KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Trong kinh tế thị trƣờng, kế tốn doanh nghiệp đƣợc coi ngơn ngữ kinh doanh, phƣơng tiện giao tiếp doanh nghiệp với đối tƣợng có liên quan với doanh nghiệp Kế tốn cung cấp thơng tin kinh tế, tài hữu ích cho đối tƣợng việc định kinh tế hợp lý hiệu Trong năm gần đây, xu hƣớng tồn cầu hóa, hợp tác phát triển loại hình doanh nghiệp nƣớc ta đa dạng phong phú cho phép nhiều nhà đầu tƣ hoạt động Vì địi hỏi thơng tin kế tốn phải trung thực, lành mạnh đáng tin cậy nhằm giúp ngƣời sử dụng thông tin kế toán đƣa đƣợc định đắn tƣơng lai Mặt khác, trình hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp quan tâm đến chi phí, doanh thu thực đƣợc tối đa hóa lợi nhuận thu đƣợc Đứng trƣớc xu mở hội nhập với kinh tế khu vực quốc tế, vấn đề cấp bách đặt cho doanh nghiệp làm nâng cao lực cạnh tranh điều kiện thị trƣờng có tham gia cơng ty nƣớc ngồi, cơng ty đa quốc gia Một biện pháp tổ chức thực tốt cơng tác kế tốn, đặc biệt kế toán doanh thu xác định kết kinh doanh Để góp phần thực tốt cơng tác kế tốn doanh nghiệp nói chung cơng ty cổ phần sơn Hải Phịng nói riêng, em lựa chọn tham gia nghiên cứu đề tài: “Hoàn thiện tổ chức kế toán doanh thu xác định kết kinh doanh công ty cổ phần sơn Hải Phịng” Mục đích nghiên cứu đề tài -Về mặt lý luận: Hệ thống vấn đề lý luận hạch toán doanh thu xác định kết kinh doanh doanh nghiệp - Về mặt thực tế: Mơ tả phân tích thực trạng hạch toán doanh thu xác định kết kinh doanh Cơng ty cổ phần sơn Hải Phịng Sinh viên: Nguyễn Thị Huế - Lớp QT 1001K KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP - Đề xuất số biện pháp nhằm hồn thiện hạch tốn doanh thu xác định kết kinh doanh Công ty cổ phần sơn Hải Phòng Đối tƣợng phạm vi nghiên cứu đề tài * Đối tƣợng nghiên cứu: Công tác kế toán doanh thu xác định kết kinh doanh Cơng ty cổ phần sơn Hải Phịng * Phạm vi nghiên cứu: - Về không gian: Đề tài đƣợc thực Cơng ty cổ phần sơn Hải Phịng - Về thời gian: Đề tài đƣợc thực từ ngày 28/04/2010 đến ngày 22/06/2010 - Việc phân tích đƣợc lấy từ số liệu năm 2009 Phƣơng pháp nghiên cứu - Thu thập số liệu đơn vị thực tập - Phân tích số liệu ghi chép sổ sách công ty (Sổ cái, Sổ chi tiết, Sổ tổng hợp, Báo cáo tài chính, ) - Phỏng vấn lãnh đạo công ty - Tham khảo số sách chuyên ngành kế toán số văn quy định chế độ tài hành Kết cấu khóa luận tốt nghiệp Ngồi phần mở đầu phần kết luận, khóa luận đƣợc trình bày ba chƣơng: - Chƣơng 1: Những vấn đề chung kế toán doanh thu xác định kết kinh doanh doanh nghiệp - Chƣơng 2: Thực trạng cơng tác kế tốn doanh thu xác định kết kinh doanh công ty cổ phần sơn Hải Phịng - Chƣơng 3: Hồn thiện kế tốn doanh thu xác định kết kinh doanh công ty cổ phần sơn Hải Phòng Sinh viên: Nguyễn Thị Huế - Lớp QT 1001K KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CHƢƠNG NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN DOANH THU VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG CÁC DOANH NGHIỆP 1.1 MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN LIÊN QUAN ĐẾN DOANH THU 1.1.1 Khái niệm  Doanh thu: Doanh thu