BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỎ - ĐỊA CHẤT NGUYỄN LINH SƠN GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ XỬ LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN THÀNH PHỐ MÓNG CÁI Ngành : Quản lý Kinh tế Mã số : 60340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS Nguyễn Thị Nguyên Hồng HÀ NỘI - 2013 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn với đề tài: “Giải pháp phòng ngừa xử lý rủi ro tín dụng Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển nông thôn thành phố Móng Cái" cơng trình nghiên cứu khoa học độc lập riêng Những thông tin số liệu luận văn trích dẫn trung thực, xác, có nguồn gốc rõ ràng từ tài liệu tham khảo số liệu thực tế Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển nơng thơn thành phố Móng Cái Kết nghiên cứu nêu luận văn chưa cơng bố cơng trình nghiên cứu khoa học trước Hà Nội, ngày 02 tháng 10 năm 2013 Tác giả Nguyễn Linh Sơn LỜI CẢM ƠN Trong q trình học tập nghiên cứu hồn thành luận văn tốt nghiệp, tác giả nhận động viên, giúp đỡ quý báu nhiều đơn vị cá nhân Tác giả xin trân trọng cảm ơn đến Ban Giám hiệu, khoa Đào tạo sau đại học, thầy cô giáo Trường Đại học Mỏ - Địa chất, cán bộ, giảng viên khoa Kinh tế - Quản trị Kinh doanh tận tình giảng dạy, giúp đỡ tạo điều kiện cho tác giả trình học tập nghiên cứu Tác giả xin trân trọng cảm ơn cô giáo hướng dẫn PGS.TS Nguyễn Thị Nguyên Hồng - Trường Đại học Thương Mại - Hà Nội, hết lòng giúp đỡ, hướng dẫn tận tình tạo điều kiện tốt cho tác giả q trình nghiên cứu để hồn thành luận văn tốt nghiệp Trân trọng cảm ơn Ngân hàng Nơng nghiệp Phát triển nơng thơn thành phố Móng Cái tạo điều kiện giúp đỡ tác giả công tác cung cấp tài liệu, thông tin để hoàn chỉnh luận văn tốt nghiệp Chân thành cảm ơn gia đình, người thân, đồng nghiệp bạn bè chia sẻ tác giả, động viên tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tác giả suốt q trình học tập, nghiên cứu hồn thành luận văn tốt nghiệp Tác giả MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục chữ viết tắt Danh mục bảng biểu Danh mục hình vẽ, đồ thị MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHỊNG NGỪA VÀ XỬ LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Tổng quan lý luận liên quan đến rủi ro tín dụng Ngân hàng Thương mại 1.1.1 Tổng quan Ngân hàng thương mại tín dụng ngân hàng 1.1.2 Rủi ro tín dụng Ngân hàng Thương mại 12 1.1.3 Phân định nội dung phòng ngừa xử lý rủi ro Ngân hàng Thương mại 22 1.2 Thực tiễn hoạt động phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng số NHTM học kinh nghiệm 35 1.2.1 Thực tiễn phòng ngừa xử lý rủi ro NHTM nước 35 1.2.2 Thực tiễn phòng ngừa xử lý rủi ro NHTM nước 37 1.2.3 Bài học kinh ngiệm rút cho Agribank TP Móng Cái 40 1.3 Tổng quan cơng trình nghiên cứu liên quan đến cơng tác phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng Ngân hàng Thương mại 41 1.3.1 Tổng quan cơng trình nghiên cứu nước 41 1.3.2 Tổng quan cơng trình nghiên cứu ngồi nước 44 1.3.3 Lời bàn luận nhận xét tác giả 45 Kết luận chương 45 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÒNG NGỪA VÀ XỬ LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NƠNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NƠNG THƠN THÀNH PHỐ MĨNG CÁI 46 2.1 Khái quát chung tổ chức hoạt động Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nơng thơn thành phố Móng Cái 46 2.1.1 Quá trình hình thành phát triển 46 2.1.2 Cơ cấu máy tổ chức quản lý 47 2.1.3 Kết hoạt động kinh doanh Agribank TP Móng Cái 49 2.2 Thực