1 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HỐ PHỊNG GD&ĐT CẨM THỦY *********** SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TÊN ĐỀ TÀI: NÂNG CAO Ý THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG THÔNG QUA PHẦN: "LÂM NGHIỆP" MÔN CÔNG NGHỆ LỚP Người thực hiện: Cao Thị Hoa Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường THCS Cẩm Long SKKN thuộc lĩnh vực (mơn): Cơng nghệ THANH HỐ NĂM 2021 Mục lục Nội dung Mở đầu Trang 1 Lí chọn đề tài 1.2 Mục đích nghiên cứu 1.3 Đối tượng nghiên cứu 1.4 Phương pháp nghiên cứu 1.5 Những điểm SKKN Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 3 2.1 Cơ sở lí luận sáng kiến kinh nghiệm 2.2 Thực trạng vấn đề trước áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 2.3 Các giải pháp sử dụng để giải vấn đề 2.4 Hiệu sáng kiến kinh nghiệm hoạt động giáo dục, với thân, đồng nghiệp nhà trường 20 Kết luận, kiến nghị 20 3.1 Kết luận 21 3.2 Kiến nghị 22 Mở đầu 1.1 Lí chọn đề tài: Môi trường sống bị nhiễm nghiêm trọng Ơ nhiễm mơi trường, Biến đổi khí hậu thảm họa thiên nhiên nay, vấn đề toàn cầu Trong năm 2018 sau bão số 3/2019, từ thực tế tìm hiểu qua phương tiện thơng tin đại chúng, thấy lũ lụt, sóng thần, hạn hán, núi lở, băng tan, hiệu ứng nhà kính… ngày xuất nhiều Điển bão số vào ngày đầu tháng 8/2019, sau đổ đất liền gây mưa lớn tỉnh Quảng Ninh, Lạng Sơn, Hà Nội, Bắc Giang, Hưng Yên , Hà Nam, Thanh Hóa, đặc biệt cục xã Tam Chung (huyện Mường Lát) lượng mưa 328 mm, xã Na Mèo (huyện Quan Sơn) lượng mưa 332 mm gây thiệt hại nặng nề người tài sản Năm 2020, trải qua đợt lũ lịch sử Miền trung với tượng "Lũ chồng lũ", từ đêm ngày 06, rạng sáng ngày 07 tháng 10 năm 2020 đến đầu tháng 12 năm 2020, tập trung chủ yếu tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế Bắc Trung Bộ, phần Nam Trung Bộ gồm Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên Bắc Tây Nguyên với biến: Sạt lở Rào Trăng 3, 4, A Lin B2, Trạm 67; Sạt lở xã Hướng Phùng, Đoàn 337, Sạt lở Nam Trà My, Phước Sơn, Quảng Nam Làm cho 249 người chết tích, giao thơng bị chia cắt, sở hạ tầng sụp đổ, thiệt hại kinh tế ước tính 30.025 tỷ đồng Việt Nam chịu ảnh hưởng từ nhiều mặt Biến đổi khí hậu, thiên tai, bão lụt, hạn hán diễn dồn dập trước… Tình trạng nhiễm mơi trường dẫn đến biến đổi khí hậu xảy nhiều nguyên nhân nạn chặt phá rừng, khói, bụi, khí thải từ nhà máy, cơng trình, giao thơng, rác thải sinh hoạt… Mà đặc biệt từ ý thức, thái độ thờ người mơi trường khí hậu Trước thực trạng xã hội cần phải có thêm nhiều biện pháp để kêu gọi người bảo vệ rừng, bảo vệ phổi nhân loại, bảo vệ môi trường sống mình; kể từ em học sinh ngồi ghế nhà trường đến tất người dân, chung tay bảo vệ rừng, bảo vệ mơi trường, bảo vệ sống Mục tiêu giáo dục giai đoạn giáo dục đào tạo người phát triển toàn diện tri thức, nhân cách nghề nghiệp Học sinh không nắm kiến thức lý thuyết sách kĩ nghề nghiệp định; mà cịn phải có nhân cách, phẩm chất tốt, có trách nhiệm với thân, gia đình mơi trường xung quanh Học sinh phải biết vận dụng kiến thức kĩ học vào phục vụ cho sống, biết tìm hiểu, nhận biết, phát ứng phó với vấn đề nảy sinh sống Vì q trình giảng dạy, giáo viên khơng dạy cho học sinh kiến thức mà cịn phải thường xun cập nhật, tìm hiểu, vận dụng, liên hệ thực tế, vấn đề mang tính chất thời sự, cấp thiết thực sống vào trình giảng dạy Là giáo viên trực tiếp giảng dạy tơi ln tìm hiểu, nghiên cứu để đưa nội dung Bảo vệ môi trường chống Biến đổi khí hậu vào giảng dạy giáo dục, nhằm tạo hứng thú học tập học sinh, nâng cao chất lượng giảng dạy, đồng thời giáo dục em nâng cao ý thức bảo vệ mơi trường, góp phần chống biến đổi khí hậu- Đây vấn đề toàn cầu cần thực thời gian lâu dài Vì tơi lựa chọn thực dự án: Nâng cao ý thức bảo vệ mơi trường, chống biến đổi khí hậu thơng qua phần "Lâm nghiệp", môn công nghệ lớp Trường THCS Cẩm Long trường vùng sâu vùng xa huyện Cẩm Thủy, với đặc trưng huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa, nên diện tích đất