SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HĨA PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN NGA SƠN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỈ ĐẠO BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG MẦM NON NGA YÊN THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Người thực hiện: Trần Thị Hà Chức vụ: Hiệu trưởng Đơn vị công tác: Trường Mầm non Nga Yên SKKN thuộc lĩnh vực: Quản lý THANH HÓA, NĂM 2021 MỤC LỤC Tên đề mục Mở đầu 1.1 Lý chọn đề tài 1.2 Mục đích nghiên cứu 1.3 Đối tượng nghiên cứu 1.4 Phương pháp nghiên cứu 1.5 Những điểm Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1 Cơ sở lý luận vấn đề nghiên cứu 2.2 Thực trạng vấn đề trước áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 2.3 Các giải pháp sử dụng để giải vấn đề 2.3.1 Giải pháp truyền thông quán triệt yêu cầu quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên, để bồi dưỡng nhận thức, thái độ tự học tập bồi dưỡng thường xuyên cho đội ngũ giáo viên 2.3.2 Giải pháp xây dựng kế hoạch bồi dưỡng lực chuyên môn cho giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp 2.3.3 Giải pháp đạo giáo viên tự học tập thường xuyên ứng dụng quy định chuẩn lực trình thực nhiệm vụ 2.3.4 Giải pháp đạo tổ chuyên môn xây dưng kế hoạch, đưa vào buổi sinh hoạt chuyên môn tổ nội dung học tập bồi dưỡng lực cho giáo viên tổ 2.3.5 Giải pháp đạo công tác đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp khách quan, gắn với công tác thi đua, khen thưởng kịp thời, tạo động lực để giáo viên phấn đấu nâng cao lực chuyên môn theo chuẩn đạt hiệu cao thực nhiệm vụ 2.3.6 Giải pháp TCCSVC,TTB để đảm bảo yêu cầu thực nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ nhà trường; đồng thời hộ trợ điều kiện cho giáo viên thực nhiệm vụ, nâng cao lực chuyên môn 2.4 Hiệu sáng kiến kinh nghiệm Kết luận, kiến nghị 3.1 Kết luận 3.2 Kiến nghị * Tài liệu tham khảo * Danh mục đề tài SKKN hội đồng đánh giá xếp loại * Phụ lục Trang 1 2 2 3 8 10 12 14 15 16 19 19 20 1 Mở đầu 1.1 Lý chọn đề tài Với vai trò quan trọng Giáo dục Đào tạo khẳng định nhiều Nghị Quyết Đại hội Đảng Đảng khẳng định Phát triển giáo dục đào tạo quốc sách hàng đầu, động lực quan trọng thúc đẩy nghiệp cơng nghiệp hố, đại hố đất nước, điều kiện để phát huy nguồn lực người Đây trách nhiệm toàn Đảng, toàn dân, nhà giáo cán quản lý giáo dục lực lượng nịng cốt, có vai trị quan trọng [2] Để đáp ứng yêu cầu nguồn lực người thời kỳ cơng nghiệp hóa, đại hóa đất nước Thế kỉ XXI, kỷ kinh tế tri thức với phát triển vũ bão khoa học kỹ thuật văn minh cơng nghệ thơng tin Địi hỏi ngành giáo dục ln phải có tầm nhìn chiến lược bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ Cán quản lý giáo viên (CBQL,GV) cấp học [1] Việc bồi dưỡng đội ngũ CBQL,GV cấp học yêu cầu phải thực cách thường xuyên liên tục Bồi dưỡng đội ngũ để tạo đội ngũ CBQL,GV có phẩm chất nghề nghiệp chuẩn mực có lực chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, sáng tạo, để thực hiệu mục tiêu giáo dục Đào tạo, nâng cao chất lượng giáo dục học sinh [3] Hiện việc bồi dưỡng CBQL,GV gắn với đánh giá chuẩn nghề nghiệp theo quy định bậc học Đối với bậc học mầm non, việc đánh giá chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non thực theo Thông tư 25/2018/TT-BGDĐT ngày 8/10/2018 Bộ trưởng Bộ giáo dục Đào tạo hiệu trưởng, phó hiệu trưởng; Thơng tư 26/2018/TT-BGDĐT ngày 8/10/2018 Bộ trưởng Bộ giáo dục Đào tạo giáo viên Quy định đánh giá chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non thước đo để đánh giá phẩm chất, lực giáo viên, đồng thời tiêu chuẩn, đích đến định hướng bồi dưỡng lực nghề nghiệp đội ngũ giáo viên [6] Bản thân Hiệu trưởng nhà trường, nhận thức tầm quan trọng trách nhiệm việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, việc nâng cao chất lượng nhà trường; Xác định trách nhiệm đạo hiệu trưởng đóng vai trị quan trọng bồi dưỡng đội ngũ giáo viên đạt chất lượng Trong năm học 2020 – 2021, điều động đến công tác trường mầm non Nga Yên Là năm học thực nhiệm vụ quản lý trường, với chức vụ Hiệu trưởng Cùng với việc nắm bắt tình hình chung tổng thể nhà trường; điều tơi quan tâm việc nắm bắt thực trạng lực đội ngũ, để có định hướng cho kế hoạch thực nhiệm vụ năm học Thực trạng đội ngũ giáo viên trường mầm non Nga Yên, qua nắm bắt đa phần đội ngũ giáo viên gương mẫu đạo đức, lối sống, nhân cách, làm gương tốt cho học sinh; đáp ứng yêu cầu chuẩn nghề