BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH NGUYỄN TỪ NHU TÁC ĐỘNG CỦA ĐA DẠNG HÓA VÀ CẠNH TRANH ĐẾN ỔN ĐỊNH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI: NGHIÊN CỨU TẠI VIỆT NAM Chuyên ngành: Tài – Ngân hàng Mã số: 93.40.201 TĨM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ TP Hồ Chí Minh, năm 2019 Cơng trình hồn thành tại: Trường đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Trầm Thị Xuân Hương PGS.TS Võ Xuân Vinh Phản biện 1: Phản biện 2: Phản biện 3: Luận án bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp trường tại……………………………………… Vào hồi ……giờ…….ngày……tháng……năm…… Có thể tìm hiểu luận án thư viện: DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN TT Tên báo Năm Tên tạp chí Ảnh hưởng đa dạng hóa địa lý đến hiệu kinh doanh ngân Công nghệ Ngân hàng, 2018 hàng thương mại Việt số 144, tháng năm 2018 Nam Nghiên cứu tác động cạnh tranh đến ổn định ngân hàng thương 2018 Nghiên cứu Tài – Marketing, tháng 4/2018 mại Việt Nam The Impact of competition on diversification in commercial banks: New evidence from Vietnam International Conference 2018 on Acounting and Finance (ICOAF 2018) TT Tên báo Năm Tên tạp chí Hội thảo “Giải pháp huy động nguồn lực nhằm phát huy chế đặc thù Các yếu tố tác động đến để đầu tư phát triển kinh ổn định NHTM Việt Nam – Bài học kinh nghiệm ngân tế - xã hội”, tháng 2018 9/2018 Ban kinh tế Ngân sách HĐND TP hàng địa bàn HCM Viện Nghiên TP.HCM cứu phát triển TP HCM ISBN: 978-604971-548-8 Hội thảo “Vận dụng chế đặc thù để phát triển Đánh giá mức độ cạnh nâng cao lực tranh hệ thống ngân cạnh tranh doanh nghiệp hàng thương mại Việt 2018 TP Hồ Chí Minh”, Nam: Cách tiếp cận tháng thời kỳ hội nhập Nghiên cứu phát triển 12/2018 Viện TP HCM ISBN:978604-791-996-3 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU 1.1 Đặt vấn đề Hoạt động ngân hàng ảnh hưởng trực tiếp đến ổn định tiền tệ quốc gia Đứng trước thách thức hội nhập, hầu hết quốc gia giới thừa nhận cạnh tranh môi trường tạo động lực thúc đẩy kinh tế phát triển Để nâng cao hiệu chiến lược cạnh tranh cần thiết phải đa dạng hóa (ĐDH) hoạt động kinh doanh sang hay nhiều lĩnh vực khác nhằm hạn chế phân tán rủi ro, tăng nguồn thu cho ngân hàng Tuy nhiên, thực tiễn từ trước đến tồn tranh luận trái chiều tác động cạnh tranh ĐDH đến ổn định tài hoạt động kinh doanh ngân hàng: liệu ĐDH cạnh tranh ngân hàng có dẫn đến mối đe dọa cho ổn định ngân hàng hay không? Và ba yếu tố xem xét hoàn cảnh, mơi trường thơng qua nảy sinh tác động khác Riêng Việt Nam, không nằm quy luật chung, bất ổn kinh tế gây nhiểu tổn thất không nhỏ cho hệ thống ngân hàng mặt Mức độ cạnh tranh ngân hàng trở nên gay gắt, thúc đẩy NHTM thay đổi phương thức hoạt động, ngày mở rộng phạm vi, ĐDH nguồn thu nhập để tiếp tục phát triển Gia tăng thu nhập chi phí, rủi ro tăng lên ảnh hưởng đến ổn định ngân hàng Như vậy, liệu ngân hàng có nên đánh đổi hội gia tăng thu nhập mức độ cạnh tranh với