BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỎ - ĐỊA CHẤT ĐOÀN MẠNH HÀ GIẢI PHÁP HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI THÀNH PHỐ HẠ LONG GIAI ĐOẠN 2014 - 2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI - 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỎ - ĐỊA CHẤT ĐOÀN MẠNH HÀ GIẢI PHÁP HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI THÀNH PHỐ HẠ LONG GIAI ĐOẠN 2014 - 2020 Ngành: Quản lý kinh tế Mã số : 60340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS Vũ Trọng Tích HÀ NỘI - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: Đề tài “Giải pháp hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa nhỏ Thành phố Hạ Long giai đoạn 2014 - 2020” cơng trình nghiên cứu độc lập riêng Các số liệu, thông tin sử dụng luận văn trích dẫn tham khảo từ nguồn gốc thức chưa cơng bố cơng trình nghiên cứu khoa học trước Hà Nội, ngày 01 tháng năm 2015 Tác giả Đoàn Mạnh Hà LỜI CẢM ƠN Trong trình nghiên cứu đề tài “Giải pháp hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa nhỏ Thành phố Hạ Long giai đoạn 2014 - 2020” nhận giúp đỡ nhiệt tình, ý kiến đóng góp quý báu nhiều quan, cá nhân Trước hết xin cảm ơn Ban giám hiệu; thầy Phịng Đào tạo sau Đại Học thầy cô Khoa Kinh tế Quản trị Kinh doanh -Trường Đại học Mỏ - Địa Chất, người tạo điều kiện, giúp đỡ suốt trình học tập Đặc biệt, tơi xin trân trọng cảm ơn thầy giáo PGS.TS Vũ Trọng Tích Trưởng khoa Vận tải Kinh tế - Trường Đại Học Giao thông Vận Tải – Người tận tình hướng dẫn, bảo, giúp đỡ tơi suốt q trình nghiên cứu thực Luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo đồng chí cán bộ, cơng chức, viên chức Sở Kế Hoạch Đầu tư, Chi cục Thống Kê, Sở Tài nguyên môi trường, Sở Lao động thương binh xã hội tỉnh Quảng Ninh,…đã giúp đỡ trình điều tra, thu thập tài liệu để nghiên cứu Luận văn Ngồi ra, tơi nhận giúp đỡ nhiệt tình, động viên tạo điều kiện thời gian tinh thần lãnh đạo, đồng nghiệp đơn vị nơi công tác Với lịng chân thành, tơi xin cảm ơn giúp đỡ vơ q báu Tác giả MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục chữ viết tắt Danh mục bảng MỞ ĐẦU Chương TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ 1.1 Tổng quan lý luận hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa nhỏ 1.1.1 Khái quát doanh nghiệp vừa nhỏ 1.1.2 Hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa nhỏ 15 1.2 Tổng quan thực tiễn công tác hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa nhỏ 25 1.2.1 Kinh nghiệm quốc tế 25 1.2.2 Kinh nghiệm địa phương 34 1.2.3 Bài học cho thành phố Hạ Long 40 1.3 Các cơng trình nghiên cứu liên quan đến đề tài 41 Kết luận chương 44 Chương THỰC TRẠNG CÔNG TÁC HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN DNVVN CỦA TP HẠ LONG GIAI ĐOẠN 2011- 2014 45 2.1 Tổng quan tình hình phát triển DNVVN giai đoạn 2011 – 2014 45 2.1.1 Khái quát TP Hạ Long 45 2.1.2 Thực trạng hoạt động DNVVN Tại Thành phố Hạ Long giai đoạn 2011 - 2014 48 2.1.3 Thực trạng tình hình phát triển DNVVN TP Hạ Long giai đoạn 2011 – 2014 52 2.2 Thực trạng hỗ trợ phát triển DNVVN TP Hạ Long giai đoạn 2011 – 2014 61 2.2.1 Hỗ trợ mặt sản xuất 61 2.2.2 Hỗ trợ thuế phí 62 2.2.3 Hỗ trợ tài 64 2.2.4 Hỗ trợ đào tạo nâng cao lực người lao động 67 2.2.5 Hỗ trợ công nghệ 69 2.2.6 Hỗ trợ công tác xúc tiến mở rộng thị trường 70 2.2.7 Cải cách thủ tục hành chính, cải thiện mơi trường kinh doanh 71 2.3 Đánh giá chung công tác hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa nhỏ Tp Hạ long 72 2.3.1 Những thành tựu 72 2.3.2 Những yếu công tác hỗ trợ phát triển DNVVN TP Hạ Long 77 2.3.3 Nguyên nhân yếu công tác hỗ trợ phát triển DNVVN thành phố Hạ Long 79 Kết luận chương 81 Chương GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH HOẠT ĐỘNG HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN DNVVN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẠ LONG GIAI ĐOẠN 2015 – 2020 83 3.1 Cơ hội khó khăn, thách thức DNVVN trình hội nhập quốc tế 83 3.2 Các giải pháp hỗ trợ phát triển DNVVN 85 3.2.1 Giải pháp hỗ trợ mặt sản xuất 85 3.2.2 Giải pháp hỗ trợ thuế phí 86 3.2.3 Giải pháp hỗ trợ tài 87 3.2.4 Giải pháp hỗ trợ đào tạo nâng cao lực người lao động 87 3.2.5 