nghiệp quy định Tuy nhiên lực đội ngũ giáo viên cịn có nhiều bất cập Điều bất cập việc bồi dưỡng đội ngũ chưa bám vào yêu cầu chuẩn Vì thực tế nhiều giáo viên lực có chưa đáp ứng theo chuẩn Từ yêu cầu chuẩn giáo viên mầm non, với thực trạng đội ngũ giáo viên nhà trường Từ nhận thức vai trò bồi dưỡng đội ngũ giáo viên thân với chức trách hiệu trưởng; năm học 2020 - 2021, quan tâm đến vấn đề bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên nhà trường theo chuẩn Tôi thực kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên, qua việc nghiên cứu giải pháp đề tài sáng kiến kinh nghiệm “Một số giải pháp đạo bồi dưỡng lực cho đội ngũ giáo viên trường mầm non Nga Yên theo chuẩn nghề nghiệp” 1.2 Mục đích nghiên cứu Đúc rút số giải pháp nâng cao lực đội ngũ giáo viên nhà trường theo yêu cầu chuẩn; nhằm xây dựng đội ngũ giáo viên có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, kiến thức chuyên môn, kĩ sư phạm tốt; góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nhà trường đáp ứng yêu cầu giáo dục 1.3 Đối tượng nghiên cứu Một số biện pháp nâng cao chất lượng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên trường mầm non Nga Yên Đối tượng khảo sát thực nghiệm đội ngũ giáo viên trường mầm non Nga Yên 1.4 Phương pháp nghiên cứu * Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: - Nghiên cứu văn Đảng, nhà nước liên quan đến Giáo dục Đào tạo ngành quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non; - Sưu tầm tài liệu tham khảo lý luận, thực tiễn giải pháp bồi dưỡng lực đội ngũ giáo viên, để học tập ứng dụng bồi dưỡng đội ngũ giáo viên nhà trường * Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: - Phương pháp khảo sát thực trạng: Khảo sát thực tế lực đội ngũ theo chuẩn nghề nghiệp Khảo sát biện pháp bồi dưỡng đội ngũ thực bồi dưỡng đội ngũ giáo viên nhà trường - Phương pháp liệt kê tổng hợp so sánh: Nêu tổng hợp so sánh kết khảo sát trước sau thực nghiệm - Phương pháp thực hành trải nghiệm: Chỉ đạo Phó Hiệu trưởng, giáo viên thực biệp pháp thực hành lực giáo viên theo yêu cầu chuẩn - Phương pháp đề xuất giải pháp: Đề xuất giải pháp, cách làm xem hiệu sau thực đề tài * Những điểm mới: Ứng dụng chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non giải pháp thực bồi dưỡng giáo viên Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1 Cơ sở lý luận sáng kiến kinh nghiệm Nghị Quyết số 29/NQ-TW ngày 04/11/2013 Hội nghị lần thứ Tám Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI đổi bản, toàn diện giáo dục đào tạo, nêu: “Giáo viên nhân tố định chất lượng giáo dục xã hội tơn vinh Giáo viên phải có đủ đức, đủ tài, phải đào tạo giáo viên có chất lượng cao, thực chương trình giáo dục thường xuyên, bồi dưỡng, chuẩn hoá, nâng cao phẩm chất lực cho đội ngũ giáo viên” [2] Cũng Nghị số 29/NQ-TW ngày 04/11/2013 Hội nghị lần thứ Tám Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI nhận định: “Đội ngũ nhà giáo cán quản lý giáo dục bất cập chất lượng, số lượng cấu; phận chưa theo kịp yêu cầu đổi phát triển giáo dục, thiếu tâm huyết, chí vi phạm đạo đức nghề nghiệp” Nghị đặt yêu cầu: “Đổi mạnh mẽ mục tiêu, nội dung, phương pháp đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng đánh giá kết học tập, rèn luyện giáo viên cán quản lý giáo dục theo yêu cầu nâng cao chất lượng, trách nhiệm, đạo đức lực nghề nghiệp” [2] Giáo dục mầm non (GDMN) cấp học hệ thống giáo dục quốc dân, đặt móng ban đầu cho phát triển thể chất, trí tuệ, tình cảm, ngôn ngữ, thẩm mỹ trẻ, chuẩn bị cho trẻ lớp Giáo viên cán quản lý sở Giáo dục mầm non (CSGDMN) nhân tố định chất lượng ni dưỡng, chăm sóc giáo dục trẻ CSGDMN Đại đa số GVMN có phẩm chất đạo đức tốt, tâm huyết, giàu lịng yêu nghề, yêu trẻ, có lực tổ chức quản lý hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ sở CSGDMN Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi GDMN đội ngũ GVMN số hạn chế bất cập; hạn chế bất cập như: Một số GVMN thiếu hiểu biết đặc điểm tâm sinh lý trẻ kỹ thực hành nghề nghiệp, nhận thức vị trí, vai trò trách nhiệm nghề nghiệp chưa cao Từ chủ trương Đảng giáo dục đào tạo; gần đây, ngày 08 tháng 01 năm 2019 Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 33/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Đào tạo bồi dưỡng nhà giáo cán quản lý giáo dục mầm non giai đoạn 2018-2025” Trong mục tiêu có nêu đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cán quản lý CSGDMN bảo đảm