trạng phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng Agribank TP Móng Cái 50 2.2.1 Hoạt động tín dụng rủi ro tín dụng Agribank TP Móng Cái 50 2.2.2 Phân tích nhân tố ảnh hưởng đến phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng Agribank TP Móng Cái 58 2.2.3 Thực trạng phòng ngừa xử lý rủi ro tín dụng Agribank TP Móng Cái 59 2.3 Đánh giá cơng tác phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng Agribank TP Móng Cái 77 2.3.1 Những kết đạt 77 2.3.2 Những mặt hạn chế 78 2.3.3 Nguyên nhân hạn chế phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng 79 Kết luận chương 81 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG PHÒNG NGỪA VÀ XỬ LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NƠNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NƠNG THƠN THÀNH PHỐ MĨNG CÁI 82 3.1 Định hướng cơng tác phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng Agribank TP Móng Cái giai đoạn đến năm 2020 82 3.1.1 Định hướng hoạt động kinh doanh Agribank TP Móng Cái thời gian tới 82 3.1.2 Định hướng cơng tác phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng Agribank TP Móng Cái 83 3.2 Giải pháp phòng ngừa xử lý rủi ro tín dụng Agribank TP Móng Cái 85 3.2.1 Xây dựng chiến lược phịng ngừa rủi ro tín dụng hồn thiện sách tín dụng 85 3.2.2 Nâng cao chất lượng cơng tác phân tích thẩm định tín dụng 86 3.2.3 Nâng cao chất lượng cơng tác phịng ngừa rủi ro tín dụng 88 3.2.4 Nâng cao chất lượng công tác xử lý rủi ro tín dụng 90 3.2.5 Tăng cường cơng tác kiểm tra, kiểm sốt nội nhằm phát ngăn ngừa rủi ro tín dụng 92 3.2.6 Đa dạng hóa lĩnh vực đầu tư, cải thiện cấu khách hàng tài sản bảo đảm 94 3.2.7 Thành lập phận quản lý rủi ro tín dụng 94 3.2.8 Đẩy mạnh đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực 96 3.2.9 Các giải pháp khác 97 3.3 Một số kiến nghị 100 3.3.1 Đối với Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn Việt Nam 100 3.3.2 Đối với Ngân hàng Nhà nước 101 3.3.3 Đối với Chính phủ 103 Kết luận chương 103 KẾT LUẬN 104 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ NH Ngân hàng NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại Agribank Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển nông thôn Việt Nam HĐTV Hội đồng Thành viên HĐQT Hội đồng Quản trị Agribank TP Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển nơng thơn thành phố Móng Cái Móng Cái TD Tín dụng TCTD Tổ chức tín dụng RRTD Rủi ro tín dụng CBTD Cán tín dụng KH Khách hàng DPRR Dự phòng rủi ro KD Kinh doanh TSBĐ Tài sản bảo đảm DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Tên bảng Trang Bảng 2.1: Một số tiêu kinh doanh 49 Bảng 2.2: Bảng phân tích tổng hợp dư nợ tín dụng giai đoạn 2009-2012 50 Bảng 2.3: Nợ xấu theo loại vay 55 Bảng 2.4: Nợ xấu phân theo nhóm nợ 57 Bảng 2.5: Thang xếp hạng Hệ thống xếp hạng tín dụng nội khách hàng kết chấm điểm, xếp hạng 72 DANH MỤC HÌNH VẼ STT Tên bảng Trang Hình 1.1: Mơ hình loại rủi ro tín dụng NHTM 16 Hình 2.1: Sơ đồ Bộ máy tổ chức Agribank TP Móng Cái 48 Hình 2.2: Đồ thị biểu diễn cấu dư nợ cho vay theo loại tiền cho vay 52 Hình 2.3: Đồ thị biểu diễn cấu dư nợ cho vay theo thời hạn cho vay 52 Hình 2.4: Đồ thị biểu diễn cấu dư nợ cho vay theo thành phần kinh tế 53 Hình 2.5: Đồ thị biểu diễn cấu dư nợ cho vay theo ngành kinh tế 54 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Nền kinh tế Việt nam bối cảnh hội nhập sâu rộng vào kinh tế giới đứng trước hội, thách thức vô to lớn Hệ thống ngân hàng (NH) Việt nam khơng nằm ngồi ảnh