bộ giáo dục đào tạo trờng đại học mỏ - địa chất -*** - Nguyễn khắc thuận đánh giá độ ảnh hởng ô nhiễm môi trờng đa giải pháp công nghệ hợp lý giảm ô nhiễm môi trờng cho việc khai thác mỏ vàng sa khoáng tỉnh bắc kạn luận văn thạc sĩ kỹ thuật Hà nội 2010 giáo dục đào tạo trờng đại học mỏ - địa chất -*** - Nguyễn khắc thuận đánh giá độ ảnh hởng ô nhiễm môi trờng đa giải pháp công nghệ hợp lý giảm ô nhiễm môi trờng cho việc khai thác mỏ vàng sa khoáng tỉnh Bắc kạn Chuyên ngành: Khai thác mỏ Mà số: 60.53.05 luận văn thạc sĩ kỹ thuật Ngời hớng dẫn khoa häc TS Ngun Sü Héi Hµ néi 2010 Lêi cam đoan Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng tôi, số liệu, kết nêu luận văn trung thực cha đợc công bố công trình khác Hà nộị, ngày 15 tháng năm 2010 Tác giả luận văn Nguyễn Khắc Thuận Mục Lục Tên chơng mục Trang Mở đầu Chơng 1: Tổng quan trạng khai thác vàng sa khoáng địa bàn tỉnh Bắc Kạn 1.1 Đặc điểm địa chất 1.2 Hiện trạng khai thác 28 Chơng 2: Nghiên cứu lựa chọn giải pháp công nghệ khai thác hợp lý 2.1 Mục tiêu lựa chọn công nghệ khai thác hợp lý điều kiện 34 34 2.3 Các giải pháp công nghệ khai thác vàng sa khoáng 34 2.4 Lựa chọn giải pháp công nghệ khai thác hợp lý 40 Chơng 3: Các giải pháp công nghệ nhằm giảm thiểu tác động xấu tới môi trờng 60 3.1 Hiện trạng môi trờng mỏ vàng sa khoáng 3.2 Các nguồn gây ô nhiễm 61 3.3 Các tác động đến môi trờng 61 3.4 Các giải pháp công nghệ nhằm giảm thiểu tác động đến môi trờng 71 Kiến luận kiến nghị 83 Tài liệu tham khảo 85 Danh mục chữ viết tắt BVMT - Bảo vệ môi trờng KT - Khai thác KS - Khoáng sản KTr - Khai trờng KTLT - Khai thác lộ thiên HTKT - Hệ thống khai thác MT - Môi trờng ONMT - Ô nhiễm môi trờng TLGN - Thuỷ lực gầu ngợc ĐCTV - Địa chất thuỷ văn ĐCCT - Địa chất công trình TPCI - Thành phần có ích CBCNV - Cán công nhân viên LK - Lỗ khoan Danh mục bảng, biểu Bảng 1.1- 1.2: Tổng hợp trữ lợng vàng Lơng Thợng Na Rì - Bắc Kạn 27-28 Bảng 2.1: Đồng thiết bị khai thác giới 44 Bảng 2.2: Các thông số hệ thống khai thác giới 47 Bảng 2.3: Đặc tính kỹ thuật máy xúc SOLA-130 49 Bảng 2.4: Tổng hợp tiêu kỹ thuật khoan nổ mìn 54 Bảng 2.5: Đồng thiết bị khai th¸c søc n−íc chÝnh 56 Bảng 2.6: Các thông số hệ thống khai thác sức nớc 59 Bảng 2.7: Nồng độ chất ô nhiễm nớc ma chảy tràn 64 Bảng 2.8: Tổng hợp nguồn nớc thải lợng ô nhiễm 67 Danh mục hình vẽ Hình 1.1: Khai thác vàng sa khoáng thủ công bờ sông Bắc Giang 32 Hình 1.2: Mang quặng b i bồi thung lũng vàng Tân An 33 Hình 1.3: Đào hố khai thác quặng dới lớp đất đá gốc mỏ vàng Lơng Thợng- Na Rì 33 Hình 1.4-1.7 : Một số hình ảnh đào, đ i, khai thác, tuyển quặng lòng sông Ngân Sơn- Bắc Giang 34 Hình 2.1: Sơ đồ công nghệ khai thác giới 41 Hình 2.2: HTKT công nghệ khai thác giới 42 Hình 2.3: Sơ đồ công nghệ khai thác sức nớc 55 Hình 3.1: Dòng chảy làm thay đổi địa chất đáy đờng bờ 75 Hình 3.2: Biện pháp xây tờng chắn chống sụt lún, trợt lở 77 Hình 3.3: Biện pháp hồi phục môi trờng 78 H×nh 3.4: Thay đổi hớng xả dòng bùn 79 Mở Đầu Vng l kim loại quý him có vai trò rt quan trọng sống Từ x−a đến ng−êi ® biết khai thác vng t nhiên lòng sông, lòng sui hay lòng t Vic khai thác ngy cng gia tng ngun ti nguyên thiên nhiên không tái to ợc ny đ lm cho ngy cng cn kit v gây ô nhim môi trng, c bit l vic khai thác vng sa khoáng lòng sông hay lòng sui Vit Nam m vng sa khoáng ch yu trung lòng sông, lòng sui vïng nói cao phÝa bắc miền trung Bắc Kạn tỉnh miền nói phÝa bắc cã số mỏ vàng sa kho¸ng tập trung c¸c huyện Na Rì, Ch n, Pắc Nm, Ch Mi, Ngân Sn Các m vng sa khoáng ny hu ht đ b nhân dân khai thác t t nhiu nm vi nhiu hình thc khai thác thủ công v th công kt hp vi máy móc thô sơ sau thu hồi vàng c¸c hãa chất đéc hại ChÝnh vic khai thác t ny đ lm cho tht thoát ti nguyên v gây ô nhim nghiêm trng cho môi trờng xung quanh m vng ny ch yếu nằm c¸c b i c¸t cđa c¸c sông sui u ngun Do đề tài Đánh giá độ ảnh hởng ô nhiễm môi trờng đa giải pháp công nghệ hợp lý giảm ô nhiễm môi trờng cho việc khai thác mỏ vàng sa khoáng tỉnh Bắc Kạn l ht sc cn thit Tính cấp thiết ti Đánh giá mức ô nhim môi trờng hin việc khai th¸c c¸c mỏ vàng sa kho¸ng tỉnh Bắc Kạn Lùa chọn c¸c giải ph¸p tổ chøc công ngh nhm khai thác trit ti nguyên, ci to môi trờng hin ti, khc phục tác ộng xu n môi trờng khai thác tuyn qung gây a mô hình t chức qun lý giám sát cht ch tình hình khai thác vng t do, nâng cao ngun thu cho ngân sách nh nớc t khai thác vng sa khoáng a bn tnh i tng nghiên cu ca ti - Các m vng sa khoáng a bn tnh Bc Kn - Các công ngh khai thác, tuyn vng nớc trªn giới Phạm vi nghiªn cứu đề tài - Mức độ ảnh hưởng m«i tr−êng việc khai th¸c vàng sa kho¸ng tỉnh Bc Kn - Mô hình qun lý m vng sa khoáng hin - Nghiên cu v lý thuyt kt hp vi thực t công ngh khai thác, tuyn vàng sa kho¸ng - Một số mỏ vàng sa khoáng tnh Bc Kn Ni dung nghiên cu ca ti - Các s liu v môi tr−êng xung quanh khu vực khai th¸c vàng sa kho¸ng - Địa chất, nguồn gốc thành tạo ph©n bố qung - Tình hình t chc khai thác vng sa kho¸ng tỉnh Bắc Kạn - Kh¸i qu¸t v tim nng tr lợng vng sa khoáng, iu kin tự nhiªn địa chất mỏ tỉnh Bắc Kạn - Tng quan v công ngh khai thác tuyn vng sa kho¸ng Việt Nam tỉnh Bắc Kạn - Các gii pháp công ngh nhm khai thác cã hiệu mặt kinh tế kỹ thuật, giảm thiu v khc phục ô nhim khai thác vng sa khoáng Phng pháp nghiên cu ca ti - Phng pháp thng kê - Phng pháp phân tích tng hợp, tính toán la chọn công ngh hp lý - Tổng kết ¸p dụng kiến nghị ý nghĩa khoa học thực tiễn đề tài - X©y dựng sở khoa học kỹ thuật xác nh gii pháp công ngh, thit b khai th¸c hợp lý phï hợp với