Giải pháp hỗ trợ công nghệ 89 3.2.6 Giải pháp hỗ trợ công tác xúc tiến mở rộng thị trường 89 3.2.7 Giải pháp cải cách thủ tục hành chính, cải thiện mơi trường kinh doanh 91 Kết luận chương 92 KẾT LUẬN 93 TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ Ban QLKKT Ban Quản lý khu kinh tế Bộ KHĐT Bộ Kế hoạch Đầu tư CIEM Viện Quản lý kinh tế Trung ương CNH-HĐN Cơng nghiệp hố - đại hoá CPI Chỉ số giá tiêu dùng DN Doanh nghiệp DNVVN Doanh nghiệp vừa nhỏ DV Dịch vụ GDP Tổng sản phẩm quốc nội HTX Hợp tác xã KD Kinh doanh L/C Thư tín dụng NBRS Hệ thống liệu doanh nghiệp quốc gia PCI Chỉ số lực cạnh tranh cấp tỉnh Sở KHĐT Sở Kế hoạch Đầu tư SXKD Sản xuất kinh doanh TP Hạ Long Thành phố Hạ Long UBND Uỷ ban nhân dân VCCI Phịng Thương mại Cơng nghiệp Việt Nam XNK Xuất nhập DANH MỤC CÁC BẢNG TT Tên bảng Trang Bảng 1.1 Chỉ tiêu xác định doanh nghiệp nhỏ vừa số nước Bảng 1.2 Chỉ tiêu xác định doanh nghiệp vừa nhỏ Việt Nam Bảng 2.1 DNVVN Tại Thành phố Hạ Long theo nguồn vốn (tính đến 31/12/ 2014) 52 Bảng 2.2 DNVVN Thành phố Hạ Long đăng ký thành lập hoạt động (tính đến 31/12/ 2014) 53 Bảng 2.3 DNVVN Thành phố Hạ Long theo loại hình giai đoạn 2011 đến 2014 54 Bảng 2.4 DNVVN Thành phố Hạ Long theo địa bàn giai đoạn 2011 đến 2014 (chỉ tính doanh nghiệp, khơng tính chi nhánh, VPĐD, ĐĐKD) 55 Bảng 2.5 DNVVN Thành phố Hạ Long theo ngành, nghề giai đoạn 2011 đến 2014 56 Bảng 2.6 Đánh giá DN môi trường pháp lý phát triển DNVVN 73 Bảng 2.7 Đánh giá thủ tục hành DNVVN 75 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Doanh nghiệp nhỏ vừa (DNNVV) giới nói chung Việt Nam nói riêng ln đóng vai trị quan trọng phát triển kinh tế - xã hội, cho dù kinh tế phát triển mức độ khác Các DNNVV Việt Nam thời gian qua khẳng định vị trí vai trị kinh tế với đặc thù động, linh hoạt thích ứng nhanh với thay đổi thị trường Các doanh nghiệp tạo số lượng việc làm đáng kể góp phần giải vấn đề xã hội xóa đói, giảm nghèo, đóng góp phần đáng kể vào tăng trưởng GDP quốc gia phát triển kinh tế đất nước Các DNNVV tạo mối liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp lớn DNNVV ngồi nước để tham gia có hiệu vào chuỗi giá trị ngành hàng chuỗi giá trị tồn cầu Việc Việt Nam thức trở thành thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) tạo điều kiện cho kinh tế Việt Nam hội nhập sau vào kinh tế giới mà đó, DNNVV phải đối mặt với thách thức bên cạnh thời thuận lợi luật chơi chung Mặt khác, khủng hoảng tài tồn cầu suy thối kinh tế đặt thách thức vô to lớn cho DNNVV Việt Nam Trong thời gian qua, sau thời gian phát triển mạnh, đến tăng trưởng phát triển doanh nghiệp bắt đầu chững lại Số lượng doanh nghiệp thành lập giảm sút, số lượng doanh nghiệp giải thể ngừng hoạt động tăng lên Năng lực cạnh tranh DNNVV thấp, so với doanh nghiệp nước Các DNNVV Việt Nam chưa tham gia vào sân chơi quốc tế tham gia vào công đoạn mang lại giá trị thấp chuỗi giá trị toàn cầu Bên cạnh yếu tố cố hữu công nghệ lạc hậu, lực tiếp cận nguồn lực kinh doanh, đặc biệt nguồn lực tài thấp … nhiều hạn chế cho DNNVV Việt Nam đông không mạnh, có tăng trưởng số lượng chất lượng doanh nghiệp lực cạnh tranh thấp, làm chậm khó thích nghi với q trình hội nhập kinh tế quốc tế Những đặc điểm bộc lộ rõ nét bối cảnh kinh tế Việt Nam gặp nhiều khó khăn thời gian dài vừa qua Xuất phát từ vấn đề thực tiễn, việc tổng hợp vấn đề lý luận chung DNNVV phân tích vấn đề đặc thù DNNVV, tìm kiếm giải pháp phát triển DNNVV Thành phố Hạ Long yêu cầu cấp bách Nhằm hướng đến việc đáp ứng yêu cầu đó, đề tài: “Giải pháp hỗ trợ phát triển doanh nghiệp nhỏ vừa Tại Thành phố Hạ Long giai đoạn 2014 - 2020” tác giả lựa chọn để làm luận văn Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu: Trên sở xem xét, phân tích thực trạng sách hỗ trợ DNVVN, luận văn đề xuất số giải pháp nhằm hoàn thiện sách hỗ trợ phát triển DNVVN Tại Thành phố Hạ Long giai đoạn 2014 - 2020 Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt mục đích nêu trên, luận văn có nhiệm vụ sau: Hệ thống hóa số vấn đề lý luận DNVVN sách hỗ trợ DNVVN từ nhà nước – Rà sốt sách khuyến khích hỗ trợ phát triển DNVVN Thành phố Hạ Long giai đoạn 2011 - 2014 Phân tích, đánh giá thực trạng