hưởng đó, cần phải cải cách tồn diện sâu sắc để tồn phát triển bối cảnh cạnh tranh hội nhập thị trường tài cơng nghiệp dịch vụ tài - NH ngày gia tăng mạnh mẽ Hoạt động kinh doanh (KD) Ngân hàng thương mại (NHTM) Việt nam ví hệ thần kinh kinh tế, với mục đích kinh doanh sinh lời thơng qua hoạt động huy động vốn, cấp tín dụng, toán dịch vụ khác với khách hàng (KH) kinh tế - xã hội Trong kinh tế thị trường, hoạt động kinh doanh ngày phức tạp hơn, áp lực cạnh tranh NH gay gắt hơn, với nó, mức độ rủi ro, tiềm ẩn tăng lên điều tránh khỏi Nó phụ thuộc vào chế kinh tế, trình độ phát triển kinh tế - xã hội khả quản trị NH, thời kỳ, theo chuẩn mực quốc tế Một rủi ro cần kể đến rủi ro hoạt động tín dụng NH, ln song hành với hoạt động tín dụng Đây vấn đề ln NHTM quan tâm khơng thể loại bỏ hồn tồn rủi ro tín dụng mà áp dụng biện pháp phòng ngừa giảm thiểu thiệt hại tối đa rủi ro xảy ra, phần lớn lợi nhuận NH thu từ hoạt động tín dụng Trong bối cảnh đó, hiệu kinh doanh NHTM tuỳ thuộc nhiều vào lực quản trị rủi ro Đặc biệt lực chất lượng quản trị rủi ro tín dụng (RRTD), hoạt động tín dụng NH lớn danh mục tài sản nguồn thu nhập NH Chính vậy, cơng tác phịng ngừa xử lý rủi ro hoạt động tín dụng vấn đề NHTM đặt cách cấp thiết nhằm mục tiêu đảm bảo an toàn hoạt động tín dụng, hiệu tăng trưởng Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển nông thôn thành phố Móng Cái (Agribank TP Móng Cái) nằm phía Đơng bắc Tổ Quốc, Chi nhánh cấp 1, 97 + Ba là, Có chế độ đãi ngộ, thưởng phạt hợp lý NH cần phải nghiên cứu khung lương, thưởng hợp lý để kích thích CBTD hồn thành tốt cơng việc Đối với CBTD làm việc có hiệu cần có chế độ khen thưởng, đãi ngộ vật chất xứng đáng đồng thời phải có biện pháp xử lý nghiêm khắc CBTD thiếu tinh thần trách nhiệm, gây thất thoát vốn NH + Bốn là, cán lãnh đạo Chi nhánh phải ln ln nâng cao trình độ quản lý chuyên môn, tiếp cận với kinh nghiệm quản lý nước phát triển để từ đưa biện pháp áp dụng phù hợp với thực tiễn hoạt động Chi nhánh 3.2.9 Các giải pháp khác Tăng cường hiệu hệ thống thơng tin tín dụng Như phân tích hoạt động TD ln tiềm ẩn nhiều rủi ro Do vậy, việc phòng ngừa rủi ro không mối quan tâm hàng đầu Chi nhánh Agribank TP Móng Cái mà tất NHTM Một nguyên nhân dẫn đến RRTD thiếu thông tin Để nâng cao hiệu hệ thống thông tin việc nâng cao chất lượng TD phòng ngừa RRTD, Chi nhánh cần thực hiệu nội dung sau: - Thu thập thông tin KH: Việc khai thác thông tin KH thường qua báo cáo KH lập cung cấp, nên khó xác định tính trung thực thông tin Do vậy, bên cạnh việc thu thập thông tin từ KH, CBTD cần thu thập thêm thông tin từ đối tác KH, từ NH mà KH có quan hệ, từ quan chủ quản KH, quyền địa phương, từ Trung tâm thông tin TD NHNN (CIC), từ phản ánh cán bộ, công nhân viên… - Thu thập thông tin thị trường: Khi KH đặt quan hệ TD, bên cạnh việc khai thác thông tin KH, CBTD cịn phải khai thác thơng tin mang tính chất thị trường sản phẩm KH kinh doanh, thơng qua đưa dự đốn tình hình cung cầu, giá sản phẩm, tài sản bảo đảm…Đây nội dung quan trọng cơng tác phịng ngừa rủi ro tín dụng 98 Tăng cường cơng tác tuyên truyền giáo dục phổ biến kiến thức qui định phòng ngừa xử lý rủi ro tín dụng đến tất khách hàng - Trên phương tiện thơng tin báo chí truyền thơng: Qua thơng tin từ báo chí hoạt động NH Chi nhánh giúp cho KH hiểu thêm phần tình hình hoạt động NH, văn bản, quy định NH, từ giúp cho KH có nhìn xác lĩnh vực mà họ quan tâm - Hội nghị khách hàng: Trong hoạt động NH, cán NH vừa người trực tiếp cung ứng sản phẩm