chuẩn hóa chun mơn, nghiệp vụ, phẩm chất nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu đổi chương trình giáo dục mầm non; bồi dưỡng giáo viên cán quản lý giáo dục mầm non góp phần thực đổi bản, toàn diện giáo dục đào tạo [2] Như vậy, nhận thức sâu sắc rằng: Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chủ trương Đảng, kế hoạch ngành giáo dục Đào tạo Trách nhiệm bồi dưỡng đội ngũ giáo viên đạt yêu cầu chuẩn trách nhiệm nhà trường, vai trị đạo cơng tác bồi dưỡng Hiệu trưởng vô quan trọng Chất lượng nhà trường phụ thuộc vào lực đội ngũ giáo viên Để bồi dưỡng đội ngũ đáp ứng yêu cầu việc bồi dưỡng theo chuẩn mực ngành yêu cầu bắt buộc Khi bồi dưỡng đội ngũ đạt chất lượng; Hiệu trưởng trường thiết phải xác định nhiệm vụ thường xuyên nhà trường; trách nhiệm Hiệu trưởng Hiệu trưởng nhà trường đóng vai trị chủ đạo việc xây dựng kế hoạch, tìm giải pháp phù hợp để bồi dưỡng đội ngũ giáo viên trường phù hợp với chuẩn quy định Chứ việc tự đề chuẩn mực không mô phạm quy định ngành [3] Từ sở lý luận khoa học bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, Tôi nhận thức thực việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non Thông tư 26/2018/TTBGDĐT ngày 8/10/2018 Bộ trưởng Bộ giáo dục Đào tạo 2.2 Thực trạng vấn đề vấn đề trước áp dụng sáng kiến kinh nghiệm Là năm trường cơng tác; tơi tiến hành việc tìm hiểu tình hình chung nhà trường; để từ định hướng kế hoạch quản lý Phù hợp Trong tơi đặc biệt quan tâm đến việc tìm hiểu lực đội ngũ Vì tơi xác định, lực đội ngũ định hiệu hoạt động nhà trường chất lượng chăm sóc Giáo dục học sinh Tơi tìm hiểu kết thực trạng đánh sau: * Thuận lợi - Về phía nhà trường: + Trường mầm non Nga Yên, huyện Nga Sơn trường đạt chuẩn quốc gia Mức độ I Vì điều kiện sở vật chất, trang thiết bị (CSVC,TTB), đồ dùng đồ chơi (ĐDĐC) phục vụ cho hoạt động chăm sóc, ni dưỡng, Giáo dục (CS,ND,GD) trẻ nhà trường đảm bảo yêu cầu + Đặc biệt năm học: 2019 – 2020 vừa qua, trường quan tâm cấp ủy Đảng, quyền địa phương xây dựng thêm số phòng chức năng, cải tạo sân vườn để đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng hoạt động chăm sóc ni dưỡng giáo dục nhà trường - Về phía đội ngũ: + Bên cạnh đó, nhà trường quan tâm Phòng giáo dục sát sao, kịp thời hỗ trợ chuyên môn cho CBQL đội ngũ giáo viên + Nhà trường có đội ngũ cán giáo viên, nhân viên (CBGV,NV) tổng số: 25 CBGV, NV ; đó: + Cán quản lý: + Giáo viên: 16 + Nhân viên: + Đội ngũ CBGV,NV nhà trường có trình độ chun mơn đạt chuẩn chuẩn 100%; đồn kết, nhiệt tình cơng tác, có lịng yêu nghề, mến trẻ + Kết đánh giá xếp loại giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp năm học 2019 - 2020, tỷ lệ giáo viên đánh giá mức tốt, đạt tỉ lệ cao Qua kết nói đội ngũ có lực chuyên môn tốt + Công tác quản lý đạo nhà trường: Trường thực tốt nề nếp kỷ cương - Về phía phụ huynh: + Cha mẹ học sinh quan tâm đến công tác phối hợp với nhà trường để chăm sóc giáo dục trẻ phong trào thi đua nhà trường Đặc biệt có nhiều ý kiến chân thành đóng góp ý kiến cho CBGV,NV nhà trường q trình thực nhiệm vụ; yếu tố giúp CBGV,NV nhà trường ln hồn thiện - Đối với thân: + Cá nhân CBQL có ý thức phát huy tích cực vai trị cá nhân cơng tác lãnh đạo quản lý tồn diện mặt họat động nhà trường; đặc biệt hoạt động chuyên môn, nâng cao chất lượng học sinh + Bản thân cán quản lý có nhiều năm cơng tác vị trí quản lý trường học Ln có ý thức tích cực, chủ động việc tự học tập, bồi dưỡng để nâng cao lực chuyên môn lực quản lý trường học theo chuẩn nghề nghiệp Trong năm gần đây, thân đánh giá xếp loại Hiệu trưởng theo chuẩn nghề nghiệp mức khá, tốt Bên cạnh thuận lợi, tiến hành nghiên cứu đề tài có khó khăn định là: * Khó khăn - Cơ sở vật chất: Điều kiện đồ dùng đồ chơi trẻ đầu tư, bổ sung thường xuyên chưa đáp ứng yêu cầu đổi giáo dục Các điều kiện để giáo viên thực hoạt động cho trẻ trải nghiệm cịn hạn chế, như: Mơi trường ngồi lớp chưa có khu vực cho trẻ thực hành trải nghiệm với nước, cát, đá, khu vận động nghèo thiết bị đồ chơi … - Đối với giáo viên + Đội ngũ giáo viên thiếu 05 giáo viên so với định biên; nhà trường bố trí 1,2 giáo viên/nhóm, lớp (So với định biên 02 giáo viên/lớp) Vì ảnh hưởng khơng nhỏ q trình thực nhiệm vụ chăm sóc, giáo dục trẻ Giáo viên phải thực lượng công việc lớn so với quy định thiếu giáo viên; mà việc đầu tư cho bồi dưỡng lực chuyên môn bị hạn chế + Một số giáo viên cao tuổi có tư tưởng lịng với thực lực, khơng có ý thức