HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM TRẦN VĂN THỦY TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐÔNG ANH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Ngành: Quản lý kinh tế Mã ngành: 60 34 04 10 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Hữu Ngoan NHÀ XUẤT BẢN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP - 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng: Số liệu kết nghiên cứu luận văn hoàn toàn trung thực chưa sử dụng cơng bố cơng trình khác Mọi giúp đỡ cho việc thực luận văn cám ơn thơng tin trích dẫn luận văn ghi rõ nguồn gốc Hà Nội, ngày 23 tháng 10 năm 2017 Tác giả luận văn Trần Văn Thủy i LỜI CẢM ƠN Trong trình học tập, nghiên cứu gặp nhiều khó khăn, song nhận hỗ trợ, giúp đỡ nhiệt tình thầy, giáo, lãnh đạo quan, bạn bè, đồng nghiệp, đơn vị liên quan gia đình tạo điều kiện thuận lợi để tơi hồn thành luận văn Lời đầu tiên, tơi xin bày tỏ lịng kính trọng biết ơn sâu sắc tới PGS TS Nguyễn Hữu Ngoan, Khoa Kinh tế Phát triển nông thôn, Học viện Nông nghiệp Việt Nam nhiệt tình hướng dẫn, bảo, tham gia ý kiến quý báu, giúp đỡ, động viên khắc phục, vượt qua khó khăn q trình nghiên cứu để tơi hồn chỉnh luận văn Tơi xin chân thành cảm ơn thầy, cô Khoa Kinh tế Phát triển nông thôn, Học viện Nông nghiệp Việt Nam cung cấp cho thông tin, kiến thức, truyền đạt kinh nghiệm trình học lớp cao học để ứng dụng vào nội dung luận văn Tôi xin cảm ơn lãnh đạo toàn thể cán bộ, viên chức Bảo hiểm Xã hội huyện Đông Anh tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tơi q trình học tập nghiên cứu; trân trọng cảm ơn tới quan, đơn vị cộng tác giúp đỡ q trình thu thập thơng tin, liệu, nghiên cứu luận văn Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn tới người thân gia đình, bạn bè, đồng nghiệp động viên, cổ vũ tạo điều kiện thuận lợi để yên tâm học tập nghiên cứu Hà Nội, ngày 23 tháng 10 năm 2017 Tác giả luận văn Trần Văn Thủy ii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục chữ viết tắt v Danh mục bảng vi Danh mục sơ đồ vii Danh mục biểu đồ viii Trích yếu luận văn ix Thesis abstract xi Phần Mở đầu 1.1 Tính cấp thiết đề tài 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung 1.2.2 Mục tiêu cụ thể 1.3 Câu hỏi nghiên cứu 1.4 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu 1.4.2 Phạm vi nghiên cứu 1.5 Đóng góp đề tài Phần Cơ sở lý luận thực tiễn 2.1 Cơ sở lý luận 2.1.1 Khái quát bảo hiểm xã hội bắt buộc 2.1.2 Khái niệm đặc điểm thu bảo hiểm xã hội bắt buộc 10 2.1.3 Quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc 14 2.1.4 Nội dung quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc 17 2.1.5 Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu bhxh bắt buộc 22 2.2 Cơ sở thực tiễn đề tài 25 2.2.1 Bài học kinh nghiệm quản lý thu bhxh bắt buộc số địa phương 25 2.2.2 Tổng quan nghiên cứu liên quan đến đề tài công bố 28 Phần Phương pháp nghiên cứu 30 3.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 30 3.1.1 Đặc điểm chung huyện đông anh 30 iii 3.1.2 Giới thiệu bhxh huyện đông anh 31 3.2 Phương pháp nghiên cứu 38 3.2.1 Thu thập tài liệu 38 3.2.3 Phương pháp phân tích số liệu 40 3.2.4 Hệ thống tiêu nghiên cứu 41 Phần Kết nghiên cứu thảo luận 42 4.1 Thực trạng quản lý thu bhxh bắt buộc địa bàn huyện đông anh 42 4.1.1 Thực trạng quản lý đối tượng tham gia bhxh bắt buộc bhxh huyện đông anh 42 4.1.2 Thực trạng quản lý quỹ tiền lương đóng bhxh bắt buộc bhxh huyện đông anh 53 4.1.3 Thực trạng tổ chức thu bhxh bắt buộc huyện đông anh 58 4.2 Yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu bhxh bắt buộc địa bàn huyện đông anh 68 4.2.1 Văn sách, pháp luật bhxh 68 4.2.2 Từ phía người sử dụng lao động 71 4.2.3 Từ phía người lao động 76 4.2.4 Từ phía quan bhxh 78 4.2.5 Các yếu tố ảnh hưởng khác 82 4.3 Một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý thu bhxh bắt buộc địa bàn huyện đông anh 84 4.3.1 Mục tiêu định hướng tăng cường quản lý thu bhxh bắt buộc 84 4.3.2 Giải pháp tăng cường công tác quản lý thu bhxh bắt buộc 86 Phần Kết luận kiến nghị 93 5.1 Kết