tổng giá trị lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu đƣợc kỳ kế toán, phát sinh từ hoạt động sản xuất kinh doanh thông thƣờng doanh nghiệp góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu Doanh thu tùy theo loại hình sản xuất kinh doanh bao gồm:  Nếu xét theo loại hình sản xuất kinh doanh, doanh thu bao gồm: + Doanh thu bán hàng + Doanh thu cung cấp dịch vụ + Doanh thu từ tiền lãi, tiền quyền, cổ tức lợi tức đƣợc chia  Nếu xét theo thời gian, khơng gian, tính chất kinh tế doanh thu bao gồm: + Doanh thu bán hàng + Doanh thu tiêu thụ nội  Nếu xét thời điểm kết thúc tiêu thụ, doanh thu bao gồm: + Doanh thu bán hàng thu tiền + Doanh thu bán hàng trả chậm, trả góp 1.1.2 Điều kiện ghi nhận doanh thu Việc xác định ghi nhận doanh thu phải tuân thủ quy định chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 chuẩn mực kế tốn có liên quan Việc ghi nhận doanh thu, chi phí phải theo nguyên tắc phù hợp Khi ghi nhận khoản doanh thu phải ghi nhận khoản chi phí tƣơng ứng có liên quan đến việc tạo doanh thu Sinh viên: Nguyễn Thị Huế - Lớp QT 1001K KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP  Doanh thu bán hàng đƣợc ghi nhận đồng thời thỏa mãn điều kiện sau: - Doanh nghiệp chuyển giao phần lớn rủi ro lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản phẩm hàng hóa cho ngƣời mua - Doanh nghiệp khơng cịn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa nhƣ ngƣời sở hữu hàng hóa quyền kiểm sốt hàng hóa - Doanh thu đƣợc xác định tƣơng đối chắn - Doanh nghiệp thu đƣợc thu đƣợc lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng - Xác định đƣợc chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng  Doanh thu cung cấp dịch vụ: Trƣờng hợp giao dịch cung cấp dịch vụ liên quan đến nhiều kỳ doanh thu đƣợc ghi nhận kỳ theo kết phần cơng việc hồn thành vào ngày lập bảng cân đối kế tốn kỳ Kết giao dịch cung cấp dịch vụ đƣợc xác định thỏa mãn diều kiện sau: Doanh thu đƣợc xác định tƣơng đối chắn Có khả thu đƣợc lợi ích kinh tế từ giao dịch cung cấp dịch vụ Xác định đƣợc phần cơng việc hoàn thành vào ngày lập bảng cân đối kế tốn Xác định đƣợc chi phí phát sinh cho giao dịch chi phí để hồn thành giao dịch cung cấp dịch vụ  Doanh thu từ tiền lãi, tiền quyền, cổ tức lợi nhuận đƣợc chia: Doanh thu phát sinh từ tiền lãi, tiền quyền, cổ tức lợi nhuận đƣợc chia doanh nghiệp đƣợc ghi nhận thỏa mãn đồng thời điều kiện sau: + Có khả thu đƣợc lợi ích kinh tế từ giao dịch + Doanh thu đƣợc xác định tƣơng đối chắn Doanh thu từ tiền lãi, tiền quyền, cổ tức lợi nhuận đƣợc chia đƣợc ghi nhận sở: + Tiền lãi đƣợc ghi nhận sở thời gian lãi suất thực tế kì + Cổ tức lợi nhuận đƣợc chia đƣợc ghi nhận cổ đông đƣợc quyền nhận cổ tức bên tham gia góp vốn đƣợc quyền lợi nhuận từ việc góp vốn Sinh viên: Nguyễn Thị Huế - Lớp QT 1001K KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP 1.1.3 Ngun tắc kế tốn doanh thu Doanh thu chi phí liên quan đến giao dịch phải đƣợc ghi nhận đồng thời theo nguyên tắc phù hợp phải theo năm tài - Chỉ ghi nhận doanh thu kì kế tốn thỏa mãn đồng thời điều kiện doanh