TRƢỜNG ĐẠI HỌC HÀNG HẢI VIỆT NAM KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN BÀI GIẢNG HỌC PHẦN CƠ SỞ DỮ LIỆU VÀ QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU Chương MÔ HÌNH THỰC THỂ LIÊN KẾT Giảng viên: ThS Nguyễn Vƣơng Thịnh Bộ mơn: Hệ thống thơng tin Hải Phịng, 2013 Thông tin giảng viên Họ tên Nguyễn Vƣơng Thịnh Đơn vị công tác Bộ môn Hệ thống thông tin – Khoa Công nghệ thông tin Học vị Thạc sỹ Chuyên ngành Hệ thống thông tin Cơ sở đào tạo Trƣờng Đại học Công nghệ - Đại học Quốc Gia Hà Nội Năm tốt nghiệp 2012 Điện thoại 0983283791 Email thinhnv@vimaru.edu.vn Tài liệu tham khảo Elmasri, Navathe, Somayajulu, Gupta, Fundamentals of Database Systems (the 4th Edition), Pearson Education Inc, 2004 Nguyễn Tuệ, Giáo trình Nhập mơn Hệ Cơ sở liệu, Nhà xuất Giáo dục Việt Nam, 2007 Nguyễn Kim Anh, Nguyên lý hệ Cơ sở liệu, Nhà xuất Đại học Quốc gia Hà Nội, 2004 Tài liệu tham khảo MƠ HÌNH THỰC THỂ LIÊN KẾT 2.1 SỬ DỤNG MƠ HÌNH DỮ LIỆU KHÁI NIỆM 2.2 KIỂU THỰC THỂ VÀ TẬP THỰC THỂ 2.3 KIỂU LIÊN KẾT VÀ TẬP LIÊN KẾT 2.4 KIỂU THỰC THỂ YẾU 2.1 SỬ DỤNG MƠ HÌNH DỮ LIỆU KHÁI NIỆM Thế giới thực (Mini World) THU THẬP VÀ PHÂN TÍCH YÊU CẦU (Requirements collection and Analysis) Các yêu cầu liệu (Data Requirements) Các yêu cầu chức (Functional Requirements) THIẾT KẾ MỨC KHÁI NIỆM (Conceptual Design) PHÂN TÍCH CHỨC NĂNG (Fuctional Analysis) Độc lập với HQT CSDL Lược đồ khái niệm (trong mơ hình liệu mức cao) (Conceptual Schema) Đặc tả giao dịch mức cao (High – Level Transaction Specification) Gắn với HQT CSDL cụ thể THIẾT KẾ MỨC LOGIC (Logical Design/ Data Model Mapping) THIẾT KẾ CHƢƠNG TRÌNH ỨNG DỤNG (Application Program Design) Lược đồ logic (trong mơ hình liệu hệ quản trị CSDL cụ thể) (Logical Scheme) CÀI ĐẶT THỰC THI GIAO DỊCH (Transaction Implementation) Chương trình ứng dụng (Application Programs) Lược đồ (Internal Schema) THIẾT KẾ MỨC VẬT LÝ (Physical Design) Mô hình thực thể liên kết (ERM – Entity Relationship Model) Giáo sƣ Peter Chen Đại học Louisiana, Hoa Kỳ 2.2 KIỂU THỰC THỂ VÀ TẬP THỰC THỂ 2.2.1 THỰC THỂ VÀ THUỘC TÍNH 2.2.1.1 Khái niệm thực thể Thực thể (entity) đối tượng giới thực mà có tồn độc lập (independent existence) Đó là:  Một đối tƣợng tồn vật lý: VD: ông John Smith, mèo Kitty, lô hàng có mã số MH01234,  Một khái niệm: VD: mơn Tốn, cơng ty TNHH ABC, phịng Tài vụ, 2.2.1.2 Khái niệm thuộc tính Một thực thể có thuộc tính (attributes) Đó thông tin cụ thể giúp mô tả chi tiết thực thể Tƣơng ứng với thực thể phải có giá trị cụ thể cho thuộc tính Name = John Smith Sex = Male Age = 20 Job = Student Phone Number = 04546890 P1 Name = Marry Parker Sex = Female Age = 35 Job = Shop Assistant Phone Number = 06546890 P2 2.2.1.3 Phân loại thuộc tính A Thuộc