ổn định hoạt động hay không? Xuất phát từ tính cấp thiết ảnh hưởng ĐDH đến ổn định ngân hàng, cạnh tranh đến ổn định ngân hàng ảnh hưởng ĐDH cạnh tranh đến ổn định ngân hàng, luận án hướng đến việc làm rõ vấn đề hồn tồn thiết thực, có tầm quan trọng ảnh hưởng lớn, đóng góp cho việc đưa gợi ý sách để phát triển toàn diện ổn định hệ thống ngân hàng điều kiện cạnh tranh hội nhập quốc tế Đó lý tác giả chọn luận án “Tác động đa dạng hóa cạnh tranh đến ổn định ngân hàng thương mại: Nghiên cứu Việt Nam” 1.2 Mục tiêu nghiên cứu câu hỏi nghiên cứu Mục tiêu tổng quát: Mục tiêu chung luận án đánh giá tác động ĐDH cạnh tranh đến ổn định NHTM Việt Nam Đây chứng thực nghiệm quan trọng nhằm gợi ý giải pháp giúp hệ thống NHTM Việt Nam ngày phát triển ổn định Mục tiêu cụ thể: - Tác động ĐDH đến ổn định NHTM Việt Nam - Tác động cạnh tranh đến ổn định NHTM Việt Nam - Tác động ĐDH cạnh tranh đến ổn định ngân hàng NHTM Việt Nam Để đạt mục tiêu trên, luận án tập trung trả lời câu hỏi nghiên cứu: Tồn mối tương quan ĐDH, cạnh tranh đến ổn định ngân hàng nào? Tác động ĐDH đến ổn định NHTM Việt Nam nào? Tác động cạnh tranh đến ổn định ngân hàng NHTM Việt Nam? ĐDH cạnh tranh tác động đến ổn định NHTM Việt Nam nào? 1.3 Đối tượng nghiên cứu phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: ĐDH, cạnh tranh ổn định ngân hàng; tác động ĐDH cạnh tranh đến ổn định ngân hàng NHTM Việt Nam Phạm vi nghiên cứu: Luận án tiến hành liệu 28 NHTM Việt Nam khoảng thời gian từ năm 2006 đến 2017 1.4 Phương pháp nghiên cứu: Luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng với mơ hình hồi quy đa biến liệu bảng Ngoài ra, kết hợp phương pháp tổng hợp, thống kê mô tả 1.5 Ý nghĩa khoa học thực tiễn luận án Thứ nhất, thông qua việc nghiên cứu tác động ĐDH, cạnh tranh đến ổn định ngân hàng, luận án cung cấp khung lý thuyết tổng quan mối tương quan chiều ĐDH cạnh tranh đến ổn định ngân hàng Thứ hai, nghiên cứu mối tương quan chiều hay ngược chiều ĐDH, cạnh tranh ổn định ngân hàng NHTM Việt Nam Kết góp phần vào việc lựa chọn điều hành chiến lược ĐDH, cạnh tranh để mang đến ổn định cho hệ thống ngân hàng nước Thứ ba, xác định tầm quan trọng ĐDH sử dụng ĐDH công cụ đặc biệt trình hoạch định chiến lược cạnh tranh Trên sở góp phần giúp cho NHTM Việt Nam xây dựng phương hướng kinh doanh, bao gồm ĐDH, để đạt kết kinh doanh tốt Ngoài ra, dựa vào kết nghiên cứu này, giúp cho nhà quản trị ngân hàng nhà hoạch định sách rút kết luận gợi ý sách cần thiết bối cảnh kinh tế nay, góp phần đưa hệ thống NHTM nước ngày hoạt động hiệu quả, tăng cường sức mạnh cạnh tranh ổn định bền vững 1.6 Kết cấu luận án: Nội dung luận án gồm có năm phần cụ thể sau: Chương 1: Giới thiệu Chương 2: Cơ sở lý thuyết Chương 3: Phương pháp nghiên cứu Chương 4: Kết nghiên cứu thảo luận Chương 5: Kết luận gợi ý sách CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT Nội dung chương trình bày tổng quan sở lý thuyết vấn đề: ổn định ngân