ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM ––––––––––––––––––––– NGUYỄN VĂN LONG TÊN ĐỀ TÀI: MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ BỆNH TỤ HUYẾT TRÙNG Ở TRÂU, BÒ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VÕ NHAI TỈNH THÁI NGUYÊN VÀ BIỆN PHÁP PHỊNG TRỊ KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo: Chính quy Chuyên ngành: Thú y Lớp: LTTY – K47 Khoa: Chăn ni thú y Khóa học : 2015 – 2017 Thái Nguyên - Năm 2017 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM ––––––––––––––––––––– NGUYỄN VĂN LONG TÊN ĐỀ TÀI: MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ BỆNH TỤ HUYẾT TRÙNG Ở TRÂU, BÒ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VÕ NHAI TỈNH THÁI NGUYÊN VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo: Chính quy Chuyên ngành: Thú y Lớp: LTTY – K47 Khoa: Chăn ni thú y Khóa học : 2015 – 2017 Giảng viên: PGS TS Đặng Xuân Bình Thái Nguyên - Năm 2017 LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành báo cáo tốt nghiệp trước hết em xin gửi lời cảm ơn tới tồn thể thầy giáo trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên truyền đạt cho em kiến thức quý báu bổ ích suốt năm học vừa qua Em xin dành lời cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS Đặng Xuân Bình tận tình giúp đỡ hướng dẫn em suốt q trình thực tập để hồn thành báo cáo tốt nghiệp Em xin chân thành cảm ơn tới thầy, cô giáo khoa Chăn nuôi thú y, đặc biệt thầy cô giáo môn Chăn nuôi động vật giúp đỡ em hoàn thành báo cáo thực tập tốt nghiệp Em xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán Trạm chăn nuôi thú y Võ Nhai tạo điều kiện giúp đỡ cho em suốt trình thực tập Em xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến tồn thể gia đình, bạn bè giúp đỡ động viên em suốt trình học tập thời gian thực tập tốt nghiệp Trong trình thực tập chưa có nhiều kinh nghiệm thực tế, dựa vào kiến thức học với thời gian hạn hẹp nên báo cáo không tránh khỏi sai sót Kính mong góp ý nhận xét quý thầy cô để giúp cho kiến thức em ngày hồn thiện có nhiều kinh nghiệm bổ ích cho công việc sau Em xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, ngày tháng năm 2017 Sinh viên Nguyễn Văn Long DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.3 Tóm tắt danh pháp Pasteurella multocida 17 Bảng 2.4 Phân biệt loài Pasteurella 22 Bảng 2.5 Hệ thống phân loại serotype Pasteurella multocida 25 Bảng 4.2 Tần suất xuất dịch tụ huyết trùng Võ Nhai 38 Bảng 4.3 Kết xác định tỷ lệ trâu bò mắc bệnh, chết, tử vong bệnh tụ huyết trùng theo loài gia súc .40 Bảng 4.4 Kết xác định tỷ lệ trâu bò mắc bệnh, chết, tử vong bệnh tụ huyết trùng theo mùa vụ .42 Bảng 4.5 Kết xác định trâu, bò mắc bệnh tụ huyết trùng theo lứa tuổi Võ Nhai 45 Bảng 4.6 Kết theo dõi triệu chứng trâu bò mắc bệnh tụ huyết trùng 47 Bảng 4.7 Kết xác định tỷ lệ trâu, bò mắc bệnh, chết bệnh tụ huyết trùng theo vùng địa lý Võ Nhai .49 Bảng 4.8 Kết tiêm phòng vaccin tụ huyết trùng trâu bò huyện Võ Nhai từ năm 2014 - 2016 .50 Bảng 4.9 Kết thử nghiệm số phác đồ điều trị bệnh tụ huyết trùng trâu, bò 53 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT BHI: Brain Heart Infusion Cs: Cộng DNA: Deoxyribonucleic Acid FAO: Food and Agriculture Oganization HSND: Hệ số năm dịch MR: Methylen Red OIE: Office International Epizooties Tổ chức dịch tễ giới PCR: Polymerase Chain Reaction PRRSV: Porcine Reproductive and Respiratory Syndrome Virus PƯ: Phản ứng THT: Tụ huyết trùng TSI: Triple sugar iron agar TT: Thể trọng TW: