1 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Để đạt lợi nhuận cao nhà kinh doanh ln mong cho sản phẩm, hàng hố, dịch vụ doanh nghiệp phải tiêu thụ tốt thị trường, đồng thời khoản chi phí phải giảm đến mức tối thiểu giảm Để tồn phát triển môi trường cạnh tranh gay gắt chất chất lượng vấn đề sống cịn doanh nghiệp Muốn đạt mục tiêu này, vấn đề quan trọng doanh nghiệp phải quản lý có hiệu hai tiêu bản: doanh thu chi phí Với tư cách cơng cụ quản lý, hạch tốn kế toán gắn liền với hoạt động kinh tế xã hội, hạch toán kế toán đảm nhiệm chức cung cấp thơng tin trung thực, khách quan hữu ích giúp cho nhà quản trị, nhà đầu tư định kinh doanh hợp lý Các thông tin kế tốn doanh thu chi phí giúp nhà quản trị có nhìn đắn tình hình hoạt động doanh nghiệp, từ đưa định quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh doanh nghiệp Công ty TNHH Du lịch Thương mại Hoàng Trà doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực thương mại dịch vụ Vừa sản xuất vật chất ( chế biến ăn nhà hàng…), vừa cung cấp dịch vụ ( massage, buồng, dịch vụ khác…), vừa thương mại ( mua hàng hoá bán lại như: rượu bia, thuốc lá… ) Vì cơng tác kế tốn có đặc thù riêng phức tạp Qua thực tế tìm hiểu cơng tác kế tốn Cơng Ty TNHH DL&TM Hồng Trà, nhận thấy cịn nhiều mặt hạn chế như: Chưa có tổ chức kế tốn quản trị riêng, mối liên hệ chức quản lý với q trình kế tốn quản trị chưa chặt chẽ, chưa có phối hợp kế tốn quản trị với phòng ban liên quan tổ chức cung cấp thơng tin; chưa có tách biệt kế tốn quản trị kế tốn tài chính… Vì luận văn với đề tài: “Hồn thiện cơng tác kế tốn chi phí, doanh thu kết kinh doanh Cơng ty TNHH Du lịch Thương mại Hồng Trà ” nghiên cứu để góp phần hồn thiện cơng tác kế tốn doanh thu, chi phí kết kinh doanh Công ty thực cần thiết Mục tiêu nghiên cứu đề tài Trên sở lý luận nghiên cứu thực trạng, đề tài đưa giải pháp hồn thiện cơng tác kế tốn chi phí, doanh thu kết kinh doanh Công ty TNHH Du lịch Thương mại Hoảng Trà, qua bảo đảm cho thơng tin kế tốn Cơng ty đáp ứng tốt nhu cầu đối tượng sử dụng Câu hỏi nghiên cứu - Cơng tác kế tốn chi phí, doanh thu kết kinh doanh Công ty TNHH Du lịch Thương mại Hoảng Trà thực nào? - Những vấn đề đặt cần phải hồn thiện cơng tác kế tốn chi phí, doanh thu kết kinh doanh Công ty TNHH Du lịch Thương mại Hoảng Trà gì? Đối tượng phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu cơng tác kế tốn chi phí giá vốn, chi phí bán hàng, chi phí quản lý, chi phí hoạt động tài chính, nghiên cứu kế toán doanh thu kết kinh doanh Trên sở để tìm giải pháp nhằm để hồn thiện kế tốn chi phí, doanh thu kết kinh doanh Công ty TNHH Du lịch Thương mại Hoàng Trà Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu đơn vị cụ thể Cơng ty TNHH Du lịch Thương mại Hoàng Trà Đề tài tập trung chủ yếu vào cơng tác kế tốn chi phí, doanh thu kết kinh doanh Cơng ty Phương pháp nghiên cứu Về phương pháp luận, luận văn dựa sở phương pháp luận vật biện chứng Các phương pháp cụ thể sử dụng quan sát, vấn trực tiếp, thu thập – xử lý tài liệu, bảng biểu, sơ đồ để nghiên cứu trình bày kết nghiên cứu…nhằm làm rõ thực trạng cơng tác kế tốn chi phí, doanh thu kết kinh doanh Công ty Nội dung kết cấu luận văn Phần mở đầu Tổng quan tài liệu Chương 1: Những vấn đề lý luận kế toán chi phí, doanh thu kết kinh doanh doanh nghiệp dịch vụ-thương mại Chương 2: Thực trạng công tác kế tốn chi phí, doanh thu kết kinh doanh Công ty TNHH Du lịch Thương mại Hồng Trà Chương 3: Giải pháp hồn thiện