luận 93 5.2 Kiến nghị 94 5.2.1 Các cấp, ngành 94 5.2.2 Ủy ban nhân dân huyện đông anh 95 5.2.3 Kiến nghị bhxh thành phố hà nội 96 Tài liệu tham khảo 97 Phụ lục 99 iv DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Nghĩa viết tắt Nghĩa tiếng Việt ASXH An sinh xã hội BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế CCHC Cải cách hành CĐBHXH Chế độ bảo hiểm xã hội DN Doanh nghiệp HĐLĐ Hợp đồng lao động HĐND Hội đồng nhân dân KD Kinh doanh KH Kế hoạch LĐ Lao động LĐLĐ Liên đoàn Lao động LĐTB&XH Lao động - Thương binh Xã hội NQD Ngoài quốc doanh NSNN Ngân sách Nhà nước SDLĐ Sử dụng lao động SXKD Sản xuất kinh doanh TTHC Thủ tục hành TH Thực UBND Ủy ban nhân dân v DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1 Tình hình đội ngũ cán bộ, cơng chức, viên chức BHXH huyện Đông Anh 34 Bảng 3.2 Tình hình thu BHXH bắt buộc giai đoạn 2014 – 2016 37 Bảng 3.3 Mô tả đối tượng mẫu điều tra 39 Bảng 4.1 Kết thu BHXH bắt buộc theo số đơn vị tham gia (2014-2016) 42 Bảng 4.2 Số đơn vị tham gia BHXH bắt buộc (2014-2016) 44 Bảng 4.3 Tỷ lệ đơn vị tham gia BHXH BB địa bàn huyện năm 2016 45 Bảng 4.4 Số đơn vị nợ BHXH giai đoạn (2014-2016) 46 Bảng 4.5 Số đơn vị số tiền nợ BHXH bắt buộc (2014-2016) 47 Bảng 4.6 Số đơn vị nợ BHXH từ tháng trở lên huyện Đông Anh (2014-2016) 48 Bảng 4.7 Số người tham gia số tiền thu BHXH BB ( 2014- 2016) 50 Bảng 4.8 Số lao động tham gia BHXH bắt buộc (2014-2016) 51 Bảng 4.9 Tỷ lệ lao động tham gia BHXH bắt buộc năm 2016 52 Bảng 4.10 Tình hình quỹ lương trích nộp BHXH (2014-2016) 54 Bảng 4.11 Tổng hợp mức lương thực tế mức lương đóng BHXH 56 Bảng 4.12 Số tiền nợ BHXH từ năm 2014 đến năm 2016 58 Bảng 4.13 Tình hình thực thu BHXH bắt buộc huyện Đông Anh (2014 - 2016) 60 Bảng 4.14 Tình hình tra, kiểm tra việc tham gia BHXH (2014-2016) 67 Bảng 4.15 Kết tra, kiểm tra việc tham gia BHXH (2014-2016) 67 Bảng 4.16 Kết điều tra vai trò tổ chức cơng đồn việc tham gia BHXH BB người lao động 69 Bảng 4.17 Đánh giá người lao động ý thức tuân thủ pháp luật BHXH chủ sử dụng lao động 72 Bảng 4.18 Kết điều tra lao động tham gia BHXH đơn vị 73 Bảng 4.19 Kết điều tra việc xây dựng thang lương, bảng lương đơn vị 74 Bảng 4.20 Kết điều tra mức lương đóng BHXH cho người lao động 75 Bảng 4.21 Đánh giá người LĐ mức độ ảnh hưởng phát triển hay suy thoái kinh tế đến việc tham gia BHXH 82 vi DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 3.1 Cơ cấu tổ chức máy BHXH huyện Đông Anh 35 Sơ đồ 4.1 Quy trình thu BHXH BHXH huyện Đông Anh 64 vii DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 4.1 Tỷ trọng số tiền thu BHXH bắt buộc năm 2016 43 Biểu đồ 4.2 Tổng quỹ lương trích nộp BHXH giai đoạn (2014-2016) 55 Biểu đồ 4.3 Kết tham gia BHXH bắt buộc người lao động địa bàn huyện Đông Anh năm 2016 62 Biểu đồ 4.4 Kết tham gia BHXH bắt buộc đơn vị địa bàn huyện Đông Anh năm 2016 63 Biểu đồ 4.5 Mức độ hiểu biết BHXH người lao động 78 Biểu đồ 4.6 Tỷ lệ đạt so với kế hoạch số phải thu 79 viii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Trần Văn Thủy Tên luận văn: “Tăng cường quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc địa bàn huyện Đông Anh, Thành Phố Hà Nội” Ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 Cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Bảo hiểm xã hội sách lớn Đảng Nhà nước, trụ cột hệ thống An sinh xã hội nước ta Bảo hiểm xã hội có vai trò quan trọng người lao động Đông Anh huyện ngoại thành Thành phố Hà Nội, tốc độ phát triển kinh tế xã hội cao, dân số lực lượng lao động lớn Tuy nhiên, số đơn vị số lao động tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp; Tỷ lệ nợ Bảo hiểm xã hội lớn thời gian nợ kéo dài Nghiên cứu thực sở đánh giá thực trạng quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc địa bàn huyện Đông Anh, Thành phố Hà Nội; phân tích yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc; đề xuất số giải pháp tăng cường quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc địa bàn huyện Đông Anh, Thành phố Hà Nội thời gian tới Ngoài số liệu thứ cấp thu thập từ báo cáo kết công