Trung ương VK: Vi khuẩn VP: Voges Proskauer YPC: Yeast extract Pepton-L-Cystin MỤC LỤC Phần 1: ĐẶT VẤN ĐỀ 1 Đặt vấn đề Mục tiêu nghiên cứu Ý nghĩa khoa học thực tiễn đề tài Phần 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1 Điều kiện sở nơi thực tập 2.1.1 Điều kiện tự nhiên 2.1.1.3 Thời tiết khí hậu 2.1.3 Điều kiện kinh tế - xã hội 2.2 Tình hình nghiên cứu bệnh tụ huyết trùng nước 2.2.1 Trên giới 2.2.2 Ở Việt Nam 2.3 Đặc điểm dịch tễ học bệnh tụ huyết trùng 10 2.3.1 Nguồn bệnh phương thức lây lan 10 2.3.2 Loài mắc bệnh 11 2.3.3 Tuổi mắc bệnh 12 2.3.4 Mùa vụ phát bệnh 13 2.3.5 Vùng phát bệnh 14 2.3.6 Hiện tượng mang vi khuẩn Pasteurella multocida đường hô hấp gia súc khỏe 15 2.4 Đặc tính sinh học mầm bệnh 17 2.4.1 Phân loại vi khuẩn 17 2.4.2 Hình thái tính chất bắt màu 18 2.4.3 Đặc tính ni cấy 18 2.4.4 Đặc tính sinh hóa 21 2.4.5 Kháng nguyên vi khuẩn 22 2.4.6 Độc lực vi khuẩn Pasteurella multocida 26 2.4.7 Sức đề kháng 27 2.5 Cơ chế sinh bệnh 28 2.6 Đặc điểm bệnh tụ huyết trùng trâu, bò 28 2.6.1 Biể u hiê ̣n đă ̣c trưng trâu , bò mắc bệnh tụ huyết trùng 28 2.6.1.1 Triệu chứng trâu, bò mắc bệnh tụ huyết trùng 28 2.6.1.2 Bệnh tích 30 2.6.2 Chẩn đoán bệnh 30 2.6.2.1 Chẩn đoán lâm sàng 30 2.6.2.2 Chẩn đoán vi khuẩn học 30 2.6.2.3 Chẩn đoán huyết học 32 2.6.3 Phòng trị bệnh 32 2.6.3.1 Phòng bệnh 32 2.6.3.2 Điều trị bệnh 33 Phần 3: ĐỐI TƢỢNG NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 35 3.1 Đối tượng, thời gian địa điểm nghiên cứu 35 3.1.1 Đối tượng nghiên cứu 35 3.1.2 Thời gian địa điểm 35 3.2 Nội dung nghiên cứu 35 3.2.1 Nghiên cứu số đặc điểm dịch tễ bệnh tụ huyết trùng trâu, bò huyện Võ Nhai 35 3.2.2 Đề xuất biện pháp phòng trị bệnh tụ huyết trùng trâu, bò huyện Võ Nhai Error! Bookmark not defined 3.3 Phương pháp nghiên cứu 35 3.3.1 Phương pháp xử lý số liệu 36 3.3.2 Phương pháp tính tỷ lệ hệ số gia súc mắc bệnh 36 Phần 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 37 4.1 Đặc điểm dịch tễ học bệnh tụ huyết trùng gia súc Võ Nhai 37 4.1.1 Tình hình bệnh tụ huyết trùng trâu, bị, lợn địa bàn huyện từ năm 2014 - 2016 37 4.1.2 Tần suất xuất dịch bệnh tụ huyết trùng trâu, bò xã từ năm 2014 - 2016 38 4.1.3 Kết điều tra trâu, bò mắc bệnh chết bệnh tụ huyết trùng trâu, bị theo lồi gia súc 39 4.1.4 Kết điều tra trâu, bò mắc bệnh chết bệnh tụ huyết trùng trâu, bò theo mùa vụ 41 4.1.5 Kết điều tra trâu, bò mắc bệnh chết bệnh tụ huyết trùng trâu, bò theo lứa tuổi 43 4.1.6 Triệu chứng đặc trưng trâu, bò mắc bệnh tụ huyết trùng 47 4.1.7 Kết điều tra trâu, bò mắc bệnh chết bệnh tụ huyết trùng theo vùng địa lý 48 4.1.8 Kết phòng dịch bệnh tụ huyết trùng trâu bò huyện Võ Nhai từ năm 2014 - 2016 50 4.2 Kết thử nghiệm số phác đồ điều trị bệnh tụ huyết trùng trâu, bò 51 4.3 Biện pháp phòng, trị bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Võ Nhai 54 PHẦN : KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 56 Kết luận 56 Đề nghị 56 TÀI LIỆU THAM KHẢO 58 Phần 1: ĐẶT VẤN ĐỀ Đặt vấn đề Việt Nam nước đà hội nhập phát triển Nền kinh tế Việt Nam đa dạng phong phú Tuy nhiên, sản xuất nông nghiệp ngành kinh tế đem lại việc làm thu nhập cho đại đa số người dân Cùng với phát triển lên ngành trồng trọt, ngành chăn ni coi mạnh dường khơng thể thiếu Có thể kể hàng loạt lợi ích mà ngành chăn nuôi mang lại, ví dụ như: cung cấp nguồn thực phẩm đa dạng phong phú (thịt, trứng, sữa, ), cung cấp sức kéo, cung cấp phân bón cho ngành trồng trọt Biết tầm quan trọng, Nhà nước ta đầu tư cho ngành chăn ni nhiều