tính đơn thuộc tính phức hợp  Thuộc tính phức hợp (Composite Attributes): Là thuộc tính phân chia thành thuộc tính thành phần Mỗi thuộc tính thành phần mang ý nghĩa độc lập  Thuộc tính đơn (Atomic/Simple Attributes): Là thuộc tính khơng thể phân chia thành thành phần nhỏ Địa Chỉ = “Số 434, Xuân Thủy, phường Xuân Thủy, quận Cầu Giấy, Hà Nội” Địa Chỉ Số Nhà 10 Đƣờng Phố Phƣờng Quận Thành Phố B Kiểu liên kết M:N: Kiểu thực thể E1 đƣợc gọi tham gia vào kiểu liên kết M:N với kiểu thực thể E2 thỏa mãn đồng thời:  Mỗi thực thể thuộc E2 tham gia vào tối đa nhiều liên kết (M) với thực thể thuộc E1  Tƣơng tự, thực thể thuộc E1 tham gia tối đa vào nhiều liên kết (N) với thực thể thuộc E2 Ký hiệu: E1 M R N E2 24 e1 r1 e2 r2 e3 r3 e4 r4 e5 d1 d2 d3 r5 r6 Nhân Viên Dự Án Tham Gia Nhân Viên 25 M Tham Gia N Dự Án C Kiểu liên kết 1:1: Kiểu thực thể E1 đƣợc gọi tham gia vào kiểu liên kết 1:1 với kiểu thực thể E2 thỏa mãn đồng thời:  Mỗi thực thể thuộc E2 tham gia vào tối đa 01 liên kết với thực thể thuộc E1 ngƣợc lại, thực thể thuộc E1 tham gia tối đa vào 01 liên kết với thực thể thuộc E2 Ký hiệu: E1 R E2 26 Kho lƣu trữ Hãng phim quy định: Mỗi phim có lƣu 01 e1 r1 e2 r2 e3 d1 d2 r3 Bộ Phim Có d3 Bản Sao Bộ Phim 27 Có Bản Sao 2.3.3.2 Ràng buộc tham gia  Ràng buộc tham gia xác định số liên kết tối thiểu mà thực thể bắt buộc phải tham gia vào Ràng buộc tham gia giúp rõ tồn thực thể có phụ thuộc vào mối liên hệ với thực thể khác thông qua kiểu liên kết hay không  Ràng buộc tham gia chia làm 02 loại: Ràng buộc tham gia phần: Kiểu thực thể E đƣợc gọi tham gia phần vào kiểu liên kết R có phần số thực thể E tham gia vào liên kết R Điều có nghĩa là: tồn thực thể E không tham gia vào liên kết Kí hiệu: E R Ràng buộc tham gia toàn thể: Kiểu thực thể E đƣợc đƣợc gọi tham gia toàn thể vào kiểu liên kết R toàn thực thể thuộc E phải tham gia vào liên kết R Ký hiệu: E R 28 e1 d1 r1 e2 r2 e3 d2 r3 e4 Có d3 Bộ Phim Bản Sao Bộ Phim 29 Có Bản Sao 2.3.4 THUỘC TÍNH CỦA KIỂU LIÊN KẾT  Kiểu liên kết có thuộc tính riêng giống kiểu thực thể  Đây thông tin bổ sung cho liên kết kiểu liên kết E1 E2 En R Các thuộc tính kiểu liên kết Nhân Viên 30 A1 M Ngày tham gia A2 Tham Gia N Ngày kết thúc Am Dự Án  Một số trường hợp đặc biệt kiểu liên kết nhị phân A Với kiểu liên kết 1:1 Thuộc tính kiểu liên kết đƣợc nhập vào kiểu thực thể tham gia 1 Bản Sao Bộ Phim Có Ngày Sao Bộ Phim Có Bản Sao Ngày Sao Bộ Phim 31 Ngày Sao Có Bản Sao B Với kiểu liên kết 1:N Thuộc tính kiểu liên kết đƣợc nhập vào kiểu thực thể phía ứng số nhiều (N) N Nhân Viên Làm việc Phòng Ban Ngày Vào Làm N Nhân Viên Ngày Vào Làm 32 Làm việc Phòng Ban 2.4 KIỂU THỰC THỂ YẾU 2.4.1 MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN 2.4.1.1 Kiểu