Bộ giáo dục đào tạo Trường đại học mỏ - địa chất Nguyễn Tiến Chỉnh nghiên cứu tiêu đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản phục vụ quản lý tài nguyên than số mỏ quảng ninh Luận án tiến sĩ kinh tế Hà nội - 2007 Bộ giáo dục đào tạo Trường đại học mỏ - địa chất Nguyễn Tiến Chỉnh Nghiên cứu tiêu đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản phục vụ quản lý tài nguyên than số mỏ quảng ninh Chuyên ngành: Kinh tế công nghiệp M· sè: 62.31.09.01 LuËn ¸n tiÕn sÜ kinh tÕ Ng­êi hướng dẫn khoa học TS Trần Tiến Cường PGS.TS Ngô Thế Bính Hà nội - 2007 Lời cam đoan Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng Các số liệu, kết nêu luận án trung thực chưa công bố công trình khác Tác giả ln ¸n Ngun TiÕn ChØnh Mơc lơc Trang Trang phơ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục ký hiệu, chữ viết tắt Danh mục bảng Danh mục sơ đồ biểu đồ Mở đầu Chương - Tổng quan nghiên cứu thực tiễn đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản 1.1 Tổng quan quản lý tài nguyên khoáng sản (than) 1.2 Tổng quan tiêu đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản 16 1.3 Tổng quan phương pháp xác định giá trị tài nguyên khoáng sản 21 1.3.1 Phương pháp xác định giá đất theo khả sinh lời 21 1.3.2 Phương pháp xác định giá trị tài nguyên qua giá khoáng sản 22 1.3.3 Phương pháp xác định giá trị tài nguyên tiếp cận từ chi phí thăm dò 23 1.3.4 Phương pháp xác định giá trị tài nguyên tiếp cận từ lợi nhuận 24 1.3.5 Phương pháp xác định giá trị tài nguyên tiếp cận từ chi phí sản xuất 25 1.3.6 Phương pháp xác định giá trị tài nguyên tiếp cận từ tô mỏ 26 1.3.7 Phương pháp mẫu xác định giá trị tài nguyên sở chi phí đóng mỏ 28 1.3.8 Phương pháp xác định giá tính thuế RRT 32 1.3.9 Một số nghiên cứu đánh giá giá trị TNKS nước 33 Chương - Nghiên cứu tiêu đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản phương pháp xác định 35 2.1 Cơ sở lí luận tiêu đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản 35 2.2 Cơ sở thực tiễn tiêu đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản 45 2.2.1 Phân loại thuế khai thác tài nguyên khoáng sản 46 2.2.2 Thuế khai thác tài nguyên khoáng sản nước 49 2.2.3 Thuế khai thác mỏ Việt Nam 63 2.3 Xây dựng phương pháp xác định tiêu đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản 69 2.3.1 Nguyên tắc lựa chọn phương pháp xác định tiêu đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản 69 2.3.2 Phương pháp xác định tiêu đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản 70 2.3.2.1 Công thức tính giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản tô mỏ 70 2.3.2.2 Tỉ lệ lÃi vốn sản xuất kinh doanh 72 2.3.2.3 Tỉ lệ chiÕt khÊu 72 2.3.2.4 L·i vay thêi gian XDCB 73 2.3.2.5 Hệ thống tiêu đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản 73 2.4 Xác định thông số tính tiêu giá trị tự nhiên mỏ than tô mỏ 75 2.4.1 Phân tích thông số tính tiêu giá trị tự nhiên mỏ than 75 2.4.2 Xác định chi phí đầu tư vốn sản xuất kinh doanh 76 2.4.3 Xác định chi phí khai thác than theo yếu tố công đoạn 78 2.4.4 Xác định tiêu giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản tô mỏ than 80 Chương - áp dụng phương pháp xác định tiêu giá trị tài nguyên khoáng sản cho số mỏ than vùng Quảng ninh 82 3.1 Điều kiện địa chất tài nguyên khoáng sàng than 82 3.2 Điều kiện kỹ thuật công nghệ khai thác than 96 3.3 Vốn đầu tư 104 3.4 Sản lượng doanh thu 105 3.5 Chi phí sản xuất 106 3.6 Chỉ tiêu đánh giá giá trị tài nguyên than 106 3.7 Tổng hợp tiêu đánh giá kinh tế địa chất khoáng sàng than 112 3.8 Đề xuất chế sách quản lý tài nguyên than sở tiêu giá trị tự nhiên mỏ than tô mỏ 119 Kết luận kiến nghị 120 Danh mục công trình tác giả đà công bố 122 Tài liệu tham khảo 123 Danh mục ký hiệu, chữ viết tắt CIF - Giá bao gồm chi phí vận chuyển bảo hiểm (Costs, Insurants, Freights) FOB - Giá cảng (Free On Board) TEC - Mô tả kinh tế- kü thuËt (Техническо-экономическое соображение) TEP - TÝnh to¸n kinh tÕ- kü thuËt (Техническо-экономическое расчет) TEO - LuËn chøng kinh tÕ- kỹ thuật (- ) NCKT - Nghiên cứu khả thi; NCTKT- Nghiên cứu tiền