật thường xuyên - Viêc bồi dưỡng, đào tạo, đào tạo lại đội ngũ GV cần phải thực thường xuyên nữa, phải thực sâu vào chất lượng, ý đến PP dạy học tích cực PP sử dụng chúng Trên nghiên cứu ban đầu mảng đề tài này, nhiên thời gian có hạn, kinh nghiệm trình độ thân cịn hạn chế nên khơng thể tránh thiếu sót Tơi mong nhân ý kiến đóng góp, phê bình thầy giáo bạn đồng nghiệp để tiếp tục phát triển đề tài Tôi xin trân trọng cảm ơn! Thanh Hóa, ngày tháng năm 2017 XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Tơi xin cam đoan SKKN viết, không chép nội dung người khác Người viết Lê Thị Nhiễu 20 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] BGD-ĐT Hướng dẫn thực chuẩn kiến thức, kỹ môn Hóa Học lớp 10 - NXBGD - 2009 [2] BGD-ĐT Hướng dẫn Thí nghiệm thực hành trường THPT chun mơn Hóa học - 2011 [3] BGD-ĐT Tài liệu tập huấn kiểm tra, đánh giá trình dạy học theo định hướng phát triển lực học sinh trường THPT - mơn Hóa Học - 2014 [4] Trần Quốc Đắc Hướng dẫn thí nghiệm Hóa Học 10 - NXBGD 2006 [5] Nguyễn Xuân Trường - Nguyễn Đức Chuy - Lê Mậu Quyền - Lê Xuân Trọng Hoá học 10 –NXBGD - 2012 21 PHỤ LỤC TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI PHIẾU HỌC TẬP BÀI 31 - BÀI THỰC HÀNH SỐ TÍNH CHẤT CỦA OXI - LƯU HUỲNH Họ tên HS:………………………….……………………… Lớp:…………… Thí nghiệm 1: Tính oxi hóa oxi: Hướng dẫn tiến hành thí nghiệm: - Đốt nóng đoạn dây thép uốn theo hình xoắn lị xo (có gắn mẩu than nhỏ đầu) lửa đèn cồn đưa nhanh vào bình khí oxi - Quan sát tượng thí nghiệm Dụng cụ, hóa chất: …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu hỏi gợi ý giáo viên thí nghiệm: Câu Viết PTHH phản ứng Xác định chất oxi hóa, chất khử …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu Để thực thí nghiệm này, cần điều chế khí oxi trước Hãy viết PTHH điều chế oxi PTN từ KMnO4 22 …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu Tại bình khí oxi cần để sẵn nước cát? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu Tại không dùng mẩu than lớn để đầu dây sắt? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Dự đoán tượng xẩy kết thí nghiệm: …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Mô tả tượng kết quan sát tiến hành thí nghiệm (thực sau làm thí nghiệm) …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Giải thích, kết luận (thực sau làm thí nghiệm) : …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Thí nghiệm 3: Tính oxi hóa lưu huỳnh Hướng dẫn tiến hành thí nghiệm - Trộn bột Fe S theo tỉ lệ : khối lượng cho vào ống nghiệm trung tính, có khả chịu nhiệt cao Đun nóng hỗn hợp ống nghiệm lửa đèn cồn đến phản ứng xẩy - Quan sát tượng thí nghiệm Dụng cụ, hóa chất …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu hỏi gợi ý giáo viên thí nghiệm Câu Viết pthh phản ứng Xác định chất oxi hóa, chất khử …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… 23 Câu Tại thí nghiệm cần dùng bột Fe bột S? Và trộn loại bột trước cho vào ống nghiệm? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu Một học sinh tiến hành thí nghiệm dùng bột Fe lấy từ lọ mở nắp lâu phịng thí nghiệm Hãy cho biết bạn học sinh có tiến hành thí nghiệm thành công hay không? Tại sao? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu Nêu cách nhận biết sản phẩm phản ứng thí nghiệm này? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Dự đốn tượng xẩy kết thí nghiệm: …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Mô tả tượng kết quan sát tiến hành thí nghiệm (thực sau làm thí nghiệm) …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Giải thích, kết luận (thực sau làm thí nghiệm): …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Thí nghiệm Tính khử lưu huỳnh Hướng dẫn tiến hành thí nghiệm - Cho vào muồng đốt lượng S hạt đậu đen Cán muỗng xun qua miếng bìa cứng Đốt nóng S khơng khí đưa nhanh vào bình khí O2 - Quan sát tượng thí nghiệm Hóa chất, dụng cụ …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… 24 Câu hỏi gợi ý giáo viên thí nghiệm Câu Viết PTHH phản ứng Xác định chất oxi hóa, chất khử …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu Tại lại cần miếng bìa cứng xuyên qua cán muỗng? Đề xuất cách làm khác để có tác dụng tương tự cách dùng bìa? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu Có học sinh nhận biết SO2 sinh TN cách bỏ trước vào bình khí O2 cánh hoa hồng đỏ Hãy giải thích cách làm bạn học sinh Đề xuất cách làm khác PTN để nhận khí SO2 …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu Khí SO2 sinh TN khí độc với người, gây ô nhiễm môi trường Hãy đề xuất cách làm để hấp thụ khí SO2 sinh TN nhằm đảm bảo an toàn cho người mơi trường …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Dự đốn tượng xẩy kết thí nghiệm: …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Mô tả tượng kết quan sát tiến hành thí nghiệm (thực sau làm thí nghiệm) …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Giải thích, kết luận (thực sau làm thí nghiệm): …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Nhận xét, đánh giá giáo viên: …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… 25 …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI PHIẾU HỌC TẬP - BÀI 35 - BÀI THỰC HÀNH TÍNH CHẤT CÁC HỢP CHẤT CỦA LƯU HUỲNH Họ tên HS:………………………….………Lớp: ………………………… Thí nghiệm 2: Tính khử lưu huỳnh đioxit: Hướng dẫn tiến hành thí nghiệm: - Cho vào ống nghiệm có nhánh (1) thìa thủy tinh muối Na 2SO3 , nhỏ tiếp vào dd H2SO4 cho vừa ngập Na2SO3 Đậy kín ống nghiệm nút cao su Nối nhánh ống nghiệm (1) với ống dẫn khí cao su - Kẹp ống nghiệm (1) lên giá thí nghiệm cho đầu ống dẫn khí sục dd KMnO4 ống nghiệm (2) - Đun nóng hỗn hợp ống nghiệm (1) lửa đèn cồn - Quan sát tượng thí nghiệm Hóa chất, dụng cụ: 26 …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu hỏi gợi ý giáo viên thí nghiệm: Câu 1: Viết PTHH phản ứng xẩy thí nghiệm trên, xác định chất oxi hóa, chất khử …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu 2: Tại phải lắp dụng cụ thí nghiệm khép kín? Tại phải sử dụng lượng hóa chất nhỏ, vừa đủ? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu 3: Khi thay dd KMnO4 ống nghiệm dd Br2, viết PTHH phản ứng xảy nêu cách nhận biết sản phẩm tạo thành ống nghiệm đó? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu 4: Sau phản ứng, ống nghiệm cịn dư axit mạnh Hãy nêu phương pháp tiến hành rửa an toàn dụng cụ thí nghiệm này? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Dự đốn tượng xẩy kết thí nghiệm: …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Mô tả tượng kết quan sát tiến hành thí nghiệm (thực sau làm thí nghiệm) …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Giải thích, kết luận (thực sau làm thí nghiệm): …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… 27 Thí nghiệm 4: Tính oxi hóa axit H2SO4 đặc Hướng dẫn tiến hành thí nghiệm: - Cho mảnh nhỏ Cu vào ống nghiệm, nhỏ tiếp vào ống vài ml dd H2SO4 đặc Nút nhẹ ống nghiệm tẩm dd NaOH, đun nhẹ ống nghiệm lửa đèn cồn - Quan sát tượng thí nghiệm Dụng cụ, hóa chất: ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu hỏi gợi ý giáo viên thí nghiệm Câu 1: Viết PTHH phản ứng xẩy ra, xác định chất oxi hóa, chất khử? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu 2: Axit H2SO4 đặc có tính oxi hóa mạnh, khí SO khí độc Để tiến hành thí nghiệm an tồn, cần ý điều gì? ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Câu 3: Có thể thay dd NaOH để tẩm nút ống nghiệm dd nước vôi Hãy viết PTHH phản ứng xảy ? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu 4: Có thể cịn dư axit H2SO4 đặc ống nghiệm, nêu phương pháp rửa an tồn dụng cụ thí nghiệm …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Dự đoán tượng xẩy kết thí nghiệm: …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… 28 Mô tả tượng kết quan sát tiến hành thí nghiệm (thực sau làm thí nghiệm) …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Giải thích, kết luận (thực sau làm thí nghiệm): …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… Nhận xét, đánh giá giáo viên: ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… 29 ... nâng cao hiệu dạy học thực hành chương oxi lưu huỳnh - hóa học lớp 10 2.3.1 Phân phối chương trình chương 6: Oxi - Lưu huỳnh – Hóa học lớp 10 - năm học 2016-2017 trường THPT Nguyễn Trãi Chương. .. chương oxi- lưu huỳnh hóa học lớp 10 2.3.4 Thiết kế thực hành chương Oxi - Lưu huỳnh Hóa học lớp 10 10 2.3.4.1 BTH số 4: Tính chất Oxi - Lưu huỳnh 10 2.3.4.2 BTH số 5: Tính chất hợp chất lưu huỳnh. .. nâng cao hiệu dạy học thực hành chương Oxi - Lưu huỳnh - Hóa học 10? ?? làm sáng kiến kinh nghiệm cho thân Với hy vọng đề tài góp phần nhỏ vào việc dạy học hóa học trường phổ thơng 2.3 Giải pháp nâng