điều kiện thực tế c¸c mỏ vàng sa kho¸ng tỉnh Bắc Kạn - xut mô hình t chc qun lý mỏ vàng sa kho¸ng - C¸c kết nghiªn cøu cđa đề tài gióp phần vào công tác lựa chn gii pháp công ngh v thiết bị tiªn tiến nhằm mơc tiªu sản xuất gắn liền với bảo vệ m«i tr−êng bền vững Luận văn hồn thành với cố gắng th©n, sù tận t×nh gióp đỡ cđa thầy h−íng dẫn Tiến sĩ Nguyễn Sỹ Hội, gióp đỡ cđa c¸c thầy b môn Khai thác l thiên ng nghip, doanh nghiệp khai thác vng sa khoáng a bn tnh Bc Kn v S Ti nguyên môi tr−êng tỉnh Bắc Kạn Kết cấu luận văn Cấu tróc luận văn gồm phần mở đầu, chương, phần kết luận, kiến nghị danh môc tài liệu tham khảo với 85 trang, 10 bảng biểu, 15 h×nh vẽ 71 - Hệ thống đờng vận tải mỏ phải có đai phòng hộ, cọc tiêu biển báo * Giai đoạn khai thác mỏ: + Bụi đất giai đoạn khai thác bình thờng Hoàn chỉnh nâng cấp đờng vào mỏ để giảm bụi gió xe chạy tạo phải thờng xuyên đợc tu sửa bảo dỡng + Khí thải phơng tiện vận tải khai thác Khí thải phơng tiện vận tải mỏ, máy khí nén nổ mìn chứa chất ô nhiễm bao gồm: bụi, khói, khí độc: SO2, NO2 CO, VOC Để giảm thiểu ô nhiễm gây khí thải phơng tiện vận tải, áp dụng biện pháp sau: - Thay đổi nhiên liệu có hàm lợng lu huỳnh cao nhiên liệu có hàm lợng lu huỳnh thấp Thay nhiªn liƯu cã chØ sè octane, cetane thÊp b»ng nhiên liệu có số octane, cetane cao phù hợp với thiết kế xe - Không chở trọng tải quy định, nhằm bảo vệ môi trờng chung - Thờng xuyên bảo dỡng thiết bị vận tải, máy nén khí, điều chỉnh sửa chữa kịp thời xe máy nhằm đảm bảo để chúng làm việc điều kiện thiết bị tốt nhất, an toàn có suất sinh khí thải độc hại - Sử dụng biện pháp nâng cao hiệu nổ mìn, sử dụng thuốc nổ có cân ôxy = 0, áp dụng phơng pháp nổ mìn chống bụi để hạn chế nguồn ô nhiễm nổ mìn + Phơng pháp chống bụi mỏ - gơng xúc, gơng khoan, đờng vận chuyển, khu vực sàng tuyển bụi đất phát sinh nguồn phát tán diện tích rộng nên việc thu gom xử lý bụi khó khăn, hầu nh không thực đợc Vì vậy, mỏ thực biện pháp phối hợp nhằm làm giảm tới mức tối đa lợng bụi phát tán vào khu vực xung quanh: 72 - Trong trình khai thác, vận tải, sàng tuyển quặng sử dụng xe phun nớc nhằm giảm lợng bụi hình thành - Bụi quặng có chứa asen nên phải trang bị tốt bảo hộ lao động đặc biệt trang công nghiệp cho công nhân - Trồng xanh xung quanh mỏ, hai bên lỊ ®−êng vËn chun, khu vùc x−ëng tun nh»m hÊp thụ ngăn cản phát tán bụi môi trờng xung quanh biện pháp bảo vệ môi trờng hiệu có chi phí nhỏ b Khống chế nớc thải sản xuất, nớc ma chảy tràn Mỏ vàng x Lơng Thợng, huyện Nà Rì, tỉnh Bắc Kạn mỏ khai thác lộ thiên, nằm khu vực b i bồi sông nên ảnh hởng nớc mặt nớc ngầm lớn Vì cần tính toán lợng nớc ma chảy vào khai trờng * Lợng nớc ma chảy tràn Trong trình khai thác mỏ, nớc ma chảy tràn có đặc điểm: - Nớc ma chảy tràn xuất vào