khả thi NCKQ - Nghiên cứu khái quát (nghiên cứu hội đầu tư) BCĐT - Báo cáo đầu tư xây dựng công trình; DAĐT - Dự án đầu tư xây dựng công trình TKKT - Thiết kế kỹ thuật; TDT - Tổng dự toán xây dựng công trình RGKT - Ranh giới khai trường T1A - Trữ lượng theo tiêu Nhà nước, vỉa dầy 1,0m; độ tro 40% T1B - Trữ lượng theo tiêu TVN, vỉa dầy 1,0m; độ tro từ 4050% T2A - Trữ lượng theo tiêu TVN, vỉa dầy từ 0,31m; độ tro 40% T2B - Trữ lượng theo tiêu TVN, vỉa dầy từ 0,31m; độ tro từ 4050% TDSB - Thăm dò sơ bộ; TDTM- Thăm dò tỉ mỉ ĐCTV - Địa chất thuỷ văn; ĐCCT - Địa chất công trình PVT - áp suất vỉa so víi ¸p st miƯng giÕng khoan TVN - Tỉng c«ng ty Than ViƯt Nam (Vinacoal- Vietnam Coal Corporation) TKV - Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin – Vietnam National Coal Mineral Inductries Group) IMCC - Industrial and Mine Investment Consulting Company (C«ng ty T­ vấn đầu tư mỏ công nghiệp) đổi thành VIMCC – Vinacomin Investment Consulting Join Strock Company (C«ng ty cổ phần Tư vấn đầu tư mỏ công nghiệp - TKV) QTDN - Qu¶n lý doanh nghiƯp TNKS - Tài nguyên khoáng sản TSCĐ - Tài sản cố định XDCB - Xây dựng Danh mục bảng Trang Bảng 1.1 Bảng phân cấp trữ lượng tài nguyên khoáng sản rắn 12 Bảng 1.2 Chỉ tiêu Nhà nước tính trữ lượng 13 Bảng 1.3 Chỉ tiêu tính trữ lượng TVN 13 Bảng 1.4 Trữ lượng tài nguyên than Việt Nam 14 Bảng 1.5 Thống kê tỉ lệ tổn thất than 14 Bảng 1.6 Trữ lượng địa chất công nghiệp số mỏ hầm lò 15 Bảng 1.7 Trữ lượng địa chất công nghiệp mỏ lộ thiên Núi béo 15 Bảng 1.8 Các giai đoạn đánh giá kinh tế địa chất tài nguyên khoáng sản 17 Bảng 1.9 Nhóm tiêu đánh giá địa chất khoáng sàng quặng 18 Bảng 1.10 Nhóm tiêu đánh giá địa chất khoáng sàng than 18 Bảng 1.11 Nhóm tiêu chất lượng than khoáng sàng 18 Bảng 1.12 Nhóm tiêu đánh giá hiƯu qu¶ kinh tÕ- x· héi 19 B¶ng 1.13 Nhãm tiêu đánh giá hiệu sản xuất kinh doanh 19 Bảng 1.14 Nhóm tiêu đánh giá hiệu đầu tư 19 Bảng 1.15 Bảng tổng hợp phương án đánh giá kinh tế khoáng sàng theo phương pháp mẫu Bảng 2.1 Thuế suất thuế tài nguyên ấn độ 29 55 Bảng 2.2 Thuế suất thuế tài nguyên CHLB Nga 57 Bảng 2.3 Các hình thức đánh thuế tài nguyên khoáng sản 59 Bảng 2.4 Tiền thuế đất 64 Bảng 2.5 Tiền thuê đất văn phòng khai trường mỏ (trong nước) 64 Bảng 2.6 Khung giá thuê đất (liên doanh với nước ngoài) 64 Bảng 2.7 Biểu thuế tài nguyên Việt Nam 66 Bảng 2.8 Bảng thống kê tiêu IRR ngành than 72 Bảng 2.9 Hệ thống tiêu đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản 75 Bảng 2.10 Bảng tổng hợp chi phí tính giá trị tài nguyên 79 Bảng 2.11 Chi phí nhiên, vật liêu phương tiện vận tải theo cung độ 80 Bảng 2.12 Bảng tính tiêu giá trị tự nhiên mỏ than tô mỏ 81 Bảng 3.1 Chất lượng than mỏ Bắc Cọc sáu 84 Bảng 3.2 Trữ lượng địa chất mỏ than Bắc Cọc sáu 86 Bảng 3.3 Bảng trữ lượng công nghệp mỏ than Bắc Cọc sáu 86 Bảng 3.4 Đặc điểm vỉa than mỏ Khe chàm III 88 Bảng 3.5 Các tiêu lý đất đá Khe chàm III 89 Bảng 3.6 Trữ lượng địa chất mỏ than Khe chàm III 90 Bảng 3.7 Trữ lượng công nghiệp mỏ Khe chàm III 91 Bảng 3.8 Chất lượng than mỏ Núi béo 94 Bảng 3.9 Đặc điểm địa chất công trình mỏ Núi béo 94 Bảng 3.10 Trữ lượng toàn vỉa theo cấp trữ lượng mỏ Núi béo 95 Bảng 3.11 Trữ lượng biên giới khai trường mỏ Núi béo 95 Bảng 3.12 Bảng tiêu biên giới khai trường mỏ Núi béo 101 Bảng 3.13 Các thông số hệ thống khai thác mỏ Núi béo 102 Bảng 3.14 Bảng liệt kê thiết bị công nghệ khai thác vận tải mỏ Núi béo 104 Bảng 3.15 Tổng mức đầu tư mỏ 105 Bảng 3.16 Giá than tối thiểu thị trường nước 106 Bảng 3.17 Các tiêu đánh giá giá trị tài nguyên mỏ Bắc Cọc sáu 107 Bảng 3.18 Bảng biến động tiêu đánh giá giá trị tài nguyên mỏ Bắc Cọc sáu theo tỉ lệ lÃi vốn sản xuất kinh doanh 107 Bảng 3.19 Bảng biến động tiêu đánh giá giá trị tài nguyên mỏ Bắc Cọc sáu theo giá bình quân than Bảng 3.20 Các tiêu đánh giá đánh giá giá trị tài nguyên mỏ Khe chàm III 107 108 Bảng 3.21 Bảng biến động tiêu đánh giá giá trị tài nguyên mỏ Khe chàm III theo tỉ lệ lÃi vốn sản xuất kinh doanh 108 Bảng 3.22 Bảng biến động tiêu đánh giá giá trị tài nguyên mỏ Khe chàm III theo giá bình quân than Bảng 3.23 