thu bán hàng, doanh thu cung cấp dịch vụ, doanh thu tiền lãi, tiền quyền, tiền cổ tức lợi nhuận đƣợc chia đƣợc quy định theo chuẩn mực kế toán số 14 quy định chế độ kế tốn hành - Khi hàng hóa dịch vụ đƣợc trao đổi để lấy hàng hóa dịch vụ tƣơng tự chất giá trị việc trao đổi khơng đƣợc coi giao dịch tạo doanh thu không đƣợc ghi nhận doanh thu - Đối với sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ khơng thuộc diện chịu thuế GTGT, chịu thuế GTGT theo phƣơng pháo trực tiếp doanh thu bán hàng cung cấp dịch vụ tổng hợp tốn - Đối với sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tƣơng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất doanh thu bán hàng cung cấp dịch vụ tổng giá toán (bao gồm thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu) - Những doanh nghiệp nhận gia công vật tƣ, hàng hóa phản ánh vào doanh thu bán hàng cung cấp dịch vụ số tiền gia công thực tế đƣợc hƣởng, không bao gồm giá trị vật tƣ, hàng hóa nhận gia cơng - Đối với hàng hóa nhận bán đại lý, ký gửi theo phƣơng thức bán giá hƣởng hoa hồng hạch tốn vào doanh thu bán hàng cung cấp dịch vụ phần hoa hồng bán hàng mà doanh nghiệp đƣợc hƣởng - Trƣờng hợp bán hàng theo phƣơng thức trả chậm, trả góp doanh nghiệp ghi nhận doanh thu bán hàng theo giá bán trả ghi nhận vào doanh thu hoạt động tài phần lãi tính khoản phải trả nhƣng trả chậm phù hợp với thời điểm ghi nhận doanh thu đƣợc xác nhận 1.1.4 Nhiệm vụ kế toán doanh thu xác định kết hoạt động kinh doanh - Phản ánh, tính tốn ghi chép đầy đủ, kịp thời, xác chi phí phát sinh kì cho đối tƣợng chịu chi phí hoạt động bán hàng cung cấp dịch vụ Sinh viên: Nguyễn Thị Huế - Lớp QT 1001K KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP - Phản ánh ghi chép đầy đủ, kịp thời xác khoản doanh thu, khoản giảm trừ doanh thu phát sinh kì kế tốn - Phản ánh, tính tốn kết chuyển xác kết hoạt động kinh doanh kì doanh nghiệp nhằm xác định phân phối kết kinh doanh đắn, hợp lí - Cung cấp thơng tin kế tốn phục vụ cho việc lập Báo cáo tài định kì phân tích hoạt động kinh tế liên quan đến trình bán hàng, xác định phân phối kết kinh doanh toàn doanh nghiệp 1.2 TỔ CHỨC KẾ TỐN DOANH THU TRONG DOANH NGHIỆP 1.2.1 Kế tốn doanh thu bán hàng cung cấp dịch vụ  Các phƣơng thức bán hàng chủ yếu doanh nghiệp: Phương thức bán hàng trực tiếp cho khách hàng: Trƣờng hợp giao hàng cho khách hàng trực tiếp kho doanh nghiệp phân xƣởng sản xuất thông qua kho số sản phẩm giao cho khách hàng đƣợc thức coi tiêu thụ Trƣờng hợp giao hàng kho bên mua địa điểm quy định trƣớc hợp đồng: sản phẩm xuất kho chuyển thuộc quyền sở hữu doanh nghiệp Khi đƣợc bên mua toán chấp nhận toán số hàng chuyển giao số hàng đƣợc xác định tiêu thụ Phương thức gửi hàng cho khách hàng: Là phƣơng thức bên bán gửu hàng cho khách hàng theo điều kiện hợp đồng kinh tế ký kết Số hàng gửu thuộc quyền kiểm soát bên bán, khách hàng tốn chấp nhận tốn lợi ích rủi ro đƣợc chuyển giao toàn cho ngƣời mua, giá trị hàng hóa đƣợc thực thời điểm bên bán đƣợc ghi nhận doanh thu bán hàng Phương thức gửu đại lý bán giá hưởng hoa hồng: Đối với đơn vị