DNVVN ưu điểm mặt tồn hạn chế sách hỗ trợ phát triển DNVVN Thành phố Hạ Long giai đoạn 2011 - 2014 Đề xuất phương hướng số giải pháp, kiến nghị sách khuyến khích giải pháp hỗ trợ phát triển DNVVN Thành phố Hạ Long thời gian 2015 - 2020 Đối tượng phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu luận văn hoạt động hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa nhỏ thành phố Hạ Long Phạm vi nghiên cứu: Thực trạng hỗ trợ phát triển DNVVN Thành phố Hạ Long giai đoạn 2011 – 2014; nghiên cứu giải pháp phát triển DNVVN giai đoạn 2015 – 2020 84 ngành, lĩnh vực có cải thiện; doanh nghiệp toàn kinh tế bắt đầu thích nghi với hội nhập Đầu tư trực tiếp nước liên tục tăng năm qua, số tập đoàn xuyên quốc gia có mặt Việt Nam, yếu tố kích thích phát triển doanh nghiệp nước thông qua tiếp quản kinh nghiệm quản lý, chuyển giao công nghệ,… * Những thách thức DNVVN thời gian tới Tuy đạt số thành tựu việc phát triển kinh tế xong thực tế xuất phát điểm Việt Nam thấp, hệ thống kết cấu hạ tầng (đường xá, thông tin liên lạc, điện nước ) thiếu yếu; mặt sản xuất kinh doanh nhỏ bé lại xen lẫn khu dân cư dẫn đến khó cung cấp tiện ích công cộng cải thiện môi trường, cải thiện điều kiện sản xuất nâng cao chất lượng sản phẩm Khung pháp lý hỗ trợ DNVVN có xong chưa hồn thiện, chưa xây dựng cách đẩy đủ Các văn nhiều mâu thuẫn nhau, có mâu thuẫn luật văn luật Thị trường nội địa phát triển chưa hoàn chỉnh, nhu cầu dân cư lớn, thu nhập lại chưa cao nên doanh nghiệp có hội để đầu tư phát triển Thiếu sân chơi bình đẳng cho DNVVN phát triển, điều thể điểm Nhà nước giành nhiều ưu đãi doanh nghiệp nhà nước, gây tâm lý chủ doanh nghiệp Hội nhập quốc tế khiến doanh nghiệp phải chịu nhiều cạnh tranh Nhưng so sánh với doanh nghiệp quốc tế DNVVN Việt Nam thua thiệt mặt, khiến cho họ khó lịng cạnh tranh khơng có chế hỗ trợ kịp thời Cải cách hành nhà nước diễn chậm, thiếu kiên quyết, máy hành nặng nề hoạt động hiệu khiến doanh nghiệp gặp nhiêu khó khăn giải vấn đề liên quan 85 3.2 Các giải pháp hỗ trợ phát triển DNVVN 3.2.1 Giải pháp hỗ trợ mặt sản xuất Đất đai ln có vị trí quan trọng hoạt động sản xuất, kinh doanh doanh nghiệp Đây vấn đề không DNVVN mà với nhiều doanh nghiệp khác Trên sở kết nghiên cứu, để góp phần giảm bớt khó khăn doanh nghiệp, đặc biệt DNVVN Thành Phố Hạ Long cần thực thi số biện pháp sau: - Cần trọng đến vấn đề vị trí xây dựng khu cơng nghiệp Tuy thông tin nghiên cứu không đề cập đến khả tiếp cận khách hàng nhà thầu chính, việc xây dựng khu, cụm cơng nghiệp cho DNVVN gần khu công nghiệp tập trung tạo điều kiện cho doanh nghiệp trở thành nhà thầu phụ cho doanh nghiệp quy mơ lớn doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi - Hỗ trợ tháo gỡ khó khăn thủ tục liên quan đến đất đai: có quy định rõ ràng thủ tục giải phóng mặt bằng; có quy hoạch rõ ràng để doanh nghiệp có chiến lược xây dựng phát triển nhà xưởng, mặt sản xuất kinh doanh bảo đảm cho phát triển ổn định, lâu dài - Khuyến khích tạo điều kiện để DNVVN hoạt động khu dành riêng cho sản xuất, kinh doanh Hạn chế tối đa việc sử dụng đất ở, đất khu dân cư để làm sở sản xuất kinh doanh - Cần có quy hoạch cụ thể, dành quỹ đất xây dựng khu, cụm công nghiệp cho doanh nghiệp nhỏ vừa thuê làm mặt sản xuất, kinh doanh để hỗ trợ DNVVN - Thông báo công khai quỹ đất ưu đãi cho doanh nghiệp, cung cấp thông tin rộng rãi cho DNVVN biết - Các sách ưu đãi tiền thuê, mua, thuế sử dụng đất cần mở rộng so với giá thị trường - Tiến hành rà soát, xem xét việc thu hồi đất dự án triển khai chậm, thời hạn,…hình thành “Quỹ đất sạch” để tạo điều kiện thuận lợi cho nhà 86 đầu tư sớm có địa điểm để đầu tư sản xuất kinh doanh Phối kết hợp chặt chẽ cơng tác đền bù giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất để giao cho nhà đầu tư thời gian ngắn - Rà sốt sách hỗ trợi mặt sản xuất cho DNVVN để khả tiếp cận doanh nghiệp cao thời gian sớm 3.2.2 Giải pháp hỗ trợ thuế phí Mặc dù q trình nghiên cứu thực trạng khơng phân tích định lượng mức độ quan trọng sách thuế đến khả tăng trưởng doanh thu doanh nghiệp, tác động sách thuế ln nhóm nhân tố doanh nghiệp, đặc biệt DNVVN cho có gây cản trở đến hoạt động sản xuất, kinh doanh Nhân tố có tác động trực tiếp đến hoạt động kinh doanh doanh nghiệp, việc cải cách hệ thống thuế biện pháp hiệu giúp doanh nghiệp nói chung DNVVN nói riêng ổn định sản xuất phát triển Từ thực trạng cho thấy tiêu cực phí nhân tố cản trở đáng kể đến phát triển DNVVN Thành Phố Hạ Long nên có số giải pháp sau: - Tiến hành đại hóa khâu kê khai thuế nộp thuế doanh nghiệp nói chung DNVVN nói riêng Với đặc điểm quy mô nên thủ tục liên quan đến khai nộp thuế DNVVN cần trọng đến tính giảm tiện hiệu - Áp dụng công nghệ thông tin thủ tục liên quan đến khai thuế, nộp thuế hoàn thuế - Cần hạn chế tượng tiêu cực lĩnh vực thuế phí thơng qua việc tăng cường khả đội ngũ cán thuế tiêu chí đạo đức nghề nghiệp Tiến hành hoạt động hậu kiểm, đặc biệt vấn đề liên quan đến khai thuế, nộp thuế hồn thuế Có chế tài đủ mạnh, đủ tính răn đe để hạn chế tiêu cực lĩnh vực thuế phí Có chế bảo vệ khuyến khích doanh nghiệp tố cáo hành vi nhũng nhiễu, nhận hối lộ từ doanh nghiệp cán thuế Tăng cường hỗ trợ kinh phí tham gia hội chợ xúc tiến thương mại; hỗ trợ chi phí thuê gian hàng chi phí liên quan trực tiếp cho doanh nghiệp tham gia hội 87 chợ quốc gia quốc tế, kinh phí tổ chức hội thảo, gặp gỡ giao dịch 3.2.3 Giải pháp hỗ trợ tài Khả tiếp cận nguồn vốn, tín dụng trở ngại lớn phát triển DNVVN, đặc biệt doanh nghiệp khởi Việc đưa biện pháp nhằm giảm bớt khó khăn yêu cầu thiết đưa từ nhiều năm chưa thực giải Trên sở phân tích từ thực trạng Thành Phố Hạ Long đưa số giải pháp sau: - Khuyến khích doanh nghiệp sử dụng vốn vay hoạt động sản xuất kinh doanh Lý thuyết cho thấy rằng, doanh nghiệp sử dụng vốn vay thường có hiệu so với doanh nghiệp sử dụng vốn tự có (thực tế phổ biến nhiều DNVVN Việt Nam) - Tiếp tục cải cách hệ thống tín dụng, ngân hàng nhằm nâng cao khả đánh giá kế hoạch sản xuất kinh doanh doanh nghiệp nhỏ vừa, tạo điều kiện để DNVVN tiềm có khả tiếp cận với nguồn vốn thức - Đa dạng hóa nguồn vốn cung cấp cho doanh nghiệp vay Khuyến khích tổ chức tín dụng tư nhân cho DNVVN vay vốn khuyến khích xã hội hóa hoạt động cho vay - Tiếp tục tăng cường phạm vi hoạt động quỹ bảo lãnh tín dụng DNVVN, đồng thời khuyến khích việc hình thành quỹ đầu tư mạo hiểm - Nhà nước cần có chế ổn định lãi suất tiền vay tránh tình trạng thay đổi nhanh lãi suất huy động nay, đặc biệt việc cạnh tranh tăng lãi suất huy động ngân hàng thời gian trước dẫn đến việc tăng lãi suất cho vay doanh nghiệp (mức cao so với nước khu vực giới vượt khả không DNVVN mà doanh nghiệp lớn) 3.2.4 Giải pháp hỗ trợ đào tạo nâng cao lực người lao động Việc thu hút lao động có chuyên mơn, có kỹ giữ chân lao động trở ngại lớn cho phát triển DNVVN TP Hạ Long dành khoản kinh phí cho cơng tác đào tạo nguồn nhân lực cho DNVVN 88 Chương trình trợ giúp đào tạo nguồn nhân lực cho DNNVV giai đoạn 20142020 theo QĐ số: 2704/ QĐ – UBND ngày 17/ 11/ 2014 tỉnh Quảng Ninh; việc phát triển nguồn nhân lực tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 chủ tịch tỉnh Quảng Ninh ký 17/ 11/ 2014 Thành phố Hạ Long cần có kế hoạch, quy hoạch đào tạo đào tạo lại nguồn nhân lực cho phát triển DNVVN theo chiến lược phát triển DNVVN thời gian tới, xu hội nhập đáp ứng yêu cầu phát triển DNVVN, đặc biệt DNVVN Chú trọng đào tạo lực lượng nòng cốt, đặc biệt giám đốc, phận quản lý giỏi thị trường, giao dịch, đàm phán …Chú trọng việc nâng cấp sở vật chất, hạ tầng đào tạo nhƣ tăng cƣờng lực tổ chức đào tạo viện, trường đại học trường đào tạo nghề… - Đa dạng hóa loại hình phương pháp đào tạo, áp dụng phương pháp đào tạo tiên tiến, sử dụng phương tiện đào tạo điện tử… - Hỗ trợ kinh phí cho hoạt động đào tạo DNVVN hay hướng dẫn, giúp đỡ để DN tiếp cận nguồn tài trợ khác… - Tổ chức lớp đào tạo ngắn hạn hay dài hạn, tổ chức hội nghị, hội thảo khoa học cho DNVVN chuyên gia Việt Nam hay nước ngồi giảng dạy - Khuyến khích hỗ trợ hoạt động đào tạo nghề, đào tạo công nhân kỹ thuật cho DNVVN; - Tạo điều kiện cho DNVVN tham quan, khảo sát thị trường nước ngoài, học hỏi kinh nghiệm quản lý KD nhà XK thành cơng… - Khuyến khích đầu tư nước ngồi chuyển giao cơng nghệ đào tạo quản lý cho DNVVN Việt Nam thông qua hợp đồng thầu phụ… - Khuyến khích DNVVN tham gia chương trình đảo