Đại học Quốc gia Tp Hồ Chí Minh Trường Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn NGUYỄN DUY HẢI ẢNH HƯỞNG CỦA LUẬT NHÂN QUẢ TRONG TRIẾT LÝ ĐẠO PHẬT ĐỐI VỚI HÀNH VI LỆCH LẠC CỦA TÍN ĐỒ (Nghiên cứu thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC XÃ HỘI HỌC TP HỒ CHÍ MINH - 2010 Đại học Quốc gia Tp Hồ Chí Minh Trường Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn Nguyễn Duy Hải ẢNH HƯỞNG CỦA LUẬT NHÂN QUẢ TRONG TRIẾT LÝ ĐẠO PHẬT ĐỐI VỚI HÀNH VI LỆCH LẠC CỦA TÍN ĐỒ (Nghiên cứu thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) Chuyên ngành: Xã hội học Mã số: 60.31.30 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC XÃ HỘI HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Văn Thủ TP HỒ CHÍ MINH - 2010 LỜI CÁM ƠN Với lòng biết ơn sâu sắc, chân thành cảm ơn: Ban quản lý chùa Đức Quang, phường Tân Phong, thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai giúp đỡ tiếp cận với đối tượng nghiên cứu Chân thành cảm ơn: PGS TS Nguyễn Văn Thủ giảng viên trực tiếp hướng dẫn bảo giải đáp thắc mắc, khó khăn thời gian thực hoàn thành luận văn Đồng thời xin cảm ơn thầy cô trường Đại học Khoa Học Xã Hội Nhân Văn Thành phố Hồ Chí Minh Đặc biệt thầy khoa Xã hội học, dạy dỗ truyền đạt kiến thức cho năm theo học trường Xin cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp quan tâm giúp đỡ động viên tơi suốt q trình thực luận văn Do thời gian có hạn với hạn chế kiến thức chuyên môn nên không tránh khỏi thiếu sót Tơi mong nhận bảo góp ý thầy cô bạn bè Tp HCM, ngày 18 tháng 11 năm 2010 Tác giả Nguyễn Duy Hải LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu riêng tôi, đề tài nghiên cứu chưa có cơng bố cơng trình nghiên cứu khoa học khác Số liệu phân tích dẫn chứng đề tài kết nghiên cứu thực nghiệm tiến hành thực thành phố Biên Hòa – tỉnh Đồng Nai vào tháng 08 năm 2010 Tp Hồ Chí Minh, ngày 18 tháng 11 năm 2010 Tác giả luận văn Nguyễn Duy Hải BẢNG KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT Các từ viết tắt sử dụng phần % Tỷ lệ phần trăm BLHS Bộ luật hình Cộng hịa xã hội chủ nghĩa CHXHCN Nhà xuất NXB n Trường hợp Ntl Người trả lời Pvv Phỏng vấn viên Tr Tp.HCM Trang Thành phố Hồ Chí Minh DANH MỤC CÁC BẢNG – BIỂU ĐỒ Thứ tự Nội dung bảng Tr Bảng 2.1 Giới tính 036 Bảng 2.2 Nhóm tuổi 037 Bảng 2.3 Thu nhập 039 Bảng 2.4 Quan niệm tín đồ luật nhân 041 Bảng 2.5 Ý kiến tín đồ luận điểm luật nhân 042 Bảng 2.6 Ý kiến tín đồ luận điểm sai luật nhân 043 Bảng 2.7 Ý kiến tín đồ luận điểm luật nhân chia theo 043 giới tính Bảng 2.8 Ý kiến tín đồ luận điểm sai luật nhân chia theo giới tính 044 Bảng 2.9 Ý kiến tín đồ luận điểm luật nhân chia theo 044 nhóm tuổi Bảng 2.10 Nguồn cung cấp kiến thức có liên quan đến luật nhân 045 Bảng 2.11 Mức độ đọc sách – báo – tạp chí có liên quan đến luật nhân 046 Bảng 2.12 Mức độ đọc sách – báo – tạp chí có liên quan đến luật nhân 046 