khía cạnh, kể đến hỗ trợ đầu tư vốn cho người dân mở trang trại, cung cấp vắc xin miễn phí cho tất tỉnh thành lần/năm đợt tiêm phịng chung nước Khơng thế, Nhà nước trọng đầu tư đạo tào nguồn nhân lực có kiến thức chun mơn kỹ thuật chăm sóc điều trị bệnh cho đàn vật ni Với vai trò bác sỹ thú y tương lai, em tự biết muốn trở thành bác sỹ thú y có tay nghề cao cần phải cọ xát thực tế thật nhiều, cần phải tiếp xúc với nhiều ca bệnh, trực tiếp điều trị nâng cao tay nghề Cùng với mục tiêu trên, cho phép Nhà trường, Khoa, cấp lãnh đạo huyện Võ Nhai tỉnh Thái Nguyên, em tiến hành thực đề tài: “Một số đặc điểm dịch tễ bệnh tụ huyết trùng trâu, bò huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên biện pháp phòng trị” Nhận hướng dẫn quan tâm bảo thầy giáo PGS TS Đặng Xuân Bình, cố gắng thân, em hồn thành khóa luận Tuy nhiên, lần đầu tiến hành nghiên cứu khoa học thời gian thực tập có hạn nên khóa luận em khơng tránh khỏi thiếu sót Em kính mong nhận quan tâm giúp đỡ góp ý quý thầy để khóa luận em hồn thiện Mục tiêu nghiên cứu - Xác định số đặc điểm dịch tễ bệnh tụ huyết trùng trâu, bò địa bàn huyện Võ Nhai - Đề xuất biện pháp phòng trị bệnh hiệu Ý nghĩa khoa học thực tiễn đề tài * Ý nghĩa khoa học: - Bổ sung tư liệu đặc điểm dịch tễ bệnh tụ huyết trùng trâu, bò - Kết nghiên cứu đề tài thơng tin khoa học tình hình bệnh tụ huyết trùng điều trị bệnh cho đàn trâu, bị ni số xã thuộc huyện Võ Nhai, tỉnh Võ Nhai * Ý nghĩa thực tiễn: - Là sở thực tiễn để xác định biện pháp phòng, trị bệnh có hiệu - Là tài liệu tham khảo cho sinh viên ngành Thú y 49 Bảng4.7 Kết xác định tỷ lệ trâu, bò mắc bệnh, chết bệnh tụ huyết trùng theo vùng địa lý Võ Nhai Vùng Vùng I Vùng II Tỷ Năm Số Số theo mắc dõi bệnh (con) (con) Tỷ Số lệ chết (%) (con) Tỷ lệ Tỷ lệ chết/ chết/ tổng số ốm (%) (%) Số theo dõi (con) Số mắc bệnh (con) Tỷ Số lệ chết (%) (con) lệ Tỷ lệ chết chết/ /tổn số ốm g (%) (%) 2014 1663 10 0,31 0,03 3,57 1522 18 0,56 0,03 3,57 2015 1583 0,28 0,00 0,00 1268 11 0,38 0,03 5,26 2016 1464 11 0,37 0,00 0,00 1437 13 0,44 0,06 8,33 4710 29 0,32 0,01 1,4 4227 42 0,46 0,04 5,63 Tính chung Qua bảng 4.7 cho thấy: Tại vùng I: Số trâu, bò theo dõi 4710 con, số mắc bệnh 29 con, chiếm tỷ lệ 0,32% số trâu, bò chết con, tỷ lệ chết 0,01%, tỷ lệ chết/số ốm 1,4% Tại vùng II: Số trâu, bò theo dõi 4227 con, số mắc bệnh 42 con, chiếm tỷ lệ 1,46% số trâu, bò chết con, tỷ lệ chết 0,04%, tỷ lệ chết/số ốm 5,63% Như trâu, bò Vùng II có tỷ lệ mắc bệnh, tỷ lệ chết tỷ lệ chết/số ốm cao vùng I Nguyên nhân vùngII vùng núi thấp, ẩm ướt, khu vực có dải rừng trồng xen kẽ thung lũng tương đối phẳng nằm dọc theo sông suối, tập quán chăn nuôi lạc hậu, chủ yếu thả rông, điều kiện vệ sinh kém, công tác tiêm phịng gặp khó khăn, tỷ lệ tiêm 50 phòng đạt thấp điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển Kết nghiên cứu phù hợp với nghiên cứu Phan Đình Đỗ cs (1958) [7] bệnh thường xảy vùng ẩm thấp, khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều Bùi Q Huy (1998) [16] cho vùng trũng, thường xuyên ngập nước bệnh tụ huyết trùng thường xuyên xảy Nguyễn Ngã (1996) [27] cho biết bệnh tụ huyết trùng phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội Ở Lạng Sơn, vùng đất có độ dốc lớn, nhiệt độ thấp, ẩm độ cao, tập qn chăn ni cịn lạc hậu, chăn thả tự tỷ lệ nhiễm bệnh chết cao (Đỗ Văn Được, 2003) [9] 4.1.8 Kết phòng dịch bệnh tụ huyết trùng trâu bò huyện Võ Nhai từ năm 2014 - 2016 Trong năm qua, công tác phòng chống bệnh tụ huyết trùng trâu bò