Các tiêu đánh giá đánh giá giá trị tài nguyên mỏ Núi béo 109 109 Bảng 3.24 Bảng biến động tiêu đánh giá giá trị tài nguyên mỏ Núi béo theo tỉ lệ lÃi vốn sản xuất kinh doanh 109 Bảng 3.25 Bảng biến động tiêu đánh giá giá trị tài nguyên mỏ Núi béo theo giá bình quân than 110 Bảng 3.26 Mối quan hệ tiêu Giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản, Tô mỏ Chênh lệch tô mỏ với giá FOB than bình quân Bảng 3.27 Bảng tổng hợp tiêu kinh tế địa chất khoáng sàng than 112 116 Danh mục sơ đồ biểu đồ Trang Sơ đồ 1.1 Hệ thống tiêu đánh giá kinh tế địa chất khoáng sàng 17 Sơ đồ 2.1 Phân loại thuế khai thác tài nguyên khoáng sản 49 Sơ đồ 2.2 Phân chia lợi nhuận chủ sở hữu tài nguyên với nhà đầu tư 70 Sơ đồ 2.3 Thành phần chi phí tính giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản 79 Biểu đồ 3.1 Biểu đồ chênh lệch tô mỏ mỏ Bắc Cọc Sáu theo giá FOBb/q 113 Biểu đồ 3.2 Biểu đồ chênh lệch tô mỏ mỏ Khe chàm III theo giá FOBb/q 114 Biểu đồ 3.3 Biểu đồ chênh lệch tô má cđa má Nói BÐo theo gi¸ FOBb/q 115 BiĨu đồ 3.4 Tỉ lệ phân chia lợi nhuận mỏ Khe chàm III 118 Mở đầu 1- Tính cấp thiết đề tài Tài nguyên khoáng sản nói chung than nói riêng tài nguyên không tái tạo, có xu hướng ngày cạn kiệt việc quản lý khai thác sử dụng có hiệu tài nguyên than vấn đề cấp bách Hiện nay, để phục vụ công tác quản lý tài nguyên khoáng sản (TNKS) tiến hành đánh giá kinh tế địa chất khoáng sàng theo giai đoạn từ thăm dò đến chuẩn bị đầu tư chưa đánh giá giá trị TNKS Các tiêu chí đánh giá kinh tế địa chất khoáng sàng (mỏ khoáng sản) chủ yếu dựa quan điểm nhà đầu tư, chưa đánh giá giá trị tài nguyên mỏ khoáng sản theo mức độ hiệu kinh tế xét quan điểm chủ sở hữu Với vai trò chủ sở hữu tài nguyên khoáng sản, Nhà nước ban hành quy định pháp luật để quản lý, công cụ quan trọng thuế tài nguyên, việc quản lý TNKS thông qua khung pháp luật hành nhiều hạn chế Việt Nam nước phát triển cần huy động vốn công nghệ nước phát triển vào ngành công nghiệp khai khoáng nước nhằm mang lại lợi ích tối đa cho quốc gia Trong mục đích công ty đa quốc gia đầu tư vào khai thác khoáng sản nước phát triển nhằm mở rộng nguồn nguyên liệu cho công nghiệp quốc thu lợi nhuận tối đa chưa ý đến phát triển nước sở Chủ trương nước ta mở rộng hợp tác với nước Tạo điều kiện để đầu tư nước tham gia nhiều vào phát triển ngành, vùng lÃnh thổ phù hợp với cam kết quốc tế nước ta[42] Nhà nước tạo điều kiện cho công ty nước thành phần kinh tế khác phép tham gia thăm dò khai thác tài nguyên khoáng sản Khi hình thành mối quan hệ chủ sở hữu tài nguyên (Nhà nước) với chủ thể thăm dò khai thác tài nguyên (doanh nghiệp) Nhà nước Điều 32 Luật khoáng sản cho phép doanh nghiệp chuyển nhượng quyền khai thác mỏ, thực tế vào mức thuế tài nguyên hành để chuyển nhượng Vì vậy, để hài hoà lợi ích, cần phải nghiên cứu giải sách thu tài cho vừa khuyến khích nhà tư đầu t­ vµo lÜnh vùc cã nhiỊu rđi ro nµy võa mang lại lợi ích tối đa cho đất nước có tài nguyên khoáng sản 112 Bảng 3.26 Mối quan hệ tiêu Giá trị tự nhiên mỏ than, Tô mỏ Chênh lệch tô mỏ với giá FOB than bình quân Chỉ tiêu mỏ Hàm hồi quy T, Tm TIm theo giá than Chỉ tiêu tuyệt đối (%) với giá FOBXK Mỏ Bắc Cọc sáu FOBNĐ=$26,4 FOBXK =$39 T = 0,838373 x Gsf -315,948 197 (29%) Tô mỏ, 1000đ/t Tm = 0,838361 x Gsf -333,956 179 (26,3%) Chênh lệch tô mỏ, 1000đ/t TIm = 0,834885 x Gsf -333,956 177 (26%) FOBN§=$26,8 FOBXK=$49,5 T = 0,774696 x Gsf -256,472 346 (44,5%) Tô mỏ, 1000đ/t Tm = 0,774684 x Gsf -275,746 326 (42,0%) Chênh lệch tô má, 1000®/t TIm = 0,771260 x Gsf -275,746 324 (41,6%) FOBN§=$23,9 FOBXK=$39,0 T = 0,839079 x Gsf -268,519 245 (40%) Tô mỏ, 1000đ/t Tm = 0,839066 x Gsf -281,585 232 (37,9%) Chênh lệch tô mỏ, 1000đ/t TIm = 0.831974 x Gsf -281,585 228 (37,2%) Giá trị tự nhiên mỏ than, 1000đ/t Mỏ Khe chàm III Giá trị tự nhiên mỏ than, 1000đ/t Mỏ Núi béo Giá trị tự nhiên mỏ than, 1000đ/t Trong đó: Gsf - Giá FOB than bình quân, nghìn đồng/tấn [Gsf Q Gsf 252 103đ/t] Biểu đồ chênh lệch tô mỏ mỏ cá biệt than theo giá than nguyên khai bình quân thể biểu đồ 3.1; biểu đồ 3.2; biểu đồ 3.3 Biểu đồ phân chia lợi