tác quan Bảo hiểm xã hội huyện Đông Anh quan liên quan, nghiên cứu tiến hành điều tra vấn 30 đơn vị chủ sử dụng lao động, 100 người lao động tham gia Bảo hiểm xã hội 07 lãnh đạo cán quan Bảo hiểm xã hội huyện Đông Anh Phương pháp phân tích số liệu, Phương pháp thống kê mơ tả, Phương pháp thống kê so sánh Phương pháp thang đo Likert phương pháp chủ yếu sử dụng nghiên cứu Kết nghiên cứu cho thấy, số tiền thu, số lao động số đơn vị tham gia Bảo hiểm xã hội tăng lên hàng năm so với thực tế cịn thấp Tính đến hết năm 2016 có 1.250 tổng số 3.304 đơn vị hoạt động đóng Bảo hiểm xã hội bắt buộc cho người lao động, chiếm tỷ lệ 37,83% số phải đơn vị tham gia Số lao đông tham gia 33.965 người tổng số 87.063 đối tượng phải đóng tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định chiếm tỷ lệ 39,01% lao lao động phải tham gia Bên cạnh đó, nhiều đơn vị tham gia nợ tiền Bảo hiểm xã hội với số tiền lớn thời gian nợ kéo dài Năm 2014 có 401 đơn vị nợ tiền Bảo hiểm xã hội bắt buộc (trong thời gian nợ từ tháng trở lên có 281 đơn vị), số tiền đơn vị nợ 66,96 tỷ đồng; Năm 2015 có 447 đơn vị nợ tiền Bảo hiểm xã hội bắt buộc (trong thời ix đơn vị sử dụng lao động kịp thời, sâu sát, hiệu Từ giúp đơn vị sử dụng lao động chấp hành tốt sách lao động BHXH - Phải xây dựng chế, sách khen thưởng kịp thời đơn vị thực tốt chế độ sách BHXH cho người lao động góp phần tạo động lực thúc đẩy đơn vị tham gia tốt - Phải xử phạt thật nghiêm, kể truy cứu trách nhiệm hình doanh nghiệp, chủ doanh nghiệp trốn đóng BHXH, chây ỳ nợ đọng BHXH để có sức răn đe tránh để đơn vị coi việc trốn BHXH, nợ BHXH chuyện bình thường, khơng phải chịu trách nhiệm - Xây dựng biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp thật gắp khó khăn việc tham gia BHXH cho người lao động 4.3.2.3 Nhóm giải pháp người lao động Ngươi lao động chủ thể quan trọng sách BHXH Người lao động gia đình củ họ đích đến cuối sách BHXH Do đó, thực sách để mở rộng đối tượng tham gia, thu hồi nợ đọng BHXH mục đích cuối để đảm bảo quyền lợi hợp pháp chế độ BHXH cho người lao động Người lao động chủ thể quan trọng quản lý thu BHXH Do đó, để mở rộng phát triển đối tượng tham gia BHXH, cần thực giải pháp sau: - Đẩy mạnh tuyên truyền cho người lao động hiểu chế độ, sách BHXH Qua chế độ, sách mà NLĐ thụ hưởng, họ thấy việc tham gia BHXH có ích cho thân gia đình tương lai, từ họ tích cực tham gia địi hỏi quyền lợi Như vậy, cần phải xác định xác lợi ích mà BHXH mang lại cho NLĐ kích thích NLĐ đấu tranh giành quyền lợi mình, buộc chủ SDLĐ phải thực trích nộp BHXH - Thực cắt giảm thủ tục hành chính; Mẫu biểu để người lao động kê khai tham gia BHXH phải đơn giản dễ hiểu để người lao động dễ dàng thực tham gia BHXH - Cơ quan BHXH phải giải nhanh chóng, kịp thời chế độ BHXH cho người lao động, tạo niềm tin cho người lao động tham gia BHXH - Cơ quan BHXH không cập nhật thường xuyên liệu nhân thân 89 người lao động Từ xây dựng dự liệu BHXH đồng toàn quốc để quản lý người tham gia tốt - Cơ quan có thẩm quyền cấp thường xuyên thực đối thoại với người lao động, người lao động khu công nghiệp, người lao động làm việc doanh nghiệp ngồi quốc doanh để tun truyền lợi ích việc tham gia BHXH người lao động, bên cạnh lắng nghe tâm tư, nguyện vọng, khó khăn người lao động tham gia BHXH Từ có biện pháp khắc phục kịp thời Tránh để tình trạng người lao động khơng hiểu sách BHXH, khơng tham giam BHXH Ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi, sống thân người lao động gia đình họ - Phối hợp với quan liên quan rà sốt số lao động mức lương phải đóng đơn vị để yêu câu đơn vị thực đóng đầy đủ BHXH cho người lao động, tiền lương đóng BHXH với mức lương người lao động Đảm bảo quyền lợi người lao động thụ hưởng chế độ BHXH 4.3.2.4 Nhóm giải pháp quan BHXH BHXH huyện Đông Anh chủ thể quản lý thu BHXH bắt buộc địa bàn huyện Để đảm bảo việc thu đối tượng, thu đủ mức tiền lương quan BHXHX phải thực đồng giải pháp sau: - Phải đổi công tác xây dựng kế hoạch thu BHXH bắt buộc Lập kế hoạch có ý nghĩa vơ quan trọng quản lý Nó định đến thành công hay