thời điểm có ma năm - Diện tích thu nớc bề mặt diện tích khai thác mỏ thời gian 1-2 năm, phía diện tích đợc san gạt đất phủ tạo đê ngăn nớc để nớc mặt chảy moong khai thác Lợng nớc rơi trực tiếp xuông khu khai tác trận ma lớn Qm = F AmaxK1, (m3/ngày đêm) Trong đó: F- Diện tích lu vực nớc ma chảy vào moong khai thác, 55.000m2 Amax- Lợng ma lớn khu vực theo trạm quan trắc Bắc Kạn có Amax= 0,16m/ngđ (Theo số liệu cung cấp trang Web www.backan.gov.vn đặc điểm khí hậu thuỷ văn tỉnh Bắc Kạn) K1- Hệ số nứt nẻ, nứt nẻ vừa, 0,8 Lợng nớc chảy vào moong khai th¸c cđa trËn m−a lín nhÊt: Q = 55.000 x 0,16 x 0,8 = 7.040 m3/ngày đêm 73 * Lợng nớc ngầm Để tính lợng nớc chảy vµo má cã thĨ coi khai tr−êng nh− mét " giếng lớn" Lu lợng nớc chảy vào mỏ đợc tÝnh theo c«ng thøc: Q= 1,366K(2H -h)S lg(R+ro) - lgro , m3/ngày Trong đó: Q- lượng nước chảy vào moong khai thác, m3/ngày K- hệ số thấm trung bình đất đa,ù 3,2m/ngđ H- chiỊu cao cét n−íc cã ¸p tính từ độ cao trung bình mực nớc tính tới cốt đáy mỏ, 25m S- mửùc nửụực haù thaỏp cuỷa mỏ, 20m h = H-S (m) r0- bán kính " giếng lớn" quy đổi F-ø diện tích lưu vực hứng nước, diện tích khai th¸c mét khu vùc năm, 55.000m2 R- Baựn kớnh aỷnh hửụỷng (m) ủửụùc tính theo công thức R = 10S K (m) Q= 1,366 ì 3,2(2 ì 25 5)20 = 69,58m3/ngđ lg(357 + 132 ) − lg 132 * TÝnh to¸n tho¸t nớc - Lợng nớc mặt cần thoát chủ yếu nớc ngầm, mỏ làm việc vào mùa khô, mùa ma mỏ không sản xuất, lợng nớc mặt tính cho ngày có lợng ma trái mùa 10% trận ma lớn 704 m3/ngđ - Tổng lợng nớc cần thoát ngày: 773,58m3/ngày đêm - Chọn máy bơm: Lợng nớc cần thoát (QB) 74 QB = Qng dem m.η b = 45,5m3/h Trong đó: + m = 20giờ số máy bơm làm việc ngày - đêm (3ca) + b = 0,85 hiệu suất làm việc máy bơm Tổng số máy bơm đợc chọn 02 máy (1 dự trữ) với suất 50m3/h (thiết bị bơm đợc chọn loại máy bơm LT45-31 nhà máy bơm Hải Dơng sản xuất), loại máy bơm ly tâm nằm ngang, có chiều cao hút trung bình 5-6m, chiều cao đẩy lớn 23m, lu lợng 60m3/h, công suất động cơ: 7,5KW, điện 380V Cấp điện cho trạm bơm: nguồn điện đợc lấy từ nhà máy tuyển với chiều dài tới ranh giới mỏ 0,8 km, sử dụng đờng điện 3pha Khi khai thác hết khoảnh, vị trí trạm bơm đợc di chuyển đến vị trí mới, hệ thống cấp điện tới trạm bơm biên giới mỏ đợc di chuyển cho phù hợp 3.4.2 Các biện pháp chống sói lở bờ sụt lún xung quanh khu vực khai thác mỏ * Tác động biến đổi địa hình đáy, thay đổi dòng chảy, biến đổi đờng bờ cân bồi tụ Việc khai thác vàng sa khoáng tất yếu dẫn đến thay đổi địa hình đáy đáy mỏ từ dẫn đến loạt thay đổi khác nh : tợng phân bố lại trầm tích (cả theo chiều thẳng đứng theo diện tích bề mặt), tợng sói lở bồi tụ đoạn bờ lân cËn khu vùc khai th¸c 400 75 40 421 35 400 350 300 nµ lµng 12 KHU B¾C 400 350 KH U 10 11 TR UN G T M 350 300 xà