nhuận mỏ Khe chàm III biểu đồ 3.4 3.7 Tổng hợp tiêu đánh giá kinh tế địa chất khoáng sàng than Kết tổng hợp tiêu đánh giá kinh tế địa chất khoáng sàng than mỏ Bắc Cọc sáu, Khe chàm III má Nói bÐo thĨ hiƯn ë B¶ng 3.27 113 80 70 60 50 T'm Ttn Tdn 40 30 20 10 350,41 353,92 357,42 360,93 364,43 367,93 371,44 374,94 378,45 381,95 385,46 Biểu đồ 3.1 Biểu đồ chênh lệch tô mỏ T'm mỏ Bắc Cọc Sáu theo giá FOBb/q trªn t ngk 114 140 120 100 80 T'm Ttn Tdn 60 40 20 328,62 331,9 335,19 338,47 341,76 345,05 348,33 351,62 354,9 358,19 361,48 BiĨu ®å 3.2 Biểu đồ chênh lệch tô mỏ T'm mỏ Khe chàm III theo giá FOBb/q t ngk 115 90 80 70 60 50 T'm Ttn Tdn 40 30 20 10 315,35 318,51 321,66 324,81 327,97 331,12 334,27 337,43 340,58 343,73 Biểu đồ 3.3 Biểu đồ chênh lệch tô mỏ T'm mỏ Núi Béo theo giá FOBb/q t ngk 346,89 116 Bảng 3.27 Tổng hợp tiêu đánh giá kinh tế địa chất khoáng sàng than Stt 1 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Chỉ tiêu Trữ lượng địa chất Trữ lượng huy động Tổn thất khai thác Trữ lượng công nghiệp Công suất Thời gian xây dựng Thời gian khai thác Tỉ lệ thu hồi than thương phẩm Sản lượng hàng hoá Giá sản phẩm hàng hoá Giá trị sản phẩm hàng hoá Chi phí sản xuất kinh doanh Giá thµnh Chi phÝ SX-KD (15+16+17) Chi phÝ vËn hµnh KhÊu hao LÃi vay Thu nhập trước thuế Lợi nhuận ròng Lợi nhuận bình quân Vốn đầu tư ban đầu Vốn đầu tư trì sản xuất Vốn sản xuất kinh doanh Vốn cố định Vốn lưu động Đơn vị 1000t 1000t % 1000t 1000t Năm Năm % Tấn đ/tấn Tr ® ®/tÊn ®/tÊn Tr ® Tr ® Tr ® Tr ® Tr ® Tr ® ®/tÊn Tr ® Tr ® Tr ® Tr ® Tr ® Ký hiÖu Q Qđ Đt Qc A Txd Tkt Qsf Gsf D Ztb Ztt Ctb Cvh Kh Lv Ptt Pn P Io Isx I=K+O K O Má B¾c Cäc Má Khe chµm III 37 784 120 271 23 068 60 757 17 241 700 27 84.0% 14 485 417 082 041 484 344 010 324 280 318 600 982 971 714 269 621 360 058 451 793 111 54 753 397 180 346 961 654 728 719 134 714 269 37 916 000 23 77.62% 29 431 423 364 12 459 832 298 460 269 241 783 833 632 359 932 267 859 926 675 999 633 174 89 471 508 358 938 731 332 225 399 958 932 267 Má Nói bÐo 37 188 28 045 Tỉng hỵp 195 243 111 870 27 587 500 21 84.08% 23 195 375 067 699 573 304 002 283 318 051 246 505 959 065 522 479 766 648 327 177 531 50 767 612 388 596 207 126 255 208 595 917 660 82 744 200 20 81.11% 67 110 405 315 27 200 889 315 207 265 731 21 153 679 15 121 289 712 057 961 052 382 778 603 816 68 601 517 926 881 899 30 045 314 327 688 564 195 117 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 Gi¸ trị NPV (r=9%) Tỉ lệ lÃi nội IRR Thời gian thu hồi vốn Tỉ suất giá trị thùc TØ lƯ B/C (r=9%) ChØ tiªu doanh thu theo chi phÝ ChØ tiªu doanh thu trªn vèn TØ suÊt doanh lợi theo vốn Chỉ tiêu doanh lợi /doanh thu Chỉ tiêu doanh lợi theo chi phí Tổng thu nhập Tổng thu nhập Giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản Giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản Giá trị tô mỏ Giá trị tô mỏ Giá trị chênh lệch tô mỏ Giá trị chênh lệch tô mỏ Giá trị thu nhập Giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản Tô mỏ Tỉ lệ tô mỏ doanh thu Tô mỏ chênh lệch /doanh thu Tr đ % Năm đ/đ đ/đ đ/đ đ/đ đ/đ đ/đ đ/đ Tr ® Tr ® Tr ® NPV IRR T S B/C SOC SOI ROI PMS PMC P Pn G Tr ® Gn Tr ® Tr ® Tr ® Tr ® ®/tÊn ®/tÊn ®/tÊn % % R Rn RI RIn M GTTN Tm TR TR' 94 213 12.0% 0.02 1.005 1.14 0.91 0.16 3.08 0.20 381 086 691 101 582 519 214 835 271 965 29 620 246 961 17 404 95 345 40 085 15 774 4.5% 4.1% 364 487 12.3% 0.26 1.109 1.42 0.80 0.23 0.30 0.42 590 904 616 312 711 230 360 555 17.2% 0.42 1.094 1.23 1.12 0.21 0.19 0.23 201 474 239 876 274 278 360 532 645 805 980 245 872 173 925 267 840 813 155 991 69 003 52 227 15.9% 15.5% 913 701 414 777 840 321 369 294 94 913 44 945 33 121 10.5% 9.7% 819 255 1.29 0.91 0.21 20.25 0.30 173 464 547 289 568 026 221 171 165 912 316 570 012 548 227 511 121 791 55 207 38 262 11.6% 11.1% 118 NĐT 41% TôCL 42% Ttn 1% NĐT Tdn Ttn T«CL Céng BCäc6 46 318 18 013 450 14 324 80 105 Kchµm3 49 575 19 279 450 50 777 121 081 NĐT Tdn Ttn TôCL Tdn 16% NBÐo 33 610 13 071 660 30 461 79 802 Thỵp 43 574 16 945 853 36 408 98 780 BCäc6 Kchµm3 57.8% 40.9% 22.5% 15.9% 1.8% 1.2% 17.9% 