hàng, cạnh tranh đa dạng hóa Trong tảng lý thuyết xuất phát từ học thuyết kinh tế học nhiều nhà nhà kinh tế học John Maynard Keynes, Paul Samuelson, Milton Friedman, Fried von Hayek,… cho thấy vận hành kinh tế cần hướng đến ổn định kinh tế vĩ mô thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mục tiêu quan trọng quốc gia giới Các lý thuyết phần lớn tập trung vào yếu tố ổn định kinh tế tảng vững để ổn định hệ thống tài nói chung ngân hàng nói riêng khơng thể phủ nhận vai trị quan trọng sách tiền tệ Chính sách tiền tệ truyền dẫn qua kênh từ NHTM thị trường tài Các NHTM muốn tồn phát triển cần phải có chiến lược cạnh tranh ĐDH trước xu hướng phát triển kinh tế giới đại Ngân hàng trung ương sử dụng công cụ kinh vĩ mô điều chỉnh kinh tế trước cú sốc tài gây nên bất ổn kinh tế Tại thời điểm dẫn đến bất ổn tài ảnh hưởng đến việc ĐDH cạnh tranh ngân hàng Ngồi luận án tập trung phân tích khái niệm, đặc điểm ổn định ngân hàng, cạnh tranh, ĐDH nghiên cứu thực nghiệm nước ảnh hưởng ĐDH, cạnh tranh đến ổn định ngân hàng Trên sở đó, tác giả rút khe hở nghiên cứu luận án 2.1 Lý thuyết kinh tế 2.1.1 Lý thuyết ổn định kinh tế: Luận án trình bày lý thuyết kinh tế học liên quan đến ổn định kinh tế bao gồm:  Lý thuyết tiền tệ Keynes  Lý thuyết tiền tệ Tân cổ điển – Keynes (NeoKeynesiannism)  Lý thuyết tiền tệ Milton Friedman  Lý thuyết tiền tệ Trường phái Áo  Lý thuyết chu kỳ kinh doanh thực tân cổ điển 2.1.2 Lý thuyết ổn định tài Trên sở tiếp cận quan điểm kinh tế học ổn định kinh tế, luận án trình bày vấn đề ổn định tài thơng qua lý thuyết kinh tế sau:  Lý thuyết bất ổn tài trường phái Trọng tiền  Lý thuyết bất ổn tài trường phái Hậu Keynes  Lý thuyết bất ổn tài Minskin  Lý thuyết bất ổn tài Koo 2.2 Lý thuyết ổn định ngân hàng 2.2.1 Ổn định NHTM Lý thuyết ổn định tài thật nghiên cứu bất ổn tài kinh tế Hyman P.Minskiy người đưa lý thuyết bất ổn tài khái niệm “Khoảng khắc Minsky – Minsky moment”, tức thời điểm kinh tế chuyển đổi từ trạng thái ổn định sang trạng thái khủng hoảng Nguyên nhân xuất phát từ kinh tế, cụ thể cấu trúc nợ hệ thống tài thái độ nhà đầu tư việc hình thành, trì làm phá sản cấu trúc nợ Xuất phát từ lý thuyết ổn định tài chính, ổn định ngân hàng xem xét khía cạnh ổn định tài hoạt động ngân hàng “là việc ngân hàng hoạt động có hiệu quả, có khả ứng phó tốt tác động bên bên ngoài, tương lai, đặc biệt cú sốc 13 ngân hàng xem xét tiềm lực vốn, người công nghệ để hoạt động ĐDH thực hiệu quả, tạo thêm lợi nhận đủ bù đắp chi phí bỏ Tuy nhiên, tồn quan điểm trái chiều cho ĐDH không mang lại lợi ích cho ngân hàng mà cịn làm ngân hàng trở nên bất ổn Lập luận phân tích chi phí liên quan làm gia tăng mức độ phức tạp ngân hàng khơng bù đắp lợi ích ĐDH mang lại Ngoài ra, nguồn thu nhập từ hoạt động phi truyền thống có mối tương quan với biến động lãi suất làm cho hoạt động ĐDH không hiệu dẫn đến tiềm ẩn nguy bất ổn cho ngân hàng 2.5.2 Cơ sở lý thuyết tác động cạnh tranh đến