dịch vụ cho KH, vừa người trực tiếp quan hệ giao dịch với KH Vì mối quan hệ cán NH KH định đến chất lượng sản phẩm dịch vụ cung ứng Do vậy, Chi nhánh cần thường xuyên tổ chức buổi Hội nghị KH để giúp cho KH NH gần gũi hơn, hiểu Riêng hoạt động TD, thông qua hội nghị KH Chi nhánh tổ chức giúp cho KH biết nguyên nhân rủi ro kinh doanh từ giúp họ hiểu thêm việc làm để phòng ngừa rủi ro cách có hiệu - Sử dụng tài liệu tờ rơi, tư vấn: Agribank TP Móng Cái nên thường xuyên phát tài liệu, tờ rơi quảng bá sản phẩm hình ảnh hoạt động Ngân hàng Chi nhánh Agribank, giúp cho KH hiểu rõ hình thức, dịch vụ NH sẵn sàng phục vụ KH, tư vấn cho KH tiện ích loại sản phẩm dịch vụ Riêng hoạt động TD, chi nhánh tư vấn cho KH việc làm để sử dụng đồng vốn cách hiệu nhất, phòng ngừa rủi ro hoạt động kinh doanh cách tốt Nâng cao đạo đức nghề nghiệp NH nghề KD có vị trí quan trọng xã hội, ln tiếp xúc với tiền tệ, nên đạo đức nghề nghiệp yếu tố quan trọng đặt lên hàng đầu NH Bản thân người cán NH không rèn luyện, tu dưỡng đạo đức dễ dàng dẫn đến vi phạm nghề nghiệp, cộng với môi trường KD cạnh tranh ngày khốc liệt tác nhân đẩy cán NH vào tình dễ nảy sinh rủi ro đạo đức Chúng ta phải thừa nhận trọng đến công tác TD, tuân thủ quy trình từ xét duyệt cho vay, 99 kiểm tra giám sát việc sử dụng tiền vay, thu hồi nợ, xử lý nợ nghi ngờ, nợ xấu nêu cao phẩm chất đạo đức, tinh thần trách nhiệm cán chắn chất lượng TD cao kiểm soát tốt giảm thiểu rủi ro Ngược lại, đâu thiếu quan tâm trọng không đầy đủ mực, cán bị sa sút phẩm chất đạo đức, thiếu trách nhiệm đó, chất lượng TD thấp, rủi ro cao chí cán Do để nâng cao đạo đức nghề nghiệp cho cán NH, đặc biệt cán làm cơng tác tín dụng Agribank Móng Cái cần gắn trách nhiệm với quyền lợi cán bộ, nên có chế độ thưởng phạt rõ ràng cho CBTD ln đối mặt với rủi ro, có chế độ tiền lương đặc biệt để khuyến khích người làm cơng tác TD, đồng thời cần giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho CBTD, tránh xảy đạo đức nghề nghiệp Chi nhánh cần thường xuyên tuyên truyền phổ biến tư tưởng cho cán làm cơng tác tín dụng, để người hiểu chấp hành quy trình nghiệp vụ, nâng cao ý thức trách nhiệm, tâm huyết với nghề nghiệp Ngoài ra, Chi nhánh cần mời chuyên gia pháp lý đến giảng, trao đổi kinh nghiệm tình huống, vụ án liên quan đến lĩnh vực NH nói chung, lĩnh vực tín dụng nói riêng để cán NH có thêm kinh nghiệm, hiểu thêm pháp luật, giúp cho hoạt động kinh doanh an toàn Tăng cường sở vật chất kỹ thuật, trang bị quản trị tốt hệ thống mạng, phần mềm tin học Agribank Móng Cái cần quan tâm đến sở vật chất kỹ thuật, cung cấp đầy đủ trang thiết bị, máy tính phục vụ cho công việc Cần quản trị tốt hệ thống mạng, phần mềm tin học, hệ thống công nghệ thông tin đại giúp cho cấp lãnh đạo kiểm soát chất lượng hiệu đầu tư TD chấp hành định hướng mục tiêu TD đề thời kỳ NH Ngoài ra, giúp cho CBTD khai thác đầy đủ thông tin để định cho vay nắm bắt kịp thời thông tin KH, cạnh tranh, thơng tin rủi ro tín dụng, rủi ro thị trường Phối hợp với quan chức năng, quyền địa phương Agribank Móng Cái cần thường xuyên phối hợp với quan chức năng, 100 quyền địa phương cấp, cơng an, thi hành án, trung tâm bán đấu giá , để nắm bắt tình hình kinh tế xã hội địa bàn có hướng đầu tư phù hợp có biện pháp thu hồi nợ phù hợp với đối tượng KH đôn đốc KH thực việc trả nợ cho NH, phát mại TSBĐ KH để thu hồi nợ vay 3.3 Một số kiến nghị 3.3.1 Đối với Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển nông thôn Việt Nam - Cần có chế điều hành kế hoạch