cầu tiến; Một số giáo viên trẻ kinh nghiệm hạn chế, chưa thật phát huy hết khả nhận thức học tập để nâng cao lực nghề theo yêu cầu chuẩn + Giáo viên chưa nắm vững yêu cầu đạt chuẩn lực chuyên môn theo Thông tư 26/BGD&ĐT đánh giá chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non + Việc đánh giá giáo viên theo chuẩn nhà trường chưa thật xác với minh chứng đưa Từ làm cho giáo viên có nhận thức chưa thật xem trọng việc tự rèn luyện bồi dưỡng lực chun mơn theo chuẩn + Hoạt động sinh hoạt chuyên môn theo tổ nhóm nhà trường chưa thật có chất lượng, mang tính hình thức Trong nội dung hoạt động sinh hoạt chuyên môn thể biên hội nghị chưa thể nội dung bồi dưỡng đội ngũ; ý kiến giáo viên chưa thể đóng góp ý kiến chun mơn đồng nghiệp cho + Giáo viên tổ chức hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ chưa thật linh hoạt, sáng tạo Việc thực phương pháp đổi mới, Phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm nhằm phát huy tính tích cực, chủ động trẻ hạn chế Một số giáo viên chưa đạt mức tốt yêu cầu chuẩn lực chun mơn số tiêu chí - Về phía trẻ: Kết trẻ chưa thật vững chắc, trẻ chưa thực mạnh dạn, tự tin, chủ động hoạt động học tập vui chơi theo lực trẻ Trên sở thuận lợi, khó khăn trên, tơi dự kiến tiến hành khảo sát ban đầu số nội dung liên quan đến mục tiêu bồi dưỡng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên phù hợp với tình hình thực trạng Mục đích đề tài giải vấn đề khó khăn hạn chế ảnh hưởng đến chất lượng bồi dưỡng lực chuyên môn đội ngũ giáo viên theo chuẩn Và mục tiêu đề tài SKKN cần giải để đạt mục tiêu bồi dưỡng đội ngũ có lực tốt Tôi tiến hành khảo sát nội dung sau: * Điều kiện CSVC,TTB cho giáo viên phát huy lực chuyên môn STT Nội dung khảo sát Cơ sở vật chất phòng học, phòng chức Trang thiết bị nhóm lớp theo Thơng tư 01; 02/BGDDT Đồ dùng đồ chơi sáng tạo phục vụ hoạt động học tập, vui chơi trẻ Kết khảo sát Tỉ lệ % đạt Đủ phòng học theo yêu cầu 100% chuẩn Thiếu ti vi, máy tính, chiếu cho nhóm, lớp Đạt 70% học Giáo viên chuẩn bị ngun vật liệu, đồ chơi có tính mở cho trẻ trải Đạt 60% nghiệm chủ đề chưa trọng, chưa phong phú Các cơng trình phụ trợ Đủ số lượng cơng trình phụ Đạt 60% phục vụ hoạt động trải trợ; việc chuẩn bị nghiệm trẻ (Vườn điều kiện cơng thiên nhiên, vườn cổ trình cho trẻ trải tích, khu vận động…) nghiệm cịn hạn chế, chưa đa dạng * Nhận thức, thái độ kết tự học tập bồi dưỡng lực chuyên môn đội ngũ theo chuẩn STT Nội dung khảo sát SL khảo sát Nhận thức, thái độ 16 tự học tập bồi dưỡng theo chuẩn Giáo viên nắm 16 yêu cầu tiêu chuẩn, tiêu chí chuẩn nghề nghiệp theo quy định Thông tư 26/BG&ĐT Kết khảo sát Tốt 8= 50% Chưa đạt 3= 18,7% Khá 8=50% 6= 37,5% 7= 43,7 % Đạt * Kết đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp năm học: 2019 - 2020 Tổng số giáo viên Kết xếp loại Tốt Khá Đạt Chưa đạt đánh giá 16 = 31,2% = 56,2% = 12,5% * Kết chất lượng học sinh Kết trẻ: Chưa thật vững chắc, trẻ chưa thực mạnh dạn, tự tin, chủ động hoạt động học tập vui chơi theo lực trẻ Kết khảo sát thực tế lực giáo viên qua thực tế nhận thấy: Các giáo viên đánh giá mức Tốt, theo kết năm học: 2019 2020 chưa thật khách quan với thực tế có Kết có phần mà nhà trường, hiệu trưởng có linh động cho giáo viên Tuy nhiên vấn đề không bàn kết so sánh Chỉ khảo sát để nắm thực trạng tìm giải pháp phù hợp để thực mục đích đề tài bồi dưỡng lực đội ngũ giáo viên Từ thực trạng lực đội ngũ giáo viên nhà trường; ý tưởng thực nghiên cứu đề tài SKKN nhận thức cá nhân tầm quan trọng công tác bồi dưỡng lực cho đội ngũ theo chuẩn nghề nghiệp Mục đích góp phần nâng cao chất lượng nhà trường Tôi định lựa chọn số giải pháp tổ chức thực đề tài sau: 2.3 Các giải pháp sử dụng để giải vấn đề 2.3.1 Giải pháp truyền thông, quán triệt yêu cầu quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên, để bồi dưỡng nhận thức, thái độ tự học tập bồi dưỡng thường xuyên cho đội ngũ giáo viên Với thực trạng nhận thấy đội ngũ giáo viên nhà trường là: Giáo viên chưa xem trọng việc nắm vững quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non; dẫn đến nhận thức lực giáo viên thực nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ chưa đáp ứng tốt theo quy định chuẩn Vì tơi tiến hành giải pháp truyền thông, quán triệt yêu cầu quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên, bồi dưỡng nhận thức, thái độ tự học tập bồi dưỡng thường xuyên cho đội ngũ giáo viên Thực biện pháp này, từ đầu