kế tốn chi phí, doanh thu kết kinh doanh Cơng ty TNHH Du lịch Thương mại Hồng Trà Phần kết luận Ý nghĩa khoa học đề tài - Luận văn hệ thống hoá nội dung kế tốn chi phí, doanh thu kết kinh doanh loại hình dịch vụ thương mại - Trên sở tồn cơng tác kế tốn chi phí, doanh thu kết kinh doanh Công ty, luận văn đưa giải pháp hồn thiện kế tốn tài kế tốn quản trị chi phí, doanh thu kết kinh doanh, góp phần nâng cao hiệu thông tin cho hoạt động quản lý Công ty Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KẾ TỐN CHI PHÍ, DOANH THU VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP DỊCH VỤ THƯƠNG MẠI 1.1 Kế tốn chi phí sản xuất kinh doanh doanh nghiệp dịch vụ-thương mại 1.1.1 Khái niệm chi phí sản xuất kinh doanh Chi phí phạm trù kinh tế gắn liền với sản xuất lưu thông hàng hố, dịch vụ Đó hao phí lao động xã hội biểu tiền trình hoạt động kinh doanh, chi phí sản xuất kinh doanh tất chi phí phát sinh gắn liền với doanh nghiệp trình hình thành, tồn hoạt động Theo chuẩn mực kế toán số 01 Việt Nam đoạn 31, chi phí định nghĩa :“ Chi phí tổng giá trị khoản làm giảm lợi ích kinh tế kỳ kế tốn hình thức khoản tiền chi ra, khoản khấu trừ tài sản phát sinh khoản nợ dẫn đến làm giảm vốn chủ sở hữu, không bao gồm khoản phân phối cho cổ đông chủ sở hữu.” [124,1] Theo quan điểm kế toán quản trị: Chi phí dịng phí tổn thực tế gắn liền với hoạt động ngày tổ chức thực hiện, kiểm tra, định, chi phí dịng phí tổn ước tính để thực dự án, phí tổn chọn lựa phương án, hy sinh hội kinh doanh…[74,9] Bởi lẽ mục đích kế quản trị lĩnh vực chi phí cung cấp thơng tin chi phí thích hợp, hữu ích, kịp thời cho việc định nhà quản trị 1.1.2 Đặc điểm phân loại chi phí doanh nghiệp dịch vụ - thương mại 1.1.2.1 Đặc điểm chi phí doanh nghiệp dịch vụ - thương mại Ngành dịch vụ - thương mại ngành hoạt động mang tính chất đặc thù, vừa sản xuất vật chất ( chế biến ăn nhà hàng…), vừa cung cấp dịch vụ ( massage, buồng, …), vừa thương mại ( mua hàng hoá bán lại như: rượu bia, thuốc lá… ) Trong trình thực chức đó, doanh nghiệp dịch vụ thương mại phải bỏ lượng hao phí lao động định hao phí biểu hình thái tiền tệ Do vậy: Chí phí doanh nghiệp dịch vụ - thương mại biểu tiền tồn hao phí lao động xã hội cần thiết phát sinh trình thực chức doanh nghiệp [178,5] Chi phí doanh nghiệp dịch vụ - thương mại mang tính chất phức tạp, có khoản chi phí nằm khâu sản xuất sản phẩm ăn uống, có khoản chi phí nằm khâu lưu thơng hàng hố có khoản chi phí nằm khâu phục vụ Các khoản chi phí hình thành nơi lúc gắn liền với trình phục vụ khách Trong trị giá sản phẩm ăn uống giá trị nguyên vật liệu thường chiếm tỷ trọng lớn, yếu tố quan trọng định chất lượng sản phẩm Điều địi hỏi phải có quản lý riêng trị giá nguyên vật liệu, thực tiết kiệm chi phí q trình sản xuất kinh doanh thực việc tiết kiệm nguyên vật liệu đưa vào chế biến [28,7] 1.1.2.2 Phân loại chi phí doanh nghiệp dịch vụ - thương mại a Phân loại chi phí theo tính chất, nội dung kinh tế chi phí [212,8] - Đối với hoạt động kinh doanh dịch vụ: + Chi phí nguyên liệu, vật liệu: gồm toàn giá trị nguyên liệu, vật liệu, phụ tùng thay thế, công cụ dụng cụ xuất dùng cho hoạt động sản xuất kinh doanh + Chi phí nhân cơng: gồm tồn chi phí tiền lương khoản trích theo lương tính vào chi phí sản xuất kinh doanh tồn cơng nhân viên doanh nghiệp + Chi phí khấu hao TSCĐ: bao gồm chi phí khấu hao tồn TSCĐ doanh nghiệp dùng sản xuất kinh doanh + Chi phí dịch vụ mua ngồi: bao gồm chi phí dịch vụ cung cấp