ổn định ngân hàng Cạnh tranh ngành ngân hàng ảnh hưởng đến khả tiếp cận vốn doanh nghiệp, đến bình ổn khu vực tài kinh tế với hướng tác động chưa rõ ràng Theo quan điểm thuyết vị thị trường (Market power view) (Boyd De Nicolo, 2005), vị cao thị trường cho phép ngân hàng đặt lãi suất vay cao hơn, dẫn đến tăng khả xuất rủi ro đạo đức (moral hazard) lựa chọn bất lợi (adverse selection) có cơng ty có rủi ro cao chấp nhận mức lãi suất cho vay cao, nên gia tăng rủi ro thu hồi vốn/lợi nhuận cho ngân hàng Có hai quan điểm đối lập nghiên cứu trước cạnh tranh ổn định ngân hàng Quan điểm cạnh tranh - dễ tổn thương: tranh luận có mối quan hệ ngược chiều cạnh tranh ổn định ngân hàng, cạnh 14 tranh cao làm giảm sức mạnh thị trường ngân hàng lợi nhuận biên Do đó, làm tăng rủi ro cho ngân hàng Còn quan điểm cạnh tranh-ổn định: lập luận cạnh tranh nhiều dẫn đến ổn định cao 2.6 Tổng quan nghiên cứu thực nghiệm 2.6.1 Tổng quan nghiên cứu thực nghiệm tác động đa dạng hóa đến ổn định ngân hàng Khi nghiên cứu tác động ĐDH đến ổn định ngân hàng, có hai quan điểm trái chiều mối tương quan này, cụ thể:  Về quan điểm đa dạng hóa thật mang lại lợi ích cho ngân hàng: có nghiên cứu Mohammed cộng (2016), Mercieca cộng (2007), Lee cộng (2013), Mathuva (2015), Fang Van Lelyveld, 2014, Thilakaweera cộng (2016), Elsas cộng (2009), Meslier cộng (2016), Curi cộng (2015), Rossi cộng (2009)  Về quan điểm đa dạng hóa khơng tạo lợi ích, dẫn đến rủi ro cho hoạt động kinh doanh ngân hàng: có nghiên cứu của: Garcia - Kuhnert cộng (2013), Berger cộng (2010), Acharya cộng (2006), Bõninghausen Kõhler (2015), Hayden cộng (2006), Gulmhussen cộng (2014), Võ Xuân Vinh Trần Thị Phương Mai (2015), Ngô Thị Liên Hương (2011), Nguyễn Thanh Phong (2011) 15 2.6.2 Tổng quan nghiên cứu thực nghiệm tác động cạnh tranh đến ổn định ngân hàng Hiện có nhiều tranh luận chưa thống ảnh hưởng cạnh tranh đến ổn định ngân hàng, bao gồm:  Quan điểm thứ nhất: cạnh tranh - dễ tổn thương: có nghiên cứu của: Berger cộng (2008), Boyd cộng (2009), Fu cộng (2014)  Quan điểm thứ hai: Cạnh tranh - ổn định có nghiên cứu Fiordelisi Mare (2014), Jeon Lim (2013), Goetz (2017), Martinez-Miera Repullo (2010), Ariss (2010), Yeyati Micco (2007), Fernandez Garza-Garcia (2017), Agoraki cộng (2011), Schaeck cộng (2009), Liu cộng (2012), Soedarmono Tarazi (2016), Võ Xuân Vinh Đặng Bửu Kiếm (2016) 2.6.3 Tổng quan nghiên cứu thực nghiệm tác động đa dạng hóa cạnh tranh đến ổn định ngân hàng Hiện có nghiên cứu thực nghiệm đo lường mức độ ảnh hưởng đồng thời ĐDH cạnh tranh đến ổn định ngân hàng Luận án tìm thấy nghiên cứu bật Amidu Wolfe (2014), Mensi Labidi (2015) 2.7 Khe hở nghiên cứu Thứ nhất: Luận án cung cấp tranh tổng quan, thể rõ mối tương quan chiều hay ngược chiều ĐDH cạnh tranh với ổn định ngân hàng 16 Thứ hai: Luận án nghiên cứu mối tương quan chiều đa dạng hố, cạnh tranh đến ổn định ngân hàng cho tồn hệ thống NHTM Việt Nam Thứ ba: Đặc biệt, luận án