TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI KHOA BẢO TÀNG ********* PHAN THỊ HIỀN SƯU TẬP TÀI LIỆU, HIỆN VẬT "CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VỚI ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ III CỦA ĐẢNG LAO ĐỘNG VIỆT NAM" (9/1960) KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP NGÀNH BẢO TÀNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN: THS HOÀNG THANH MAI HÀ NỘI - 2010 LỜI CẢM ƠN Trong trình thực tập Bảo tàng Hồ Chí Minh, tiếp cận với sưu tập tài liệu, vật “Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam” (9/1960) gợi ý giáo Thạc sĩ Hồng Thanh Mai, em chọn sưu tập tài liệu, vật “Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu tồn quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam” (9/1960) làm đề tài khoá luận tốt nghiệp Đại học chuyên ngành Bảo tồn - Bảo tàng Để hồn thành khóa luận tốt nghiệp, em nhận bảo, hướng dẫn nhiệt tình, chu đáo Thạc sĩ Hồng Thanh Mai, quan tâm giúp đỡ tận tình Thạc sĩ Phí Thị Mùi - Trưởng phịng KK – BQ, Bảo tàng Hồ Chí Minh cán phịng KK – BQ, Bảo tàng Hồ Chí Minh Em xin trân trọng cảm ơn Thạc sĩ Hoàng Thanh Mai thầy cô giáo khoa Bảo tồn - Bảo tàng, Ban giám đốc cán Bảo tàng Hồ Chí Minh tận tình giúp đỡ tạo điều kiện thuận lợi để em hoàn thành khóa luận MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN MỞ ĐẦU 1.Lý chọn đề tài 2.Mục đích nghiên cứu 3 Đối tượng phạm vi nghiên cứu Tình hình nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu Đóng góp khóa luận Bố cục khóa luận CHƯƠNG BẢO TÀNG HỒ CHÍ MINH VỚI HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG SƯU TẬP HIỆN VẬT BẢO TÀNG 1.1 Sưu tập vật bảo tàng – khái niệm, tiêu chí, nguyên tắc xây dựng sưu tập 1.1.1 Khái niệm vật bảo tàng sưu tập vật bảo tàng 1.1.2 Tiêu chí xây dựng sưu tập vật bảo tàng 1.1.3 Nguyên tắc xây dựng sưu tập vật bảo tàng 10 1.2 Vài nét giới thiệu Bảo tàng Hồ Chí Minh 11 1.3 Kho sở Bảo tàng Hồ Chí Minh với hoạt động xây dựng sưu tập vật bảo tàng 17 1.3.1 Kho sở Bảo tàng Hồ Chí Minh 17 1.3.2 Hoạt động xây dựng sưu tập vật kho sở Bảo tàng Hồ Chí Minh 19 CHƯƠNG SƯU TẬP TÀI LIỆU HIỆN VẬT “CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VỚI ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ III CỦA ĐẢNG LAO ĐỘNG VIỆT NAM” (9/1960) 23 2.1 Lịch sử nguồn gốc sưu tập: 23 2.2 Tổng quan phân loại sưu tập: 26 2.2.1 Sưu tập tài liệu viết 28 2.2.2 Sưu tập vật thể khối: 31 2.2.3 Sưu tập ảnh “Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam” (9/1960): 32 2.3 Nội dung sưu tập: 36 2.4 Giá trị sưu tập: 48 2.4.1 Giá trị lịch sử: 48 2.4.2 Giá trị văn hóa: 52 2.4.3 Giá trị giáo dục 54 2.4.4 Giá trị lưu niệm 57 CHƯƠNG MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM BẢO QUẢN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ CỦA SƯU TẬP 60 3.1 Thực trạng sưu tập 60 3.2 Một số giải pháp 64 3.2.1 Tiếp tục công tác nghiên cứu sưu tập 64 3.2.2 Đẩy mạnh công tác kiện toàn quản lý sưu tập 66 3.2.3 Tăng cường công tác bảo quản sưu tập 68 3.2.4 Không ngừng phát huy giá trị sưu tập 70 KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài “Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong giai cấp công nhân Việt Nam, đại biểu trung thành quyền lợi giai cấp công nhân, nhân dân lao động dân tộc, theo Chủ nghĩa Mác – Lênin tư tưởng Hồ Chí Minh, lực lượng lãnh đạo Nhà nước xã hội”1 Đảng đời bước ngoặt vô quan trọng lịch sử cách mạng nước ta Ngay từ đời, thấm nhuần Chủ nghĩa Mác – Lênin, phát huy truyền thống yêu nước giai cấp công nhân dân tộc kết hợp với