tạo quản lý, đào tạo nghiệp vụ thị trường, đào tạo sở hữu trí tuệ, mơi trường chất lượng… thơng qua biện pháp sách thuế, hỗ trợ tài chính, hỗ trợ tín dụng, suy tơn DN có đội ngũ nhân lực giỏi; … - Khuyến khích hình thức hợp tác đào tạo DN sở đào 89 tạo nghề khu vực nhà nước tư nhân, nước quốc tế Tranh thủ tối đa nguồn tài trợ tổ chức quốc tế phi phủ - Tăng cường hình thức đào tạo tay nghề kỹ thuật qua việc DN đứng bảo lãnh tổ chức XK lao động cho công nhân (Một thực trạng , người lao động nước , lao động nước Hàn Quốc , Nhật Bản phải nộp nhiều tiền để chạy chọt tự bảo lãnh cho thân , đổi lại DN nước khơng tận dụng tay nghề lao động nước) 3.2.5 Giải pháp hỗ trợ công nghệ Đối với doanh nghiệp vừa nhỏ, giới hạn chế quy mô nguồn tài chính, nên khả tiếp cận thị thường cơng nghệ công nghệ đại tiên tiến giới mà lựa chọn cơng nghệ phù hợp tối ưu Vì vậy, TP Hạ Long cần cú giải pháp để hồn thiện việc tiếp cận cơng nghệ doanh nghiệp vừa nhỏ sau: - Khuyến khích hợp đồng thuê tài chính, thuê mua bán trả góp để doanh nghiệp vừa nhỏ tiếp cận nâng cấp máy móc thiết bị cách tốt Nhiều doanh nghiệp vừa nhỏ khơng có khả mua máy móc mới, đồng thời doanh nghiệp khó vay khoản tín dụng từ ngân hàng Hình thức thuê mua giải pháp cho vấn đề doanh nghiệp mua máy móc, thiết bị nâng cấp sử dụng cho hoạt động kinh doanh mà họ khơng phải tốn tồn số tiền mua hàng Thay vào đó, họ phải trả số tiền thuê máy móc nhỏ nhiều Mua trả góp có hiệu tương tự, cho phép doanh nghiệp tốn tiền mua máy móc khoảng thời gian thay phải tốn mua hàng Do văn pháp luật cần tạo điều kiện thuận lợi để thoả thuận thuê tài chính, thuê mua hợp đồng trả góp thực dể dàng nhằm giúp cho doanh nghiệp vừa nhỏ tiếp cận với máy móc thiết bị công nghệ - TP Hạ Long phải tạo nhu cầu đổi cơng nghệ, khuyến khích đổi công nghệ doanh nghiệp vừa nhỏ tập trung cho nghiên cứu 90 có định hướng ứng dụng để chuẩn bị cho hình thành ngành sản xuất - Thành lập “Trung tâm hỗ trợ kỹ thuật”, trung tâm cung cấp dịch vụ vấn đề mà doanh nghiệp vừa nhỏ gặp phải 3.2.6 Giải pháp hỗ trợ công tác xúc tiến mở rộng thị trường Thành phố Hạ Long cần mở rộng thị trường có vai trị quan trọng đến tăng trưởng DNVVN; thành lập ngân hàng liệu cho DNVVN thị trường, sản phẩm, công nghệ…đồng thời tạo điều kiện tiếp cận cho tất loại hình DN không phân biệt thành phần kinh tế - Thông tin, vận động, hỗ trợ doanh nghiệp địa bàn TP Hạ Long tham gia Hội chợ triển lãm ngồi nước -TP Hạ Long đẩy mạnh cơng tác khảo sát thị trường, xúc tiến tiêu thụ gạch ngói Giếng Đáy; gạch men, thiết bị vệ sinh cao cấp viglacera Hạ Long; xi măng Thăng Long… - Nâng cấp sàn giao dịch Thương mại điện tử trì cập nhật thông tin Web Thương mại Hạ Long www.tm.halong.gov.vn Sàn giao dịch Thương mại điện tử www.san 24h.vn Duy trì Benner quảng bá sàn giao dịch Thương mại điện tử mạng kết nối với Bộ Cơng Thương nước (mạng Asemconect); Duy trì benner quảng bá thương hiệu sản phẩm, doanh nghiệp tiêu biểu TP Hạ Long cổng thông tin “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” địa (http://w.w.w.tuhaoviet.vn) - Biên soạn phát hành Bản tin kinh tế Công nghiệp Thương mại TP Hạ Long số tháng Duy trì cập nhật nâng cao chất lượng thông tin Web Thương mại Hạ Long, Sàn giao dịch 24h - Duy trì Tạp chí xúc tiến thương mại hàng tháng sóng phát truyền hình TP Hạ Long - Thay đổi tư quản lý dấu theo chế nước khác: DN tự qui định dấu, tự khắc dấu với ký hiệu sáng tạo, trước sử dụng phải đăng ký mẫu dấu với quan ĐKKD quan công an để quản lý mẫu dấu Phương pháp chắn rút ngắn thời gian có dấu 91 - Cần phải thay đổi nhiều mặt từ tư ý thức hệ, luật pháp, sách đến lực, thái độ phương thức làm việc máy nhà nước Yêu cầu xuyên suốt từ xây dựng chủ trương, sách, luật pháp đến thực thi mở tối đa cho dân làm phải có lịng tin dân, bảo đảm an tồn lợi ích đáng hợp pháp dân 3.2.7 Giải pháp cải cách thủ tục hành chính, cải thiện mơi trường kinh doanh Môi trường kinh doanh rào cản đáng kể hoạt động doanh nghiệp Việc cải thiện hệ thống pháp luật, đặc biệt hiệu lực thực thi pháp luật vấn đề quan trọng cần tiến hành liên tục Hoàn thiện hệ thống văn pháp lý chế, sách hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt DNVVN