chia theo giới tính Bảng 2.13 Mức độ đọc sách – báo – tạp chí có liên quan đến luật nhân 047 chia theo nhóm tuổi Bảng 2.14 Mức độ đến chùa vào ngày lễ hàng năm 051 Bảng 2.15 Mức độ thực nghi lễ tôn giáo 052 Bảng 2.16 Cảm giác sau thực hành nghi lễ 053 Bảng 2.17 Mục đích thực nghi lễ tơn giáo 054 Bảng 2.18 Lý hiểu biết luật nhân qủa 056 Bảng 2.19 Mức độ tin vào luật nhân chia theo nhóm tuổi 058 Bảng 2.20 Niềm tin vào tồn vị Phật Bồ Tát chia theo giới tính 059 Bảng 2.21 Lý tin vào luật nhân 060 Bảng 3.1 Ý kiến hành vi lệch lạc thơng qua lời nói 063 Bảng 3.2 Ý kiến hành vi lệch lạc thông qua thân thể (hành vi) 064 Bảng 3.3 Nguồn cung cấp thơng tin cho tín đồ biết hành vi lệch lạc 064 Bảng 3.4 Mức độ thực hành vi nói dối tín đồ 066 Bảng 3.5 Mức độ nói sai lệch 071 Bảng 3.6 Nhóm trường hợp nói lời sai lệch 071 Bảng 3.7 Mức độ tin vào luật nhân báo ứng nói điều lệch lạc 072 Bảng 3.8 Các yếu tố kiểm sốt lời nói lệch lạc tín đồ 073 Bảng 3.9 Lý chưa nói điều lệch lạc chia theo giới tính 074 Bảng 3.10 Lý chưa thực lời nói lệch lạc chia theo nhóm tuổi 075 Bảng 3.11 Số câu trả lời luật nhân 076 Bảng 3.12 Mức độ nói lời sai lệch mối liên hệ với hiểu biết luật 077 nhân Bảng 3.13 Mức độ nói lời sai lệch mối liên hệ với niềm tin nhân 078 Bảng 3.14 Ý định nói điều sai lệch tương lai tín đồ 079 Bảng 3.15 Các yếu tố chi phối ý định nói lời lệch lạc tương lai 080 Bảng 3.16 Mức độ kiểm sốt luật nhân tín đồ chuẩn bị 081 nói điều sai lệch Bảng 3.17 Mức độ thực hành vi giết người tín đồ 085 Bảng 3.18 Lý chưa thực hành vi giết người 085 Bảng 3.19 Lý chưa thực hành vi giết người chia theo nhóm tuổi 086 Bảng 3.20 Mối liên hệ niềm tin nhân mức độ giết người 087 tín đồ Bảng 3.21 Ý định giết người tương lai 087 Bảng 3.22 Các nguyên nhân kiểm soát ý định giết người tương lai 088 Bảng 3.23 Mức độ gây thương tích cho người khác 089 Bảng 3.24 Lý khiến tín đồ chưa gây thương tích cho người khác 090 Bảng 3.25 Niềm tin nhân mức độ gây thương tích chia theo 091 giới tính Bảng 3.26 Lý khơng muốn gây thương tích tương lai 093 Bảng 3.27 Lý chưa thực hành vi trộm cắp 096 Bảng 3.28 Lý chưa trộm cắp chia theo nhóm tuổi 097 Bảng 3.29 Mối liên hệ niềm tin vào luật nhân mức độ trộm cắp 097 tín đồ Bảng 3.30 Lý không thực hành vi trộm cắp tương lai 099 Bảng 3.31 Mức độ thực hành vi khơng đắn tính dục 101 tín đồ Bảng 3.32 Lý chưa thực hành vi khơng đắn tính 101 dục tín đồ Bảng 3.33 Lý chưa thực hành vi không đắn tính dục 103 Bảng 3.34 Ý định thực hành vi khơng đắn tính dục 105 tương lai Bảng 3.35 Tổng hợp mức độ thực hành vi lệch lạc 106 Bảng 3.36 Mối liên hệ hiểu biết luật nhân mức độ thực 107 hành vi lệch lạc Bảng 3.37 Mối liên hệ niềm tin vào luật nhân mức độ thực 108 hành vi lệch lạc Bảng 3.38 Nhận định kiểm soát luật nhân 111 loại hành vi lệch lạc Thứ tự Nội dung Biểu đồ Tr Biểu đồ 2.1 Nhóm học vấn 037 Biểu đồ 2.2 Phường 038 Biểu đồ 