41.9% 100.0% 100.0% BiĨu ®å 3.4 TØ lệ phân chia lợi nhuận mỏ Khe chàm III NBéo 42.1% 16.4% 3.3% 38.2% 100.0% Thỵp 44.1% 17.2% 1.9% 36.9% 100.0% 119 3.8 Đễ xuất chế sách quản lý tài nguyên than sở tiêu giá trị tài nguyên than tô mỏ Tập đoàn Công nghiệp Than - khoáng sản Việt Nam đại diện cho Nhà nước quản lý tài nguyên khoáng sản tiến hành giao tài nguyên cho Doanh nghiệp quản lý trữ lượng, tỉ lệ tổn thất giá trị sở giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản tài sản đích thực Hàng năm giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản giảm tài nguyên đà khai thác tăng có thăm dò bổ sung Đồng thời nghiên cứu chế giao khoán, thưởng phạt nghiêm minh doanh nghiệp khai thác than làm thất thoát tài sản tổn thất tài nguyên đà giao Cơ chế cần ràng buộc chặt chẽ với trách nhiệm doanh nghiệp trách nhiệm cá nhân lÃnh đạo doanh nghiệp tài nguyên để tổn thất mức cho phép Tài nguyên khoáng sản không tái tạo được, trình khai thác cho nước thuê mỏ với giá rẻ hay sử dụng lÃng phí nguồn tài nguyên khoáng sản Trong với vai trò chủ sở hữu tài nguyên khoáng sản Nhà nước đà định thuế tài nguyên than theo công nghệ khai thác mức 1%2% giá tính thuế khoản thu tuyệt đối mỏ khai thác than điều kiện thuận lợi hay khó khăn Mức thuế thấp so với giá trị tô mỏ Trong trường hợp cho nước liên doanh với nước đầu tư khai thác than hưởng lợi điều kiện thuận lợi tài nguyên, sử dụng sở hạ tầng sẵn có, đầu tư thăm dò cần phải nghiên cứu giải mối quan hệ TKV đại diện cho Nhà nước quản lý tài nguyên than với công ty đầu tư khai thác than thông qua khoản thuế, phí bổ sung Kết tính toán giá trị tô mỏ giá sàn để tổ chức đấu thầu khai thác, đồng thời làm để đàm phán ký kết hợp đồng chuyển nhượng bán quyền khai thác mỏ TKV liên doanh với nước Trong trường hợp TKV đại diện Chủ sở hữu (Nhà nước) thu nộp tô mỏ thuế tài nguyên cho Nhà nước theo luật định Trong trường hợp để tránh phải can thiệp vào sách thuế hành, TKV vào giá trị chênh lệch tô mỏ làm giá sàn để tổ chức đấu thầu khai thác, đồng thời làm để đàm phán ký kết hợp đồng chuyển nhượng bán quyền khai thác mỏ TKV liên doanh với nước Khi Nhà đầu tư liên doanh với nước phải nộp thuế tài nguyên theo luật định cho chi cục thuế địa 120 phương Khi đàm phán ký kết hợp đồng cho nước liên doanh với nước khai thác tài nguyên than cần phải lưu ý điểm sau: - Xác định ranh giới mỏ, trữ lượng vỉa than khai thác; công suất; thời gian bắt đầu xây dựng mỏ, thời hạn hợp đồng thuê khai thác - Xác định hình thức thuê tiền thuê mỏ: Theo mức cố định; mức cố định có luỹ tiến; sở % doanh thu Quy định thị trường tiêu thụ sản phẩm (trong nước xuất khẩu) Xác định giá FOB bình quân tương ứng làm sở tính thu chênh lệch tô mỏ Đồng thời, cần xác định khoản tiền đặt cọc phải trả trước - Quy định điều khoản ràng buộc khai báo sản lượng khai thác, hạn chế tối đa tỉ lệ tổn thất tài nguyên; áp dụng công nghệ khai thác tiên tiến; bảo đảm vệ sinh môi trường nghĩa vụ phục hồi đất đai sau khai thác Để mở rộng hoàn thiện kết nghiên cứu, đề nghị Tập đoàn Công nghiệp Than - khoáng sản Việt Nam cho mở rộng thăm dò tài nguyên than mức sâu -300m tổ chức đánh giá kinh tế địa chất tài nguyên than cho khoáng sàng mỏ, xác định giá trị tự nhiên mỏ than phục vụ cho mục đích quản lý Đồng thời, nghiên cứu chế sách quản lý tài nguyên khoáng sản cụ thể sở tiêu đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản Kết luận kiến nghị Kết luận Từ kết nghiên cứu lý thuyết áp dụng tính toán thùc tÕ cho phÐp rót mét sè kÕt luận sau: Quản lý tài nguyên than phải sở hệ thống tiêu bao gồm tiêu đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản Trong giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản tiêu chí để đánh giá tài nguyên mỏ khoáng sản theo mức độ hiệu kinh tế Giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản (tài nguyên khoáng sản lòng đất) phần giá trị thặng dư lại sau trừ phần lợi nhuận ròng nhà đầu tư vào mỏ, tính cho đời mỏ đà chiết khấu với lÃi suất cố định thời điểm dự kiến bắt đầu khai thác Việc xác định tô mỏ, chênh lệch tô mỏ phải dựa vào Tổng thu nhập giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản, tách lợi nhuận trước thuế nhà đầu tư khỏi Tổng thu nhập theo tỉ lệ lÃi vốn sản xuất kinh doanh bao gồm vốn cố định vốn lưu động (vốn tư ứng trước) 121 Tô cho đời mỏ chênh lệch tô mỏ sở để xác định thuế, phí bổ sung, định giá chuyển nhượng bán quyền khai thác tài nguyên khoáng sản doanh nghiệp nước, vấn đề giải tồn chênh lệch tô mỏ mỏ cá biệt phục vụ cho việc quản lý tài nguyên khoáng sản than Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam, mà có ý nghĩa tầm vĩ mô giúp cho việc quản lý Nhà nước tài nguyên khoáng sản Như vậy, luận án đà nghiên cứu giải mối quan hệ chủ sở hữu tài nguyên (Nhà nước) đơn vị khai thác tài nguyên khoáng sản (doanh nghiệp) Trong kinh tế thị trường giá lượng nước giới có ảnh hưởng lớn đến kết tính giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản, tô mỏ Chính vậy, tiêu giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản, tô mỏ chênh lệch tô mỏ mỏ cá biệt có mối quan hệ phụ thuộc vào biến động giá bình quân than thị trường (kể tỉ lệ than tham gia xuất khẩu) Vì vậy, tính toán tiêu đánh giá giá trị TNKS than mỏ cá biệt phải xét đến biến động giá than bình quân, tỉ lệ lÃi vốn sản xuất kinh doanh hệ số chiết khấu để nhà đầu tư với đại diện chủ sở hữu đàm phán, thương thảo ký kết hợp đồng chuyển nhượng bán quyền khai thác mỏ Kết tính toán mỏ than vùng Quảng Ninh cho thấy giá trị thu nhập cho chủ sở hữu kỳ vọng tăng thêm 2635 tỉ đồng với mặt giá bán than nước thời điểm tính toán Kiến nghị Bộ Công thương Tập đoàn Công nghiệp Than- Khoáng sản Việt Nam cho tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện chế quản lý tài nguyên than sở tiêu đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản Tham khảo phương pháp đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản để ứng dụng xác định giá trị doanh nghiệp mỏ cổ phần hoá Các quan chức Chính phủ hàng năm cho nghiên cứu công bố tỉ lệ lÃi suất cố định tỉ lệ lạm phát làm sở xác định hệ số chiết khấu hợp lý để tính tiêu giá trị tài nguyên Cho phép mở rộng nghiên cứu tính toán giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản, tô mỏ chênh lệch tô mỏ mỏ khoáng sản rắn khác để quản lý tài nguyên làm sở xác định giá chuyển nhượng bán quyền khai thác mỏ khoáng sản 122 Danh mục công trình tác giả đà công bố Nguyễn Tiến Chỉnh (2002), Chênh lệch tô mỏ- Cơ sở điều tiÕt néi bé TVN–, Tun tËp b¸o c¸o khoa häc, Hội nghị khoa học lần thứ 15, Trường Đại học Mỏ - Địa chất, tr 301-303 Nguyễn Tiến Chỉnh (2002), Suất đầu tư công trình mỏ, Tuyển tập báo cáo khoa học, Hội nghị khoa học lần thứ 15, Trường Đại học Mỏ - Địa chất, tr 309-314 Nguyễn Tiến Chỉnh (2004), "Giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản - Cơ sở đánh giá tài nguyên khoáng sản", Tạp chí Công nghiệp, (13), tr 22-25 Nguyễn Tiến Chỉnh (2006), "Phương pháp xác định giá trị tài nguyên khoáng sản lòng đất", Tạp chí Công nghiệp má, (2), tr 26-28 Ngun TiÕn ChØnh (2006), "Nh÷ng tiêu chủ yếu đánh giá kinh tế địa chất tài nguyên khoáng sản", Tạp chí Công nghiệp mỏ, (3), tr 33-36 Nguyễn Tiến Chỉnh (2006), "Tô mỏ sách thuế khai thác tài nguyên khoáng sản", Tạp chí Công nghiệp mỏ, (4), tr 34-36 Nguyễn Tiến Chỉnh (2006), "Định giá thuê, bán quyền khai thác mỏ khoáng sản", Tuyển tập báo cáo khoa học, Hội nghị khoa học kỹ thuật mỏ toàn quốc lần thứ XVII, Đà Nẵng, tr 111-117 Nguyễn Tiến Chỉnh (2006), "Giá trị tài nguyên tận thu biện pháp giảm tổn thất tài nguyên khoáng sản", Thông tin khoa học c«ng nghƯ má, (9+10), tr 51-54 Ngun TiÕn Chỉnh (2006), "Những giải pháp xử lý chênh lệch tô mỏ mỏ khoáng sản", Thông tin khoa học công nghệ mỏ, (11+12), tr 38-40 123 Tài liệu tham khảo Nguyễn Tài Anh (1992), Vấn đề thuế khai thác tài nguyên khoáng sản, Viện Thông tin khoa học kỹ thuật, Hà Nội Lại Kim Bảng (1996), Xác định địa tô mỏ khoáng sản rắn, Báo cáo tổng kết đề tài NCKH, Trường Đại học Mỏ - Địa chất, Bộ Giáo dục Đào tạo, Hà Nội Ngô Thế Bính (2006), Những vấn đề đổi quản lý kinh tế công nghiệp mỏ, Bài giảng dành cho Cao học - NCS chuyên ngành kinh tế quản trị doanh nghiệp Mỏ Địa chất, Trường