tập trung nghiên cứu mức độ ảnh hưởng ĐDH đến mối quan hệ cạnh tranh ổn định ngân hàng hệ thống NHTM Việt Nam Liệu cạnh tranh thông qua ĐDH chất xúc tác đặc biệt, có thúc đẩy ngân hàng đạt đến mức độ ổn định bền vững hay không? Các NHTM Việt Nam liệu có thật khai thác triệt để lợi ích từ việc ĐDH xem địn bẩy thúc đẩy q trình cạnh tranh, giúp ngân hàng ngày ổn định phát triển? CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Phần đầu chương 3, tác giả xây dựng ba mơ hình nghiên cứu cho mục tiêu nghiên cứu cụ thể Phần chương mô tả chi tiết biến nghiên cứu mơ hình Cuối cùng, dựa vào kết nghiên cứu thực nghiệm nhà kinh tế học, tác giả biện luận xây dựng giải thuyết nghiên cứu phù hợp ảnh hưởng đa dạng hóa, cạnh tranh đến ổn định ngân hàng NHTM Việt Nam 3.1 Mơ hình nghiên cứu - Mơ hình đo lường tác động đa dạng hóa đến ổn định ngân hàng: Bankstabi,t = α0 + α1Bankstabi,t-1 + α2R-Divi,t + βj,Controli,t + βj,,Control’i,t + εi,t 17 Mô hình đo lường tác động cạnh tranh đến ổn định ngân - hàng: Bankstabi,t = α0 + α1Bankstabi,t-1 + α2Lerneri,t + α3Lerneri,t2 + βj,Controli,t + βj,,Control’i,t + εi,t Mô hình đo lường tác động đa dạng hóa cạnh tranh - đến ổn định ngân hàng: Bankstabi,t = α0 + α1Bankstabi,t-1 + α2R-Divi,t + α3Lerneri,t + α4Lerneri,t * R-Divi,t + βj,Controli,t + βj,,Control’i,t + εi,t Trong : Bankstab : đo lường độ ổn định ngân hàng, xác định số Z-score, ROA, ROE R-Div : đo lường mức độ ĐDH thu nhập ngân hàng Lerner : đo lường mức độ cạnh tranh ngân hàng Control : biến mô tả theo đặc điểm riêng có ngân hàng (bao gồm: Logarit tự nhiên TTS, Tốc độ tăng TTS, Tỷ lệ Cho vay/TTS, Tỷ lệ Vốn huy động/TTS) Control’ : biến mô tả đặc điểm kinh tế vĩ mơ có tác động đến ổn định ngân hàng (GDP, INF) it : ngân hàng i vào năm t α0 : hệ số chặn αj ( j = 1,2) : hệ số hồi quy biến độc lập βj, (j, = 1-4) : hệ số hồi quy biến mô tả đặc điểm riêng ngân hàng βj’ (j = 1,2) : hệ số hồi quy biến mô tả đặc điểm kinh tế , ,, vĩ mô 18 ε : phần dư mơ hình 3.3 Giả thuyết nghiên cứu H1: Khi ngân hàng gia tăng ĐDH làm tăng ổn định ngân hàng H2: Khi ngân hàng tăng cường mức độ cạnh tranh hoạt động làm tăng ổn định ngân hàng H3: Khi ngân hàng đồng thời gia tăng mức độ cạnh tranh, đẩy mạnh chiến lược ĐDH, ổn định ngân hàng tăng lên H4: Quy mơ tài sản ngân hàng có mối tương quan chiều với ổn định ngân hàng H5: Tốc độ tăng trưởng tài sản tác động chiều với ổn định ngân hàng H6: Tỷ lệ cho vay/TTS tương quan ngược chiều với ổn định ngân hàng H7: Huy động vốn tác động chiều với ổn định ngân hàng H8: Tốc độ tăng GDP tác động dương đến ổn định ngân hàng H9: Tỷ lệ lạm phát tương quan ngược chiều với ổn định ngân hàng 3.4 Dữ liệu nghiên cứu Luận án sử dụng liệu bảng không cân giai đoạn từ 2006-2017 28 ngân hàng TMCP Việt Nam, thu thập từ báo cáo tài kiểm tốn, báo cáo thường niên công bố công khai NHTM Việt Về nguồn liệu GDP lạm phát, tác giả thu thập từ cổng thông tin điện tử Tổng cục Thống kê Việt Nam 