quan tâm nhiều Chi cục thú y đạo kế hoạch huyện thị đạo thực trực tiếp sở Mỗi năm tiêm phòng tụ huyết trùng trâu, bò đợt vào tháng tháng Kết tiêm phòng thể bảng 4.8 Bảng 4.8 Kết tiêm phòng vaccin tụ huyết trùng trâu bò huyện Võ Nhai từ năm 2014 - 2016 STT Năm Tổng số trâu Tổng số trâu bò bò đƣợc tiêm Tỷ lệ (%) 2014 3.185 2.717 85,31 2015 2.851 2.644 92,77 2016 2.901 2.554 88,04 Qua bảng 4.8 cho thấy tỷ lệ tiêm phòng vaccin tụ huyết trùng cho đàn trâu, bò huyện Võ Nhai cao, bình quân năm đạt 88,70% tổng đàn 51 Từ kết cho thấy bệnh tụ huyết trùng thường xuyên xẩy không tránh khỏi Chúng điều tra thấy rằng: - Hầu hết trâu bò mắc bệnh tụ huyết trùng chết chưa tiêm phòng - Một số vùng số khu vực vùng chăn thả tự do, khơng chăm sóc ni dưỡng quản lý, tổ chức tiêm phịng khó khăn - Do đặc điểm địa lý, địa hình khu vực khó khăn cho tổ chức tiêm phịng - Trình độ nhận thức cơng tác chăn ni thú y cịn yếu, chưa coi trọng cơng tác tiêm phịng, điều kiện kinh tế cịn gặp khó khăn - Một số vùng, đội ngũ thú y ít, địa bàn rộng 4.2 Kết thử nghiệm số phác đồ điều trị bệnh tụ huyết trùng trâu, bị Chúng tơi chọn 02 loại kháng sinh có tính mẫn cảm với vi khuẩn Pasteurella multocida để điều trị bệnh tụ huyết trùng cho trâu, bò huyện Võ Nhai, cụ thể sau: Phác đồ I: Bio-Enrofloxacin 100 mg: ml/30 - 40 kg thể trọng/ngày Analgin 25%: 2ml/50 KgTT Vitamin C 5%: 10 - 30ml/con Phác đồ II: Norfloxacin 50mg: 1ml/10kg thể trọng/ngày Analgin 25%: 2ml/50 KgTT Vitamin C 5%: 10 - 30ml/con Sử dụng 02 phác đồ điều trị cho 31 trâu, bò mắc bệnh tụ huyết trùng với thời gian điều trị - ngày Trâu, bị khỏi bệnh khơng cịn triệu chứng 52 bệnh, biểu nhanh nhẹn, ăn uống trở lại bình thường Kết điều trị trình bày bảng 4.9 53 Bảng 4.9 Kết thử nghiệm số phác đồ điều trị bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Số trâu, Phác Tên thuốc đồ Cách Liều bò dùng lƣợng điều trị (con) I Tiêm 100 mg bắp Analgin Tiêm 2ml/50 25% bắp Norfloxacin 50mg II 40 kg thể khỏi (con) gian điều trị (ngày) Tỉ lệ khỏi (%) 19 18 3-5 94,73 12 11 3-5 91,66 31 29 KgTT Tiêm 10bắp Tiêm bắp 30ml/con 1ml/ 10kg thể trọng/ngày Tiêm 2ml/50 25% bắp Cộng bò Thời trọng/ngày Analgin Vitamin C 5% trâu, ml / 30 - Bio-Enrofloxacin Vitamin C 5% Số KgTT Tiêm 10bắp 30ml/con Với 02 phác đồ điều trị cho trâu, bò mắc bệnh tụ huyết trùng cho hiệu điều trị cao Phác đồ I dùng thuốc Bio-Enrofloxacin 100mg cho 19 trâu, bò, tỷ lệ khỏi 94,73%; Phác đồ II dùng thuốc Norfloxacin 50mg cho cho 12 trâu, bò; tỷ lệ khỏi đạt 91, 66% Từ 02 phác đồ trên, khuyến cáo nên sử dụng phác đồ I để điều trị bệnh tụ huyết trùng địa bàn huyện Võ Nhai 54 4.3 Biện pháp phòng, trị bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Võ Nhai * Khi dịch chưa xảy ra: - Nâng cao lực quản lý nhà nước, đào tạo nghiệp vụ cho thú y sở, hoàn thiện hệ thống văn quản lý, đạo cơng tác phịng chống dịch - Tập huấn, tuyên truyền rộng rãi phương tiện thông tin đại chúng bệnh tụ huyết trùng trâu, bò cách thức phòng, chống để nhân dân biết, tự giác tham gia cơng tác phịng, chống dịch Tăng cường cơng tác chăm sóc ni dưỡng để nâng cao sức đề kháng cho trâu, bò Thực biện pháp chăn ni an tồn sinh học - Phân cơng cán nắm tình hình dịch bệnh đến tận sở, hộ gia đình chăn ni Phát sớm, báo cáo dịch có biện pháp xử lý kịp thời, không để dịch lây lan - Xây dựng kế hoạch tiêm phòng bắt buộc vắc xin tụ huyết trùng cho đàn trâu, bò; Tổ chức tiêm phòng định kỳ năm lần vào tháng - tháng - 10 Tiêm phòng bổ sung vắc xin cho gia súc đến tuổi tiêm, gia súc