rừng chủ yếu Trong tổng diện tích 11.129,48 km tỉnh địa hình núi, trung du chiếm 73,3%, Diện tích đất lâm nghiệp huyện Cẩm Thuỷ gồm: Đất rừng sản xuất: 10.684,03 ha, Đất rừng phòng hộ: 10.863,12 Xã Cẩm Long có tổng diện tích 30,80 km², có khoảng 1219,68 hecta đất đồi, trồng chủ yếu sắn, keo, cao su, luồng, lát Diện tích đất rừng chiếm chủ yếu, nhiên việc phát triển rừng chưa người dân quan tâm trọng Vì việc giáo dục cho học sinh nhận thức vai trò rừng lại cần thiết, để bảo vệ môi trường mà để phát triển mạnh kinh tế địa phương 1.2 Mục đích nghiên cứu: Để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu cho người, Một giải pháp hàng đầu, là: Thường xuyên giáo dục, tuyên truyền, xây dựng thói quen, nếp sống phong trào quần chúng, bảo vệ mơi trường, chống biến đổi khí hậu Việc giáo dục Bảo vệ môi trường, chống BĐKH nhà trường trình nhận thức giúp em hiểu biết thiên nhiên môi trường, từ giáo dục cho em ý thức quan tâm thường xun đến mơi trường, hình thành em lịng u thích tơn trọng thiên nhiên, bảo vệ môi trường sống, phong cảnh đẹp, di tích văn hố lịch sử đất nước Hình thành niềm đam mê mơn học, hăng say tìm tịi khám phá định hướng tìm lời giải cho tốn Biến đổi khí hậu tương lai Dự án với mục tiêu giúp học sinh: - Hiểu biết chất vấn đề mơi trường: Tính phức tạp, quan hệ nhiều mặt, nhiều chiều, tính hữu hạn tài nguyên thiên nhiên khả chịu ảnh hưởng môi trường yếu tố liên quan; quan hệ chặt chẽ môi trường phát triển, môi trường Địa phương, vùng, quốc gia với môi trường khu vực toàn cầu - Nhận thức ý nghĩa, tầm quan trọng vấn đề môi trường nguồn lực để sinh sống, lao động phát triển cá nhân, cộng đồng, quốc gia quốc tế Từ có thái độ, cách ứng xử đắn trước vấn đề môi trường, xây dựng quan niệm ý thức trách nhiệm, giá trị nhân cách để dần hình thành kĩ thu thập số liệu phát triển đánh giá thẩm mỹ - Có tri thức, kĩ năng, phương pháp hành động để nâng cao lực lựa chọn phong cách sống, thích hợp với việc sử dụng hợp lí khơn ngoan nguồn tài ngun thiên nhiên; tham gia có hiệu vào việc phịng ngừa giải vấn đề mơi trường cụ thể nơi sinh sống làm việc 1.3 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu dự án môi trường, yếu tố ảnh hưởng đến môi trường, nguyên nhân hậu ô nghiễm môi trường đề giải pháp bảo vệ làm giảm thiểu ô nhiễm môi trường phạm vi môn công nghệ lớp phần: Lâm nghiệp 1.4 Phương pháp nghiên cứu - PP nghiên cứu xây dựng sở lý thuyết: tìm hiểu yếu tố lí thuyết môi trường - PP điều tra khảo sát thực tế, thu thập thơng tin: tìm hiểu yếu tố tác động, nguyên nhân hậu ô nhiễm mơi trường, biến đổi khí hậu Khảo sát thực tế tình hình rừng quốc gia nói chung địa phương nói riêng - PP thống kê, xử lý số liệu: khảo sát thống kê, so sánh số liệu mơi trường nay, tình hình, thực trạng rừng trồng rừng 1.5 Những điểm SKKN Kế thừa tính hiệu đề tài: ''Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu thơng qua bài: Vai trị rừng nhiệm vụ trồng rừng '' , môn công nghệ lớp năm học 2018-2019; năm học 2020-2021 mở rộng phạm vi đề tài là: "Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu thơng qua phần Lâm nghiệp '' , môn công nghệ lớp Đề tài gồm giải pháp áp dụng cho toàn phần Lâm nghiệp chương trình mơn học, khơng thực đề tài cũ thân Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1 Cơ sở lí luận sáng kiến kinh nghiệm “Mơi trường bao gồm yếu tố tự nhiên vật chất nhân tạo bao quanh người, có ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất, tồn tại, phát triển người sinh vật”(Điều 3, luật bảo vệ môi trường năm 2005) Môi trường không gian sinh sống người sinh vật, nơi chứa đựng nguồn tài nguyên cần thiết cho đời sống sản xuất, nơi chứa đựng phân hủy chất thải người tạo đời sống hoạt động sản xuất (Tài liệu "Giáo dục bảo vệ môi trường môn công nghệ") [1] Mơi trường có vai trị quan trọng đời sống người Đó khơng nơi tồn tại, sinh trưởng phát triển mà nơi lao động nghỉ ngơi, hưởng thụ trau dồi nét đẹp văn hóa thẩm mỹ Tuy nhiên phát triển nhanh kinh tế - Xã hội, bùng nổ dân số chiến tranh làm cho tình hình mơi trường giới nói chung Việt Nam nói riêng bị ô nhiễm nghiêm trọng Đây vấn đề nóng bỏng, gây xúc dư luận xã hội nay, ô nhiễm môi trường không liên quan đến thay đổi tự nhiên mà ảnh hưởng đến toàn xã hội chất lượng sống loài người, đe doạ trực tiếp phát triển kinh tế - xã hội bền vững, tồn tại, phát triển hệ tương lai Ơ nhiễm mơi trường dẫn đến biến đổi khí hậu làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái trái đất tác động trực tiếp đời sống hàng ngày người như: cân hệ sinh thái, đa dạng sinh học, thiên tai lũ lụt, sóng thần, hạn hán, núi lở, băng tan, mực nước biển dâng lên, hiệu ứng nhà kính, tầng ozon bị phá hủy, nhiệt độ trái đất tăng lên…ảnh hưởng đến đời sống người, phát triển kinh tế xã hội Những biến đổi khí hậu Việt Nam: + Nhiệt độ trung bình năm tăng khoảng 0,3 C + Xu biến đổi lượng mưa phần lãnh thổ Việt Nam, lượng mưa giảm tháng 7, tăng lên tháng 9, 10, 11, tượng mưa phùn giảm rõ rệt Bắc Bắc Trung Bộ + Mực nước biển dâng lên trung bình 0,435 cm đến 0,635 cm năm [ 2] Trước thực trạng trên, bảo vệ môi nhiều mối quan tâm mang tính chất tồn cầu Ở nước ta bảo vệ môi trường vấn đề quan tâm sâu sắc, Đảng Nhà nước ta ban hành nhiều nghị định, nghị bảo vệ môi trường như: nghị số 41/NQ-TƯ ngày 15/11/2004 trị tăng cường cơng tác bảo vệ mơi trường thời kì đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, đại hóa đất nước; Quyết định số 1363/QĐTTg ngày 17/10/2001 Thủ Tướng Chính phủ việc phê duyệt đề án: "Đưa nội dung bảo vệ môi trường vào hệ thống giáo dục quốc dân"; định số 256/2003/QĐ- TTg ngày 02/12/2003 Thủ Tướng Chính phủ phê duyệt chiến lược Bảo Vệ môi trường quốc gia đến năm 2010 định dướng đến 2020, Quốc Hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XI, kỳ họp thứ 8, ban hành Luật bảo vệ môi trường ngày 29/11/2005 Luật có hiệu lực ngày 1/7/2006 Ngày 06/8/2020, Bộ Giáo dục Đào tạo ban hành Quyết định 2262/QĐ-BGDĐT việc phê duyệt Danh mục nhiệm vụ giáo dục bảo vệ môi trường Bộ Giáo dục Đào tạo để đưa tuyển chọn thực từ năm 2021 Trong đó, nhóm nhiệm vụ lớn (tài liệu, tập huấn, mơ hình, tun truyền chủ đề) gồm: Xây dựng phát triển giáo dục du lịch xanh sở giáo dục đại học có đào tạo du lịch; Xây dựng phát triển “Trường đại học xanh” Việt Nam; Giáo dục bảo vệ động vật hoang dã trường phổ thông khu vực miền Trung – Tây Nguyên; Xây dựng phổ biến giáo dục pháp luật bảo vệ môi trường sở giáo dục đại học Việt Nam Bên cạnh đó, nhóm nhiệm vụ xây dựng phát triển phương thức tổ chức, đạo, kiểm tra, đánh giá biện pháp thúc đẩy hoạt động giáo dục bảo vệ môi trường sở giáo dục gồm: Xây dựng cổng tài liệu số bảo vệ môi trường Bộ Giáo dục Đào tạo; Xây dựng quy trình hướng dẫn đánh giá hiệu hoạt động giáo dục môi trường nhà trường phổ thông… Như vậy, việc Giáo dục bảo vệ môi trường cần phải tiến hành giáo dục sâu rộng từ trường phổ thông tới hệ thống trường Đại học, từ người làm việc sinh hoạt thường ngày cộng đồng tới người làm công tác đạo, quản lý, nhà chiến lược kinh tế xã hội 2.2 Thực trạng vấn đề trước áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: Vấn đề môi trường sống người trái đất bị ô nhiễm vấn đề cấp bách quốc gia Vì gây tượng biến đổi khí hậu dẫn đến thảm hoạ thiên tai khủng khiếp Ơ nhiễm mơi trường bao gồm: Ơ nhiễm nguồn khơng khí, Ơ nhiễm nguồn nước, Ơ nhiễm nguồn đất Ơ nhiễm mơi trường có nhiều tác hại, ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe đời sống người gây bệnh cho người; gây thiên tai, bão, lũ; làm xa mạc hóa đất đai vùng ven biển, tượng nước biển dâng nhấn chìm số vùng ven biển, tượng sâm nhập mặn ảnh hưởng lớn đến sản xuất đời sống Có nhiều nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường Nguyên nhân ý thức người khơng tơn trọng luật pháp bảo vệ mơi trường Tình trạng chặt phá rừng đầu nguồn, rừng phịng hộ, diện tích bao phủ bị giảm nghiêm trọng Rừng bị tàn phá Phá rừng, môi trường sống rừng hoang dã hoạt động người, trở thành