19 3.5 Các kiểm định sử dụng mơ hình Tác giả sử dụng kiểm định có liên quan đến mơ hình hồi quy tuyến tính sử dụng liệu bảng: kiểm định đa cộng tuyến, phương sai thay đổi, tự tương quan nội sinh Phương pháp GMM sử dụng để khắc phục nhằm mang lại kết ước lượng vững (Lee cộng sự, 2013; Amidu cộng sự, 2013; Mensi Labidi, 2015) CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN Bằng phương pháp hồi quy tuyến tính với liệu bảng, sử dụng ước lượng FEM, GLS, GMM, tác giả tìm thấy kết đáng tin cậy đo lường tác động ĐDH cạnh tranh đến ổn định ngân hàng hệ thống NHTM Việt Nam giai đoạn 2006 – 2017 Kết nghiên cứu tổng hợp bảng 4.10 Bảng 4.10: Tổng hợp kết nghiên cứu Tên biến Ký hiệu Chỉ số Z-Score Z-Score Lợi nhuận ròng Biến phụ TTS thuộc – Lợi nhuận ròng Ổn định VCSH ngân Lợi nhuận điều chỉnh hàng rủi ro ROA Lợi nhuận điều chỉnh rủi ro ROE ROA ROE RARROA RARROE Kỳ vọng Thực tế 20 ĐDH thu nhập Mức độ cạnh tranh ngân hàng ĐDH cạnh tranh Quy mô ngân hàng Biến độc lập Tốc độ tăng trưởng tài sản R-Div + + Lerner - - + - Size + - Growth + + Lerner* Div Không Tỷ lệ cho vay/TTS Loans + có ý nghĩa Tỷ lệ huy động/TTS Tốc độ tăng trưởng kinh tế Tỷ lệ lạm phát Deposits + - DGDP + + INF - - Nguồn: Tổng hợp từ kết hồi quy mơ hình nghiên cứu CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý CHÍNH SÁCH 5.1 Kết luận Xem xét tác động yếu tố ĐDH đến ổn định ngân hàng: Kết ước lượng mơ hình cho thấy có ý nghĩa thống kê yếu tố ĐDH thu nhập, Logarit tự nhiên TTS, Tốc độ tăng TTS, Tỷ lệ Cho vay/TTS, Tỷ lệ Vốn huy động/TTS mối tương quan với ổn định ngân hàng Điều 21 với kỳ vọng ban đầu phù hợp với hầu hết nghiên cứu trước Xem xét tác động yếu tố cạnh tranh đến ổn định ngân hàng: Kết mơ hình cho thấy hệ số hồi quy mơ hình yếu tố cạnh tranh biến kiểm soát mang đặc điểm riêng ngân hàng với biến phản ánh mức độ ổn định ngân hàng có ý nghĩa thống kê đáng tin cậy Điều phản ánh chiến lược cạnh tranh ngân hàng có ảnh hưởng tích cực đến trì ổn định ngân hàng NHTM Việt Nam Xem xét tác động yếu tố ĐDH mối tương quan với cạnh tranh đến ổn định ngân hàng: Để trả lời câu hỏi liệu ĐDH có thật tác động thúc đẩy mối quan hệ tích cực, tác động chiều cạnh tranh đến ổn định ngân hàng, luận án tiến hành kiểm định kết cho thấy rằng: Trong trình cạnh tranh mình, ngân hàng lựa chọn thực chiến lược ĐDH ảnh hưởng tiêu cực đến ổn định ngân hàng Đây chứng thực nghiệm quan trọng chứng minh yêu cầu NHTM Việt Nam phải thận trọng việc lựa chọn cách thức thực ĐDH hoạt động chiến lược cạnh tranh hồn tồn hợp lý 5.2 Gợi ý số sách đa dạng hóa, cạnh tranh hoạt động kinh doanh ngân hàng  Về hoạch định chiến lược kinh doanh ngân hàng: - Chiến lược cạnh tranh: ngân hàng cần củng cố lực cạnh tranh, quản lý hiệu chi phí hoạt động Các nhà quản lý cần 22 có sách hỗ trợ, tạo môi trường hoạt động minh bạch hiệu quả, khuyến khích ngân hàng dần mạnh dạn đầu tư để củng cố tiềm lực mặt - Chiến lược ĐDH thu nhập: Các ngân hàng cần có