đánh giá cao hiệu mà mang lại Kết nghiên cứu rằng, việc cải thiện môi trường kinh doanh vần điều cần thiết, xong yếu tố quan trọng việc thực thi pháp luật Tiêu cực tham nhũng cản trở lớn cho phát triển doanh nghiệp, tác động đến minh bạch tính cơng hoạt động kinh doanh doanh nghiệp Dù điều có mang lại lợi ích cho số doanh nghiệp, dường lợi ích có lại ưu nỗ lực doanh nghiệp đó, xét khía cạnh ảnh hưởng tiêu cực đến doanh nghiệp không khoản tiêu cực, hối lộ Vì để cải thiện môi trường kinh doanh bảo đảm mục tiêu minh bạch tính cơng TP Hạ Long cần: - Nâng cao hiệu lực thực thi pháp luật quy định có liên quan - Cần có chế tài mạnh đủ tính răn đe để hạn chế tối đa tượng tiêu cực (tham nhũng, hối lộ) - Có chế cơng bố, minh bạch hóa thông tin doanh nghiệp, giảm tối đa tượng lợi dụng vị số cán bộ, quan nhà nước để trục lợi việc ưu doanh nghiệp có chi ngồi - Tăng cường chế hậu kiểm đòi hỏi cấp thiết Mặc dù quy định nói nhiều đến vấn đề hậu kiểm, xong thực tế dường 92 khoảng trống lớn nhiều năm qua mà chế “mở” ban hành thực thi - Hình thành chế giám sát cộng đồng để đẩy lùi tệ quan liêu, tham nhũng Cần thực tốt chế khuyến khích việc tố cáo hành vi tham nhũng có biện pháp hiệu bảo vệ người tiến hành tố cáo - Cần nâng cao trình độ đội ngũ cán giám sát thực thi pháp luật để bảo đảm chế hậu kiểm vận hành cách có hiệu Việc xây dựng đội ngũ có trình độ chun mơn ý thức chun nghiệp nghề nghiệp, đòi hỏi cấp thiết thời gian tới Kết luận chương Phát triển hệ thống DNVVN mục tiêu trọng tâm nên kinh tế nhằm phát huy nguồn lực cho phát triển Với quan niệm đó, hệ thống DNVVN cần phát triển ngày tăng lớn mạnh Tuy nhiên, đứng trước biến động kinh tế, đương đầu với cạnh tranh khốc liệt Chỉ nỗ lực doanh nghiệp khó thành cơng mà cần có hỗ trợ tích cực nhà nước sách phát triển, qua khắc phục hạn chế, tồn tại, tạo điều kiện thuận lợi, rõ ràng minh bạch nhằm khuyến khích DNVVN phát triển Hy vọng với giải pháp liên quan đến chế, sách Nhà nước quyền địa phương TP Hạ Long tận dụng, qua giúp hệ thống DNVVN TP Hạ Long phát triển bền vững 93 KẾT LUẬN Kết luận Doanh nghiệp vừa nhỏ hệ thống doanh nghiệp có vị trí quan trọng tăng trưởng kinh tế ổn định xã hội Tuy nhiên trình phát triển, DNVVN thường gặp nhiều trở ngại phải đối mặt với biến động kinh tế cạnh tranh khốc liệt loại hình kinh tế khác Chính sách hỗ trợ Nhà nước thông qua việc tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp hành lang pháp lý, trợ giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn lực phát triển như: mặt sản xuất, tài chính, cơng nghệ, nguồn nhân lực, thị trường, cải cách hành chính, thuế phí… q trình triển khai chiến lược phát triển DNVVN phù hợp với giai đoạn phát triển Trên giới, hệ thống DNVVN đóng vai trò quan trọng việc thực mục tiêu phát triển kinh tế xã hội Tuy nhiên, hệ thống doanh nghiệp cịn nhiều khó khăn q trình phát triển như: Quy mơi nhỏ, thiếu vốn khó tiếp cận nguồn vốn, trình độ cơng nghệ lạc hậu, khả quản trị doanh nghiệp yếu, thiếu nguồn nhân lực trình độ cao, thiếu mặt để phát triển sản xuất kinh doanh, đại phận chưa quan tâm đến xây dựng thương hiệu, khó liên kết để tạo mạnh chung… Chính vậy, thập niên gần đây, hệ thống doanh nghiệp mục tiêu trọng tâm sách hỗ trợ phát triển kinh tế nhiều quốc gia Nhiều chương trình sách Chính Phủ nước triển khai thực để thúc đẩy phát triển DNVVN Các sách chương trình thực thơng qua hoạt động nhà nước nhằm giúp hệ thống DNVVN khắc phục hạn chế tồn trình phát triển Xuất phát từ thực tiễn, luận văn tổng hợp vấn đề lý luận chung DNVVN, nghiên cứu nhân tố tác động đến trình phát triển thực trạng hoạt động DNVVN thời gian qua nhằm đưa số phương hướng giải pháp chủ yếu hỗ trợ phát triển DNVVN thành phố Hạ Long giai đoạn 2014-2020 94 Qua nghiên cứu, đánh giá cho thấy sau thời gian phát triển, đến phát triển DNVVN bắt đầu chững lại Số lượng doanh nghiệp thành lập có xu hướng tăng chậm số lượng doanh nghiệp giải thể ngừng hoạt động Nguyên nhân tình trạng lực cạnh tranh DNVVN hạn chế, so với doanh nghiệp nước ngồi; DNVVN Việt Nam nói chung TP Hạ Long nói riêng đa số tham gia vào công đoạn mang lại giá trị thấp chuỗi giá trị toàn cầu Bên cạnh đó, điểm yếu cơng nghệ lạc hậu, lực tiếp cận nguồn lực kinh doanh, đặc biệt nguồn lực tài thấp làm cho DNVVN khó đáp ứng u cầu q trình hội nhập ngày bộc lộ rõ Những vấn đề khơng từ vấn đề mang tính vĩ mơ mà xuất phát từ cấu trúc bên doanh nghiệp, từ mơ hình tổ chức quản lý, từ việc đào tạo, phát triển sử dụng nguồn lực lao động, từ việc áp dụng kiến thức quản trị doanh nghiệp theo hướng đại, làm cho DNVVN không mạnh, chất lượng lực cạnh tranh thấp, khó thích nghi với q trình hội nhập kinh tế quốc tế Những điểm bộc lỗ rõ nét năm khó khăn vừa qua, để vượt qua khó khăn thách thức địi hỏi DNVVN phải khơng ngừng vươn lên, tích cực đổi quản lý, đổi sản phẩm, áp dụng công nghệ mới, để nâng cao lực cạnh tranh Đây vấn đề phức tạp nên cố gắng khơng tránh khỏi cịn nhiều hạn chế như: (i) tính đa dạng, lồng ghép hệ thống sách hỗ trợ phát triển DNVVN từ quyền Trung ương đến quyền địa phương nên đề cập đến số nhóm sách tiêu biểu; (ii) Việc tổng hợp, so sánh đánh giá kết khảo sát nhân tố tác động đến trình phát triển DNVVN Việt Nam gặp nhiều trở ngại phía doanh nghiệp thiếu hợp tác nên số liệu bất cập sách hỗ trợ DNVVN; (iii) Năm 2010 giai đoạn Việt Nam thức trở thành thành viên WTO năm 2012 thời điểm kinh tế chịu tác động khủng hoảng kinh tế toàn cầu nên để đánh giá tác động thực tế ? nên số liệu thống kê cập nhật chưa đầy đủ dẫn đến kết khơng tránh khỏi cịn thiếu sót 95 Kiến nghị Để hỗ trợ phát triển DNVVN TP Hạ Long; tỉnh Quảng Ninh cụ thể hoá đẩy mạnh việc thực thi quy định Nghị định 56/2009/ NĐ-CP Chính phủ hỗ trợ DNVVN liên quan đến vấn đề: trợ giúp tài chính, trợ giúp mặt sản xuất kinh doanh, xúc tiến mở rộng thị trường, ưu tiên tham gia cung cấp hợp đồng mua sắm, cung ứng dịch vụ công Để triển khai hoạt động liên quan đến việc hỗ trợ DNNVV Tỉnh Quảng Ninh cần đẩy nhanh công việc như: - Triển khai kịp thời đồng biện pháp nhằm trợ giúp pháp lý cho doanh nghiệp nói chung đặc biệt quan tâm tới DNVVN Ban hành văn quy phạm pháp luật liên quan đến DNVVN, văn hướng dẫn Bộ ngành liên quan đến vấn đề hỗ trợ DNVVN quy định Nghị định 56/2009/NĐ-CP Thúc đẩy trình thực thi quy định cách có hiệu - Xây dựng chương trình trợ giúp cụ thể từ cấp Trung ương đến địa phương sở định hướng phát triển kinh tế- xã hội, phát triển ngành, địa bàn bố trí kế hoạch hàng năm năm - Các chương trình trợ giúp DNVVN trước trình cấp có thẩm quyền phê duyệt phải lấy ý kiến quan quản lý nhà nước Trung ương, cộng đồng doanh nghiệp, nhà nghiên cứu để bảo đảm tính thống nhất, tính hiệu kết hợp lồng ghép với chương trình trợ giúp DNVVN khác Nhà nước - Đẩy nhanh việc thành lập quỹ bảo lãnh tín dụng địa phương để hướng dẫn thực nghiệp vụ bảo lãnh tín dụng cho DNVVN Tổ chức tập huấn đào tạo cho cán quỹ bảo lãnh tín dụng địa phương kỹ năng, nghiệp vụ thực bảo lãnh DNVVN - Nhanh chóng thành lập Quỹ phát triển DNVVN để thu hút nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, từ tổ chức nước, khoản viện trợ, tài trợ tổ chức quốc tế Theo quy định Nghị định 56/2009/NĐ-CP mục đích Quỹ tài trợ chương trình giúp nâng cao lực cạnh tranh cho DNNVV, trọng hỗ trợ hoạt động đổi phát triển sản phẩm có tính cạnh tranh cao thân thiện với môi trường; đầu tư, đổi trang thiết bị kỹ thuật, công nghệ tiên 96 tiến; phát triển công nghiệp hỗ trợ; nâng cao lực quản trị doanh nghiệp - Để giúp DNVVN tiếp cận dễ dàng với nguồn tín dụng thức, tỉnh Quảng Ninh cần phải thay đổi điều kiện cho vay, từ cho vay chấp sang cho vay tín chấp Việc cho vay tín chấp làm tăng rủi ro ngân hàng tổ chức tín dụng, cần nâng cao lực đánh giá, thẩm định dự án cán ngân hàng nhằm đánh giá xác khả sinh lời dự án vay vốn từ lựa chọn cho vay dự án tiềm mà DNVVN xây dựng Việc hỗ trợ nên tập trung vào DN có tiềm phát triển, sản phẩm tốt, thị trường tốt - Đẩy mạnh việc xã hội hóa việc huy động vốn cho quỹ bảo lãnh tín dụng địa phương Theo đó, ngồi nguồn vốn ngân sách quy định, nên huy động thêm nguồn vốn từ địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, tổ chức tín dụng, tạo tiềm lực tài cho quỹ bảo lãnh tín dụng hoạt động Đồng thời, cần có sách hỗ trợ hợp lý thuế, cho thuê mặt làm trụ sở, nhằm khuyến khích tổ chức tham gia hoạt động bảo lãnh tín dụng cho DNVVN hiệu Dấu