2.3 Nghề nghiệp 039 Biểu đồ 2.4 Mức độ đến chùa vào ngày “rằm” hàng tháng 048 Biểu đồ 2.5 Mức độ đến chùa vào ngày mùng (âm lịch) hàng tháng 049 Biểu đồ 2.6 Mức độ đến chùa vào ngày mùng 30 (âm lịch) hàng tháng 049 Biểu đồ 2.7 Tầm quan trọng hiểu biết luật nhân 055 Biểu đồ 2.8 Niềm tin vào luật nhân tín đồ 057 Biểu đồ 2.9 Niềm tin vào luật nhân chia theo giới tính 057 Biểu đồ 3.1 Ý kiến tín đồ tương đồng hành vi lệch lạc xã 062 hội hành vi bất thiện nghiệp Phật giáo Biểu đồ 3.2 Ý kiến ba đường dẫn tới hành vi lệch lạc tín đồ 063 Biểu đồ 3.3 Mức độ nói lời vu khống – chia rẽ tín đồ 067 Biểu đồ 3.4 Mức độ nói lời thơ tục – xằng bậy tín đồ 068 Biểu đồ 3.5 Mức độ nói lời phù phiếm – thêu dệt tín đồ 069 Biểu đồ 3.6 Sự báo ứng luật nhân thực tế tín đồ 072 Biểu đồ 3.7 Sự chi phối luật nhân tín đồ chuẩn bị nói 081 điều lệch lạc Biểu đồ 3.8 Ý định thực hành vi gây thương tích tương lai 093 Biểu đồ 3.9 Mức độ trộm cắp tín đồ 095 Biểu đồ 3.10 Ý định thực hành vi trộm cắp tương lai tín đồ 098 Biều đồ 3.11 Mối liên hệ niềm tin vào luật nhân mức độ thực 104 hành vi tính dục lệch lạc tín đồ Biểu đồ 3.12 Lý khơng muốn thực hành vi khơng đắn tính 105 dục tương lai Biều đồ 3.13 Nhận định kiểm sốt luật nhân tín đồ 110 10 MỤC LỤC Trang BẢNG CÁC CHỮ VIẾT TẮT i DANH MỤC CÁC BẢNG – BIỂU ĐỒ ii MỤC LỤC vi PHẦN MỞ ĐẦU 001 Lý lựa chọn đề tài 002 Mục tiêu nhiệm vụ nghiên cứu 004 Đối tượng, khách thể phạm vi nghiên cứu 004 Ý nghĩa lý luận ý nghĩa thực tiễn đề tài 005 Phương pháp kỹ thuật nghiên cứu 005 Những thuận lợi khó khăn q trình nghiên cứu 008 Kết cấu luận văn 009 PHẦN NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 010 Chương Cơ sở lý luận đề tài 011 1.1 Tổng quan vấn đề nghiên cứu 011 1.1.1 Những nghiên cứu luật nhân triết lý đạo Phật 011 1.1.2 Những nghiên cứu ảnh hưởng triết lý Phật giáo đến hành vi xã 016 hội đời sống tín đồ 1.1.3 Những nghiên cứu thực nghiệm ảnh hưởng Phật giáo đối 018 với đời sống tín đồ 1.1.4 Những nghiên cứu lý thuyết hành vi xã hội lệch lạc 020 1.2 Một số khái niệm sử dụng đề tài 024 1.2.1 Luật nhân triết lý đạo Phật 024 1.2.2 Khái niệm hành vi lệch lạc 026 1.2.3 Khái niệm tín đồ 027 1.2.4 Khái niệm kiểm sốt 027 1.3 Cách tiếp cận lý thuyết áp dụng 028 1.3.1 Cách tiếp cận Cấu trúc – Chức 028 ... học Khoa học Xã hội Nhân văn Nguyễn Duy Hải ẢNH HƯỞNG CỦA LUẬT NHÂN QUẢ TRONG TRIẾT LÝ ĐẠO PHẬT ĐỐI VỚI HÀNH VI LỆCH LẠC CỦA TÍN ĐỒ (Nghiên cứu thành phố Biên Hịa, tỉnh Đồng Nai) Chuyên ngành:... vào luật nhân Chương Ảnh hưởng luật nhân triết lý đạo Phật 062 hành vi lệch lạc tín đồ 3.1 Quan niệm hành vi lệch lạc tín đồ 062 3.2 Ảnh hưởng luật nhân vi? ??c kiểm sốt lời nói lệch lạc 065 tín đồ. .. trạng hành vi lệch lạc thơng qua lời nói tín đồ 066 3.2.2 Sự ảnh hưởng luật nhân lời nói lệch lạc tín 070 đồ 3.3 Ảnh hưởng luật nhân vi? ??c kiểm soát hành vi lệch 084 lạc tín đồ 3.3.1 Ảnh hưởng luật