thuộc diện tiêm phòng nhập về; tỷ lệ tiêm phòng phải đạt 100% trâu, bò diện tiêm - Tổ chức đợt tổng vệ sinh, tiêu độc, khử trùng chuồng trại, môi trường chăn nuôi, chợ kinh doanh, giết mổ trâu, bò; ổ dịch cũ, đường làng, ngõ xóm nơi có nguy cao, sau dịp lễ, tết, đợt tiêm phòng trước mùa phát bệnh - Tăng cường công tác kiểm dịch vận chuyển động vật, kiểm soát giết mổ, kiểm tra vệ sinh thú y thực phẩm, kiểm soát chặt chẽ biên giới Xử lý nghiêm trường hợp vi phạm theo quy định * Khi xảy dịch - Thực đồng biện pháp chống dịch: Công bố dịch theo quy định Thành lập chốt kiểm dịch, cắm biển báo, bao vây ổ dịch, cấm vận chuyển trâu, bò sản phẩm trâu, bò chưa xử lý nhiệt khỏi ổ dịch, hạn chế người phương tiện vào ổ dịch 55 - Siết chặt cơng tác kiểm dịch vận chuyển động vật, kiểm sốt giết mổ, kiểm tra vệ sinh thú y thực phẩm, kiểm soát chặt chẽ biên giới Xử lý nghiêm trường hợp vi phạm theo quy định - Tổ chức tổng vệ sinh, khử trùng tiêu độc ổ dịch, hố chôn gia súc bệnh, chuồng trại chăn nuôi, phương tiện vận chuyển, đường làng ngõ xóm nơi có nguy cao - Giám sát chặt chẽ diễn biến dịch bệnh từ sở, hộ chăn nuôi; phát sớm gia súc mắc bệnh để có biện pháp xử lý kịp thời không để dịch lây lan - Tập trung lực lượng tiêm phòng vắc xin tụ huyết trùng cho trâu, bị; tiêm từ ngồi vào ổ dịch để tạo miễn dịch chủ động cho vật - Điều trị gia súc mắc bệnh xử lý gia súc chết theo hướng dẫn quan thú y; - Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức phòng chống bệnh liên tục, thường xuyên nhiều hình thức cho nhân dân biết nguy hại bệnh tự giác thực biện pháp phịng chống - Các địa phương chủ động bố trí nhân lực, vật tư (vắc xin), kinh phí để phục vụ công tác chống dịch - Xây dựng kế hoạch khơi phục đàn trâu, bị sau dịch để phát triển sản xuất, ổn định thị trường 56 PHẦN KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ Kết luận Từ kết nghiên cứu thu được, rút số kết luận sau: - Hàng năm Võ Nhai có 0,79% trâu, bị mắc bệnh tụ huyết trùng, 7,04% trâu, bò chết so với số ốm - Tỷ lệ mắc bệnh trung bình đàn trâu 0,83%, tỷ lệ mắc bệnh trung bình đàn bị 0,68% - Dịch tụ huyết trùng trâu, bò xảy hầu hết năm, song mức độ bùng phát dịch theo năm khác - Vụ Hè - Thu trâu, bò mắc bệnh chết nhiều vụ Đông - Xuân Vụ Đông - Xuân tỷ lệ mắc bệnh 0,32%, tỷ lệ chết/số ốm 0,00% Vụ Hè Thu trâu, bò mắc bệnh chiếm tỷ lệ 0,47%, tỷ lệ chết/số ốm 7,04%; - Trâu, bò vùng II có tỷ lệ mắc bệnh, tỷ lệ chết tỷ lệ chết/số ốm cao vùng I - Sử dụng thuốc BIO-Enrofloxacin 100 mg để điều trị, tỷ lệ khỏi đạt 94,73%; Dùng thuốc Norfloxacin 50mg điều trị, tỷ lệ khỏi đạt 91,66% Đề nghị Để hạn chế tiến tới khống chế bệnh tụ huyết trùng cho đàn trâu, bị chúng tơi có đề nghị sau: - Áp dụng kết nghiên cứu đề tài huyện Võ Nhai để phòng điều trị bệnh tụ huyết trùng đạt hiệu cao, tăng thu nhập cho người chăn nuôi - Cần tiếp tục nghiên cứu bệnh tụ huyết trùng tỉnh miền núi phía Bắc tượng mang trùng gia súc khoẻ để có đủ sở xây dựng chương trình phịng chống bệnh thích hợp - Xây dựng vùng an tồn dịch bệnh tụ huyết trùng trâu, bị qua việc chăn ni theo hướng thâm canh, an toàn sinh học, thường xuyên mở lớp 57 tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ cán chăn nuôi thú y thôn bản, chủ trang trại chăn nuôi - Tăng cường cơng tác kiểm dịch tiêm phịng cho đàn gia súc, gia cầm hạn chế dịch bệnh xảy - Khi gia súc có triệu chứng bị bệnh phải chẩn đốn điều trị sớm có hiệu cao 58 TÀI LIỆU THAM KHẢO I Tài liệu nƣớc Đặng Xuân Bình, Nguyễn Thị Kim Dung, Nguyễn Thị Hà, Lê Bá