không thành công nhiệm vụ quan, đơn vị Thực trạng năm vừa qua BHXH huyện Đông Anh công tác lập kế hoạch không quan tâm, kế hoạch lập không sát với thực tế Mặc dù, BHXH huyên Đông Anh thu hoàn thành so với kế hoạch giao, so với thực tế số thực chưa cao, nhiều đơn vị người lao động chưa tham gia BHXH bắt buộc, số nợ BHXH bắt buộc hàng năm mức cao Do đó, BHXH huyện Đơng Anh phải khắc phục tình trạng lập kế hoạch không sát với thực tế Phải xây dựng kế hoạch sát với tiềm khả thực để có sở, động lực thực nhiệm vụ thu BHXH địa bàn; Tăng cường phát triển đối tượng tham gia, giảm số nợ BHXH xuống mức thấp 90 - Phải xây dựng cụ thể, chi tiết kế hoạch công tác cán thu, theo tháng, theo quý Xác định phân loại đơn vị nợ đọng BHXH, đơn vị chưa đóng đủ số lao động mức lương người lao động để có sở đôn đốc thu hồi nợ đọng BHXH, phát triển đối tượng tham gia - Thực tự rà soát, phối hợp với đơn vị liên quan như: Chi cục Thuế huyên, Chi cục thống kế, Phòng LĐ-TBHX, Phòng tài kế hoạch để xác định số đơn vị, số đối tượng chưa tham gia BHXH Từ xây dựng kế hoạch phát triển mở rộng đối tượng tham gia - Đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính, cơng khai minh bạch thủ tục hành thực sách BHXH - Thực rà soát thủ tục hồ sơ, đăng ký tham gia BHXH để loại bỏ thủ tục rườm rà, phức tạp, không cần thiết; đảm bảo thủ tục đơn giản, dễ thực hiện, giảm thời gian thao tác - Thường xuyên thông báo số tiền phải nộp đốc thu đơn vị sử dụng lao động nợ đọng BHXH địa bàn - Thực ứng dụng tin học hố q trình đăng ký, quản lý đối tượng, cơng tác quản lý thu, trích nộp BHXH Cần có kết nối với đơn vị sử dụng lao động để thuận tiện cho trình khai báo, đăng ký quản lý đối tượng tham gia BHXH, quản lý cơng tác thu, trích nộp BHXH; giảm thời gian chi phí lại, tạo thuận tiện, giảm phiền hà không cần thiết cho tổ chức cá nhân - Nâng cao trình độ, ý thức trách nhiệm thái độ phục vụ đối tượng tham gia cán quan BHXH Tổ chức lớp tập huấn nghiệp vụ, trao đổi kinh nghiệm với quan BHXH khác để biện pháp quản lý thu BHXH tốt - Thường xuyên quán triệt nội quy, quy chế Ngành, quan cán bộ, công chức, viên chức ngành BHXH trình thực thi nhiệm vụ; thực kiểm tra, kiểm tra đột xuất để kịp thời chấn chỉnh, xử lý thích đáng cán gây khó khăn, nhũng nhiễu q trình thực thi nhiệm vụ, tạo điều kiện đảm bảo thuận tiện cho tổ chức, cá nhân đến giao dịch - Tăng cường cơng tác kiểm tra, kiểm sốt để kịp thời giải vướng mắc, tồn đọng; xử lý nghiêm tập thể, cá nhân vi phạm để ách tắc khâu công việc, đặc biệt việc thẩm định hồ sơ xét duyệt hưởng chế độ BHXH, cấp sổ BHXH, chốt sổ BHXH… 91 - Bố trí, xếp cán phù hợp với lực chuyên môn để phát huy mặt mạnh nhằm mục đích nâng cao hiệu cơng tác - Thực xử lý nghiêm cán có hành vi vi phạm trình thực nhiệm vụ - Tăng cường cơng tác tun truyền, phổ biến sách, pháp luật BHXH Kịp thời thông tin bổ sung sách BHXH có thay đổi đến người cá nhân tổ chức đìa bàn huyện - Chủ động tham mưu để Thường trực Huyện ủy, UBND huyện ban hành văn đạo tuyên truyền, phát triển đối tượng tham gia BHXH địa bàn huyện đồng thời giao trách nhiệm cho UBND xã việc phối hợp đạo tuyên truyền phát triển đối tượng tham gia BHXH địa bàn - Phối hợp chặt chẽ với Liên đoàn lao động huyện Đơng Anh để thực khởi kiện tịa án nhân dân với đơn vị cố tình vi phạm luật BHXH, đơn vị nợ BHXH với số tiền lớn, thời gian nợ kéo dài - Đối với cấp huyện: Cần có đạo liệt, xây dựng kế hoạch tuyên truyền phổ biến sách pháp luật BHXH, tuyến sở nên việc nắm bắt, cập nhật thông tin kịp thời, hiệu Tập trung phối hợp với hệ thống đài phát huyện, đài truyền xã, phường, thị trấn, lồng ghép tuyên truyền phổ biến hội nghị, họp chi bộ, họp thơn, hội, đồn thể… BHXH cấp huyện tổ chức hội nghị tuyên truyền tập huấn chun mơn, nghiệp vụ có thay đổi, bổ sung, điều chỉnh; thường xuyên cử cán chuyên quản thu BHXH xuống đơn vị nắm bắt tình hình, trao đổi, giải đáp kiến nghị, hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ… - Khen thưởng, động viên kịp thời, thích đáng tập thể, cá nhân có nhiều thành tích thực thi nhiệm vụ; đề bạt, bổ nhiệm cá nhân xuất sắc vào chức danh quản lý tương ứng, tạo động lực phấn đấu, thi đua thực nhiệm vụ Bên cạnh đó, phát hiện, xử lý, kỷ luật nghiêm minh tập thể, cá nhân vi phạm, tạo răn đe, phòng ngừa 92 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 KẾT LUẬN Bảo hiểm xã hội sách quan trọng Đảng Nhà nước, sau 60 năm thực sách BHXH, đặc biệt từ thực cải cách kinh tế với việc chuyển đổi kinh tế hành bao cấp sang kinh tế thị trường định hướng XHCN với nhiều thành phần kinh tế Đi với phát triển kinh tế lớn mạnh không ngừng hệ thống an sinh xã hội, đặc biệt sách BHXH đổi mới; sách BHXH phát huy vai trò trụ cột hệ thống an sinh xã hội, góp phần tích cực vào việc ổn định an ninh, xã hội, thực mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công văn minh” Trên sở lý luận đánh giá thực trạng quản lý thu BHXH bắt buộc BHXH huyện Đông Anh cho thấy: Trong năm qua, Bảo hiểm Xã hội huyện Đông Anh đạt nhiều thành tích thực cơng tác thu BHX BHXH số đơn vị số lao động tham gia BHXH ngày tăng cao, số thu BHXH không ngừng lớn mạnh… Tuy nhiên, so với tiềm thực tế địa phương tỷ lệ đạt cịn thấp; cịn tình trạng trốn tránh tham gia BHXH, đóng khơng đủ số người, mức đóng thấp, nợ đọng, trây ỳ kéo dài Tính đến hết năm 2016 có 37,83 % số đơn vị đóng BHXH bắt buộc cho 39,01% số lao động thuộc diện phải tham gia BHXH địa bàn huyện Đông Anh Số tiền nợ đọng BHXH tính hết năm 2016 làm 76.092 triệu đồng chiếm 17,75% số phải thu Việc tỷ lệ đơn vị số lao động tham gia BHXH bắt buộc thấp, số nợ BHXH bắt buộc cao gây tình trạng thất thu quỹ BHXH ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi người lao động tình hình an ninh, trị, xã hội phát triển kinh tế địa phương Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu BHXH bắt buộc địa bàn huyện Đơng Anh xuất phát từ nhiều phía như: Từ phía chủ sử dụng lao động khơng muốn tham gia BHXH bắt buộc cho người lao động; Từ phía phận không nhỏ người lao động chưa nắm rõ chế độ, sách BHXH nên khơng muốn tham gia; Từ phía quan BHXH chưa thực đẩy mạnh biện pháp phát triển đối tượng, Đến chế sách, pháp luật cịn lỏng lẻo, chưa có chế tài xử phạt đủ mạnh hành vi trốn đóng BHXH 93 Trước thực trạng đó, cần phải có giải pháp tích cực tăng cương quản lý thu BHXH bắt buộc địa bàn huyện Đông Anh, giúp người lao động không yếu tố vật chất mà động lực tinh thần để người lao động ổn định sống, yên tâm làm việc, phát huy tối đa lực công tác thân Đề tài đề xuất số giải pháp bản: Cơ quan BHXH huyện Đông Anh phải thay đổi công tác xây dựng kế hoạch thu BHXH, kế hoạch xây dựng phải sát với thực tế; Thực giải pháp nhằm quản lý đối tượng tham gia theo hệ thống để có sở triển khai nhiệm vụ phát triển đối tương, thu đúng, thu đủ; Tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật BHXH để chủ sử dụng lao động, người lao động hiểu rõ lợi ích tham gia BHXH bắt buộc, đồng thời hiểu quyền lợi trách nhiệm mình; Cơ quan BHXH phải thường xuyên đổi mới, cải cách thủ tục hành lĩnh vực BHXH để tạo thuận lợi cho cá nhân tổ chức tham gia BHXH; Đội ngũ bộ, công chức viên chức ngành BHXH khơng ngừng nâng cao trình độ chuyên viên nghiệp vụ, ý thức trách nhiệm thái độ phục vụ để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giao; Tăng cường công tác tra, kiểm tra để kịp thời xử lý trường hợp vi phạm pháp luật BHXH 5.2 KIẾN NGHỊ 5.2.1 Các cấp, ngành - Điều chỉnh, sửa đổi quy định tiền lương, tiền cơng đóng BHXH bắt buộc theo hướng mức thu BHXH tính tổng thu nhập hàng tháng người lao động bao gồm khoản tiền lương phụ cấp thực lĩnh - Nâng mức xử phạt lĩnh vực BHXH dự thảo Luật Xử lý vi phạm hành lên mức 300 triệu đồng Trên sở sửa đổi, bổ sung Nghị định số 95/2013/NĐ-CP ngày 22/8/2013 Chính phủ theo hướng nâng mức xử phạt tiền hành vi khơng đóng, đóng khơng đầy đủ mức 20% số tiền nợ BHXH, tối đa mức 300 triệu đồng tăng mức tiền lãi phạt chưa đóng, chậm đóng BHXH lên mức ngang với mức lãi suất cho vay ngân hàng thương mại - Bổ sung Bộ Luật Hình tội danh chiếm dụng quỹ BHXH người đứng đầu quan, tổ chức SDLĐ có thu BHXH NLĐ khơng đóng, bị xử lý hành