năm triển khai nhiệm vụ năm học, tiến hành tổ chức chuyên đề để quán triệt, học tập thảo luận lại quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên Theo Thông tư 26/BGD&ĐT Hiệu trưởng trực tiếp chủ trì hội nghị chuyên đề quán triệt thảo luận yêu cầu chuẩn Để đạt hiệu buổi tổ chức chuyên đề; trọng đến phương pháp triển khai chuyên đề để giáo viên nắm yêu cầu, nội dung trọng tâm mà hội nghị chuyên đề cần đạt Tôi tiến hành công việc cụ thể sau: Trước hết tơi có thơng báo cung cấp tài liệu qua Gmail, Zalo nhóm trường cho giáo viên trước để nghiên cứu Tập trung nghiên cứu lại Thông tư số 26/2018/TT-BGD&ĐT; Công văn số 5569/BGD&ĐT - NGCBQLGD, ngày 06 tháng 12 năm 2018 hướng dẫn thực Thông tư số 26/2018/TT-BGD&ĐT Yêu cầu giáo viên đọc lại, nghiên cứu kỹ tiêu chí tiêu chuẩn mức độ đánh giá, để từ nắm vững lại yêu cầu chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non; có khả để tham gia thảo luận hội nghị chuyên đề tổ chức Trong hội nghị chun đề tơi chủ trì việc qn triệt tầm quan trọng việc học tập nắm vững thực tốt quy định chuẩn giáo viên Quán triệt ý thức, trách nhiệm giáo viên việc chủ động tự học tập bồi dưỡng lực chuyên môn theo chuẩn ứng dụng thực nhiệm vụ giao Trong hội nghị quán triệt lại nội dung yêu cầu quy định chuẩn giáo viên mầm non Sau chủ trì cho giáo viên nêu lên tiêu chí chưa rõ, áp dụng thực nhiệm vụ gặp khó khăn, chưa đạt hiệu Giáo viên thảo luận để lắng nghe ý kiến nhau, tự học tập lẫn để nắm vững kiến thức, kỹ chuẩn nghề nghiệp thực tốt nhiệm vụ Cùng với tơi thống nhất, làm rõ lại yêu cầu mà giáo viên băn khoăn, vướng mắc việc nắm bắt thực yêu cầu chuẩn Kết quả: Qua việc tổ chức hội nghị chuyên đề đạt kết mục tiêu đề là: Giáo viên có nhận thức sâu sắc việc phải tự học tập để nắm vững yêu cầu chuẩn nghề nghiệp giáo viên Xem trách nhiệm quan trọng giáo viên phải thực Nắm vững yêu cầu chuẩn 15 Vậy để thực tốt công tác đánh giá chuẩn nghề nghiệp giáo viên cuối năm, nhằm nâng cao chất lượng chuyên môn cho đội ngũ Tôi thực hướng dẫn đánh giá giáo viên theo công văn 5569/BGD&ĐT Chỉ đạo tổ chuyên môn tổ chức đánh giá khách quan, phát huy tính dân chủ giáo viên để đóng góp ý kiến, nhận xét đánh giá cho đồng nghiệp Cùng với việc theo dõi, đánh giá nhận xét khách quan Hiệu trưởng đánh giá giáo viên phải thực nghiêm túc Trên sở minh chứng theo quy định mà giáo viên thu thập, với hoạt động quản lý, theo dõi thường xuyên; đánh giá giáo viên mặt tích cực hạn chế tồn giáo viên; đảm bảo giáo viên phải tâm phục, phục kết đánh giá hiệu trưởng Nếu giáo viên đánh giá tốt thật sự, họ cảm nhận giá trị đích thực thân họ tự nhìn nhận đánh giá đồng nghiệp, phụ huynh người quản lý Còn đánh giá giáo viên, hiệu trưởng chạy theo thành tích, đánh giá qua loa chiếu lệ làm cho đội ngũ lịng, khơng chịu phấn đấu, không nhận thức giá trị lực chuyên môn động lực phấn đấu Chúng ta biết, theo quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non theo Thông tư 26/BGD&ĐT; giáo viên đánh giá theo chuẩn nghề nghiệp mức tốt, đòi hỏi họ phải người có lực thực có nỗ lực phấn đấu tích cực Ở mức tốt người tiền phong gương mẫu, thực hiệu công việc mức độ cao, có lan tỏa mạnh mẽ cho đồng nghiệp Họ giá trị nhà trường trước phụ huynh học sinh nhân dân Như vậy, việc đánh giá giáo viên cuối năm theo chuẩn nghề nghiệp hiệu trưởng biện pháp quan trọng, có tác động tích cực bồi dưỡng lực chuyên môn đội ngũ Để làm điều địi hỏi Hiệu trưởng phải người có tâm với nghề nghiệp; có lực chun mơn lực quản lý tốt Vì với đó, tơi gắn việc đánh giá thi đua khen thưởng kịp thời động viên khuyến khích giáo viên phát huy lực hiệu công tác Trong năm học công tác thi đua khen thưởng quan tâm Khen thưởng giáo viên hội thi, phong trào cụ thể khen thưởng giáo viên có thành tích tốt chuyên môn Đặc biệt trọng nội dung đánh giá thi đua khen thưởng, đề cao kết nỗ lực tự học tập nâng cao lực chuyên môn thực nhiệm vụ giáo viên theo chuẩn cách thường xuyên, đợt thi đua trường cuối năm học PHỤ LỤC 3: Minh họa hoạt động tổ chức công tác thi đua khen thưởng để động viên kịp thời giáo viên có thành tích học tập cơng tác bồi dưỡng chun môn 2.3.6 Giải pháp tăng cường CSVC,TTB để đảm bảo yêu cầu thực nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ nhà trường; đồng thời hỗ trợ điều kiện cho giáo viên thực tốt nhiệm vụ, nâng cao lực chuyên môn Cơ sở vật chất điều kiện quan trọng để thực nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ trường