tinh thần quốc tế vô sản, Đảng đề đường lối cách mạng đắn trực tiếp lãnh đạo cách mạng nước ta giành nhiều thắng lợi có ý nghĩa chiến lược mang tính thời đại sâu sắc, làm cho đất nước , xã hội người Việt Nam ngày đổi toàn diện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III Đảng diễn lúc tình hình giới cách mạng nước có bước phát triển Tình hình đặt cho Đảng ta nhiệm vụ lớn lao tiến hành nghiệp xã hội chủ nghĩa miền Bắc, sức hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân nước, giải phóng miền Nam, tiến tới hồ bình thống Tổ quốc Đại hội vạch cho toàn Đảng toàn dân ta đường lối đấu tranh để thực thắng lợi nhiệm vụ Bảo tàng Hồ Chí Minh bảo tàng đẹp, đại bậc nước Đây nơi lưu giữ, bảo quản, trưng bày vật, sưu tập vật nhằm tuyên truyền, giới thiệu đời, nghiệp cách mạng tư tưởng đạo đức Chủ tịch Hồ Chí Minh Kho sở Bảo tàng Hồ Chí Minh lưu giữ nhiều sưu tập độc đáo, quý hiếm, đa dạng thể loại, phong phú nội dung Trong có sưu tập tài liệu, vật “Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam” (9/1960) Tuy chưa có điều kiện tập hợp đầy đủ tài liệu, vật tài liệu, vật sưu tập Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (sửa đổi) năm 1992 Điều thể quan tâm đạo Chủ tịch Hồ Chí Minh cách mạng Việt Nam đồng thời phản ánh thời kỳ hào hùng, oanh liệt lịch sử Đảng lịch sử dân tộc Hướng tới chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI Đảng Cộng sản Việt Nam diễn vào năm 2011, với mong muốn tìm hiểu nội dung giá trị sưu tập, em định chọn sưu tập tài liệu, vật “Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu tồn quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam” (9/1960) làm đề tài khố luận tốt nghiệp Mục đích nghiên cứu - Giới thiệu nội dung chủ yếu sưu tập tài liệu, vật “Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu tồn quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam” (9/1960) lưu giữ Bảo tàng Hồ Chí Minh - Xác định giá trị lịch sử, văn hoá, giáo dục, lưu niệm sưu tập - Đề xuất số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác bảo quản, phát huy giá trị sưu tập Đối tượng phạm vi nghiên cứu - Đối tượng khóa luận tài liệu, vật “Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam” (9/1960) - Phạm vi nghiên cứu: + Về thời gian: Tháng 9/1960 + Về không gian: Kho sở Bảo tàng Hồ Chí Minh Tình hình nghiên cứu Trong q trình viết khố luận, tác giả có tham khảo số tài liệu sưu tập vật bảo tàng “Sưu tập vật bảo tàng” - năm 1994 “Sự nghiệp bảo tàng vấn đề cấp thiết” tập1,2 – năm 1996, “Cẩm nang bảo tàng”- năm 2001, “Nghiên cứu nguồn sử liệu vật bảo tàng” PGS.TS Nguyễn Thị Huệ, “Cơ sở bảo tàng học” tập 1,2,3 Trường Đại học Văn hóa Hà Nội Các tài liệu đưa khái niệm vật bảo tàng, sưu tập vật bảo tàng, vị trí tác dụng vật hoạt động bảo tàng, tiêu chí, nguyên tắc xây dựng sưu tập vật bảo tàng Những tài liệu có tính chất gợi mở, hướng dẫn phương pháp luận trình viết khố luận Đồng thời số tài liệu khơng thể thiếu trình tham khảo tài liệu tư tưởng Hồ Chí Minh, lịch sử Việt Nam, tài liệu Đảng Cộng sản Việt Nạm như: “Hồ Chí Minh toàn tập” - tập 10, 11; “Văn kiện Đảng tồn tập” - tập 21; “Hồ Chí Minh biên niên tiểu sử” - tập 7; “Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam” Nhà xuất Chính trị Quốc gia; “Đại cương lịch sử Việt Nam”- tập Đinh Xuân Lâm; “Chủ tịch Hồ Chí Minh với Hội nghị thành lập Đảng Đại hội II, III Đảng” TS Lê Văn Yên; “Đảng Cộng sản Việt Nam – Các Đại hội Hội nghị Trung ương” Lê Mậu Hãn Các tài liệu cung cấp thơng tin xác thời gian, địa điểm liên quan đến nội dung hoàn