từ đơn vị khác để phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh doanh nghiệp kỳ báo cáo như: điện, nước, điện thoại, vệ sinh, dịch vụ khác… + Chi phí khác tiền: bao gồm chi phí khơng thuộc loại như: tiếp khách, hội nghị, bảo hiểm… - Đối với hoạt động kinh doanh thương mại + Chi phí vận chuyển hàng hố + Chi phí thu mua, bảo quản tiêu thụ hàng hố Chi phí bao gồm: Tiền lương khoản trích theo lương, tiền th nhà cửa, cơng cụ lao động dùng cho mua bán quản lý hàng hố, chi phí sửa chữa TSCĐ, chi phí bao bì, đóng gói sản phẩm, bảo quản hàng hố, chi phí nguyên liệu, vật liệu, điện nước… b Phân loại chi phí theo cơng dụng chi phí [67,9] - Đối với hoạt động kinh doanh dịch vụ: Theo cách phân loại này, chi phí phí sản xuất kinh doanh chia thành khoản mục chi phí: + Chi phí ngun vật liệu trực tiếp: tồn tồn chi phí nguyên vật liệu sử dụng trực tiếp cho trình sản xuất chế tạo sản phẩm, lao vụ dịch vụ + Chi phí nhân cơng trực tiếp: bao gồm tiền lương khoản phải trả trực tiếp cho công nhân sản xuất, khoản trích theo lương cơng nhân sản xuất KPCĐ, BHXH, BHYT, BHTN + Chi phí sản xuất chung: khoản chi phí sản xuất liên quan đến việc phục vụ quản lý sản xuất phạm vi phân xưởng, tổ sản xuất + Chi phí bán hàng: chi phí phát sinh q trình tổ chức lưu thơng hàng hố, sản phẩm, dịch vụ + Chi phí quản lý doanh nghiệp: khoản chi phí liên quan đến việc phục vụ quản lý sản xuất kinh doanh có tính chất chung tồn doanh nghiệp - Đối với hoạt động kinh doanh thương mại: + Chi phí mua hàng + Chi phí bán hàng bao gồm: chi phí nhân viên bán hàng, vật liệu bao bì, cơng cụ dụng cụ phục vụ bán hàng, khấu hao TSCĐ phận bảo quản hàng hóa, chi phí dịch vụ mua ngồi chi phí khác + Chi phí quản lý doanh nghiệp phận chi phí gián tiếp nằm chi phí kinh doanh doanh nghiệp thương mại, chi phí bao gồm: chi phí nhân viên quản lý, vật liệu quản lý, đồ dùng văn phòng, khấu hao TSCĐ phận quản lý chung, chi phí dịch vụ mua ngồi, chi phí khác tiền, thuế, phí lệ phí c Phân loại chi phí theo cách ứng xử chi phí [79,9] - Đối với hoạt động kinh doanh dịch vụ: Theo cách phân loại này, chi phí doanh nghiệp chia thành: +Biến phí: chi phí mặt tổng số thay đổi tỷ lệ với số lượng sản phẩm sản xuất tiêu thụ Có loại biến phí: biến phí ngun vật liệu trực tiếp, biến phí nhân cơng trực tiếp, biến phí sản xuất chung, biến phí bán hàng quản lý doanh nghiệp +Định phí: chi phí mặt tổng số không thay đổi phạm vi hoạt động doanh nghiệp, như: chi phí khấu hao TSCĐ, tiền thuê nhà, thuê thiết bị, tiền lương phận quản lý, [129,6] Về mặt tổng số định phí ngắn hạn khơng thay đổi, xét đơn vị sản phẩm định phí đơn vị tăng sản lượng giảm ngược lại - Chi phí hỗn hợp: chi phí bao gồm yếu tố biến phí định phí Ở mức độ hoạt động bản, chi phí hỗn hợp thể đặc điểm định phí, mức lại thể đặc tính biến phí [130,6] - Đối với hoạt động kinh doanh thương mại: + Định phí: khoản chi phí phát sinh kỳ không thay đổi thay đổi không đáng kể mức lưu chuyển hàng hoá doanh nghiệp thương mại thay đổi Chi phí bao gồm chi phí khấu hao TSCĐ, tiền thuê kho hàng, cửa hàng thời kỳ, lương cán gián tiếp + Biến phí: khoản CP thay đổi phụ thuộc vào thay đổi mức lưu chuyển hàng hố Thuộc nhóm bao gồm chi phí bao bì vật liệu đóng gói, lương cán trực tiếp, chi phí nguyên liệu, vật liệu, CP vận chuyển, bảo quản 1.1.3 Kế tốn chi phí doanh nghiệp dịch vụ - thương mại 1.1.3.1 Đối tượng kế toán chi phí Việc xác định đối tượng kế tốn tập hợp chi phí thực chất xác định nơi phát sinh