mầm non Đối với trường mầm non Nga Yên, 16 đánh giá thực trạng sở ban đầu: Nhà trường đáp ứng CSVC, phòng học Về hạn chế thiếu số thiết bị, đồ dùng đồ chơi sáng tạo Vì tơi xác định, để giáo viên thực tốt nhiệm vụ việc bổ sung điều kiện CSVC,TTB phù hợp cần thiết Ngay từ đầu năm học, có kế hoạch thực giải pháp bổ sung sở vật chất cịn thiếu nhà trường Tơi tiến hành thực biện pháp sau: Với thiết bị cịn thiếu như: Tivi nhóm lớp xây dựng kế hoạch XHH để kêu gọi nhà hảo tâm, gia đình có điều kiện đóng góp cho nhà trường trang bị cho cháu Kết năm học vận động từ nhà hảo tâm trang bị cho nhóm lớp ti hình phẳng 49In để giáo viên có điều kiện ứng dụng tổ chức dạy trẻ hoạt động giáo án điện tử Tiết kiệm nguồn chi từ nghiệp vụ nhà trường để mua thêm số máy tính cho nhóm lớp, để giáo viên có điều kiện khai thác ứng dụng cơng nghệ thơng tin tổ chức hoạt động cho trẻ Cũng năm học nhà trường cho trang bị cho lớp máy tính xách tay để Giáo viên tổ chức hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin, thực dạy giáo án điện tử cho trẻ Cùng với đó, việc bổ sung điều kiện đồ dùng đồ chơi, yếu tố cần thiết cho trẻ hoạt động giáo viên thuận lợi tổ chức hoạt động học tập vui chơi cho trẻ đạt hiệu Tơi có kế hoạch tạo nguồn đồ dùng đồ chơi cho nhóm lớp nhiều biện pháp như: Về đồ chơi thông minh, xây dựng kế hoạch, phối hợp với phụ huynh từ đầu năm để mua sắm cho trẻ Cùng với đó, đồ chơi sáng tạo, nguyên vật liệu cho trẻ hoạt động trải nghiệm, đạo giáo viên vận động phụ huynh sưu tầm với cô giáo để làm phong phú nguồn nguyên liệu Qua hội thi làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo, giáo viên sưu tầm làm đồ chơi sáng tạo tham dự hội thi phục vụ cho trẻ hoạt động vui chơi, học tập nhóm lớp Để giúp giáo viên thực hiệu việc làm đồ dùng đồ chơi, tơi có kế hoạch trích từ nguồn kinh phí hoạt động nhà trường để hỗ trợ phần cho giáo viên làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo Đây hỗ trợ kịp thời hợp lý để tạo điều kiện cho giáo viên làm đồ dùng đồ chơi Từ thực trạng nhà trường cịn thiếu số cơng trình phụ trợ cho trẻ ngồi trời như: Chưa có khu chơi với nước, với cát, đá; đồ dùng đồ chơi khu vận động thiếu Để giải hạn chế tồn này; từ đầu năm học tơi có kế hoạch phối hợp với phụ huynh mua thêm đồ chơi khu vận động như: Làm thang leo, mua nhún; Cổng chui; củng cố lại khu vực trải nghiệp với nước cát: Mua cát hoa muồng, mua bồn tắm nhỏ, để đổ nước cho thực hành trải nghiệm chơi với nước, mua thiết bị chơi cho trẻ chơi khu vực Tổng kinh phí đầu tư từ vận động phụ huynh là: 45.000.000đ * Kết quả: Các nhóm lớp bổ sung đầy đủ TTB, đồ dùng đồ chơi phong phú, đa dạng; điều kiện mơi trường ngồi lớp bổ 17 sung hồn thiện như: Vườn cổ tích, vườn thiên nhiên, vườn rau bé, khu vận động…Môi trường xây dựng đáp ứng mục đích lấy trẻ làm trung tâm Từ điều kiện CSVC, TTB; đồ dùng đồ chơi bổ sung đầy đủ điều kiện tốt để giáo viên thực hiệu nhiệm vụ phát huy lực nghề nghiệp Kết học tập vui chơi trẻ nâng lên rõ rệt Trẻ mạnh dạn tự tin, thể kỹ theo độ tuổi PHỤ LỤC 4: Hình ảnh minh họa điều kiện CSVC, TTB, ĐDĐC tạo điều kiện cho GV thực tốt nhiệm vụ theo chuẩn nghề nghiệp 2.4 Kết SKKN Qua việc tiến hành giải pháp đề tài, để đánh giá hiệu giải pháp tiến hành, đánh giá lại nội dung đưa vào khảo sát ban đầu Kết cho thấy: * Điều kiện CSVC,TTB cho giáo viên phát huy lực chuyên môn S T T Nội dung khảo sát Kết khảo sát sau nghiên cứu Kết đạt CSVC phịng học, phịng chức Trang thiết bị nhóm lớp theo Thông tư 01/BGDDT Đồ dùng đồ chơi sáng tạo phụ vụ hoạt động học tập, vui chơi trẻ Tỉ lệ % đạt Đủ phòng học theo yêu cầu chuẩn Đủ ti vi, máy tính, cho nhóm lớp học 100% GV chuẩn bị nguyên vật liệu, đồ chơi có tính mở cho trẻ trải nghiệm chủ đề phong phú, đa dạng Các công trình Đủ số lượng phụ trợ phục cơng trình phụ vụ hoạt động trợ; đủ đồ trải nghiệm dùng thiết bị trẻ (Vườn công thiên nhiên, trình đáp ứng Đạt 100% Đạt 100% Đạt 100% Kết khảo sát ban đầu Kết đạt So sánh tỉ lệ % tăng Tỉ lệ % đạt Đủ phòng học 100% theo yêu cầu chuẩn Thiếu ti vi, máy Đạt tính, cho 70% nhóm lớp học GV chuẩn bị ngun vật liệu, đồ chơi có tính mở cho trẻ trải nghiệm chủ đề chưa trọng, chưa phong phú Đủ số lượng cơng trình phụ trợ; việc chuẩn bị điều kiện cơng trình Đạt 60% 40% Đạt 60% 40% 30% 18 vườn cổ tích, khu vận động…) tốt điều kiện cho việc tổ chức hoạt động trải nghiệm trẻ * Nhận thức, thái độ kết tự học môn đội ngũ theo chuẩn STT Nội dung khảo