Hiệp (2010), “Khảo sát lưu hành vi khuẩn Pasteurella multocida gia súc số tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam”, Tạp chí KHKT Thú y, 17(2), tr 53 - 57 Nguyễn Xuân Bình (1996), Nghiên cứu số đặc điểm dịch tễ bệnh tụ huyết trùng gia cầm biện pháp phịng trị thích hợp, Luận án phó tiến sỹ Nông nghiệp, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Việt Nam Tơ Du (1987), Ni trâu, bị gia đình, Nxb Nơng nghiệp, tr 3- Nguyễn Thị Kim Dung (2010), Xác định vi khuẩn Pasteurella multocida gây bệnh tụ huyết trùng trâu, bò số huyện có dịch địa bàn tỉnh Cao Bằng bước đầu thử nghiệm Auto-Vaccine, Luận văn thạc sĩ khoa học Nông nghiệp, Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên Bùi Văn Dũng (2000), Nghiên cứu tình hình bệnh tụ huyết trùng vi khuẩn Pasteurella multocida phân lập từ dịch ngốy mũi trâu, bị khỏe tỉnh Lai Châu, Luận văn thạc sỹ Nông nghiệp, Trường Đại học Nông nghiệp I, Hà Nội Lê Văn Dương (2013), Nghiên cứu số đặc tính sinh học vi khuẩn Actinobacillus pleuropneumoniae, Pasteurella multocida, Streptococcus suis gây viêm phổi hội chứng rối loạn hô hấp sinh sản lợn Bắc Giang, biện pháp phòng trị, Luận án tiến sỹ Nông nghiệp, Đại học Thái Nguyên Phan Đình Đỗ, Trịnh Văn Thịnh (1958), Bệnh truyền nhiễm gia súc, bệnh thường có Việt Nam, Nxb Nông thôn, Hà Nội Đỗ Văn Được (1998), “Vài nét tình hình dịch bệnh đàn trâu, bị Lạng Sơn năm 1991-1996”, Tạp chí KHKT thú y, 4(5), tr 92-93 59 Đỗ Văn Được (2003), Nghiên cứu số nguyên nhân, đặc điểm bệnh lý, triệu chứng bệnh viêm phổi trâu Lạng Sơn biện pháp phòng chống, Luận án Tiến sỹ Nông nghiệp, Trường Đại học Nông nghiệp I, Hà Nội 10 Nguyễn Thị Hà (2010), Nghiên cứu lưu hành vi khuẩn Pasteurella multocida bệnh tụ huyết trùng trâu, bị số huyện có dịch địa bàn tỉnh Hà Giang biện pháp phòng trị, Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp, Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên 11 Phùng Duy Hồng Hà (1990), “Nghiên cứu sản xuất vắc xin tụ huyết trùng gia cầm dạng nhũ dầu”, Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp, 4, tr 168 - 172 12 Trương Quang Hải (2012), Xác định số đặc tính sinh học vi khuẩn Pasteurella multocida, Streptococcus suis gây viêm phổi lợn Bắc Giang biện pháp phòng trị, Luận văn thạc sĩ khoa học Nông nghiệp, Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên 13 Trần Xuân Hạnh Tô Thị Phấn (2007), “Một số đặc tính vi khuẩn Pasteurella multocida phân lập từ trâu, bị, lợn”, Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Thú y, 14(4), tr 30 - 41 14 Cao Văn Hồng (2002), Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ bệnh tụ huyết trùng trâu, bò, lợn Đắk Lắk số biện pháp phịng trị, Luận án tiến sĩ Nơng nghiệp, Trường Đại học Nông nghiệp I, Hà Nội 15 Võ Văn Hùng (1997), Đặc điểm dịch tễ bệnh tụ huyết trùng lợn Đắk Lắk biện pháp phòng trị, Luận văn thạc sĩ khoa học Nông nghiệp, Đại học Nông nghiệp I, Hà Nội 16 Bùi Quý Huy (1998), “Một số đặc điểm bệnh tụ huyết trùng Việt Nam năm vừa qua”, Tạp chí KHKT Thú y, 5(1), tr - 94 17 Hoàng Đăng Huyến (2004), Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ, yếu tố ảnh hưởng đến bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Bắc Giang đề xuất 60 số biện pháp phịng chống, Luận án tiến sĩ Nơng nghiệp, Viện Thú y, Hà Nội 18 Đinh Duy Kháng, Lê Văn Phan, Phan Thanh Phượng, Trương Văn Dung, Hoàng Xuân Nghinh (2000), “Ứng dụng kỹ thuật PCR để định type vi khuẩn Pasteurella multocida miền Trung Việt Nam”, Tạp chí KHKT Thú y, số 2, 2000 