chiến lược hoạch định sản phẩm dịch vụ, hướng đến nhu cầu khách hàng dài hạn Bên cạnh đó, nhà hoạch định sách cần trọng vấn đề ĐDH đề án phát triển TCTD, mang tính định hướng phát triển hoạt động cho NHTM - Chiến lược xem ĐDH phương tiện hàng đầu để gia tăng cạnh tranh: ngân hàng nên xây dựng chiến lược tổng hợp, ĐDH thu nhập phần kế hoạch, tiến hành song song nhiều chiến lược kinh doanh khác để khai thác triệt để nguồn lực mạnh ngân hàng Trên sở kinh nghiệm tiềm lực tích lũy được, ngân hàng thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động ĐDH  Về cấu sử dụng tài sản có VCSH: ngân hàng nên xây dựng tiêu chí đánh giá hiệu sử dụng vốn ngân hàng tất lĩnh vực, tìm hiểu nguyên nhân tăng tài sản đáp ứng nhu cầu khoản hay mục tiêu sinh lời Đồng thời cần xem xét lại chất lượng tín dụng khoản vay Bên cạnh đó, nhà quản lý, điều hành ngân hàng cần phải xúc tiến công tác thúc đẩy, hỗ trợ NHTM xử lý nợ xấu, lành mạnh hóa hệ thống tài để tránh gây tổn thương cho hệ thống ngân hàng  Về khả ứng phó với biến động từ kinh tế vĩ mô: ngân hàng cần xây dựng sách dự báo tốt thay 23 đổi kinh tế Từ có biện pháp chủ động ứng phó thay đổi Ngồi ra, nhà quản lý, hoạch định sách cần trì bình ổn cho thị trường tiền tệ, kiểm sốt lạm phát, đưa tiêu quản lý tốc độ tăng trưởng tín dụng NHTM Đồng thời cần theo dõi chặt chẽ hoạt động kinh doanh ngân hàng, nắm bắt đạo thực việc sáp nhập, mua bán ngân hàng, tránh trường hợp sở hữu chéo ngân hàng ảnh hưởng đến hiệu an tồn VCSH, từ ảnh hưởng đến ổn định ngân hàng tồn hệ thống 5.3 Đóng góp luận án Thứ nhất, thơng qua việc nghiên cứu mối quan hệ ĐDH, cạnh tranh ổn định ngân hàng, luận án cung cấp khung lý thuyết tổng quan với nội dung đầy đủ tương quan ba yếu tố Thứ hai, kết nghiên cứu luận án tác động ĐDH, cạnh tranh đến ổn định ngân hàng, tác động ĐDH cạnh tranh hoạt động ngân hàng NHTM Việt Nam giai đoạn 2006 - 2017 Thứ ba, thông qua nghiên cứu sở liệu NHTM Việt Nam, nghiên cứu cho thấy mối quan hệ tương quan chiều hay ngược chiều ba yếu tố Kết góp phần vào việc lựa chọn điều hành chiến lược ĐDH, cạnh tranh để mang đến ổn định cho hệ thống NHTM Việt Nam 24 Thứ tư, xem xét tác động ĐDH đến mối quan hệ cạnh tranh ổn định ngân hàng hệ thống NHTM Việt Nam, giúp nhận thức tầm quan trọng ĐDH cách thức sử dụng ĐDH công cụ đặc biệt để giúp cho việc cạnh tranh đạt hiệu nhiều mong đợi Trên sở góp phần giúp cho NHTM Việt Nam nhanh chóng nắm bắt xu hướng chung kinh tế, tự tin hoạch định chiến lược liên quan đến ĐDH để đạt kết kinh doanh tốt Ngoài ra, luận án tìm thấy mối tương quan dương yếu tố ảnh hưởng đến ổn định ngân hàng: tốc độ tăng trưởng tài sản, tốc độ tăng trưởng kinh tế, tỷ lệ lạm phát đến ổn định ngân hàng NHTM Việt Nam; đồng thời tương quan âm huy động vốn đến ổn định ngân hàng Đây khám phá quan trọng giúp nhà quản trị hoạch định sách xem xét toàn diện đề phương án gia tăng ổn định cho NHTM Việt Nam Trên sở kết nghiên cứu này, nhà quản trị