sát SL khảo sát Nhận thức, thái độ tự 16 học tập bồi dưỡng theo chuẩn Giáo viên nắm 16 yêu cầu tiêu chuẩn, tiêu chí chuẩn nghề nghiệp theo quy định Thơng tư 26/BGVĐT cho trẻ trải nghiệm cịn hạn chế tập bồi dưỡng lực chuyên Kết khảo sát sau nghiên cứu Tốt Khá Đạt Chưa đạt 11 = 68,7% 5=31,2 0 % (Tăng 3=18,7% so với ban đầu) 12=75% 4=25% (giảm 3=18,7 (Tăng % so 6=37,5% so với ban với ban đầu) đầu) * Kết đánh giá giá viên theo chuẩn nghề nghiệp năm học: 2020 - 2021 Do thời gian nghiên cứu đề tài theo năm học kết thúc thời điểm tháng 4, sớm 01 tháng so với kết thúc năm học Vì để có kết nghiên cứu đề tài thời điểm tháng 4, tiến hành đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp biệp pháp khảo sát hiệu trưởng tiêu chí chuẩn nghề nghiệp Chưa thực đánh giá theo quy trình Vì kết có sát suất, không đáng kể Kết đánh sau: Tổng số giáo viên đánh giá 16 Tốt = 50% Tăng 3=18,75% so với ban đầu) Kết xếp loại Khá Đạt = 50% Giảm = 12,5 % so với ban đầu Chưa đạt * Kết chất lượng học sinh: Trẻ thực mạnh dạn, tự tin, chủ động hoạt động học tập vui chơi theo lực trẻ độ tuổi Phụ huynh đánh giá cao kết giáo viên đạt trẻ Qua kết đánh giá Sau thực giải pháp đề tài đạt kết bồi dưỡng lực giáo viên đáng kể Đa phần giáo viên có 19 nhận thức tốt có ý thức tự học tập bồi dưỡng theo chuẩn Năng lực chuyên môn giáo viên nâng lên đáng kể Tỉ lệ giáo viên thực theo chuẩn nghề nghiệp đánh giá mức tốt tăng lên, khơng cịn giáo viên đánh giá mức đạt Từ việc lực chuyên môn giáo viên nâng cao có tác động nâng cao chất lượng trẻ trường Như khẳng định giải pháp đề tài đạt hiệu Kết luận, kiến nghị 3.1 Kết luận Bồi dưỡng đội ngũ nhiệm vụ quan trọng thường xuyên quản lý nhà trường Bồi dưỡng đội ngũ cần trọng bồi dưỡng đội ngũ phẩm chất đạo đức lực chuyên môn Tuy nhiên việc bồi dưỡng cho đội ngũ trường cần xác định nội dung tâm phù hợp với thực tiễn đội ngũ nhà trường Nếu đội ngũ hạn chế mặt trọng bồi dưỡng trọng tâm mặt [8] Đối với trường mầm non Nga Yên năm học: 2020 - 2021, từ thực trạng đội ngũ đạt chuẩn phẩm chất đạo đức; nên đề tài đề cập nội dung bồi dưỡng trọng tâm bồi dưỡng lực chuyên môn đội ngũ theo chuẩn Bồi dưỡng lực chuyên môn đội ngũ nhiệm vụ thường xun Vì lực chun mơn giáo viên không gọi tốt dừng lại việc bồi dưỡng Năng lực vững vàng cho đội ngũ giáo viên, đồng nghĩa với chất lượng giáo dục nhà trường vững Bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ cần sở thực tiễn thực trạng đội ngũ để tìm giải pháp bồi dưỡng phù hợp Đặc biệt bồi dưỡng đội ngũ cần tiêu chuẩn, tiêu chí chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non theo Thông tư 26/BGD&ĐT để bồi dưỡng giáo viên Và sở chuẩn đó, Hiệu trưởng nhà trường cần xác định lực riêng cá nhân giáo viên cần bồi dưỡng tiêu chuẩn tiêu chí Để bồi dưỡng lực chuyên môn theo chuẩn nghề nghiệp cho giáo viên có vai trị đạo quản lý nhà trường yếu tố quan trọng Sự tác động quản lý nhà trường giúp cho giáo viên có ý thức tự giác tự học tập bồi dưỡng để nâng cao lực chuyên môn Đồng thời quản lý nhà trường có biện pháp tác động tích cực đến trình tự học, tự bồi dưỡng giáo viên, giúp đỡ kịp thời để giáo viện nâng cao lực chun mơn Qua q trình thực đề tài sáng kiến, rút số kinh nghiệm sau: Một là: Bồi dưỡng lực chuyên môn cho đội ngũ, quản lý nhà trường thiết phải xây dựng kế hoạch bồi dưỡng phù hợp với điều kiện thực tiến lực chuyên môn đội ngũ giáo viên nhà trường năm học cụ thể 20 Hai là: Trên sở kế hoạch bồi dưỡng, quản lý nhà trường cần trọng hình thức bồi dưỡng chun mơn đội ngũ qua việc triển khai lý thuyết, kết hợp với bồi dưỡng qua thực tiễn thực nhiệm vụ chuyên môn giáo viên; kịp thời nắm bắt lực thực tiễn giáo viên để có biện pháp bồi dưỡng, góp ý kịp thời, trúng, giúp cho giáo viên nắm vững kiến thức nâng cao kỹ sư phạm Ba là: Bản thân người cán quản lý phải trau dồi kiến thức để nắm vững vàng yêu cầu chuyên môn ngành học Nắm vững yêu cầu chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non theo Thông tư 26/BGD&ĐT lực quản lý điều hành thực chuyên môn nhà trường cách vững vàng, đạt hiệu cao Bốn là: Thường xuyên động viên giáo viên thực hiên tốt nhiệm vụ chuyên môn nhiệm vụ học tập, bồi dưỡng để nâng cao lực chuyên môn cho thân Tổ chức thực tốt cơng tác thi đua khen thưởng để động việc khích lệ kịp thời CBGV có lực chun mơn tốt, gắn với thực tốt nhiệm vụ 3.2 Kiến nghị Đề nghị Phịng giáo dục tham mưu tích cực với UBND huyện, biên chế đủ giáo viên theo quy định