19 Phạm Thị Phương Lan (2013), Nghiên cứu xác định số yếu tố gây bệnh vi khuẩn Pasteurella multocida bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Hà Giang, Cao Bằng lựa chọn vắc xin phòng bệnh, Đề tài cấp Đại học, Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên 20 Phạm Thị Phương Lan (2014), “Diễn biến bệnh tụ huyết trùng trâu, bò theo mùa năm ảnh hưởng yếu tố khí hậu đến tỷ lệ mắc bệnh tỉnh Cao Bằng”, Tạp chí KHKT thú y, 21(7), tr 28 - 33 21 Phạm Sỹ Lăng, Phan Địch Lân (2002), Bệnh thường gặp bò sữa Việt Nam kỹ thuật phịng trị, NXB Nơng nghiệp Hà Nội, tập 1, tr 18 - 27 22 Phạm Sỹ Lăng cs (2008), Các bệnh truyền nhiễm thường gặp trâu, bò biện pháp phòng, Nxb nông nghiệp 23 Dương Thế Long (1995), Nghiên cứu số đặc điểm dịch tễ vi khuẩn học bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Sơn La để xác định biện pháp phịng trị thích hợp, Luận án phó tiến sĩ Khoa học Nông nghiệp, Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, Hà Nội 24 Đặng Ngọc Lương (2012), Xác định số đặc tính sinh học vi khuẩn Pasteurella multocida gây bệnh tụ huyết trùng trâu, bò Cao Bằng lựa chọn vắc xin phòng bệnh, Luận văn thạc sĩ khoa học Nông nghiệp, Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên 25 Nguyễn Văn Thiện (2008), Xử lý thống kê sinh vật học máy tính, Nxb Nơng nghiệp, Viện Chăn ni Quốc gia 61 26 Nguyễn Văn Minh (2005), Nghiên cứu số đặc điểm dịch tễ bệnh tụ huyết trùng xác định tỷ lệ mang trùng Pasteurella multocida đàn trâu, bị tỉnh Hà Tây, Luận văn thạc sỹ Nơng nghiệp, Trường Đại học Nông nghiệp I, Hà Nội 27 Nguyễn Ngã (1996), Đặc tính sinh học tương đồng kháng nguyên vi khuẩn Pasteurella multocida gây bệnh tụ huyết trùng trâu, bò miền Trung với chủng Iran chế tạo vắc xin, Luận án phó tiến sĩ Khoa học Nông nghiệp, Viện Thú y Quốc gia, Hà Nội 28 Hồng Đạo Phấn (1986), “Về đặc tính sinh học Pasteurella multocida type huyết chúng”, Tạp chí KHKT thú y, 6(2), tr 41 - 46 29 Cù Hữu Phú (2014), “Lựa chọn chủng vi khuẩn để chế tạo thử nghiệm vắc xin phòng bệnh vi khuẩn Actinobacillus pleuropneumoniae, Pasteurella multocida Streptococcus suis gây lợn”, Tạp chí KHKT thú y, 21(2), tr 33 - 42 30 Nguyễn Vĩnh Phước (1978), Giáo trình bệnh truyền nhiễm gia súc, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội 31 Nguyễn Vĩnh Phước, Lê Thanh Tòng, Lê Anh Phụng, Nguyễn Văn Vĩnh, Mai Hồng Phước (1986a), “Phân lập định type huyết học vi khuẩn tụ huyết trùng trâu, bò tỉnh phía Nam”, Kết hoạt động Khoa học Kỹ thuật thú y 1975 - 1985, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội, tr 105 - 125 32 Nguyễn Vĩnh Phước, Lê Thanh Tòng, Lê Anh Phụng, Nguyễn Văn Vĩnh, Mai Hồng Phước (1986b), “Phân lập định type huyết học vi khuẩn tụ huyết trùng lợn tỉnh phía Nam”, Kết hoạt động Khoa học Kỹ thuật thú y 1975 - 1985, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội, tr 126 - 128 33 Phan Thanh Phượng (1994), Ba bệnh đỏ lợn, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội, tr 59 - 91 34 Phan Thanh Phượng (2000), “Bệnh tụ huyết trùng gia súc, gia cầm biện pháp phòng chống”, Tạp chí KHKT Thú y, 7(2), tr 87 - 96 62 35 Đoàn Thị Băng Tâm (1987), Bệnh động vật nuôi, Nxb Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội, 1, tr 51 - 79 36 Phạm Quang Thái cs (2007), “An toàn hiệu lực vắc xin tụ huyết trùng nhũ hóa chủng P52”, Tạp chí KHKT Thú y, 14(2), tr 16 - 23 37 Nguyễn Như Thanh cs (2001), Vi sinh vật thú y, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội 38 Nguyễn Thiên Thu (1996), Nghiên cứu số đặc tính vi sinh vật kháng nguyên vi khuẩn Pasteurella multocida phân lập từ trâu, bò mang trùng khu vực miền Trung Việt Nam, Luận án Phó Tiến sỹ khoa học Nơng nghiệp, Viện Thú y Quốc gia, Hà Nội 39 Đỗ Ngọc Thúy, Âu Xuân Tuấn, Cù Hữu Phú, Lê Xuân Tạo (2007), “Ứng dụng kỹ thuật PCR để định Type giáp mô chủng vi khuẩn Pasteurella multocida phân lập từ vật ni”, Tạp chí KHKT thú y, 14(1), tr 36 - 41 40 Phạm Huy Thụy (2000), “Phòng chống bệnh tụ huyết trùng trâu, bị Vĩnh Phúc”, Tạp chí KHKT thú y, (4), tr 94 - 96 41 Nguyễn Quang Tính cs (2012), “Xác định số đặc tính sinh học thử kháng sinh đồ chủng vi khuẩn Pasteurella multocida Streptococcus suis phân lập từ bệnh phẩm lợn mắc bệnh viêm phổi Bắc Giang”, Tạp chí Khoa học Cơng nghệ, Đại học Thái Nguyên, 95(07), tr 15 - 19 42 Nguyễn Đình Trọng (2002), Phân lập, xác định đặc tính sinh học vi khuẩn Pasteurella sp trâu, bị ni tỉnh Bắc Kạn, lựa chọn vắc xin phòng bệnh thích hợp, Luận án Tiến sỹ khoa học Nơng Nghiệp, Hà nội 43 Đỗ Quốc Tuấn (2008), Nghiên cứu bệnh tụ huyết trùng lợn số tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, Luận án Tiến sỹ Nơng nghiệp, Viện Thú y, Hà Nội 63 44 Đỗ Quốc Tuấn (2012), Nghiên cứu đặc tính sinh vật hóa học vi khuẩn Pasteurella multocida gây bệnh tụ huyết trùng dê tỉnh Thái Nguyên biện pháp phòng trị, Đề tài cấp Đại học, Đại học Nông Lâm, Đại học Thái nguyên 45 Nguyễn Hải Tuất, Ngô Kim Khôi (1996), Xử lý thống kê kết nghiên cứu thực nghiệm Nơng lâm nghiệp máy tính (bằng excel 5.0) Nhà xuất Nông nghiệp, Hà Nội 46 Nguyễn Quang Tuyên (2012), “Kết phân lập xác định số đặc tính sinh học chủng Pasteurella multocida lợn dương tính với PRRSV Bắc Giang”, Tạp chí KHKT thú y, 19(6), tr 52-56 II Tài liệu tham khảo nƣớc 47 Lignieres J M (1900), Contribution Létude et la classification des septicaemia haemorrhagique les Pasteurella Ann Inst Pasteur (Paris), 15:734 48 Mustafa A A., Ghalile H W and Shighidi M T (1978), “Carrier rate of Pasteurella multocida in cattle herd with an out-break of Haemorrhagic septicaemia in Zambia”, British Veterinary Journal, 124, pp 357 - 358 49 Ramdani, Dawkins H J., Johnson R B., Spencer T L., Adler B (1990), “Pasteurella multocida infections in mice with refence to haemorrhagic septicaemia in cattle and buffalo”, Immunol Cell Biol 68(1), pp 57 - 61 50 Saharee A A., and Salim N B (1991), “The epidemiology of Haemorrhagic septicaemia in cattle and buffalo in Malaysia”, A paper presented at the fourth international Worshop, pp 11 - 15 51 Singh N, (1984), “Nasal carriers in bovine Pasteurellosis Indian”, Journal of Veterinary Science and animal Husbandry, 18, pp 261 - 178 52 Wijewantha E A And Karanatna T G (1992), “Studies on nasopharynx of healthy cattle”, Cornell Veterinarian, 58, pp 462 - 465 ... Địa điểm nghiên cứu: Trạm thú huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên 3.2 Nội dung nghiên cứu 3.2.1 Nghiên cứu số đặc điểm dịch tễ bệnh tụ huyết trùng trâu, bò huyện Võ Nhai - Tình hình bệnh tụ huyết trùng. .. HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM ––––––––––––––––––––– NGUYỄN VĂN LONG TÊN ĐỀ TÀI: MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ BỆNH TỤ HUYẾT TRÙNG Ở TRÂU, BÒ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VÕ NHAI TỈNH THÁI NGUYÊN VÀ BIỆN... đặc điểm dịch tễ bệnh tụ huyết trùng trâu, bò - Kết nghiên cứu đề tài thơng tin khoa học tình hình bệnh tụ huyết trùng điều trị bệnh cho đàn trâu, bị ni số xã thuộc huyện Võ Nhai, tỉnh Võ Nhai *