kinh doanh chế lãi suất, chế tuyển chọn (nhằm chống q tải cơng tác tín dụng) linh hoạt theo hướng tăng quyền chủ động cho chi nhánh - Xây dựng hệ thống xếp loại khách hàng, xếp hạng tín dụng nội chuẩn cho thực tế áp dụng nhằm hỗ trợ cho quản trị rủi ro theo Quyết định 493/2005/QĐNHNN ngày 22/4/2005 Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Ban hành Quy định phân loại nợ, trích lập sử dụng dự phịng để xử lý rủi ro tín dụng hoạt động Ngân hàng TCTD Nghiên cứu đưa vào áp dụng mơ hình quản trị rủi ro phù hợp với qui định hành NHNN Việt Nam - Cần tăng cường việc tập huấn, đào tạo nghiệp vụ Ngân hàng cho đội ngũ cán chi nhánh nhằm nâng cao chất lượng chuyên nghiệp cán bộ, nhân viên cán tín dụng, thẩm định tín dụng - Đẩy mạnh cơng tác kiểm soát nội với mục tiêu quan trọng xây dựng hệ thống tìm kiếm phát tiềm ẩn tiêu cực, bất ổn thiếu sót hoạt động Ngân hàng để đưa biện pháp chấn chỉnh kịp thời - Nâng cao vai trò thông tin hoạt động, tăng cường hợp tác trao đổi, chia sẻ thông tin với NHTM khác việc cung cấp thông tin cho khách hàng, nhằm giảm thiểu rủi ro - Cần đẩy nhanh hồn thiện q trình ứng dụng cơng nghệ thơng tin, thiết lập phần mềm để quản lý khách hàng, thống kê, nghiên cứu, lưu trữ thông tin phục vụ cho việc phân tích, đánh giá đo lường rủi ro - Triển khai hoạt động mua bán nợ nhằm mục đích góp phần tích cực việc xử lý nợ xấu phục vụ cho công tác quản trị rủi ro cho toàn hệ thống 101 3.3.2 Đối với Ngân hàng Nhà nước - Tăng cường hiệu hoạt động Trung tâm thông tin TD, tạo thuận lợi cho NHTM khai thác đầy đủ kịp thời liệu, phục vụ cơng tác phịng ngừa RRTD - Phối hợp với đơn vị liên quan thường xuyên tổ chức khoá đào tạo bồi dưỡng kiến thức cập nhật để nâng cao lực đánh giá, đo lường, phân tích, kiểm sốt rủi ro tín dụng - Tăng cường cơng tác tra, kiểm sốt hoạt động tín dụng NHTM nhằm hạn chế, phòng ngừa RRTD Tạo cho cán tra, kiểm sốt có vai trị độc lập để can thiệp ngăn chặn hoạt động dẫn đến không an toàn vốn - Hoàn thiện hệ thống giám sát NH theo hướng sau: nâng cao chất lượng phân tích tình hình tài phát triển hệ thống cảnh báo sớm tiềm ẩn hoạt động TCTD, bao gồm việc phân tích báo cáo tài xác định "điểm" nhạy cảm; phát triển thống cách thức giám sát NH sở lý luận thực tiễn; xây dựng cách tiếp cận tới công việc đánh giá chất lượng quản lý rủi ro nội TCTD; nâng cao địi hỏi kỹ thuật việc trích lập dự phịng rủi ro - Hoàn thiện hệ thống văn pháp luật phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng tổ chức tín dụng Hiện nay, nội dung liên quan đến phòng ngừa xử lý RRTD điều chỉnh tương đối toàn diện Tuy nhiên dừng lại mức độ định thống đốc NHNN, thông tư NHNN ban hành, định số 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/4/2005 Thống đốc NHNN phân loại nợ, trích lập sử dụng dự phòng để xử lý RRTD hoạt động NH TCTD Tuy nhiên để đảm bảo tính hiệu lực pháp lý cao quy định có liên quan đến phịng ngừa xử lý RRTD, pháp luật vấn đề cần tập trung văn quan nhà nước có thẩm quyền cao ban hành như: Quyết định Thủ tướng Chỉnh phủ, Nghị định phủ để tránh tình trạng khơng tương thích điều chỉnh nội dung văn pháp luật khác nhau, có hiệu lực pháp lý khác Thêm nữa, văn quy định phòng ngừa rủi ro, đảm 102 bảo an toàn hoạt động cấp TD ban hành áp dụng thời gian dài (từ năm 2005) nên việc xem xét, hoàn thiện hệ thống văn pháp luật phòng ngừa xử lý RRTD TCTD thực cần thiết giúp cho TCTD việc phân loại, quản lý nợ kiểm soát rủi ro hoạt động TD Về bản, pháp luật cần đưa quy định cụ thể nhằm nâng cao lực