chi phí, nơi chịu chi phí đối tượng chịu chi phí để phục vụ cho việc tổ chức kế tốn tập hợp chi phí đắn Trong kinh doanh dịch vụ - thương mại, doanh nghiệp có đặc điểm hoạt động khác nhau, nên đối tượng tập hợp chi phí khác Hiện đơn vị dịch vụ - thương mại thường tập hợp chi phí theo nghiệp vụ kinh doanh Các khoản liên quan đến hoạt động dịch vụ tập hợp riêng cho hoạt động: kinh doanh ăn uống, kinh doanh lưu trú, hướng dẫn du lịch, dịch vụ khác Ngoài ra, tuỳ theo yêu cầu quản lý, đơn vị lựa chọn đối tượng tập hợp chi phí cho phù hợp với doanh nghiệp 1.1.3.2 Kế tốn chi phí doanh nghiệp dịch vụ - thương mại a Hoạt động kinh doanh dịch vụ: Do đặc điểm kinh doanh dịch vụ có nhiều hoạt động thực đồng thời, chi phí chi để phục vụ kinh doanh liên quan trực tiếp đến hoạt động, đến nhiều hoạt động Vì vậy, phương pháp tập hợp chi phí dịch vụ gồm: [25,7] (1): Tập hợp chi phí trực tiếp: khoản chi phí liên quan trực tiếp đến hoạt động tập hợp trực tiếp cho hoạt động - Đối với chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: gồm toàn giá trị nguyên liệu, vật liệu, phụ tùng thay thế, công cụ dụng cụ xuất dùng cho hoạt động sản xuất kinh doanh - Đối với chi phí nhân cơng trực tiếp: gồm tồn chi phí tiền lương khoản trích theo lương tính vào chi phí sản xuất kinh doanh tồn cơng nhân viên doanh nghiệp (2): Tập hợp phân bổ chi phí chung: Những chi phí liên quan đến nhiều hoạt động ngày tập hợp tờ kê, bảng kê riêng, cuối tháng tổng hợp để phân bổ theo tiêu thức phân bổ hợp lý 10 (3): Tổng hợp chi phí tính giá thành - Tổng hợp chi phí dịch vụ: Tồn chi phí sản xuất phát sinh, cuối kỳ kết chuyển sang TK 154 “ Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang” theo phận, dịch vụ để tính giá thành - Tính giá thành dịch vụ: + Đối tượng tính giá thành dịch vụ: Căn vào đặc điểm tổ chức kinh doanh dịch vụ, loại sản phẩm dịch vụ để xác định đối tượng tính giá thành phù hợp Mỗi hoạt động kinh doanh có đặc điểm khác nhau, thực dịch vụ khác nhau,nên phải chọn đối tượng tính giá thành hợp lý Chẳng hạn, kinh doanh dịch vụ lưu trú, đối tượng tính giá thành loại phịng ( phịng Vip, loại 1, loại 2…) Đối với dịch vụ nhà hàng, đối tượng tính giá thành ăn, xuất ăn… + Phương pháp tính giá thành dịch vụ: Trong doanh nghiệp dịch vụ, chủ yếu sử dụng phương pháp tính giá thành giản đơn, tính theo phương pháp định mức phương pháp tính giá thành theo cơng việc Do đối tượng tập hợp chi phí theo hoạt động dịch vụ nên tuỳ theo đối tượng tập hợp chi phí đối tượng tính giá thành dịch vụ để áp dụng phương pháp tính giá thành hợp lý b Hoạt động kinh doanh thương mại Trong hoạt động thương mại, hàng hoá xác định hàng mua thoả mãn đồng thời điều kiện: + Hàng hố phải thơng qua phương thức mua bán toán tiền hàng định + Doanh nghiệp nắm quyền sở hữu hàng hoá + Hàng hố mua vào với mục đích để bán qua gia công sản xuất bán ... luận kế toán chi phí, doanh thu kết kinh doanh doanh nghiệp dịch vụ -thương mại Chương 2: Thực trạng công tác kế tốn chi phí, doanh thu kết kinh doanh Công ty TNHH Du lịch Thương mại Hồng Trà Chương... chi phí, doanh thu kết kinh doanh Cơng ty TNHH Du lịch Thương mại Hoảng Trà thực nào? - Những vấn đề đặt cần phải hồn thiện cơng tác kế tốn chi phí, doanh thu kết kinh doanh Cơng ty TNHH Du lịch. .. thu kết kinh doanh Công ty TNHH Du lịch Thương mại Hồng Trà từ tìm giải pháp hồn thiện cơng tác kế tốn chi phí, doanh thu kết kinh doanh Công ty 21 Chương 2: THỰC TRẠNG CƠNG TÁC KẾ TỐN CHI PHÍ,