vấn đề toàn cầu nhu cầu gỗ tăng lên Hậu việc phá rừng gây nhiều vấn đề xói mịn đất, gián đoạn chu trình nước, khí thải nhà kính tổn thất đa dạng sinh học Những tác hại việc phá rừng không ảnh hưởng đến động vật hoang dã, thực vật mà ảnh hưởng đến sức khỏe sống người Môn Công nghệ lớp phần Lâm nghiệp giới thiệu với em kiến thức vai trò rừng, kĩ thuật trồng chăm sóc rừng; HS có hiểu biết ban đầu vai trò rừng Nhưng chưa hiểu chất chưa khắc sâu vai trò rừng mơi trường, chưa có dẫn chứng cụ thể, chưa nêu bật hậu việc khai thác, tàn phá rừng, chưa nêu ảnh hưởng rừng mơi trường khí hậu tình trạng Chưa có giải pháp thúc đẩy học sinh hành động để bảo vệ môi trường khí hậu thơng qua vai trị rừng, trồng bảo vệ rừng Thực tế sau học sinh học xong nội dung mơn học có kiến thức môn học nội dung đề cập, với thời gian có hạn mà khối lượng kiến thức lại nhiều nên việc hình thành kĩ thực tế cho em gặp nhiều khó khăn; em tiếp nhận mà khơng hiểu hiểu vận dụng vào sống Thông qua khảo sát sơ học sinh nhà trường đặc biệt học sinh khối lớp vấn đề môi trường nay, ảnh hưởng môi trường đến người việc trồng, chăm sóc rừng có vai trị với mơi trường; đa phần em trả lời môi trường bị ô nhiễm, mà chưa nêu nguyên nhân, hậu ảnh hưởng qua lại người với mơi trường, chưa hiểu sâu sắc vai trị, ý nghĩa rừng môi trường, đa số em chưa có hiểu biết ý nghĩa rừng hay hậu việc tàn phá rừng, chủ yếu em khẳng định vai trò rừng qua thực tế địa phương cung cấp gỗ làm đồ dùng Với thực tế tình hình mơi trường bị nhiễm nghiêm trọng, khí hậu diễn biến khó lường khắc nghiệt; thiên tai lũ lụt, hạn hán, liên tục xảy ra, trái đất ngày nóng lên mà nguyên nhân lớn việc khai thác rừng không hợp lý người dân, thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm, vô cảm với thiên nhiên Trong chương trình Cơng nghệ lớp phần "Lâm nghiệp" lại không đề cập tới vấn đề Vì việc giáo dục ý thức, trách nhiệm cho học sinh nói riêng người nói chung biết bảo vệ môi trường điều cần thiết để đảm bảo phát triển bền vững xã hội Để đáp ứng mục tiêu dạy học phải đảm bảo yêu cầu về: Kiến thức, kĩ thái độ phẩm chất lực tiết dạy, trách nhiệm giáo viên phải bước hình thành cho em lối sống lành mạnh, biết yêu quý thiên nhiên sống thân thiện với thiên nhiên Từ em có trách nhiệm bảo vệ thiên nhiên mơi trường, giữ gìn vệ sinh nơi em sinh sống học tập, qua nâng cao ý thức cho người cộng đồng 2.3 Các sáng kiến kinh nghiệm giải pháp sử dụng để giải vấn đề Góp phần vào việc nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh áp dụng nhiều giải pháp khác cho đối tượng học sinh khối lớp khác nhau, trình giáo dục đạo đức nhân cách tri thức Từ công tác chủ nhiệm lớp, hoạt động ngoại khóa, hoạt động giáo dục ngồi giớ lên lớp; đặc biệt tơi ln tìm giải pháp để lồng ghép vào đơn vị kiến thức mơn giảng dạy, ln tìm tịi thơng tin, số liệu, tình hình vấn đề môi trường để đưa vào học Trong phạm vi đề tài này, tơi xin trình bày số giải pháp Giáo dục: Nâng cao ý thức bảo vệ mơi trường, chống biến đổi khí hậu thơng qua phần: " Lâm nghiệp", môn công nghệ lớp 2.3.1 Giáo dục Bảo vệ mơi trường thơng qua vai trị rừng trồng rừng: a Giới thiệu - GV cung cấp thơng tin: Đặc điểm địa hình, vị trí lãnh thổ, khí hậu Việt Nam: GV chiếu đồ Việt Nam giới thiệu: Việt Nam quốc gia nằm bán đảo Đông Dương, khu vực Đông Nam Á, ven biển Thái Bình Dương Việt Nam có đường biên giới đất liền dài 4.550 km tiếp giáp với Trung Quốc phía Bắc, với Lào Căm-pu-chia phía Tây; phía Đơng giáp biển Đơng Trên đồ, dải đất liền Việt Nam mang hình chữ S, kéo dài từ vĩ độ 23o23’ Bắc đến 8o27’ Bắc, dài 1.650 km theo hướng bắc nam, phần rộng đất liền khoảng 500 km; nơi hẹp gần 50 km Với địa hình đa dạng, có 3/4 diện tích lãnh thổ đồi núi, lại có khí hậu thay đổi từ nhiệt đới ẩm phía Nam, đến nhiệt đới vùng cao phía Bắc, tạo nên đa dạng hệ sinh thái tự nhiên phong phú loài sinh vật Rừng phần quan trọng địa hình việt nam b GD bảo vệ môi trường thông qua "Vai trò rừng" (Bài 22:Phần I: Vai trò