cảnh Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam quan tâm, đạo Chủ tịch Hồ Chí Minh tới Đại hội Ngồi ra, nhóm hồ sơ sưu tập tài liệu, vật “Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam” lưu giữ Bảo tàng Hồ Chí Minh nguồn tài liệu quan trọng, chỗ dựa vững cho em thực khoá luận Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp luận khoa học Chủ nghĩa Mác – Lênin: Duy vật biện chứng Duy vật lịch sử - Phương pháp liên ngành: Sử dụng phương pháp nghiên cứu Sử học, Văn hóa học, Bảo tàng học - Ngồi ra, khố luận cịn sử dụng phương pháp như: Thống kê, phân tích, so sánh, tổng hợp… Đóng góp khóa luận - Giới thiệu nội dung sưu tập tài liệu, vật “Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu tồn quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam” (9/1960) lưu giữ Bảo tàng Hồ Chí Minh - Trên sở kết nghiên cứu, khóa luận góp phần khẳng định giá trị lịch sử, giá trị văn hoá, giá trị giáo dục, giá trị lưu niệm sưu tập, bổ sung nguồn tư liệu cho nhà nghiên cứu lịch sử Đảng, nghiên cứu Chủ tịch Hồ Chí Minh người quan tâm đến sưu tập tài liệu, vật “Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam” (9/1960) Bố cục khóa luận Ngồi phần mở đầu, phần kết luận, tài liệu tham khảo phần phụ lục; nội dung khoá luận tốt nghiệp chia làm chương: Chương 1: Bảo tàng Hồ Chí Minh với hoạt động xây dựng sưu tập vật bảo tàng Chương 2: Nội dung giá trị sưu tập tài liệu, vật “Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam” (9/1960) Chương 3: Một số giải pháp nhằm bảo quản, phát huy giá trị sưu tập CHƯƠNG BẢO TÀNG HỒ CHÍ MINH VỚI HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG SƯU TẬP HIỆN VẬT BẢO TÀNG 1.1 Sưu tập vật bảo tàng – khái niệm, tiêu chí, nguyên tắc xây dựng sưu tập 1.1.1 Khái niệm vật bảo tàng sưu tập vật bảo tàng Con người giai đoạn lịch sử sáng tạo giá trị vật chất tinh thần Đó kết q trình đấu tranh không ngừng để cải tạo thiên nhiên, cải tạo xã hội, cải tạo thân nhằm vươn tới sống văn minh hơn, đầy đủ Bảo tàng đời nhằm bảo tồn giá trị vật chất tinh thần xét cho vật bảo tàng Trải qua thời gian, phát triển mặt nhận thức giúp người ngày có nhìn sâu sắc đắn vật bảo tàng - vật chứa đựng giá trị lịch sử, văn hố điển hình, minh chứng cho kiện lịch sử mà tồn Trên giới có nhiều định nghĩa nhà Bảo tàng học nước vật bảo tàng, qua ta thấy vai trị vơ to lớn vật hoạt động Bảo tàng Trong “Cơ sở bảo tàng học” (1970) Liên Xô (cũ) có viết: “Hiện vật bảo tàng nguồn gốc tri thức, mà nhờ có nguồn gốc tri thức ấy, bảo tàng trở thành quan nghiên cứu khoa học có khả trở thành quan nghiên cứu khoa học, có khả trở thành sở tư liệu, phục vụ cho nghành học, tổ chức kinh tế - xã hội, quan văn hóa khác”1 Theo “Bảo tàng học” hai giáo sư Cộng hòa dân chủ Đức Liên Xô (cũ) V Levưkin K.G Kherbost có viết: “Hiện vật bảo tàng vât mang giá trị bảo tàng lấy từ giới đồ vật thực khách quan, xếp vào sưu tập bảo tàng để tổ chức việc bảo Cơ sở Bảo tàng học, Matxcơva, H.1997, tr 106 quản sử dụng thuận tiện, lâu dài Hiện vật bảo tàng vật mang thông tin xã hội thơng tin khoa học, nguồn sử liệu quan trọng cung cấp tri thức cần thiết tự nhiên, xã hội người cho tiếp cận với Hiện vật bảo tàng chứa đựng giá trị lịch sử văn hóa định, phận di sản văn hóa dân tộc”1 Dựa sở lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin, tập thể giảng viên khoa Bảo tàng, môn Bảo tàng học, trường Đại học Văn hóa Hà Nội cho rằng: “Hiện vật bảo tàng nguồn nhận thức trực tiếp cảm tính cho nhận thức người, tiêu biểu văn hóa vật chất tinh thần người sáng tạo trình lịch sử vật