Ca lâm sàng về điều trị đái tháo đường PGS. TS. Nguyễn Thy Khuê  Chủ tịch Hội Nội tiết & Đái tháo đường VN Bệnh án • Bệnh nhân nam, 48 tuổi, công nhân viên, khám sức khỏe hàng năm, GH 6,68 mmol/L Năm trước GH 6,4 mmol/L • Tiền sử gia đình: cha tăng huyết áp, khơng đái tháo đường Mẹ chết lúc 70 tuổi, khơng biết có ĐTĐ hay khơng • Thói quen: khơng hút thuốc, uống bia có đám Câu hỏi 1a: Bệnh nhân có bị ĐTĐ không? Cân làm thêm Xét nghiệm 1) Glucose huyết đói 2) HbA 1c 3) Nghiệm pháp dung nạp glucose 4) Khơng cần thử máu thêm glucose huyết < 7mmol/L 5) Khơng cần thử máu thêm GH đủ để chẩn đoán ĐTĐ Câu hỏi 1a:Bệnh nhân có bị ĐTĐ khơng? Cần làm thêm Xét nghiệm Glucose huyết đói HbA 1c Nghiệm pháp dung nạp glucose Không cần thử máu thêm glucose huyết < 7mmol/L Khơng cần thử máu thêm GH đủ để chẩn đốn ĐTĐ 0:40 Voted: Correct: (0.0%) Chẩn đốn ĐTĐ • • • • GH đói (huyết tương tĩnh mạch) ≥ 7mmol/L (126mg/dL) Nghiệm pháp dung nạp glucose: GH sau uống 75 gam glucose ≥ 11,1mmol/L (200mg/dL) HbA 1c ≥ 6,5% Xác định qua hai lần thử bệnh nhân khơng có triệu chứng Glucose huyết ≥ 11,1 mmol/L (200 mg/dL) + triệu chứng nhiều Chẩn đốn Tiền ĐTĐ • Rối loạn GH đói (huyết tương tĩnh mạch) khoảng 5,6 mmol/L (100 mg/dL)6,9mmol/L (125 mg/dL) HOẶC • Rối loạn dung nạp glucose: Nghiệm pháp dung nạp glucose: GH sau uống 75 gam glucose khoảng 7,8mmol/L (140mg/dL) đến 11mmol/L (199mg/dL) HOẶC • HbA 1c 5,7%- 6,4% Bệnh án (Tiếp theo) • Kết nghiệm pháp dung nạp glucose: sau uống 75 gam glucose GH 7,8 mmol/L(140 mg/dL) • Cholesterol: 7mmol/L, HDL 0,8 mmol/L; triglycerides mmol/L • AST 40, ALT 50 UI/L • Huyết áp 140/90 mmHg (2 lần đo) Tỉ lệ lưu hành Tiền ĐTĐ RLĐHĐ* RLDNG Mọi sắc dân 8.6% 15.6% Da trắng-không thuộc gốc TBN 7.4% 15.3% Da đen-không thuộc gốc TBN 14.9% 13.1% Mỹ- gốc Mễ 12.0% 19.4% Data are % * Data from NHANES 1999-2000; IGT data from NHANES III (1988-1994); MMWR 52(35):833-5,2003 Diabetes Care 21(4):518-524, 1998 Tiền ĐTĐ có tiên đốn ĐTĐ khơng? Diễn tiến IGT/IFG đến ĐTĐ sau thời gian theo dõi 11 năm Presentation Stephen Twigg Pre diabetes Symposium ADS & ADEA Annual Scientific Meeting Sydney 2004 Impaired glucose Tolerance 11 year follow up IGT 30% Diabetes 46% Impaired Fasting Glucose 11 year follow up Normal Diabetes 38% Normal 24% IFG 7% IGT 17% Tổng quan nghiên cứu tỉ lệ mắc ĐTĐ liên quan với mức glucose huyết Số lượng nghiên cứu Trở bình Tiến đến Nguy tương thường ĐTĐ (trung đối ĐTĐ (trung vi %) vị %) Rối loạn dung nạp glucose (RLDNG) 26 8% 7% 6.4 (4.9 – 7.8) RLDNG tách riêng Khơng có liệu 6% 5.5 (3.1 – 7.9) RL glucose huyết đói (RLGHĐ) 13 – 29% 5-20%* 4.7 (2.5 – 6.9) RL glucose huyết đói tách riêng Khơng có liệu 7% 7.5 (4.6 – 10.5) RLDNG RLGHĐ Khơng có liệu 10-15% 12.1 (4.3 – 20) Gerstein et al., Diab Res Clin Pract, 2007 *extremely variable; 1-7% in European pops; 23-34% in Asian pops Câu hỏi 1b: Xử trí 1) Chỉ dẫn chế độ luyện tập ăn uống 2) Dùng metformin 3) Dùng Acarbose 4) Tiêm Insulin liều thấp 5) Dùng omega Câu hỏi 2: Xử trí 1) Thêm insulin 2) Thêm nhóm ức chế men DPP-4 3) Thêm Alphaglucosidase 4) Thêm Pioglitazone 5) Chuyển sang tiêm insulin Câu hỏi 2: Xử trí Thêm insulin Thêm nhóm ức chế men DPP-4 3 Thêm Alphaglucosidase Thêm Pioglitazone Chuyển sang tiêm insulin 0:40 Voted: Correct: (0.0%) Sơ đồ chọn mục tiêu cho bệnh nhân ĐTĐ Tích cực Ít tích cực Kém tích cực 6% 7% 8% Tình trạng tâm lý-kinh tế Động tốt, tuân trị, hiểu biết, khả tự chăm sóc tốt, có hệ thống hỗ trợ đầy đủ Thiếu động cơ, tuân trị, hiểu biết, khả tự chăm sóc kém, hỗ trợ Nguy hạ glucose huyết Thấp Trung bình Cao Tuổi bệnh nhân 40 45 năm Khơng có Khơng có Khơng có 50 55 60 10 năm 65 15 năm Ít, nhẹ 70 75 Thời gian bệnh 20 năm Bệnh kèm Nhiều, nặng Biến chứng mạch máu Bệnh tim mạch Bệnh mạch máu nhỏ giai đoạn sớm, gđ trễ Thay đổi cách sống: dinh dưỡng luyện tập Sau đó, bước, không đạt mục tiêu, HbA 1c=75 BC Mạch máu nhỏ Mục tiêu HbA 1c Và Không giai đoạn sớm =