rừng trồng rừng) - Rừng làm môi trường: + GV cho HS ôn lại kiến thức học: Rừng phổi xanh trái đất, học môn sinh học lớp 6, biết xanh, q trình quang hợp, hấp thụ khí cacbonic nhả khí ơxy cần thiết cho sống Rừng có tác dụng làm khơng khí, tán cản giữ bụi, tiết nhiều loại chất kháng khuẩn có tác dụng tiêu diệt vi trùng gây bệnh khơng khí + Hằng ngày hít vào khí O thải khí CO Và nơi cung cấp khí O xanh Cây xanh giúp lọc khí bẩn, điều hịa mơi trường, mang lại lành cho người + GV cung cấp thông tin: Với rừng có khả hấp thụ từ 220280kg khí cacbonic lúc thải 180-200kg khí ơxi ngày đêm; 1ha rừng/năm hấp thu 1.800.000 m khí CO2 khơng khí, 1ha rừng lọc từ khơng khí 50-70 bụi năm, làm giảm lượng bụi khí xuống cịn 20-40% độ vẩn đục bầu trời xuống 10-30% Bởi người ta thường nói “Rừng phổi xanh nhân loại” [ 2] 10 - Rừng phòng chống thiên tai, lũ lụt: GV cung cấp thơng tin: Ví dụ lượng nước, dịng chảy rừng hỗn lồi rộng có tán che 0,7-0,8 khoảng 44m / ha/năm, đất rừng sau khai thác trắng gần 1900 m / ha/năm Rừng nằm gần đầu nguồn sơng tác dụng điều hồ dịng chảy lớn Ngồi rừng cịn làm giảm tốc độ gió, vùng ven biển rừng cịn có tác dụng chắn cát, chắn sóng biển Phía sau rừng phạm vi 200m, tốc độ gió cịn khoảng 30% so với ban đầu - Rừng cung cấp gỗ làm đồ dùng xuất khâu: 19 Pù luông- khu nghỉ dưỡng tuyệt đẹp núi rừng Thanh Hóa • Rừng sản xuất: sử dụng chủ yếu để sản xuất, kinh doanh gỗ, lâm san khác, dặc sản rừng kết hợp phịng hộ, bảo vệ mơi trường sinh thái Rừng sản xuất nhà nước giao cho tổ chức, cá nhân thuộc thành phần kinh tế có đủ điều kiện quy định dể sản xuất, kinh doanh theo hướng thâm canh, nônglâm- nghiệp kết hợp Trồng rừng sản xuất 2.3.3 Giáo dục Bảo vệ môi trường thông qua 26: Trồng rừng, GV giới thiệu bài: GV cung cấp thơng tin: Tỉnh Thanh Hóa có tổng diện tích 11.129,48 km địa hình núi, trung du chiếm 73,3% Theo số liệu thống kê năm 2014 tồn tỉnh Thanh Hóa có diện tích đất lâm nghiệp 626.576,1 Diện tích che phủ rừng tới năm 2013 đạt 51% Diện tích đất lâm nghiệp huyện Cẩm Thuỷ gồm: - Đất rừng sản xuất: 10.684,03 Trong đó: Đất có rừng tự nhiên sản xuất: 1634,16 ha; Đất có rừng trồng sản xuất: 5514,12 ha; Đất khoanh nuôi phục hồi rừng sản xuất: 57,60 ha; Đất trồng rừng sản xuất: 3478,15 - Đất rừng phòng hộ: 10.863,12 ha; Trong đó: Đất có rừng tự nhiên phịng hộ: 4155,80 ha; Đất có rừng trồng phịng hộ: 2060,17 ha; Đất khoanh ni phục hồi rừng phịng hộ: 3451,11 ha; Đất trồng rừng phòng hộ: 1196,04 Địa phương Cẩm Long có tổng diện tích 30,80 km², có khoảng 1219,68 hecta đất đồi, trồng chủ yếu sắn, keo, cao su, luồng, lát Diện tích đất rừng chiếm chủ yếu, nhiên việc phát triển rừng chưa người dân quan tâm trọng Trong năm gần đây, đạo quyền địa phương, với sách giao đất giao rừng, người dân nhận thức vai trò rừng đời sống phát triển kinh tế Vì nhân dân tích cực tham trồng gây rừng tích cực bảo vệ rừng, khơng cịn coi đất rừng để trồng ngô, trồng sắn GV Cho HS quan sát số hình ảnh việc trồng chăm sóc rừng địa phương: 20 Nhân dân Cẩm Long trồng gây rừng Cán nhân dân Cẩm Long kiểm tra việc trồng chăm sóc rừng 2.3.4 Giáo dục Bảo vệ môi trường thông qua 28: "Khai thác rừng: GV cung cấp thêm thông tin: Việt Nam có địa hình đa dạng, với 3/4 diện tích lãnh thổ đồi núi, lại có khí hậu thay đổi từ nhiệt đới ẩm phía Nam, đến nhiệt đới vùng cao phía Bắc, tạo nên đa dạng hệ sinh thái tự nhiên phong phú loài sinh vật, tổng diện tích rừng Việt Nam 14,6 triệu ha, rừng tự nhiên 10,3 triệu ha, rừng trồng 4,3 triệu ha, hệ số che phủ đạt 42% (số liệu thống kê nông nghiệp năm 2020) Ngày 3-11-2020, Phát biểu giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Nông nghiệp Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường cho biết " Về nguyên liệu 4,3 triệu rừng, sản xuất nguyên liệu 30 triệu m để xây dựng ngành kinh tế công nghiệp lâm nghiệp, 4.600 doanh nghiệp chế biến, năm xuất tới 13 tỷ USD tiền lâm sản Đây cố gắng vùng nguyên liệu” [ 2] 21 Với đặc điểm địa hình chủ yếu đồi núi