quản trị rủi ro TCTD dựa việc yêu cầu xây dựng hệ thống lưu trữ, cập nhật báo cáo thông tin Đây đồng thời yêu cầu nguyên tắc minh bạch trình xây dựng pháp luật Bên cạnh đó, hệ thống quy định phòng ngừa xử lý RRTD cần định hướng cho TCTD việc xây dựng hệ thống xếp hạng TD nội bộ, sách quản trị rủi ro hoạt động TD - Hoàn thiện tiêu chí phân loại nợ Theo quy định hành, khoản nợ chia thành nhóm khác nhau: Nhóm 1: Nợ đủ tiêu chuẩn; Nhóm 2: Nợ cần ý; Nhóm 3: Nợ tiêu chuẩn; Nhóm 4: Nợ nghi ngờ: Nhóm 5: Nợ có khả vốn Mục tiêu việc phân chia để áp dụng biện pháp cần thiết trích lập dự phịng (Nợ nhóm 1: 0%; Nợ nhóm 2: 5%; Nợ nhóm 3: 20%; Nợ nhóm 4: 50%; Nợ nhóm 5: 100%) Nếu xét góc độ an tồn TD đơn biện pháp phòng ngừa XLRR tốt Tuy nhiên xét góc độ TCTD cần cân nhắc cho phù hợp Nếu sử dụng phương pháp xếp hạng KH cứng nhắc dẫn đến tình trạng nợ nhóm đến nhóm TCTD mức cao làm tăng tỷ lệ nợ hạn tồn hệ thống Chúng ta sử dụng tiêu chí đánh giá tín nhiệm tổ chức định mức tín nhiệm quốc tế sử dụng, cần tính đến đặc thù kinh tế Việt Nam, với số lượng KH có quy mơ nhỏ vừa chiếm tỷ lệ cao Thơng thường, có KH xếp hạng cao (từ A đến AAA) với điều kiện khoản nợ hạn hạn 10 ngày phân loại nợ nhóm (với tỷ lệ trích lập dự phịng 0%) Trên thực tế, số lượng KH thuộc hạng tất TCTD chiếm tỷ trọng nhỏ, phần lớn KH TCTD xếp hạng chủ yếu từ BBB đến CC, theo cách phân loại nợ chuẩn mực hầu hết số KH bị phân loại nhóm 2, nhóm Như tỷ lệ nợ từ nhóm đến nhóm TCTD cao, cao nhiều so với chất loại nợ thực tế Chính NHNN cần có giải pháp hữu hiệu để 103 đưa tiêu chí phân loại nợ phù hợp với thực tiễn hoạt động TCTD 3.3.3 Đối với Chính phủ - Cần khẩn trương bổ sung, hoàn thiện pháp luật hoạt động NH Đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực hiệu máy Nhà nước - Hoạch định sách dài hạn định hướng phát triển kinh tế đưa giải pháp phù hợp nhằm bảo đảm môi trường kinh tế - trị - xã hội ổn định phát triển theo chiều hướng tích cực tạo tiền đề cho phát triển ngành, cấu lại kinh tế, tập trung thúc đẩy hoạt động đầu tư, củng cố phát triển hệ thống tài chính, NH - Bảo đảm phối hợp đồng Bộ, Ngành Do hoạt động TD hoạt động phức tạp có mối liên quan tới đến hầu hết doanh nghiệp cá nhân xã hội, hoạt động suôn sẻ thiếu phối hợp, hỗ trợ Bộ, ngành liên quan - Hoàn thiện quy định pháp luật liên quan đến quyền chủ nợ ngân hàng bảo đảm tiền vay nhằm giúp cho ngân hàng thuận lợi phải thực biện pháp xử lý tài sản để thu hồi nợ, tránh tình trạng dây dưa, kéo dài ảnh hưởng đến tài NHTM Kết luận chương Từ định hướng cơng tác phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng Agribank TP Móng Cái giai đoạn năm 2020, luận văn đưa ý kiến nhằm hoàn thiện giải pháp phòng ngừa xử lý rủi ro tín dụng Agribank TP Móng Cái, cụ thể luận văn đưa giải pháp cho công tác phòng ngừa xử lý rủi ro giai đoạn định hướng tới năm 2020 Đồng thời luận văn đưa kiến nghị với Agribank, với Ngân hàng Nhà nước, với Chính Phủ nhằm tiếp tục hồn thiện mơi trường pháp lý, mơi trường hoạt động kinh doanh ngân hàng thương mại; xây dựng quy trình quản lý nghiệp vụ tín dụng phù hợp với thực tế hoạt động kinh doanh ngân hàng Từ giúp cho việc nâng cao cơng tác phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng hoạt động hệ thống Agribank nói chung Agribank TP Móng Cái nói riêng mang lại hiệu kinh doanh 104 KẾT LUẬN Kinh doanh ngân hàng loại hình kinh doanh đặc biệt, rủi ro kinh doanh ngân hàng rủi ro đặc biệt đa dạng loại, phong phú hình thức biểu xảy thường xun Trong đó, rủi ro tín dụng