Đại học Mỏ - Địa chất, Hà Nội Bộ Tài nguyên Môi trường, Phân cấp trữ lượng tài nguyên khoáng sản rắn, Quyết định 06/2006/QĐ-BTNMT ngày 7/6/2006 Nguyễn Tiến Chỉnh (1999), Xác định địa tô mỏ than, Báo cáo tổng kết đề tài nghiên cứu khoa học, Tổng c«ng ty Than ViƯt Nam Ngun TiÕn ChØnh (2003), Nghiên cứu chênh lệch địa tô mỏ - Cơ sở điều tiết nội TVN, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Trường Đại học Mỏ - Địa chất, Hà Nội Trần Tiến Cường (2005), Tập đoàn kinh tế: Kinh nghiƯm qc tÕ vµ øng dơng vµo ViƯt Nam, ViƯn Quản lý kinh tế trung ương, Bộ Kế hoach Đầu tư, Hà Nội Công ty Tư vấn đầu tư mỏ công nghiệp (2004), Báo cáo nghiên cứu khả thi mỏ than Bắc Cọc Sáu, Tổng công ty Than Việt Nam Công ty Tư vấn đầu tư mỏ công nghiệp (2004), Báo cáo nghiên cứu khả thi mỏ Khe chàm III, Tổng công ty Than Việt Nam 10 Công ty Tư vấn đầu tư mỏ c«ng nghiƯp (2004), ThiÕt kÕ kü tht má than Nói bÐo, Tỉng c«ng ty Than ViƯt Nam 11 David Ricardo (2002), Những nguyên lý kinh tế học thuế khoá, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 12 Egorova V.B (1994), Kinh nghiệm điều tiết thuế ngành khai thác mỏ Canada, Tạp chí Ugol (3), Thông tín KH-CN-KT than (1996) 13 Hội đồng Trữ lượng khoáng sản Việt Nam (1974), Quy định tạm thời nội dung cách trình bầy tài liệu tính trữ lượng than để trình duyệt hội đồng xét duyệt trữ lượng khoáng sản, Hà Nội 14 Hội đồng Trữ lượng khoáng sản Việt Nam (1975), Quy phạm yêu cầu nghiên cứu, mức độ tìm kiếm thăm dò phân cấp trữ lượng mỏ than, Hà Nội 15 Karl Maxc, Friedrich Engels (1980), Tun tËp, Nxb Sù thËt, Hµ Nội 124 16 Ngân hàng phát triển châu (1977), Hướng dẫn phân tích kinh tế dự án, Phòng đánh giá dự án, Trung tâm kinh tế nguồn nhân lực 17 Hoàng Lê Minh (2005), Khoa học quản lý, Nxb Văn hoá - Thông tin, Hà Nội 18 Pochnhicov A.V (1975), HƯ thèng th hiƯn t¹i cđa Mü, Nxb Tµi chÝnh, Hµ Néi 19 Povol Rybar, Michal Cehlar Milan Treger (2000), Định giá khoáng sàng, Khoa BERG Trường đại học kỹ thuật KOSICE-SLOVAKIA, Tài liệu lược dịch, Hà Nội 20 Phedelov V.C (1990), Tiền trả sử dụng tài nguyên- Cơ sở địa tô xí nghiƯp má–, Th«ng tÝn KH-CN-KT than (6/1997) 22 Qc héi n­íc CHXHCN ViƯt Nam (1993), Lt th sư dơng ®Êt nông nghiệp, (23L/CTN ngày 24/7/1993), Cơ sở liệu luật ViƯt Nam 21 Qc héi n­íc CHXHCN ViƯt Nam (2000), Luật dầu khí (18-L/CTN ngày 6/7/1993) Luật sửa đổi bổ sung số điều Luật dầu khí (19/2000/QH10 ngày 9/6/2000), Cơ sở liệu luật Việt Nam 23 Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (2005), Luật đầu tư (59/2005/QH11 ngày 29/11/2005), Cơ sở liệu luật Việt Nam 24 Qc héi n­íc CHXHCN ViƯt Nam (1996), Lt kho¸ng sản (9/1996/QH9 ngày 20/3/1996), Luật sửa đổi bổ sung số điều Luật khoáng sản, (46/2005/QH11 ngày 14/6/2005), Nghị định 160/2005/NĐ-CP ngày 7/12/2005 Chính phủ, Cơ sở d÷ liƯu lt ViƯt Nam 25 Qc héi n­íc CHXHCN ViÖt Nam (2003), LuËt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp (9/2003/QH11 ngày 17/6/2003), Nghị định 164/2003/NĐ-CP ngày 22/12/2003, Nghị định 152/2004/NĐ-CP ngày 6/8/2004, Cơ sở liệu luật Việt Nam 26 Qc héi n­íc CHXHCN ViƯt Nam (2003), Lt x©y dùng (16/2003/QH11 ngày 26/11/2003), Nghị định 16/2005/NĐ-CP ngày 7/2/2005 Chính phủ, Cơ sở liệu luật Việt Nam 27 Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (1998) Pháp lệnh thuế tài nguyên sửa đổi (số 05/1998/PL-UBTVQH10 ngày 16/4/1998) Nghị định 68/1998/NĐ-CP ngày 3/9/1998, Cơ sở liệu luật Việt Nam 28 Razovski Iu.V, (1991), Thuế thu nhập siêu ngạch, Thông tin KH-CN-KT than (5/1997), tr 4-8 29 Samuelson P.A, Nordhaus W.D (1989), Kinh tÕ häc, ViÖn Quan hÖ quèc tÕ, Hà Nội 125 30 Tikhonov V.I (1989), Địa tô chênh lệch chế kinh tế ngành công nghiệp mỏ, Thông tin KH-CN-KT than (7/1996) 31 Lê Aí Thụ (1995), Báo cáo kết đề tài đánh giá địa chất kinh tế khoáng sản quan trọng theo quan điểm kinh tế đại, Đề tài nhánh đề tài cấp Nhà nước mà số KT-01-12, Viện Địa chất Khoáng sản, Hà Nội 32 Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam, VIMCC (2006), Quy hoạch phát triển ngành than Việt Nam giai đoạn 2006-2015, có xét triển vọng đến 2025 33 Tổng công ty Than Việt Nam (1998), Hướng dẫn chi tiết quy định tiêu tính trữ lượng than áp dụng nội TVN, Quyết định 2034/QĐ-ĐC ngày 19/9/1998 34 Tổng công ty Than Việt Nam (2004), Định mức lao động suất số thiết bị chủ yếu khai thác than lộ thiên, QĐ số 2034/QĐ-HĐQT ngày 9/11/2004 35 Tổng công ty Than Việt Nam (2004), Định mức lao động suất số thiết bị chủ yếu khai thác than hầm lò, QĐ số 2034/QĐ-HĐQT ngày 9/11/2004 36 Tổng công ty Than Việt Nam (2003), Định mức vật tư chủ yếu khai thác than lộ thiên, hầm lò sàng tuyển than, Hà nội 37 Tổng công ty Than Việt Nam (2004), Quy phạm tìm kiếm, thăm dò địa chất mỏ than khoáng Việt Nam, Hà nội 38 Nguyễn Thị Kim Thuý (2006), Nguyên lý thống kê, Nxb Văn hoá Sài Gòn 39 Đỗ Hữu Tùng (2000), Đánh giá kinh tế Mỏ - Địa chất, Bài giảng dành cho Cao học NCS chuyên ngành kinh tế quản trị doanh nghiệp Mỏ - Địa chất - Dầu khí, Trường Đại học Mỏ - Địa chất, Hà Nội 40 Đỗ Hữu Tùng (2005), "Một số vấn đề đánh giá kinh tế mỏ than", Tạp chí Công nghiệp mỏ (1), tr 28-30 41 Phạm Quốc Tưởng, Đặng Trần Bảng (1996), Xây dựng sở khoa học cho việc phân chia cấp bậc tài nguyên, trữ lượng khoáng sản rắn, Đề tài T9, Văn phòng Hội đồng Xét duyệt trữ lượng khoáng sản rắn, Hà Nội 42 Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X (2006), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 43 Viện nghiên cứu phổ biến tri thức bách khoa (1998), Đại từ điển kinh tế thị trường, Hà Nội 44 Viện ngôn ngữ học (2006), Từ điển tiếng việt, Trung tâm từ điển học, Nxb Đà Nẵng 45 Asian development bank (1997), Guidelines for the economic analysis of projects, Economics and resource development center 126 46 Danie'le Barberis (1998), Negotiating mining agreement Past, Prrezent and Future Trend, Kluwer law International The Hague, London-Boston 47 James W Boyd (1986), Fundamental of Coal and Mineral Valuations, Royalty Analysis, Krehbiel Company, Cicinnati, Ohio-USA, pp 121-125 48 Gunter B Fettweis (1979), World Coal Resources Methods asessment and results, Elsevier Scientific Publishing Company, Amstedam-Qxford-NewYork 49 Ray H Garrison (1988), "Concepts for planning, control, Decision making", Managerial Accounting, Homewood, Illinois 50 C J Johnson (1988), "Financial Evaluation techniques and their application to minerals projects", Mineral Rescurce Assessment for National Planning and Policy Formulation, Asian Productivity Organization and Westcenter 51 Richard Maston (2004), Trends in anthracite supply, demand and seaborne trade 52 UNIDO (1980), Manual for Evaluation of Projects, Vien 53 UNITED NATION (1992), Minerals indutry taxation policies for Asia and the Pacific, New York 54 UNITED NATION (1992), Negotiating mineral industry agreement and contracts, New York 55 Ю.А.Сосолоский (1989), Экономика разведки и оценки Недр, Недра, Москва, стр 57-123 56 Е.Л.Гольман З.М.Назарова (2000), Экономика геологический робот, Руда и Метал, Москва, стр 212-235 57 А.Б.Каждан Л.П.Кобахиже (1985), Геолого-экономическая оценка местождений полезных ископаемых, Недра, Москва, стр 59-99 58 А.А.Конопляник (2002), "Налоговая реформа в Российской нефтяной отрасли", Энергия, (8), стр 2-8 59 С.Э.Мининг, С.С.Мининг (2002), "Оценки стоимости запасов твердых полезных ископаемых" Горный журнал (9), стр 6-8 60 Я.И.Юхимов, М.Г.Каневский (2001) "Изменение налогообложение горно- рудных предприятий Цветной Металлургии-Важнейшее условие сохранение сырьевой базы светной металлургии", Цветый Метал (5), стр 4-7 ... khoáng sản Các tiêu đánh giá giá trị tài nguyên khoáng sản bao gồm: Chỉ tiêu giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản hay giá trị tài nguyên mỏ khoáng sản chủ sở hữu gồm: Chỉ tiêu giá trị tiền; tiêu giá trị. .. TNKS phục vụ cho quản lý tài nguyên than như: Đánh giá tài nguyên khoáng sàng (mỏ khoáng sản) , quản lý TNKS tiêu giá trị định giá bán quyền khai thác mỏ khoáng sản 1.2 Tổng quan tiêu đánh giá giá... nghiên cứu tiêu đánh giá giá trị TNKS phục vụ cho quản lý như: Giá trị tự nhiên mỏ khoáng sản, tô mỏ chênh lệch tô mỏ Hệ thống tiêu đánh giá trị TNKS phục vụ cho chung cho quản lý TNKS có tài nguyên