cịn lại ven biển rừng Việt Nam chủ yếu rừng phòng hộ đất dốc, rừng phịng hộ ven biển Vì khơng áp dụng khai thác trắng Tuy nhiên, việc khai thác rừng lại chủ yếu khai thác trắng, khai thác trái phép Đặc biệt nhà nước có sách giao đất giao rừng cho nhân dân trồng bảo vệ, việc trồng rừng người dân chủ yếu rừng sản xuất, chủ yếu cao su keo Đặc biệt với cánh rừng keo sau trồng khoảng năm khai thác, diện tích đất rừng lại trở thành đồi trọc, việc ảnh hưởng lớn đến tài nguyên rừng môi trường sống, gây nhiều vấn đề xói mịn đất, gián đoạn chu trình nước, khí thải nhà kính tổn thất đa dạng sinh học Rừng keo địa phương chưa kịp khép tán đến tuổi khai thác Khai thác rừng trái phép 22 Diện tích rừng tự nhiên giảm nguyên nhân khiến tình trạng lũ quét, sạt lở đất ngày nghiêm trọng Việc khai thác rừng trái phép người, khai thác rừng mà không trồng lại rừng nguyên nhân lớn làm cho môi trường bị nhiễm, khí hậu ngày biến đổi GV đưa dẫn chứng cụ thể hậu việc khai thác rừng: - Cơn bão số (ngày 3/8/2019); bão đầu mùa gây hậu qua không nhẹ cho khu vực phía bắc Đặc biệt Thanh Hóa tỉnh thiệt hại nặng Thanh Hóa có huyện chịu thiệt hại nặng nề huyện Mường Lát huyện Quan Sơn Ảnh hưởng bão số Thanh Hóa gây tình trạng sạt lở đất, lũ quét làm người chết, người bị tích, 86 ngơi nhà bị thiệt hại hồn tồn, 29 ngơi nhà bị thiệt hại nặng, 1200 nhà bị ngập, 33 hộ phải di dời khẩn cấp, nhiều trường học, trạm y tế, cơng trình thủy lợi bị hư hỏng nặng; hàng ngàn diện tích lúa, rau màu, ăn lâm nghiệp chịu thiệt hại nặng nề Ước tính thiệt hại khoảng 730 tỷ đồng [2] Nguyên nhân dẫn đến tình trạng lũ quét lũ ống gây hậu người dân khai thác rừng trái phép, tàn phá rừng đầu nguồn làm cho nước mưa sơng suối dâng cao cịn đổi hướng dịng chảy gây - Năm 2020, trải qua đợt lũ lịch sử Miền trung với tượng "Lũ chồng lũ", từ đêm ngày 06, rạng sáng ngày 07 tháng 10 năm 2020 đến đầu tháng 12 năm 2020, tập trung chủ yếu tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế Bắc Trung Bộ, phần Nam Trung Bộ gồm Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên Bắc Tây Nguyên với biến: Sạt lở Rào Trăng 3, 4, A Lin B2, Trạm 67; Sạt lở xã Hướng Phùng, Đoàn 337; Sạt lở Nam Trà My, Phước Sơn, Quảng Nam Làm cho 249 người chết tích, giao thơng bị chia cắt, sở hạ tầng sụp đổ, thiệt hại kinh tế ước tính 30.025 tỷ đồng [ 2] 23 Hiện trường vụ sạt núi, vùi lấp dân Trà Leng(Nguồn ảnh: Internet) Nguyên nhân dẫn đến lũ lịch sử miền trung biến đổi khí hậu, có ngun nhân phá rừng gây suy giảm thảm thực vật lưu vực; khả cản trở dòng chảy mưa lũ giảm, khiến tốc độ di chuyển mưa lũ nhanh Bên cạnh đó, cịn vấn nạn phá rừng đầu nguồn để khai thác gỗ, phát triển nông nghiệp, thủy điện… trở thành "thủ phạm" gây lũ lụt, sạt lở đất nghiêm trọng miền Trung 2.3.5 Giáo dục Bảo vệ môi trường thông qua 29:"Bảo vệ khoanh nuôi rừng" Bảo vệ rừng việc giữ gìn, ngăn chặn cách để rừng phát triển cách tự nhiên không bị chặt phát hủy hoại môi trường sống Bên cạnh việc cung cấp nguồn gỗ, rừng cịn nơi tập trung thuốc quý (thuốc nam, thuốc bắc,…), nguồn dược liệu dồi phục vụ việc chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe người Cây xanh đóng vai trị quan trọng việc làm giảm nóng tượng nóng lên toàn cầu Bằng trồng loại để thu hút ánh sáng mặt trời chiếu thẳng vào, rừng tạo nên bóng râm mặt đật, giúp khơng khí xung quan dễ chịu Trong năm gần đây, đặc biệt ngữ cảnh sách mơi trường trường bị hủy hoại, biến đổi khí hậu thường đề cập tới thay đổi khí hậu thất thường, gọi chung tượng nóng lên tồn cầu Biến đổi khí hầu xem mối đe dọa lớn sống người Và bảo vệ rừng giải pháp tốt chống lại mối đe dọa Chính phủ đạo thực có hiệu kế hoạch bảo vệ phát triển rừng giai đoạn 2011-2020, làm tăng tỷ lệ che phủ rừng toàn quốc từ 39,7% năm 2011 lên 42% năm 2020 Chính sách giao đất, giao rừng sản xuất cho hộ gia đình, doanh nghiệp giải pháp mang tính đột phá cho việc chăm lo giữ rừng, trồng rừng nâng cao thu nhập cho người dân 24 Rừng dược bảo vệ 2.3.6 Giáo