tiếp tục vi phạm rút giấy phép kinh doanh 94 - Ngân hàng Nhà nước đạo ngân hàng thương mại thực nghiêm túc việc trích tiền từ tài khoản doanh nghiệp nợ BHXH để đóng BHXH theo quy định Thơng tư liên tịch số 03/2008/TTLT-BTCBLĐTBXH-NHNN trích từ tài khoản tiền gửi người SDLĐ mở ngân hàng để nộp BHXH - Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đạo Tổ chức Cơng đồn cấp, đặc biệt Cơng đồn đơn vị sử dụng lao động, Cơng đồn Khu Cơng nghiệp, tích cực bảo vệ quyền lợi người lao động theo quy định pháp luật, việc đóng BHXH bắt buộc cho người lao động - Tòa án nhân dân tối cao: Ban hành văn hướng dẫn công tác xét xử vụ án vi phạm Luật BHXH để án cấp thực hiện; đạo án nhân dân cấp giải nhanh, dứt điểm vụ án nợ đọng BHXH - Bộ LĐ-TBXH chủ trì phối hợp với Bộ Giáo dục Đào tạo nghiên cứu, đưa vào chương trình giảng dạy trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp dạy nghề mơn học sách BHXH NLĐ nhằm trang bị cho học sinh, sinh viên kiến thức, nhận thức quyền lợi tham gia BHXH trước họ làm việc thức - Xây dựng chế tài tháo gỡ cho đơn vị thực gặp khó khăn, đơn vị mà Ngân sách nhà nước nợ, chưa toán Để đảm bảo quyền lợi đơn vị người lao động - Gắn trách nhiệm cấp ủy, quyền việc thực sách BHXH cho người lao động địa phương, đơn vị 5.2.2 Ủy ban nhân dân huyện Đông Anh - Quan tâm, đạo ngành LĐ-TBXH, Tài chính, Liên đoàn Lao động, Thanh tra Nhà nước phối hợp chặt chẽ với quan BHXH để thực tốt sách BHXH địa bàn, tập trung vào phát triển đối tượng tham gia BHXH, giải nợ đọng nhằm bảo vệ quyền lợi người lao động - Có chế khen thưởng cụ thể đơn vị thực tốt chế độ, sách BHXH cho người lao động nhằm động viên, khuyến khích người sử dụng lao động NLĐ tích cực tham gia thực tốt quyền nghĩa vụ BHXH Tiếp tục đưa nội dung tham gia BHXH đơn vị vào tiêu chí bình xét danh hiệu thi đua địa bàn huyện 95 - Thực giao xây dựng kế hoạch, chương trình hành động để mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc Coi nhiệm vụ trọng tâm huyện - Thường xuyên đối thoại, tọa đàm với doanh nghiệp địa bàn để năm bắt tâm tư, nguyên vọng kiến nghị đơn vị, có giải pháp hỗ trợ kịp thời lĩnh vực có lĩnh vực BHXH - Thành lập Tổ Công tác liên ngành thực công tác xử lý nợ đọng, phát triển đối thương tham gia BHXH bắt buộc 5.2.3 Kiến nghị BHXH Thành phố Hà Nội Tăng cường sở vật chất kỹ thuật đặc biệt hệ thống máy tính để giúp cán giải chế độ lưu trữ hồ sơ cách thuận tiện Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức chuyên trách, chuyên sâu lĩnh vực tra, kiểm tra, nhằm đảm bảo công tác tra BHXH đạt hiệu Hàng quý cần tổ chức kiểm tra đột xuất số đơn vị để xem xét đối chiếu danh sách LĐ thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc có NSDLĐ đăng ký tham gia hay không Xây dựng giao kế hoạch cho quận, huyện, thị xã địa bàn Thành phố sát với thực tế, tiềm để tạo động lực thúc đẩy đơn vị cố gắng phấn đấu quản lý thu BHXH; mở rộng phát triển nhanh đối tượng tham gia BHXH bắt buộc; giảm tỷ lệ nợ đọng BHXH Thường xuyên mở lớp tập huấn nhằm nâng cao trình độ nghiệp vụ cho bộ, viên chức toàn ngành BHXH Thành phố Hà Nội Các giải pháp đề luận văn nhằm tạo điều kiện cho người lao động, quan tổ chức thực đầy đủ quyền nghĩa vụ mình, thực việc "Sống làm việc theo Hiến pháp Pháp luật" 96 TÀI LIỆU THAM KHẢO Bảo hiểm xã hội huyện Đông Anh (2014) Báo cáo tổng hợp tình hình thu BHXH năm 2014 Bảo hiểm xã hội huyện Đông Anh (2014) Báo cáo Tổng kết công tác năm 2014 Bảo hiểm xã hội huyện Đông Anh (2015) Báo cáo tổng hợp tình hình thu BHXH năm 2015 Bảo hiểm xã hội huyện Đông Anh (2015) Báo cáo Tổng kết công tác năm 2015 Bảo hiểm xã hội huyện Đơng Anh (2016) Báo cáo tổng hợp tình hình thu BHXH năm 2016 Bảo hiểm xã hội huyện Đông Anh (2016) Báo cáo Tổng kết công tác năm 2016 Bảo hiểm xã hội Việt Nam (2008) Quyết định số 1333/QĐ-BHXH, ngày 21/2/2008, sửa đổi, bổ sung số điểm Quyết định số 902/QĐ-BHXH ngày 26/6/2007 quy định quản lý thu BHXH, BHYT bắt buộc BHXH Quận Cầu Giấy (2016) Đánh giá kết công tác quản lý thu BHXH bắt buộc địa bàn quận BHXH Quận Hoàng Mai (2016) Đánh giá kết