lƯơng thƯợng 300 ựa nh 27 l t cG Bắ ng S« 350 g ian 30 29 28 27 262.4 KHU NAM 26 255 258.2 45 500 400 350 350 400 253.1 256.8 256.1 271.5 345.2 Hình 2.4 : Dòng chảy làm biến đổi địa hình đáy cân bồi tụ 76 Đoạn đờng bờ bị biến đổi đoạn bờ tây bắc đông nam mỏ vàng Lơng Thợng huyện na Rì Vận chuyển bồi tích: cân vận chuyÓn båi tÝch däc bê cã xu thÕ chung di chuyển bồi tích từ phía đông bắc sang phía tây nam Nh vậy, theo thời gian cân vËn chun båi tÝch lu«n cã h−íng di chun båi tích từ phía tây bắc sang phía đông nam phía dòng chảy sông Bắc Giang Biến đổi đờng bờ: biến đổi đờng bờ thay đổi đoạn bờ khác nhau, đoạn bờ có dịch chuyển mạnh khu vực phía bắc mỏ chịu tác động mạnh dòng chảy Nhìn chung, biến động đờng bờ có xu làm trơn thẳng hoá đờng bờ xói lở vùng bờ lồi lấp đầy vùng bờ lõm 77 * Biện pháp xây tờng chắn chống sói lở sơt lón 40 421 35 400 350 T−êng chắn bảo vệ đờng 300 nà làng KHU BắC 400 350 xà lƯơng thƯợng 300 350 300 +250 45 +2 tuyến đờng xuống khu trung tâm 6,0% Về kh y tu Ón c vù b G UN TR 350 u u Kh U KH ùa nh ng S« 27 l t M T ạm it it 400 +2 45 +2 35 +2 50 350 g an Gi +2 50 +2 45 b 50 +2 +23 +235 6,5 % +240 tuyÕn ®−êng xuèng møc +235 500 400 269.2 KHU NAM +245 26 +250 40 +2 35 +2 27 50 30 29 28 +2 350 c B¾ +254 258.2 35 +2 6,5 % 45 50 +2 45 6,0% +2 +245 tuyÕn ®−êng xuèng møc +245 256.8 256.1 NgÇm qua suèi cèng o 1000 đờng vào mỏ Hồ lắng Đập tràn khu văn phòng Cửa xả +258 Ngăn lắng xởng tuyển +258 +245 +245 Ngăn nớc Mặt công nghiệp Hinh 3.2: Biện pháp xây tờng chắn chống sói lở sụt lún * Biện pháp trồng hoàn phục môi trờng phần theo tiến độ khai thác 78 khu II 600 500 khu iii 300 350 400 khu I a +260 +255 +255 ng gia ắc gb n sô Hình 3.4: Biện pháp hồi phục môi trờng 79 * Các biện pháp nâng cao hiệu lắng hồ lắng: Các giải pháp nhằm giảm tốc độ ban đầu dòng bùn nớc (v0) Việc giảm v0 đờng ống đẩy, máng dẫn làm lắng đọng hạt rắn lơ lửng tiêu hao lợng trình vận chuyển Để giảm vo cần áp dụng phơng pháp sau: * Thay đổi hớng xả dòng bùn: V01 Lắp đoạn ống vuông góc với đầu đờng ống xả (hình 3.1) Khi dòng bùn đợc đẩy lên cao, tốc độ dòng chảy theo V0 hớng ngang gần nh triệt tiêu (v01 0) Phơng pháp đơn giản, hiệu lắng Hình 3.1: Thay đổi hớng xả dòng bùn cỡ hạt đợc nâng cao * Tạo tờng chắn, hố tiêu trớc ống xả bùn: Tờng chắn đặt trớc ống xả bùn nhằm làm giảm lợng dòng chảy đổ vào b i lắng giảm v0 Phơng pháp này, hiệu không cao bồi lắng bùn đất trớc tờng chắn hố tiêu xả nhanh, vị trí tờng lắng bị thay đổi, phải liên tục nạo vét 3.4.3 An toàn lao động phòng chống cố a An toàn lao động bảo vệ sức khoẻ công nhân - Ngoài phơng pháp khống chế ô nhiễm nh trên, phơng án nhằm đảm bảo an toàn lao động bảo vệ sức khoẻ ngời công nhân khu vực mỏ đợc áp dụng triệt để theo văn quy định hành Nhà nớc - Trang bị đầy đủ dụng cụ bảo hộ lao động, chống ồn, chống bụi khí độc thực biện pháp an toàn cho công nhân mỏ theo quy định - Khống chế nồng độ bụi đá, khí độc tiếng ồn biện pháp nêu để tránh bệnh nghề nghiệp trình khai thác mỏ gây nên - Đào tạo cung cấp thông tin vệ sinh an toàn lao động 80 - Trang bị bảo hộ lao động cho công nhân - Cã trang bÞ y tÕ cÊp cøu kÞp thêi công nhân bị tai nạn lao động - Có xe cứu thơng sẵn sàng cấp cứu có tai nạn lao động, ốm đau b Phòng chống cháy - Trong khu vực xảy cháy kho nhiên liệu, kho thuốc nổ, cháy khu văn phòng, nhà ở, phải tuyệt đối tuân thủ quy trình, quy phạm phòng chống, chữa cháy - Thiết kế trạm dầu bảo đảm chống cố rò rỉ, chống cháy lan đờng hào ngăn cách - Kho nhiên liệu có hàng rào riêng biệt - Trang bị hệ thống báo cháy tự động, phơng tiện cứu hoả phải thờng trực trạng thái làm việc tốt - Kho chứa nhiên liệu có mái che, kho cao ráo, nhằm chống ảnh hởng nớc ma chảy tràn theo dầu mỡ vào môi trờng xung quanh - Kho chứa thuốc nổ vật liệu nổ (nếu có) phải đợc bảo vệ theo quy định đặc biệt c Phòng chống sét Để bảo vệ kho nhiên liệu, kho thuốc nổ, trạm biến áp, xởng tuyển khu văn phòng tránh đợc tác dụng trực tiếp tác động gián tiếp sét, dự án lắp đặt thiết bị thu sÐt HƯ thèng thu sÐt kiĨu cét th«ng th−êng lắp đặt nh sau: Số lợng cột thu sét: cột đó: kho mìn: 2, khu văn phòng 1, xởng xửa chữa 1, trạm biến áp Chiều cao cét thu l«i: 16,2m (Theo phơ lơc 10 TCVN 4586-88) Tất thiết bị sử dụng điện vỏ kim loại phải tiếp đất an toàn Dùng ruột thứ t cáp điện, ống thép luồn dây tiếp đất thép dẹt 25x4 đầu nối với vỏ động cơ, đầu nối với hệ thống tiếp đất chung Hệ thống tiếp đất công trình bao gồm cọc tiếp đất dùng thép góc 50x50x5 dài từ 2,5-3m ®ãng s©u ®Êt, d©y tiÕp ®Êt dïng thÐp dĐt 40x4 hàn chắn 81 với cọc tạo thành mạch vòng nối đất Điện trở nối đất toàn hệ thống yêu cầu Rnd < Tất công trình đợc bảo vệ chống sét đánh thẳng Căn vào số sét đánh năm điện trở suất đất để tính toán mạng tiếp đất phòng sét thích hợp Hệ thống bao gồm kim thu sét thép tròn 16, dây dẫn sét tròn Φ8 ViƯc bè trÝ kim thu sÐt t thc vµo cao trình dựa vào kết cấu xây dựng cho công trình xây dựng bảo đảm nằm phạm vi an toàn phòng sét 3.4.3 hoàn thổ đóng cửa mỏ sau giai đoạn khai thác a Công tác hoàn thổ Giai đoạn sau khai thác khu vực (khoảnh khai thác) đợc hoàn thổ cuội, sỏi thải Thực tế khu vực khai thác vàng sa khoáng có thuỷ sinh nhỏ nên sau hoàn thổ cuội, sỏi thải phủ lấp lên bề mặt lớp đất trồng trọt (lớp đất gạt bỏ trớc khai thác) vào mùa khô trồng loại thuỷ sinh dại có thời gian sinh trởng nhanh b Đóng cửa mỏ Khi kết thúc khai thác mỏ tiến hành công việc đóng cửa mỏ theo quy định Bộ Công nghiệp (nay Bộ Công thơng) San gạt mặt đ khai thác, đờng đi, diện tích trồng xanh Phơng án biện pháp cụ thể đợc lập riêng để trình quan chức phê duyệt 3.4 Giám sát quản lý chất lợng môi trờng Để đảm bảo trình khai thác, tuyển quặng không gây tác động xấu đến môi trờng xung quanh đánh giá hiệu biện pháp khống chế ô nhiễm, chơng trình giám sát chất lợng môi trờng đợc áp dụng suốt thời gian hoạt động khai thác mỏ Các vị trí giám sát môi trờng đợc xác định cụ thể phù hợp với mỏ a Giám sát chất lợng kh«ng khÝ 82 Th«ng sè chän läc: Bơi tỉng céng, loại khí độc: khí nổ, CO2; NO2; N2O5, (riêng khí nổ thờng xuyên kiểm tra) Địa điểm đặt vị trí giám sát: điểm khu vực mỏ khai thác, điểm cách mỏ 300m, 900m, 1.500m theo chiều gió Tần số lấy mẫu phân tích mẫu: lần/năm Thiết bị lấy mẫu: thiết bị tiêu chuẩn Tiêu chuẩn so sánh: Tiêu chuẩn chất lợng môi trờng TCVN 6993-2001 b Giám sát chất lợng nớc Thông số chän läc: pH, SS, tỉng cøng, BOD5, COD, tỉng s¾t, dầu mỡ Tần số lấy mẫu phân tích mẫu: lần/năm c Giám sát tiếng ồn, độ rung - Đo tiếng ồn thiết bị khai thác năm lần - Đo độ rung thiết bị khai thác d Giám sát đại lợng thời gian XDCB Trong thời gian XDCB đại lợng cần giám sát lần/năm./ 83 Kết luận kiến nghị Kết luận Tài nguyên vàng nói chung vàng sa khoáng nói riêng nguồn tài nguyên quý hiếm, có giá trị kinh tế cao Khai thác hợp lý vàng sa khoáng góp phần sử dụng hiệu quả, tiết kiệm nguồn tài nguyên, bảo vệ môi trờng vùng mỏ phát triển bền vững Căn vào điều kiện khai thác mỏ vàng sa khoáng địa bàn tỉnh Bắc Kạn lựa chọn công nghệ khai thác hợp lý nh sau: * Công nghệ khai thác giới sử dụng máy xúc kết hợp ô tô: áp dụng khu vùc b i båi, thỊm s«ng, si, thung lịng sa khoáng vàng, nơi mà phần lớn diện tích khai tr−êng má kh«ng ngËp n−íc (chØ ngËp lơt mùa ma lũ) Đồng thiết bị khai thác có tính động cao, cho phép khai thác chọn lọc, khắc phục điều kiện thành phần cỡ hạt không đều, có nhiều đá mồ côi tảng lăng đá gốc lớn Khi kết thúc khai thác phần thềm, bờ sa khoáng không ngập nớc tận dụng đáy khai trờng làm mơng dẫn, nắn dòng để khai thác tối đa phần tài nguyên dới đáy lòng sông vào mùa khô * Công nghệ khai thác sức nớc sử dụng tàu hút bùn: áp dụng khu vực khai thác vàng sa khoáng lòng sông, suối , kết hợp khai thác vật liệu xây dựng cát, sỏi Đồng thiết bị khai thác hoạt động liên tục, có suất cao, nhiều chủng loại từ nhỏ đến lớn, cho phép khai thác mỏ điều kiện ngập nớc quanh năm Các khu vực sa khoáng tạo thành b i bồi dòng sông, suối sử dụng kết hợp súng bắn nớc làm phân r thành dòng bùn nớc đổ moong hút sức nớc để khai thác Khi đ lựa chọn đợc công nghệ khai thác hợp lý cần phải đặc biệt ý nâng cao lực tuyển, luyện quặng vàng để thu hồi sử dụng tối đa tài nguyên đồng thời phải áp dụng biện pháp để bảo vệ hữu hiệu môi trờng vùng mỏ 84 Trong địa bàn tỉnh Bắc Kạn quỹ đất dùng cho sản xuất nông