thực thể yếu  Kiểu thực yếu (Weak Entity Type) kiểu thực thể mà thân khơng có khóa (key) (khơng tìm thuộc tính/tập thuộc tính thỏa mãn tính chất khóa)  Các thực thể thuộc kiểu thực thể yếu đƣợc xác định thơng qua mối liên hệ định với thực thể kiểu thực thể khác (gọi kiểu thực thể chủ hay kiểu thực thể xác định) 2.4.1.2 Kiểu liên kết định danh  Kiểu liên kết kết nối kiểu thực thể yếu với kiểu thực thể chủ đƣợc gọi kiểu liên kết định danh kiểu thực thể yếu  Một kiểu thực thể yếu luôn phải tham gia toàn thể vào kiểu liên kết định danh thực thể thực thể yếu xác định không đặt mối liên kết với thực thể kiểu thực thể chủ 33 2.4.2 KHÓA THÀNH PHẦN  Một kiểu thực thể yếu có khóa thành phần (partial key) Đó thuộc tính/tập thuộc tính dùng để phân biệt thực thể yếu có mối liên hệ với thực thể chủ Giới Tính Họ Tên Ngày Sinh Ngƣời Phụ Thuộc Tình Trạng Sức Khỏe N Mã NV Họ Tên Nhân Viên Quan Hệ Chuyên Môn Vũ Thị Lan 23/10/1941 Mẹ đẻ Nguyễn Hùng 19/03/1995 Con trai Nguyễn Thu Trang 21/06/1997 Con gái Nguyễn Thu Trang 21/06/1997 Con gái 34 Phụ Thuộc Ngoại Ngữ Trình độ NV001 Nguyễn Văn Minh Thiết kế NV100 Lê Thu Lan Kế toán 35 Một cơng ty có nhiều phịng ban Thơng tin phòng ban bao gồm: Mã PB, Tên PB, Địa Điểm Mỗi phịng ban có số nhân viên Thông tin nhân viên bao gồm: Mã NV, Họ Tên, Chun Mơn, Trình Độ, Ngoại Ngữ Trong số nhân viên có nhân viên khơng xếp vào phịng ban Cơng ty phụ trách nhiều dự án Thông tin dự án bao gồm: Mã DA, Tên DA, Địa Điểm, Ngày Bắt Đầu, Ngày Kết Thúc Một dự án có hay nhiều nhân viên khơng có nhân viên tham gia Một nhân viên tham gia hay nhiều dự án không tham gia dự án Khi tham gia vào dự án nhân viên có thêm thơng tin Ngày tham gia Ngày kết thúc Một nhân viên có nhiều ngƣời phụ thuộc Thông tin ngƣời phụ thuộc bao gồm: Họ Tên, Giới Tính, Ngày Sinh, Quan Hệ, Tình Trạng Sức Khỏe Mã PB Tên PB Phòng Ban Mã NV Làm việc Địa Điểm Chuyên Môn Họ Tên N Trình độ Nhân Viên Ngoại Ngữ M Phụ Thuộc Ngày Tham Gia Tham Gia N Ngày Kết Thúc N Họ Tên Mã DA Tên DA Giới Tính Ngƣời Phụ Thuộc Dự Án Ngày Sinh Tình Trạng Sức Khỏe 36 Quan Hệ Ngày Kết Thúc Địa Điểm Ngày Bắt Đầu Q&A 37 38 ... khảo MƠ HÌNH THỰC THỂ LIÊN KẾT 2. 1 SỬ DỤNG MƠ HÌNH DỮ LIỆU KHÁI NIỆM 2. 2 KIỂU THỰC THỂ VÀ TẬP THỰC THỂ 2. 3 KIỂU LIÊN KẾT VÀ TẬP LIÊN KẾT 2. 4 KIỂU THỰC THỂ YẾU 2. 1 SỬ DỤNG MƠ HÌNH DỮ LIỆU KHÁI NIỆM.. .Thông tin giảng viên Họ tên Nguyễn Vƣơng Thịnh Đơn vị công tác Bộ môn Hệ thống thông tin – Khoa Công nghệ thông tin Học vị Thạc sỹ Chuyên ngành Hệ thống thông tin Cơ sở đào tạo Trƣờng Đại học. .. Design) Mô hình thực thể liên kết (ERM – Entity Relationship Model) Giáo sƣ Peter Chen Đại học Louisiana, Hoa Kỳ 2. 2 KIỂU THỰC THỂ VÀ TẬP THỰC THỂ 2. 2.1 THỰC THỂ VÀ THUỘC TÍNH 2. 2.1.1 Khái niệm thực