công tác quản lý thu BHXH bắt buộc địa bàn quận 10 Bộ LĐ-TBXB (2007) Thông tư số 03/2007/TT-BLĐTBXH ngày 30/01/2007 hướng dẫn thực số điều Nghị định số 152/2006/NĐ-CP ngày 22 tháng 12 năm 2006 Chính phủ hướng dẫn số điều Luật BHXH BHXH bắt buộc 11 Chính phủ (2006) Nghị định số 152/2006/NĐ-CP ngày 22/12/2006 hướng dẫn số điều Luật bảo hiểm xã hội BHXH bắt buộc 12 Chính phủ (2013) Nghị định số 95/2013/NĐ-CP ngày 22/8/2013 quy định xử phạt vi phạm hành lĩnh vực BHXH 13 Chính phủ (2015) Nghị định số 122/2015/NĐ-CP ngày 14/11/2015 Quy định mức lương tối thiểu vùng người lao động 14 Chính phủ (2016) Nghị định số 01/2016/NĐ-CP ngày 01/01/2016 Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cấu tổ chức Bảo hiểm xã hội Việt Nam 15 Chính phủ (2016) Nghị định số 47/2016/NĐ-CP ngày 26/05/2015 Quy định mức lương sở cán bộ, công chức, viên chức lực lương vũ trang 16 Chính phủ (1961) Nghị định số 218/CP ngày 27/12/1961, Điều lê tạm thời BHXH công nhân , viên chức nhà mước, 97 17 Chính phủ (1995) Nghị đình số 12/CP ngày 26/01/1995, Điều lệ BHXH 18 Chính phủ (1995) Nghị định số 45/CP ngày 15/01/2995, Điều lệ BHXH sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sỹ quan, binh sỹ QĐND CAND 19 Chính phủ (1995) Nghị định số 19/CP ngày 16/02/1995, Thành lập BHXH Việt Nam 20 Chính phủ (2014) Hệ thống quản lý chất lương theo tiêu chuẩn quốc gia 21 Dương Xuân Triệu (2000), Cơ sở khoa học hồn thiện quy trình quản lý thu Bảo hiểm xã hội, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp 22 Nguyễn Thị Ngọc Huyền, Đoàn Thị Thu Hà, Đỗ Thị Hải Hà (2013), Giáo trình quản lý học, Nhà xuất Đại học kinh tế quốc dân Hà Nội 23 Đảng cộng sản Việt Nam (2011) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lầm thức XI 24 Đỗ Văn Sinh (2005) Hoàn thiện quản lý quỹ BHXH Việt Nam, Luận án tiến sỹ kinh tế 25 Nguyễn Văn Châu (1996) Thực trạng quản lý thu BHXH biện pháp nhằm nâng cao hiệu cơng tác thu 26 Phịng LĐTB xã hội huyện Đông Anh (2014) Thống kê tình hình lao động địa bàn huyện Đơng Anh năm 2014 27 Phịng LĐTB xã hội huyện Đơng Anh (2015) Thống kê tình hình lao động địa bàn huyện Đơng Anh năm 2015 28 Phịng LĐTB xã hội huyện Đơng Anh (2016) Thống kê tình hình lao động địa bàn huyện Đông Anh năm 2016 29 Quốc hội (2007) Luật bảo hiểm xã hội, NXB Lao động - Xã hội, Hà Nội 30 Quốc hội (2014) Luật bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 31 Quyết định số 902/QQĐ-BHXH ngày 26/06/2007 Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam ban hành quy định quản lý thu BHXH, BHYT; quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT 32 Quyết định số 2777/QĐ-BHXH ngày 29/12/2016 Bảo hiểm xã hội thành phố Hà Nội việc thực nghiệp vụ công tác thu BHXH, BHYT, BHTN; quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT 33 Quyết định số 959/QĐ - BHXH ngày 09/09/2015 Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam ban hành quy định quản lý thu BHXH, BHYT; quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT 34 Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) (1952) Công ước 102 35 Từ điển bách khoa Việt Nam (2003), Nhà xuất từ điển bách khoa Hà Nội 36 Trần Văn Hoan (2013) Quản lý thu BHXH địa bàn Thành phố Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ kinh tế 98 Phụ lục PHIẾU KHẢO SÁT (Đối tượng: người lao động) Phần I: Thông tin cá nhân : - Họ tên người trả lời vấn - Điện thoại Email: - Đơn vị công tác Phần II: Phần trả lời câu hỏi: Hãy đánh dấu ( x ) vào ô vng bạn chọn Câu hỏi 1:Ơng/ Bà đối tượng sau đây? Vui lòng đánh dấu (X) vào ô trống Là người lao động làm thuê có hợp đồng lao động từ tháng trở lên Là cán bộ, công chức, viên chức, công nhân quốc phịng, cơng nhân cơng an Là người lao động làm th có HĐLĐ tháng khơng có HĐLĐ Là người tự kinh doanh Đối tượng khác vui lòng ghi rõ Câu hỏi 2: Theo Ông/ Bà, Các yếu tố sau có ảnh hưởng đến việc tham gia BHXH người lao động? Vui lòng khoanh trịn lựa chọn Khơng ảnh hưởng, Có ảnh hưởng, Ảnh hưởng nhiều TT Yếu tố MỨC ĐỘ ĐÁNH GIÁ Hệ thống pháp luật bảo hiểm xã hội Sự phát triển hay suy thoái