GIỚI THIỆU CHUNG VỀ HỆ THỐNG LƯU VỰC SÔNG HỒNG – SƠNG THÁI BÌNH ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN 1.1 VỊ TRÍ ĐỊA LÝ Lưu vực sơng Hồng - sơng Thái Bình lưu vực sơng liên quốc gia chảy qua nước Việt Nam, Trung Quốc, Lào với tổng diện tích tự nhiên vào khoảng 169.000km2 diện tích lưu vực hai sơng lãnh thổ Việt Nam vào khoảng 87.840km2 Châu thổ sơng nằm hồn tồn lãnh thổ Việt Nam có diện tích ước tính khoảng 17.000km2 Chiều d sơng Hồng lãnh thổ Việt Nam khoảng 328km Phần lưu vực nằm Trung quốc là: 81.200 km2 chiếm 48% diện tích tồn lưu vực Phần lưu vực nằm Lào là: 1.100 km2 chiếm 0,7% diện tích tồn lưu vực Phần lưu vực nằm Việt Nam là: 87.840 km2 chiếm 51,3% diện tích lưu vực Đây sơng lớn thứ hai (sau sông Mêkông) chảy qua Việt Nam đổ biển Đơng Sơng Hồng hình thành từ sơng nhánh lớn sông Đà, sông Lô sông Thao Sông Thái Bình hình thành từ nhánh sơng lớn sông Cầu, sông Thương sông Lục Nam Hai hệ thống sông nối thông với sông Đuống sông Luộc tạo thành lưu vực sông Hồng - sơng Thái Bình Lưu vực sơng Hồng - sơng Thái Bình giới hạn từ 20023’ đến 25030’ vĩ độ Bắc từ 1000 đến 107010’ kinh độ Đơng + Phía Bắc giáp lưu vực sơng Trường Giang sơng Châu Giang Trung Quốc + Phía Tây giáp lưu vực sơng Mêkơng + Phía Nam giáp lưu vực sơng Mã + Phía Đơng giáp vịnh Bắc Bộ Phần lưu vực sơng Hồng - sơng Thái Bình lãnh thổ Việt Nam có vị trí địa lý từ: 20023’ đến 23022’ vĩ độ Bắc từ 102010’ đến 107010’ kinh độ Tây Hình 1.1: Bản đồ lưu vực sơng Hồng - Thái Bình 1.2 ĐẶC ĐIỂM ĐỊA HÌNH Địa hình lưu vực sơng Hồng có hướng dốc chung từ tây bắc xuống đơng nam, địa hình phần lớn đồi núi, chia cắt mạnh, khoảng 70% diện tích độ cao 500m khoảng 47% diện tích lưu vực độ cao 1000m Độ cao bình qn lưu vực khoảng 1090m Phía tây có dãy núi biên giới Việt Lào, có nhiều đỉnh cao trêm 1800m đỉnh Pu - Si - Lung (3076m), Pu - Den - Dinh (1886m), Pu - San - Sao (1877m) Những đỉnh núi đường phân nước hệ thống sông Hồng với hệ thống sông Mê Kơng Trong lưu vực có dãy Hồng Liên Sơn phân chia sơng đà sơng Thao, có đỉnh Phan Xi Pan cao 3143m, đỉnh núi cao nước ta Độ cao trung bình lưu vực sơng ngòi lớn, độ chia cắt sâu dẫn tới độ dốc bình quân lưu vực lớn, phổ biến độ dốc bình quân lưu vực đạt từ 10% đến 15% Một số sơng dốc Ngịi Thia đạt tới 42%, Suối Sập 46,6% Địa hình lưu vực sơng Thái Bình địa hình dạng đồi, với độ cao phổ biến từ 50m đến 150m, chiếm 60% diện tích Rất đỉnh cao vượt 1000m Chỉ có số đỉnh Tam đảo có độ cao 1591m, Phia Đeng cao 1527m Núi đồi hệ thống sơng Thái Bình có hướng Tây bắc - Đông nam tồn song song với vịng cung mở rộng phía Bắc Đồng sơng Hồng Thái bình tính từ Việt Trì đến cửa sơng chiếm 70% diện tích tốn lưu vực Địa hình thấp tương đối phẳng, độ cao trung bình khoảng 25m Dọc theo sơng đồng có đê chia cắt đồng thành ô tương đối độc lập Vùng cửa sông giáp biển có nhiều cồn cát bãi phù sa Về mặt hình thái, chia vùng lưu vực sơng Hồng – Thái Bình thành khu vực sau: a) Vùng thượng lưu Trên lưu vực sông Hồng có nhiều dãy núi chạy theo hướng Tây Bắc - Đông Nam Bắc Nam phân cách lưu vực: - Dãy Vơ Lương Ai Lao có đỉnh cao 3000m, ngăn cách lưu vực sông Đà với sơng Mê Cơng - Dãy Hồng Liên Sơn có núi Phan Xi Phăng cao 3142m ngăn cách sông Thao sơng Đà - Dãy Tây Cơn Lĩnh có đỉnh cao 2419m ngăn cách sông Lô sông Thao - Các dãy Ngân Sơn, Tam Đảp có đỉnh cao từ 1000-2000m ngăn cách Thái Bình với sơng Lơ [1] Các dãy núi có độ cao thấp dần từ Bắc xuống Nam từ Tây sang Đông làm cho lưu vực có độ dốc chung theo hướng Tây Bắc - Đông Nam Phân phối độ cao lưu vực sông Hồng sau: Bảng 1.1: Bảng phân phối độ cao lưu vực sơng Hồng Cao ®é Phân Trung Quốc Phần Việt Nam Tổng cộng 2 (Km ) (%) (Km ) (%) (Km2) (%) >3000 90 0,1 25 0,04 115 0,08 3000-2500 990 1,2 155 0,25 1145 0,80 2500-2000 30860 38,0 11990 9,70 42850 30,12 2000-1500 30860 38,0 11990 9,70 42850 30,12 1500-1000 30860 38,0 20570 9,70 42850 30,12 1000-500 15180 18,7 23550 3,70 35750 24,90