loại rủi ro xảy thường xuyên nhất, quy mơ phạm vi rủi ro tín dụng thường lớn nguyên nhân dẫn đến đổ vỡ NHTM Tại Việt Nam, nước có kinh tế phát triển, hệ thống thơng tin cịn thiếu minh bạch khơng đầy đủ, trình độ quản trị rủi ro cịn nhiều hạn chế tính chuyên nghiệp cán ngân hàng chưa cao… Do đó, u cầu xây dựng mơ hình quản trị rủi ro tín dụng có hiệu phù hợp với điều kiện Việt Nam đòi hỏi thiết để đảm bảo hạn chế rủi ro hoạt động cấp tín dụng, hướng đến chuẩn mực quốc tế quản trị rủi ro phù hợp với môi trường hội nhập Cùng với khó khăn kinh tế khủng hoảng tài phạm vi tồn cầu, chất lượng tín dụng Agribank nói chung Agribank TP Móng Cái nói riêng có dấu hiệu giảm sút Do vậy, tăng cường cơng tác phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng nhằm nâng cao chất lượng tín dụng nhiệm vụ hàng đầu Agribank TP Móng Cái giai đoạn Trong khn khổ luận văn thạc sĩ kinh tế, đề tài “Giải pháp phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển nơng thơn thành phố Móng Cái” tập trung nghiên cứu vấn đề sau: Một là, khái quát lý luận rủi ro tín dụng, cơng tác phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng ngân hàng thương mại Tìm hiểu biện pháp công cụ mà ngân hàng thương mại áp dụng để phòng ngừa xử lý rủi ro tín dụng, kinh nghiệm số nước thành công công tác Hai là, nghiên cứu thực trạng nguyên nhân rủi ro tín dụng cơng tác quản trị, phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng Agribank TP Móng Cái từ 2009 - 2012, từ sâu phân tích đánh giá kết đạt được, điểm cịn hạn chế cơng tác phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng Agribank TP Móng Cái nguyên nhân hạn chế Ba là, đề xuất số giải pháp kiến nghị có tính khả thi nhằm hồn thiện 105 cơng tác phịng ngừa xử lý rủi ro tín dụng Agribank TP Móng Cái, góp phần nâng cao hiệu hoạt động Agribank TP Móng Cái theo hướng an toàn, hiệu phát triển bền vững Còn nhiều vấn đề, nội dung đề tài chưa thể sâu nghiên cứu như: Chất lượng sản phẩm tín dụng, lĩnh vực tài trợ, chất lượng khách hàng; Năng lực quản trị rủi ro đội ngũ nhân lực; Các phương án giải cụ thể cho tình hình nợ ngoại bảng… để đảm bảo cho cơng tác quản trị rủi ro tín dụng hoàn thiện hơn, sát với yêu cầu thực tiễn Nhưng với thời gian nghiên cứu có hạn cịn hạn chế mặt kiến thức thực tiễn môi trường kinh doanh thay đổi nhanh chóng, nên vấn đề trình bày khn khổ luận văn thạc sĩ không tránh khỏi hạn chế, thiếu sót Tác giả mong đóng góp ý kiến Thầy, Cô giáo, Nhà nghiên cứu Khoa học, anh, chị, em, bạn đồng nghiệp người quan tâm đến nội dung nghiên cứu luận văn Tác giả luận văn xin chân thành cảm ơn Cô giáo hướng dẫn PGS.TS Nguyễn Thị Nguyên Hồng hết lòng giúp đỡ tận tình hướng dẫn cho tác giả suốt trình nghiên cứu luận văn Xin chân thành cảm ơn thầy cô giáo Trường Đại học Mỏ - Địa chất, đồng nghiệp, gia đình bạn bè tạo điều kiện giúp đỡ để tác giả hoàn thành luận văn tốt nghiệp TÀI LIỆU THAM KHẢO Phan Thị Cúc (2009), Quản trị Ngân hàng thương mại, NXB Giao thông Vận tải, Hà Nội Phan Thu Hà (2009), Quản trị Ngân hàng thương mại, NXB Giao thông Vận tải, Hà Nội Nguyễn Thị Loan (2012), Đại học Ngân hàng TP Hồ Chí Minh “Nâng cao hiệu quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng thương mại Việt nam” Tạp chí Ngân hàng (số 1+2 tháng 01/2012) tr.88-91 Phan Thị Thái (2009), Bài giảng phân tích rủi ro hoạt động đầu tư, Trường Đại học Mỏ - Địa chất Nguyễn Văn Tiến (2002), Đánh giá phòng ngừa rủi ro kinh doanh ngân hàng, NXB Thống kê, Hà Nội Nguyễn Văn Tiến (2010), Quản trị rủi ro