ngân hàng nhà hoạch định sách rút kết luận gợi ý sách cần thiết bối cảnh kinh tế nay, góp phần đưa hệ thống NHTM nước ngày hoạt động hiệu quả, tăng cường sức mạnh cạnh tranh ổn định bền vững 5.4 Hạn chế nghiên cứu hướng nghiên cứu Không thể so sánh mức độ ĐDH, cạnh tranh ổn định mối tương quan với số kinh tế khu vực 25 Đây hạn chế đáng kể ảnh hưởng đến sách gợi ý hồn cảnh tồn cầu hóa lĩnh vực tài - tiền tệ Ngồi ra, luận án giới hạn xem xét ĐDH dựa tiêu thu nhập lãi thu nhập lãi ngân hàng Những tiêu chưa phản ánh đo lường hết hoạt động ĐDH ngân hàng: ĐDH sản phẩm, dịch vụ, ĐDH địa lý kết hợp hai hình thức ĐDH Trong HQKD ngân hàng chịu ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp từ hoạt động Sau phân tích kết đạt từ luận án, vấn đề trăn trở cần tiếp tục tìm hiểu nghiên cứu, cụ thể: - Liệu hình thức ĐDH địa lý, ĐDH sản phẩm dịch vụ hay hình thức ĐDH vừa mang lại cho NHTM Việt Nam lợi cạnh tranh đồng thời giúp hoạt động kinh doanh ngân hàng ổn định - Xét bối cảnh nghiên cứu, thị trường tài Việt Nam cần hội đủ yếu tố để từ tạo mơi trường cạnh tranh lành mạnh giúp cho hệ thống NHTM có khả thực tốt chiến lược kinh doanh vừa mang lại lợi nhuận đảm bảo ổn định bền vững 26 KẾT LUẬN Luận án “Tác động đa dạng hóa cạnh tranh đến ổn định ngân hàng thương mại: Nghiên cứu Việt Nam” nghiên cứu tác động ĐDH cạnh tranh đến ổn định ngân hàng NHTM Việt Nam giai đoạn 2006 2017 Kết nghiên cứu tác động chiều ĐDH đến ổn định ngân hàng, cạnh tranh đến ổn định ngân hàng Ngoài ra, luận án ĐDH hoạt động ngân hàng Việt Nam mang lại HQKD ngân hàng chưa phát huy vai trò quan trọng chất xúc tác đặc biệt để thúc đẩy ảnh hưởng tích cực cạnh tranh đến ổn định ngân hàng Thông qua kết nghiên cứu, luận án đưa kết luận quan trọng liên quan đến hoạt động ĐDH, lựa chọn chiến lược cạnh tranh trình kinh doanh để hướng đến ổn định ngân hàng Đồng thời, kết luận nhấn mạnh tầm quan trọng bối cảnh kinh tế xem xét vấn đề ĐDH, cạnh tranh ổn định ngân hàng nhà quản trị trình hoạch định chiến lược Luận án đóng góp gợi ý có ý nghĩa mặt sách cho nhà quản trị ngân hàng, nhà hoạch định sách: xây dựng chiến lược cạnh tranh, chiến lược đa dạng hóa kết hợp hai chiến lược nhằm giúp cho công tác định hướng, tổ chức hoạt động NHTM Việt Nam hiệu Từ góp phần giúp cho hệ thống ngân hàng nói riêng hệ thống tài quốc gia nói chung ngày ổn định ... cạnh tranh đến ổn định ngân hàng nào? Tác động ĐDH đến ổn định NHTM Việt Nam nào? Tác động cạnh tranh đến ổn định ngân hàng NHTM Việt Nam? ĐDH cạnh tranh tác động đến ổn định NHTM Việt Nam nào?... cạnh tranh: Luận án giới thiệu lý thuyết cạnh tranh bao gồm: lý thuyết cạnh tranh cổn điển, lý thuyết cạnh tranh trường phái tân cổ điển lý thuyết cạnh tranh đại 2.3.3 Đo lường khả cạnh tranh. .. lợi nhuận ròng TTS - E/TA (Equity/Total Asset) tỷ số vốn cổ phần TTS ngân hàng - σROA độ lệch chuẩn lợi nhuận ròng TTS 2.3 Cạnh tranh hoạt động ngân hàng 2.3.1 Khái niệm - Cạnh tranh quy luật