giới tự nhiên xung quanh ta, thân chứng minh cho kiện, tượng định trình phát triển xã hội tự nhiên phù hợp với loại hình bảo tàng sưu tầm, bảo quản nhằm phục vụ cho nghiên cứu giáo dục khoa học”2 Trong “Nghiên cứu nguồn sử liệu vật bảo tàng” Nhà xuất Chính trị Quốc gia, Hà Nội 2005 tác giả PGS TS Nguyễn Thị Huệ đưa khái niệm: “Hiện vật bảo tàng vật gốc mang giá trị thuộc tính vật bảo tàng, có hồ sơ khoa hoc – pháp lý kèm theo, phù hợp với nội dung loại hình bảo tàng, chúng gìn giữ, bảo quản lâu dài để phục vụ cho hoạt động chức xã hội bảo tàng”3 Thông qua khái niệm, chuyên gia Bảo tàng học khẳng định vật bảo tàng mang giá trị có vai trị to lớn đời, tồn phát triển bảo tàng Thuật ngữ sưu tập bắt nguồn từ tiếng La tinh Collectio, chuyển sang tiếng Pháp tiếng Anh Collection tiếng Nga Kolecxia Theo Đại Bách khoa tồn thư Liên Xơ (cũ) – tập VII, trang 433 có định nghĩa: “Sưu tập tập hợp có hệ thống số lượng vật (cùng loại liên kết với nét chung chủ đề ) Levưkin V Kherbost K.G Bảo tàng học Bảo tàng loại hình lịch sử Matxcơva, 1988 tr.38 (tiếng Nga) Cơ sở Bảo tàng học (3 tập) Trường Đại học Văn hoá Hà Nội, 1990 Tập 1, tr 81 TS Nguyễn Thị Huệ Nghiên cứu nguồn sử liệu vật bảo tàng, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.2005 Tham luËn vÒ nh nớc v sách ngoại giao đồng chí Phạm Văn Đồng đọc đại hội (9/9/1960) 93 Tham luận công tác củng cố quốc phòng, xây dựng lực lợng vũ trang nhân dân đ/c Võ Nguyên Giáp đọc đại hội (9-9-1960) 94 Lời cho mừng Đại hội đon đại biểu Đảng cộng sản Trung Quốc 95 Lời cho mừng đại hội đon Đại biểu Đảng cộng sản ý 96 Lời cho mừng Đại hội đon đại biểu Đảng cộng sản Canada 97 98 99 Lời kêu gọi Đại hội Đại biểu ton quốc lần thứ III Đảng lao động Việt Nam 100 ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh khai mạc Đại hội đại biểu ton quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam 5-9-1960 ảnh đon Chủ tịch Đại hội đại biểu ton quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam 101 ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh với đồng chí Mu-khit-di-not Trởng đon Đại biểu Đảng cộng sản Liên Xô sang dự đại hội lần thứ III Đảng ta v đồng chí đon Liên Xô ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp đại diện Đảng cộng sản Nhật Bản sang dự đại hội Đảng ta lần thứ III 102 ảnh đon Chủ tịch Đại hội Đảng lần thứ III - phiên bế mạc 10-9-1960 ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh với đại biểu dự đại hội Đảng lần thứ III 103 ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh với đại biểu nữ dự đại hội Đảng ton quốc lần thứ III ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại biểu Đảng ton quân Đại hội ton quốc lần thứ III Đảng 104 Quyết tâm th nhân dân nớc gửi Chủ tịch Hồ Chí Minh Đại hội đại biểu ton quốc lần thứ III Đảng lao động Việt Nam Kính đeo mắt chủ tịch Hồ Chí Minh 105 Cặp đựng ti liệu chủ tịch Hồ Chí Minh đà sử dụng thời gian diễn Đại hội đại biểu ton quốc lần thứ III 106 Bút chì xanh đỏ Chủ tịch Hồ ChÝ Minh 107 ... tài liệu, vật ? ?Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III Đảng? ?? (9/ 1960): Sưu tập tài liệu, vật ? ?Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III Đảng Lao động. .. Chí Minh, chuyên đề: ? ?Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam? ?? ( 9 /1960) Sưu tập tài liệu, vật ? ?Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu toàn quốc. .. động Việt Nam quan tâm, đạo Chủ tịch Hồ Chí Minh tới Đại hội Ngồi ra, nhóm hồ sơ sưu tập tài liệu, vật ? ?Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam? ??