nghiệp hạn chế nên công tác phục hồi môi trờng phải u tiên cho việc hoàn trả đất trồng để nhân dân canh tác đợc nhanh chóng Hiện số mỏ vàng vấn đề kinh tế trình đóng cửa mỏ doanh nghiệp đ đa phơng án tạo hồ sinh thái hay nuôi thủy sản moong đ khai thác thực chất phơng án không hiệu quả, có lợi cho doanh nghiệp Kiến nghị Vàng tài nguyên quý không tái tạo đợc có giá trị kinh tế cao Trớc tình hình giá vàng nớc giới tăng giữ mức giá cao, công nghệ khai thác, tuyển luyện vàng ngày phát triển cần thiết phải đẩy mạnh công tác tìm kiếm, thăm dò khai thác chế biến vàng Phải áp dụng công nghệ khai thác, tuyển, luyện vàng tiên tiến nhằm thu hồi tối đa tài nguyên bảo vệ môi trờng vùng mỏ Cần tăng cờng công tác kiểm tra giám sát cấm việc khai thác vàng sa khoáng trái phép, việc khai thác trái phép làm cho mỏ vàng bị thay đổi địa chất khó khăn cho việc tổ chức khai thác quy mô lớn Những mỏ vàng sa khoáng cần phải kiểm tra giám sát thờng xuyên tránh tợng mỏ nâng công suất cao thiết kế dẫn đến việc biến đổi địa chất khu vực xung quanh gây sụt lún ruộng, nhà cửa, đờng, ( nh trờng hợp mỏ vàng Ao tây Na Rì ) 85 Tài liệu tham khảo Nhữ Văn Bách (2008), Nâng cao hiệu phá vỡ đất đá nổ mìn khai thác mỏ Trần Mạnh Xuân (1998), Cơ sở thiết kế mỏ lộ thiên Nguyễn Sỹ Hội (2005), Giáo trình khai thác sức nớc, NXB Đại học Mỏ Địa chất Hà Nội Vũ Tân Cơ (2006), Thực trạng khai thác tuyển quặng đồng, niken, molipđen vàng Việt Nam Công ty Cp Khoáng sản Bắc Kạn, Dự án khai thác chế biến mỏ vàng sa khoáng Tân An- Na Rì- Bắc Kạn Công ty Cp T vấn Khảo sát Thiết kế Xây dựng Mỏ địa chất (2008), ĐTM dự án khai thác chế biến vàng sa khoáng Lơng Thợng- Na RìBắc Kạn Công ty Cp T vấn đầu t mỏ Xây dựng TST, Dự án đầu t xây dựng công trình khai thác vàng sa khoáng Sloong Luồng Tác Khuổi, Nà Toàn x Lạng San Na Rì - Bắc Kạn Lê Mô Gia (2006), Hiện trạng luyện, chế biến quặng đồng, hợp kim đồng, vàng, niken molipđen Việt Nam giới định hớng phát triển Việt Nam Bộ công thơng-Viện khoa học công nghệ mỏ-luyện kim (2007), Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến sử dụng quặng vàng, đồng, niken molipđen giai đoạn 2007-2015, có xét triển vọng đến năm 2025 ... nghệ khai thác hợp lý điều kiện 34 34 2.3 Các giải pháp công nghệ khai thác vàng sa khoáng 34 2.4 Lựa chọn giải pháp công nghệ khai thác hợp lý 40 Chơng 3: Các giải pháp công nghệ nhằm giảm thiểu... nghệ hợp lý giảm ô nhiễm môi trờng cho việc khai thác mỏ vàng sa khoáng tỉnh Bắc Kạn l ht sc cn thit Tính cấp thiết ti Đánh giá møc độ « nhiễm m«i tr−êng việc khai th¸c c¸c mỏ vàng sa kho¸ng tỉnh. ..bộ giáo dục đào tạo trờng đại học mỏ - địa chất -*** - Nguyễn khắc thuận đánh giá độ ảnh hởng ô nhiễm môi trờng đa giải pháp công nghệ hợp lý giảm ô nhiễm môi trờng cho việc khai thác mỏ