dục Bảo vệ môi trường thông qua tuyên truyền hoạt động ngoại khóa Hoạt động ngoại khóa hoạt động thiếu môi trường giáo dục nhằm mang lại lợi ích tốt cho học sinh; Là hoạt động có hiệu việc giáo dục kĩ sống cho học sinh Vì vậy, hoạt động ngoại khóa ln nhà trường quan tâm, đổi nội dung để thiết thực, gần gũi với học sinh, tránh gây nhàm chán cho học sinh Vì tơi ln phối hợp với tổ chức đồn thể, giáo viên chủ nhiệm nhà trường để tổ chức giáo dục kiến thức, kĩ cho học sinh thông qua hoạt động ngoại khóa Trong có hoạt động tuyên truyền bảo vệ rừng, phòng chống cháy rừng 25 Tổ chức tuyên truyền bảo vệ Rừng phòng chống cháy rừng cho HS Khẩu hiệu, biển tuyên truyền bảo vệ rừng 26 HS tham gia trồng hoa, cảnh góp phần tạo cảnh quan mơi trường xanh- sạch- đẹp HS tham gia quét dọn vệ sinh môi trường khu Tượng đài liệt sĩ Thông qua hoạt động ngoại khóa tạo sân chơi bổ ích cho em học sinh Ở đó, em có nhận thức sâu sắc vấn đề môi trường, em trực tiếp nói lên tiếng nói, hiểu biết vai trị rừng, lồi động vật hoang dã, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, việc làm, lời kêu gọi chung tay bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường 2.4 Hiệu sáng kiến kinh nghiệm hoạt động giáo dục, với thân, đồng nghiệp nhà trường: Như trước giáo viên lồng ghép bảo vệ môi trường chống biến đổi khí hậu vào giảng dạy dạng liên hệ địa tích hợp mà khơng cung cấp thêm dẫn chứng số liệu cụ thể, học sinh nghe mà khơng hiểu nên khơng mang tích chất giáo dục lâu dài, khơng hình thành kĩ năng, lực thực tiễn cho học sinh Sau áp dụng đề tài này, đặc biệt với dẫn chứng, hình ảnh số liệu cụ thể, đồng thời có liên kết chặt chẽ môn học gắn với thực tiễn địa phương, nhận thấy thái độ học tập em có thay đổi rõ rệt; em tích cực hứng thú trình học tập, đồng 27 thời em nhận thấy việc làm cần thiết để góp phần bảo vệ mơi trường, đặc biệt việc nhận mạnh kinh tế địa phương Qua thời gian dạy thử nghiệm hai lớp 7A có áp dụng giáo dục Bảo vệ mơi trường, lớp 7B không áp dụng giáo dục Bảo vệ môi trường, năm học 2019-2020 cho học sinh làm kiểm tra đánh giá kết tìm hiểu vai trị rừng, thực trạng hậu việc phá rừng ý thức bảo vệ môi trường thu kết sau: Điểm - Tổng Lớp số Số % Điểm - Điểm - Điểm - 10 Số % Số % Số % 7A 27 0 29,63 12 44,44 25,93 7B 28 12 42,86 12 42,86 14,28 0 Căn vào kết ta thấy tích hợp giáo dục mơi trường vào dạy học nói chung Cơng nghệ nói riêng việc làm cần thiết, nhằm nâng cao kết học tập, tạo hướng thú cho em nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho em Không tích hợp nội dung bảo vệ mơi trường vào dạy học, mà giáo viên cịn cần phải khai thác thơng tin mang tính chất thời sự, phù hợp nội dung thời điểm phục vụ cho giảng dạy Qua em hiểu nhân tố ảnh hưởng đến môi trường, nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng mơi trường khí hậu Từ đó, hình thành ý thức bảo vệ mơi trường cho em, đồng thời học sinh hứng thú học tập môn công nghệ môn học khác, giúp em học tốt mơn học đồng thời giúp em có ý thức trách nhiệm với sống Kết luận, kiến nghị 3.1 Kết luận Mơi trường người có mối quan hệ mật thiết với nhau, người tác động vào môi trường nhằm thỏa mãn nhu cầu người Sự phát triển mạnh mẽ, vượt bậc dân số, công nghiệp làm cho chất lượng sống người nâng cao Nhưng mặt trái phát triển xuống cấp trầm trọng môi trường: Nhiệt độ trái đất tăng dần, thiên tai ngày nhiều khó lường, mà người cần nhìn nhận lại bàn tay người dần hủy hoại môi trường sống người Nên việc giáo dục học sinh có ý thức bảo vệ mơi trường điều quan trọng Qua trình lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường vào nội dung mơn học tơi nhận thấy có chuyển biến tích cực từ ý thức đến hành động học sinh Cụ thể việc trang trí lớp học: Trong phịng có chậu cảnh treo tường, trước hành lang trang trí chậu hoa, bồn hoa cảnh lớp nhà trường phân cơng em chăm sóc tốt Bên cạnh thơng qua buổi lao động vệ sinh trường, lớp, vệ sinh lề đường địa 28 phương tổ chức em làm việc tích cực, hiệu Hưởng