kinh doanh Ngân hàng, NXB Thống kê, Hà Nội Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển nông thơn TP Móng Cái, Báo cáo tổng kết hoạt động kinh doanh năm (2009, 2010, 2011, 2012) Ngân hàng Nơng nghiệp Việt Nam (2004), Cẩm nang tín dụng Luật Các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 ngày 16/06/2010 10 Quyết định 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/04/2005 Thống đốc NHNN Việt Nam “Ban hành việc phân loại nợ, trích lập sử dụng dự phịng để xử lý rủi ro tín dụng hoạt động Ngân hàng Tổ chức tín dụng” 11 S.Rose, Peter, (2001), Quản trị Ngân hàng thương mại, NXB Tài chính, Hà Nội PHỤ LỤC PHỤ LỤC 01: Mơ hình xếp hạng MOODY’S STANDARD & POOR’S MƠ HÌNH MOODY'S XẾP HẠNG TÌNH TRẠNG KHOẢN TÍN DỤNG Aaa Chất lượng cao Aa Chất lượng cao A Chất lượng trung bình Baa Chất lượng trung bình Ba Chất lượng trung bình, mang yếu tố đầu B Chất lượng trung bình Caa Chất lượng Ca Mang tính đầu cơ, dễ vỡ nợ C Chất lượng AAA Chất lượng cao AA A BBB BB Chất lượng cao Chất lượng trung bình Chất lượng trung bình Chất lượng trung bình, mang yếu tố đầu STANDARD& POOR'S B CCC CC C Chất lượng trung bình Chất lượng Mang tính đầu cơ, dễ vỡ nợ Chất lượng PHỤ LỤC 02: SƠ ĐỒ TỔNG THỂ QUY TRÌNH CHẤM ĐIỂM TÍN DỤNG VÀ XẾP HẠNG KHÁCH HÀNG TRONG HỆ THỐNG AGRIBANK Đăng ký thông tin KH module CIF Tại CN Có mã KH Vấn tin KH RM Chua có mã KH Kiểm tra đối tượng chấm điểm Không thuộc đối tượng chấm điểm Đăng ký KH không chấm điểm Thuộc đối tượng chấm điểm TCKT/Định chế TC Xác định loại khách hàng PHÊ DUYỆT TẠI CHI NHÁNH Đăng ký thông tin KH RM Cá nhân/hộ Nhập thơng tin tài Chấm điểm tài sản bảo đảm Tổng hợp định BC chấm điểm, XHKH Chấm điểm, xếp hạng phân loại nợ BCTH KQ PLN trích lập DPRRTD Chuyển liệu sang module LOAN để trích lập dự phịng rủi ro tín dụng Tổng hợp, phân tích cảnh báo BC so sánh KQ trích lập định lượng định tính KIỂM SỐT TẠI TRỤ SỞ CHÍNH Tại TSC PHỤ LỤC 03: PHÂN NHÓM KHÁCH HÀNG THEO KẾT QUẢ XẾP HẠNG TÍN DỤNG BẰNG CHƯƠNG TRÌNH XẾP HẠNG TÍN DỤNG NỘI BỘ Điểm 90 100 80-90 Mức Ý nghĩa xếp hạng AAA AA Đây khách hàng có mức độ xếp hạng cao Khả hoàn trả khoản vay khách hàng đặc biệt tốt Khách hàng có lực trả nợ khơng nhiều so với AAA Khả hoàn trả nợ khách hàng tốt Khách hàng xếp hạng A có nhiều khả chịu tác 73-80 A động tiêu cực yếu tố bên điều kiện kinh tế khách hàng xếp hạng cao Tuy nhiên khả trả nợ tốt Khách hàng BBB có số cho thấy khách hàng hồn tồn có khả hồn trả khoản nợ đầy đủ Tuy nhiên, 70-73 BBB điều kiện kinh tế bất lợi thay đổi yếu tố bên ngồi có nhiều khả việc làm suy giảm khả trả nợ khách hàng Khách hàng xếp hạng BB có khả khả trả nợ nhóm từ B đến D Tuy nhiên, khách hàng 63-70 BB phải đối mặt với nhiều rủi ro tiềm ẩn ảnh hưởng từ điều kiện kinh doanh, tài kinh tế bất lợi, ảnh hưởng có khả dẫn đến suy giảm khả trả nợ khách hàng Khách hàng xếp hạng B có nhiều nguy khả trả nợ khách hàng nhóm BB Tuy nhiên, thời khách 60-63 B hàng có khả tốn khoản vay Các điểu kiện kinh doanh, tài kinh tế nhiều khả ảnh hưởng đến khả thiện chí trả nợ khách hàng 56-60 CCC Khách hàng xếp hạng CCC thời bị suy giảm khả Điểm Mức Ý nghĩa xếp hạng trả nợ, khả trả nợ khách hàng phụ thuộc vào độ thuận lợi điều kiện kinh doanh, tài kinh tế Trong trường hợp có yếu tố bất lợi xảy ra, khách hàng có nhiều khả không trả nợ 53-56 CC Khách hàng xếp hạng CC thời bị suy giảm nhiều khả trả nợ Khách hàng xếp hạng C trường hợp thực 44-53 C thủ tục xin phá sản có động thái tương tự việc trả nợ khách hàng trì Khách hàng xếp hạng D trường hợp khả