kinh tế 3 Ý thức tuân thủ pháp luật bảo hiểm xã hội đơn vị sử dụng lao động Sự hiểu biết nhận thức người lao động bảo hiểm xã hội Lòng tin người dân cam kết bảo đảm quyền lợi họ 3 Mức thu tỷ lệ thu BHXH Các yếu tố khác ( xin vui lòng nêu rõ)… 99 Câu hỏi 3: Ơng/Bà có hiểu rõ BHXH hay khơng? Vui lịng đánh dấu (X) vào ô trống Hiểu rõ Hiểu Khơng hiểu Câu hỏi 4: Theo Ơng/Bà Cơng đồn tổ chức trị có ảnh hưởng đến việc tham gia BHXH người lao động? Vui lòng đánh dấu (X) vào trống Ảnh hưởng nhiều Có ảnh hưởng Không ảnh hưởng Đông Anh , ngày … tháng … năm 2016 Người vấn 100 Phụ lục PHIẾU KHẢO SÁT Tình hình thực sách lao động BHXH Nhằm phục vụ cho nghiên cứu đề tài : "Tăng cường quản lý thu BHXH bắt buộc địa bàn huyện Đông Anh, TP Hà Nội”, với mục đích tìm hiểu khó khăn, vướng mắc q trình thực sách BHXH, từ đưa giải pháp nhằm giúp đỡ, tháo gỡ cho người lao động, người sử dụng lao động q trình thực thi sách BHXH, đảm bảo quyền, lợi ích nghĩa vụ bên tham gia BHXH theo quy định Bộ Luật Lao động Luật BHXH Chúng tiến hành khảo sát số đối tượng địa bàn huyện Đông Anh, TP Hà Nội Rất mong nhận cộng tác tham gia ý kiến đơn vị Chúng đảm bảo thơng tin giữ bí mật dùng phục vụ tư vấn cho doanh nghiệp trình thực thi pháp luật lao động theo quy định I THÔNG TIN CHUNG VỀ DOANH NGHIỆP Tên doanh nghiệp: Ngày thành lập: Địa chỉ: Loại hình doanh nghiệp: Cơng ty TNHH Doanh nghiệp tư nhân Công ty cổ phần HKD cá thể, tổ hợp tác DN có vốn ĐTNN Khác Lĩnh vực sản xuất kinh doanh Sản xuất Thương mại Dịch vụ II TÌNH HÌNH LAO ĐỘNG, TIỀN LƯƠNG, BHXH A Tình hình sử dụng lao động Tổng số lao động làm việc đơn vị: người Tổng số lao động ký HĐLĐ: người Trong đó: HĐLĐ 03 tháng: .người HĐLĐ 03 tháng: người 101 Khác Tình hình đăng ký sử dụng lao động: Đã đăng ký Chưa đăng ký Tình hình xây dựng hệ thống thang bảng lương Đã xây dựng Chưa xây dựng B Tình hình thực chế độ BHXH Tình hình tham gia BHXH: Đang tham gia Chưa tham gia Thời điểm bắt đầu tham gia BHXH: Tháng năm Số lao động tham gia BHXH: người Lý chưa tham gia ngừng tham gia BHXH: Chưa quan Nhà nước tuyên truyền BHXH Thủ tục tham gia BHXH khó khăn, phức tạp Chế độ, sách BHXH cịn bất hợp lý Tham gia BHXH làm giảm lợi nhuận đơn vị Thái độ phục vụ nhân viên ngành BHXH Mức phạt thấp, không bị phạt chậm nộp, chế tài chưa đủ mạnh Tỷ lệ đóng doanh nghiệp cao Khác Nắm bắt đơn vị chế độ sau tham gia BHXH: Hưu trí Trợ cấp ốm đau Trợ cấp thai sản Trợ cấp TNLĐ Trợ cấp BNN Tử tuất Trợ cấp lần Tất chế độ Khơng biết Thái độ phục vụ nhân viên ngành BHXH: Ân cần, chu đáo Bình thường Thiếu thiện cảm Đánh giá loại chế độ BHXH nay: Tốt Khá Trung bình Đóng BHXH cho NLĐ theo phương án sau đây: Tổng thu nhập Lương NLĐ Mức lương tối thiểu chung Khác………….………… C Một số đề xuất quan chức Xây dựng chế độ BHXH hợp lý 102 Kém Đẩy mạnh CCHC, giảm bớt bảng biểu, thủ tục hành Có chế tài xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân vi phạm; có sách khen thưởng, động viên khuyến khích tổ chức, cá nhân thực tốt sách BHXH tạo công đơn vị việc thực chế độ, sách BHXH Tăng cường cơng tác tun truyền, tập huấn chế độ, sách BHXH Cung cấp kịp thời thông tin liên quan Đẩy mạnh ứng dụng CNTT, dùng thẻ điện tử thay sổ BHXH, cung cấp phần mềm cho doanh nghiệp khai báo, đăng ký tham gia BHXH Định kỳ (tháng, quý) đến doanh nghiệp hỗ trợ mặt nghiệp vụ giải phát sinh, vướng mắc Ý kiến khác: Trân trọng cảm ơn quý doanh nghiệp tham gia ý kiến 103 ... trạng quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc địa bàn huyện Đơng Anh, Thành phố Hà Nội; phân tích yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc; đề xuất số giải pháp tăng cường quản lý thu. .. triển Bảo hiểm xã hội huyện Đông Anh Bảo hiểm xã hội huyện Đông Anh thu? ??c Bảo hiểm xã hội Thành phố Hà Nội thành lập theo định số: 01/QĐ-TCCB ngày 12/7/1995 Giám đốc BHXH Thành phố Hà Nội sở... trạng quản lý thu BHXH bắt buộc huyện Đông Anh, Thành phố Hà Nội - Phân tích yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu BHXH bắt buộc địa bàn huyện Đông Anh, Thành phố Hà Nội - Đề xuất số giải pháp tăng cường