ứng tốt phong trào “Xanh – Sạch – Đẹp” nhà trường phát động 3.2 Kiến nghị: Việc giáo dục cho học sinh người dân ý thức bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu việc làm cần thiết cấp bách, nhằm cứu lấy hành tinh khỏi thảm họa khó lường khí hậu Vì nhà nước ngành giáo dục cần tăng cường việc giáo dục bảo vệ môi trường, đưa vấn đề giáo dục bảo vệ môi trường vào nội dung tất môn học Đồng thời việc biên soạn lại sách giáo khoa tới, cần để nội dung, vấn đề, câu hỏi mở để giáo viên học sinh vào thực tế thời điểm để đưa nội dung phù hợp với thực tế để giảng dạy, học tập Tránh để tình trạng sách biên soạn sau nhiều năm sử dụng kiến thức trở nên lạc hậu không phù hợp với thực tế Luôn động viên, khuyến khích tạo điều kiện sở vật chất để giáo viên tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để khai thác tài liệu vào dạy học Trên số kinh nghiệm tơi q trình giảng dạy, cố gắng tránh khỏi thiếu sót, mong ủng hộ đóng góp ý kiến các thầy cô, vị lãnh đạo cấp để tơi hồn thành tốt đề tài dạy học trình giảng dạy Tơi xin trân thành cảm ơn! Cẩm Thủy, Ngày 18 tháng 05 năm 2021 XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Hiệu Trưởng Tôi xin cam đoan SKKN viết, khơng chép nội dung người khác! Người viết Cao Thị Hoa TÀI LIỆU THAM KHẢO: 29 TT Tài liệu tham khảo Sách giáo viên Công nghệ Nhà xuất bản, chủ biên NXB Giáo dục Việt Nam NXB Hà Nội NXB Giáo dục Việt Nam Sách thiết kế giảng Công nghệ Tài liệu tập huấn " Giáo dục bảo vệ môi trường môn công nghệ trung học sở"- nhà xuất giáo dục Tài liệu dạy học theo định hướng phát triển NXB Đại học sư phạm lực Tài liêu "Giáo dục bảo vệ môi trường NXB Giáo dục môn công nghệ" Việt Nam Một số tài tiệu khác: Nguồn khai thác Internet [1] Tài liêu "Giáo dục bảo vệ môi trường môn công nghệ" [ 2] Các thông tin Internet DANH MỤC 30 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN Họ tên tác giả: Cao Thị Hoa Chức vụ đơn vị công tác: Trường THCS Cẩm Long TT Tên đề tài SKKN Giáo dục ý thức sử dụng điện an tồn mơn cơng nghệ lớp Cấp huyện Kết đánh giá xếp loại (A, B, C) Loại A Cấp tỉnh Loại C Cấp đánh giá xếp loại (Ngành GD cấp huyện, Tỉnh ) Năm học đánh giá xếp loại Năm học 2013-2104 Năm học 2013-2104 "Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng hợp lý tiết kiệm điện góp phần bảo vệ mơi trường ứng phó với biến đổi khí hậu thông qua môn Công nghệ trường THCS Cẩm Long, huyện Cẩm Thủy" Cấp huyện Loại A Năm học 2016-2017 Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu thơng qua phần "Lâm nghiệp", môn công nghệ lớp Cấp huyện Loại B Năm học 2020-2021 ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI SKKN CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC, SÁNG KIẾN 31 NHÀ TRƯỜNG Xếp loại: TM HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NHÀ TRƯỜNG Chủ tịch 32 ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI SKKN CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC, SÁNG KIẾN PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN CẨM THỦY Sáng kiến kinh nghiệm tiêu biểu Xếp loại: B TM HỘI ĐỒNG KHOA HỌC PHÒNG GD&ĐT Chủ tịch Nguyễn Thanh Sơn 33 ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI SKKN CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC, SÁNG KIẾN SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HÓA Xếp loại: TM HỘI ĐỒNG KHOA HỌC SỞ GD&ĐT Chủ tịch ... pháp Giáo dục: Nâng cao ý thức bảo vệ mơi trường, chống biến đổi khí hậu thơng qua phần: " Lâm nghiệp", môn công nghệ lớp 2.3.1 Giáo dục Bảo vệ mơi trường thơng qua vai trị rừng trồng rừng: a Giới... đổi khí hậu thơng qua bài: Vai trò rừng nhiệm vụ trồng rừng '' , môn công nghệ lớp năm học 2018-2019; năm học 2020-2021 mở rộng phạm vi đề tài là: "Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, chống biến... cao phía Bắc, tạo nên đa dạng hệ sinh thái tự nhiên phong phú loài sinh vật Rừng phần quan trọng địa hình việt nam 9 b GD bảo vệ môi trường thông qua "Vai trò rừng" (Bài 22:Phần I: Vai trò rừng