hiệu phục hồi kinh tế giới mang đến hội cho DNVVN, nhiên kéo theo khó khăn lạm phát tăng giá nhiều mặt hàng giới Điều làm chi phí đầu vào DN tăng cao Vì thời gian tới Chính phủ tỉnh Quảng Ninh, phạm vi quyền hạn dựa tình hình thực tế doanh nghiệp cần đưa sách miễn, giảm thuế cụ thể số doanh nghiệp số ngành, lĩnh vực gặp nhiều khó khăn Bên cạnh việc cải cách thủ tục hành vấn đề đáng quan tâm Việc vay vốn DNVVN gặp nhiều khó khăn việc lập dự án (cả chun mơn u cầu từ phía tổ chức tín dụng) Trong đó, khả đánh giá tính khả thi mức độ hiệu cán tổ chức tín dụng, ngân hàng chịu trách nhiệm cho vay yếu, việc đánh giá dường chưa tuân thủ theo quy trình tốt nên nhiều dự án có tiềm 97 bị bỏ qua Vì vậy, khơng cải cách thủ tục hành DNVVN cịn tiếp tục gặp khó khăn việc tiếp cận vốn -Tiếp tục thực Chương trình hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực cho DNVVN cho giai đoạn 2014 – 2020 Việc hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực cho DNVVN cho phép DNVVN chuẩn bị tốt cho hoạt động sản xuất kinh doanh tương lai kinh tế giới phục hồi, vào ổn định tăng trưởng cao Khó khăn lao động có kỹ tay nghề cao trở lại mạnh mẽ kinh tế phục hồi, doanh nghiệp, tập đoàn lớn mở rộng sản xuất, kinh doanh doanh nghiệp thu hút lượng lớn lao động để đáp ứng yêu cầu sản xuất -Tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho DNVVN tham gia hoạt động xúc tiến thương mại, học tập kinh nghiệm nước Việc tham gia hoạt động giúp DNVVN nâng cao kỹ thương mại, mở rộng thị trường tìm kiếm thị trường Thêm vào DNVVN tham gia chuyến khảo sát, học tập nước ngồi tìm hiểu sâu văn hóa kinh doanh kinh nghiệm việc định hướng phát triển kinh doanh theo hướng ổn định lâu dài, giảm bớt hoạt động kinh doanh theo vụ, thiếu ổn định mà nhiều doanh nghiệp Việt Nam nói chung DNVVN nói riêng áp dụng TÀI LIỆU THAM KHẢO Lê Xuân Bá, Trần Kim Hào, Nguyễn Hữu Thắng (2006), Các doanh nghiệp nhỏ vừa Việt Nam điều kiện hội nhập Kinh tế Quốc tế, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội Chính Phủ (2009), Nghị định 56/2009/NĐ-CP ngày 30/6/2009 việc Trợ giúp phát triển doanh nghiệp nhỏ vừa Chính Phủ (2012), Quyết định số 1231/QĐ-TTg ngày 7/9/2012 Phê duyệt Kế hoạch phát triển doanh nghiệp nhỏ vừa giai đoạn 2011 – 2015 Nguyễn Đình Cung (2013), Những khó khăn doanh nghiệp Việt Nam – Vấn đề giải pháp, Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương Đảng thành phố Hạ Long (2010), Báo cáo Chính trị Ban chấp hành Đảng tỉnh Đại hội đại biểu Đảng tỉnh lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2010 – 2015 Hạ Long, ngày 15 tháng năm 2010 Đảng thành phố Hạ Long (2010), Nghị Đại hội Đại biểu Đảng lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2010 – 2015 Đinh Văn Thành (1998), Định hướng chuyển dịch cấu thương mại Việt Nam trình CNH – HĐH hội nhập vào hệ thống thương mại toàn cầu đến năm 2010, Đề tài cấp bộ, mã số 96 – 78 – 103, Bộ Thương mại, Hà Nội Trương Quang Thông (2012), Doanh nghiệp nhỏ vừa xu hướng hậu khủng hoảng, Thời báo Kinh tế Sài Gòn UBND thành phố Hạ Long (2014), Báo cáo thực kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2014 10 VCCI (2007), Báo cáo điều tra doanh nghiệp nhỏ vừa môi trường kinh doanh, Hà Nội 11 VCCI (2010, 2011, 2012, 2013), Báo cáo thường niên doanh nghiệp Việt Nam 12 Viện nghiên cứu Thương mại (2009), Báo cáo tổng hợp dự án điều tra thực trạng doanh nghiệp bán lẻ Việt Nam Việt Nam mở cửa thị trường phân phối, Hà Nội 13 http://en.wikipedia.org ... VỀ HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ 1.1 Tổng quan lý luận hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa nhỏ 1.1.1 Khái quát doanh nghiệp vừa nhỏ 1.1.2 Hỗ trợ phát triển doanh nghiệp. .. khơng nhỏ việc đào tạo lớp doanh nhân Việt Nam nước giới 1.1.2 Hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa nhỏ 1.1.2.1 Khái niệm hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa nhỏ Hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa nhỏ. .. Hạ Long giai đoạn 2015 – 2020 4 CHƯƠNG TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ 1.1 Tổng quan lý luận hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa nhỏ 1.1.1 Khái quát doanh nghiệp