có hàng gửu bán (chủ hàng): Khi xuất hàng cho đại lý số hàng thuộc quyền sở hữu doanh nghiệp đƣợc tiêu thụ Khi bán đƣợc hàng, doanh nghiệp trả cho đại lý khoản hoa hồng tính theo tỷ lệ Sinh viên: Nguyễn Thị Huế - Lớp QT 1001K KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP % giá số hàng gửu bán thực tế bán đƣợc Khoản hoa hồng phải trả đƣợc doanh nghiệp hạch tốn vào chi phí bán hàng Đối với đại lý đơn vị nhận bán hàng ký gửu: số sản phẩm, hàng hóa nhận bán ký gửu không thuộc quyền sở hữu đơn vị Doanh thu đại lý khoản hoa hồng đƣợc hƣởng Phương thức bán hàng trả chậm, trả góp: Theo phƣơng thức này, giao hàng cho ngƣời mua lƣợng hàng chuyển giao đƣợc xác định tiêu thụ Khách hàng toán phần tiền hàng lần đầu để đƣợc nhận hàng, phần lại đƣợc trả dần thời gian định phải chịu khoản lãi suất đƣợc quy định trƣớc hợp đồng Khoản lãi bán trả góp khơng đƣợc phản ánh vào tài khoản doanh thu (TK 511), mà hạch toán nhƣ khoản doanh thu hoạt động tài doanh nghiệp (TK 515) Doanh thu bán hàng trả góp phản ánh vào TK 511 đƣợc tính theo giá bán thời điểm thu tiền lần Phương thức hàng đổi hàng: Là phƣơng thức bán hàng mà doanh nghiệp đem sản phẩm, vật tƣ, hàng hóa để đổi lấy vật tƣ, hàng hóa khác khơng tƣơng tự Giá trao đổi giá hành vật tƣ, hàng hóa tƣơng ứng thị trƣờng  Chứng từ tài khoản sử dụng: Chứng từ sử dụng: + Hóa đơn bán hàng thơng thƣờng (Mẫu số 02 GTKT – 3LL) doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phƣơng pháp trực tiếp + Hóa đơn giá trị gia tăng (Mẫu số 01 GTGT – 3LL) doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phƣơng pháp khấu trừ + Bản toán hàng đại lý, ký gửu (Mẫu 14 - BH) + Thẻ quầy hàng (Mẫu 15 – BH) + Các chứng từ toán (Phiếu thu, séc chuyển khoản, séc toán, ủy nhiệm thu, giấy báo có ngân hàng, bảng kê ngân hàng ) + Tờ khai thuế GTGT (Mẫu số 07A/GTGT) Sinh viên: Nguyễn Thị Huế - Lớp QT 1001K KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP + Chứng từ kế toán liên quan khác nhƣ: Phiếu xuất kho bán hàng, phiếu nhập kho hàng trả lại, hóa đơn vận chuyển, bốc dỡ, Tài khoản sử dụng: - Kế toán sử dụng TK 511 - Doanh thu bán hàng cung cấp dịch vụ - TK 511 – Doanh thu bán hàng cung cấp dịch vụ : toàn số tiền doanh nghiệp thu đƣợc thu đƣợc từ giao dịch nghiệp vụ phát sinh doanh thu nhƣ bán sản phẩm, hàng hóa, cung cấp dịch vụ cho khách hàng bao gồm khoản phụ thu phí thu thêm ngồi giá bán có Số tiền bán hàng đƣợc ghi hóa đơn (GTGT), hóa đơn bán hàng chứng từ khác có liên quan tới việc bán hàng, giá thỏa thuận ngƣời mua ngƣời bán TK 511 có TK cấp 2: - TK 5111: Doanh thu bán hàng hóa - TK 5112: Doanh thu bán thành phẩm - TK 5113: Doanh thu cung cấp dịch vụ - TK 5114: Doanh thu trợ cấp, trợ giá - TK 5117: Doanh thu kinh doanh bất động sản - TK 5118: Doanh thu khác Kết cấu nội dung phản ánh TK 511 Nợ TK 511 Có - Thuế TTĐB, thuế XK, thuế GTGT tính - Doanh thu bán sản phẩm, hàng hóa, theo phƣơng pháp trực tiếp cung cấp dịch vụ doanh nghiệp - Khoản chiết khấu thƣơng mại; trị giá thực kỳ hạch toán hàng bán bị trả lại; giảm giá hàng bán - Kết chuyển doanh thu sang TK 911 TK 511 số