cho nhà trường Để giáo viên làm việc khối lượng cơng việc, có điều kiện thời gian nghiên cứu tự học tập bồi dưỡng lực chuyên môn tốt Trên giải pháp bồi dưỡng lực chuyên môn cho giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp tơi Rất mong góp ý hội đồng khoa học cấp để thân rút kinh nghiêm làm tốt q trình đạo chun mơn, đáp ứng u cầu đổi giáo dục Tôi xin chân thành cảm ơn! XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG Nga Sơn, ngày 15 tháng năm 2021 ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan SKKN mình, khơng chép nội dung người khác Người làm sáng kiến Trần Thị Hà TÀI LIỆU THAM KHẢO Chỉ Thị 40//2004/CT-TW xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo cán QLGD [1] Nghị Quyết số 29/NQ-TW ngày 04/11/2013 Hội nghị lần thứ Tám Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI đổi bản, toàn diện giáo dục đào tạo [2] Chỉ thị 1737/CT-BDG&ĐT tăng cường công tác quản lý nâng cao đạo đức nhà giáo [3] Điều lệ trường mầm non Ban hành kèm theo Văn hợp số 04/VBHN- BGDĐT ngày 24/12/2015 Bộ trưởng Bộ giáo dục Đào tạo Văn hợp số 01/VBHN-BGDĐT ngày 24/1/2017 [4] Thông tư số: 28/2016/TT-BGDĐT; Tài liệu hướng dẫn thực chương trình giáo dục mầm non độ tuổi; chuyên đề lấy trẻ làm trung tâm; xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm [5] Thông tư số 26/2018/TT-BGD&ĐT; Công văn số 5569/BGD&ĐT NGCBQLGD,ngày 06 tháng 12 năm 2018 hướng dẫn thực Thông tư số 26/2018/TTBGD&ĐT [6] Chuyên đề xây dựng môi trường Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm [7] Thông tư 12/2019-BGD&ĐT ban hành chương trình bồi dưỡng thường xuyên giáo viên mầm non [8] PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI C TRỞ LÊN Họ tên tác giả: Trần Thị Hà Chức vụ đơn vị công tác: Hiệu trưởng - Trường mầm non Nga Yên TT Tên đề tài SKKN Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học Nâng cao chất lượng cho trẻ – Tuổi làm quen với toán Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lương cho trẻ 5- tuổi thông qua hoạt động vui chơi Một số biện pháp sử dụng dùng đồ chơi hấp dẫn cho trẻ – Tuổi làm quen với toán Một số biện pháp nâng cao chất lượng khám phá khoa học cho trẻ -6 Tuổi trường Mầm non Nga Thiện Một số biện pháp dạy trẻ -6 tuổi múa hát dân ca trường mầm non Nga Thiện Một số biện pháp nhằm phát huy tính tích cực hoạt động phát triển thể chất cho trẻ -6 tuổi trường mầm non Nga Thiện Một số biện pháp đạo giáo viên giáo dục đạo đức cho trẻ lứa tuổi mẫu giáo Trường mầm non Nga Thiện Cấp đánh giá xếp loại (Phòng, sở…) Kết xếp loại Năm học đánh giá xếp loại Sở giáo dục tỉnh Thanh Hóa C 2005-2006 Phịng giáo dục B 2010-2011 Phịng giáo dục C 2011 – 2012 Phòng giáo dục B 2012-2013 Phòng giáo dục B 2013-2014 Phòng giáo dục B 2014 -2015 Phòng giáo dục A 2015 -2016 Phòng giáo dục B 2017-2018 PHẦN PHỤ LỤC PHỤ LỤC 1: Hình ảnh Minh chứng hoạt động tổ chức bồi dưỡng giáo viên qua chuyên đề - (Giải pháp 1) Hình ảnh minh chứng hoạt động tổ chức bồi dưỡng giáo viên qua chuyên đề PHỤ LỤC 2: Hình ảnh Minh chứng kết hoạt động đạo giáo viên ứng dụng thực chăm giáo dục trẻ theo chuẩn nghề nghiệp - (Giải pháp 3) Hình ảnh Minh chứng kết hoạt động đạo giáo viên ứng dụng thực chăm giáo dục trẻ theo chuẩn nghề nghiệp PHỤ LỤC 3: Hình ảnh minh họa hoạt động tổ chức công tác thi đua khen thưởng để động viên kịp thời giáo viên có thành tích học tập cơng tác bồi dưỡng chun mơn - (Giải pháp 5) Hình ảnh minh họa hoạt động tổ chức công tác thi đua khen thưởng để động viên kịp thời giáo viên có thành tích học tập cơng tác bồi dưỡng chun mơn PHỤ LỤC 4: Hình ảnh minh họa điều kiện CSVC, TTB, ĐDĐC tự tạo điều kiện cho GV thực tốt nhiệm vụ theo chuẩn nghề nghiệp (Giải pháp 6) Hình ảnh Minh chứng điều kiện CSVC, TTB, ĐDĐC tự tạo điều kiện cho GV thực tốt nhiệm vụ theo chuẩn nghề nghiệp ... ? ?Một số giải pháp đạo bồi dưỡng lực cho đội ngũ giáo viên trường mầm non Nga Yên theo chuẩn nghề nghiệp? ?? 1.2 Mục đích nghiên cứu Đúc rút số giải pháp nâng cao lực đội ngũ giáo viên nhà trường theo. .. chức bồi dưỡng giáo viên qua chuyên đề 2.3.2 Giải pháp xây dựng kế hoạch bồi dưỡng lực chuyên môn cho giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp Tôi xác định việc bồi dưỡng lực chuyên môn cho đội ngũ trách... bồi dưỡng trọng tâm bồi dưỡng lực chuyên môn đội ngũ theo chuẩn Bồi dưỡng lực chuyên môn đội ngũ nhiệm vụ thường xuyên Vì lực chuyên môn giáo viên không gọi tốt dừng lại việc bồi dưỡng Năng lực