dư cuối kỳ Sinh viên: Nguyễn Thị Huế - Lớp QT 1001K KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP  Phương pháp hạch toán Sơ đồ 1.1: Kế toán doanh thu bán hàng cung cấp dịch vụ TK 333 TK 511 Thuế xuất khẩu, thuế TTĐB phải nộp NSNN Thuế GTGT phải nộp theo phƣơng pháp trực tiếp TK 521, 531, 532 Cuối kì, k/c CKTM, doanh thu thu hàng tháng bị trả lại, giảm TK 111, 112, 131, 136 Đơn vị áp dụng VAT Doanh thu bán hàng cung cấp dịch vụ phát sinh trực tiếp (Tổng giá toán) Đơn vị áp dụng VAT khấu trừ (Giá chƣa có thuế GTGT) giá hàng bán phát sinh kì TK 911 TK 333(3331) Cuối kì, k/c doanh Thuế GTGT đầu thu Chiết khấu thƣơng mại, doanh thu hàng bán, giảm giá phát sinh kì Sơ đồ 1.2: Kế tốn hàng bán thơng qua đại lí (Theo phƣơng thức bán giá hƣởng hoa hồng) TK 155, 156 TK 157 TK 632 Khi xuất kho thành phẩm Khi thành phẩm, hàng hàng hóa giao cho đại lí bán lẻ hóa giao cho đại lí bán hộ (theo phƣơng pháp kê bán đƣợc khai thƣờng xuyên) TK 511 TK 111, 112, 131, Doanh thu bán hàng đại lí TK 333(33311) (Thuế GTGT) Sinh viên: Nguyễn Thị Huế - Lớp QT 1001K TK 641 Hoa hồng phải trả cho bên nhận đại lí TK 133 (Thuế GTGT) KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Sơ đồ 1.3: Kế toán theo phƣơng pháp trả chậm (hoặc trả góp) TK 511 TK 131 Doanh thu bán hàng Tổng số tiền (ghi theo giá bán trả tiền ngay) phải thu khách hàng TK 333(33311) Thuế GTGT đầu TK 515 TK 111, 112 Số tiền thu khách hàng TK 338(3387) Định kì, k/c Lãi trả góp trả doanh thu tiền chậm phải thu lãi phải thu kì khách hàng 1.2.2 Kế toán khoản giảm trừ doanh thu 1.2.2.1 Kế toán chiết khấu thương mại  Khái niệm: Chiết khấu thƣơng mại khoản mà doanh nghiệp giảm trừ cho ngƣời mua hàng ngƣời mua mua hàng hóa, dịch vụ với khối lƣợng lớn theo thỏa thuận chiết khấu thƣơng mại ghi hợp đồng kinh tế mua bán cam kết mua, bán hàng Trƣờng hợp ngƣời mua mua hàng nhiều lần đạt đƣợc lƣợng hàng mua đƣợc hƣởng chiết khấu khoản chiết khấu thƣơng mại đƣợc ghi giảm vào giá bán “Hóa đơn GTGT” “Hóa đơn bán hàng” lần cuối Trƣờng hợp ngƣời mua hàng, mua hàng với khối lƣợng lớn đƣợc hƣởng chiết khấu thƣơng mại, giá bán phản ánh hóa đơn giá giảm (đã trừ chiết khấu thƣơng mại) khoản chiết khấu thƣơng mại khơng đƣợc hạch tốn vào TK 521 Doanh thu bán hàng phản ánh theo giá trừ chiết khấu thƣơng mại  Tài khoản sử dụng: Kế toán sử dụng TK 521 – Chiết khấu thƣơng mại Kết cấu nội dung phản ánh TK 521: Sinh viên: Nguyễn Thị Huế - Lớp QT 1001K 10 ... định kết kinh doanh doanh nghiệp - Chƣơng 2: Thực trạng cơng tác kế tốn doanh thu xác định kết kinh doanh công ty cổ phần sơn Hải Phịng - Chƣơng 3: Hồn thiện kế tốn doanh thu xác định kết kinh doanh. .. hồn thiện hạch tốn doanh thu xác định kết kinh doanh Công ty cổ phần sơn Hải Phòng Đối tƣợng phạm vi nghiên cứu đề tài * Đối tƣợng nghiên cứu: Công tác kế toán doanh thu xác định kết kinh doanh. .. vào thu nhập khác Sinh viên: Nguyễn Thị Huế - Lớp QT 1001K 17 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP 1.3 TỔ CHỨC KẾ TOÁN XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP Để xác định đƣợc kết kinh doanh việc xác định