MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÔN THI HỌC SINH GIỎI LỚP 12 PHẦN ĐỊA LÍ TỰ NHIÊN VIỆT NAM Mở đầu: 1.1.Lý chọn đề tài: Trong nhiều năm qua, cấu trúc thi học sinh giỏi lớp 12 mơn Địa lí tỉnh Thanh Hóa chun đề địa lí tự nhiên ln giữ vị trí, vai trò quan trọng số chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi mơn Địa lí 12 Bản thân tơi tham gia bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi Địa lí nhiều năm nên qua năm tơi lại tích lũy thêm nhiều kinh nghiệm kiến thức phương pháp ôn tập nhằm đạt kết cao cho học sinh tham gia Tôi nhận thấy chun đề bồi dưỡng chun đề Địa lí tự nhiên Việt Nam chuyên đề vừa hay, vừa khó Để giảng dạy cho học sinh nắm hết kiến thức chuyên đề đòi hỏi nhiều thời gian, cơng sức khơng học sinh nản chí học Chính vậy, năm trước, thời gian ôn tập không nhiều nên thường trọng chuyên đề khác để lấy điểm cho học sinh mà coi nhẹ chuyên đề Những năm đó, năm học sinh có giải số lượng giải chủ yếu giải khuyến khích Từ năm học 2012-2013, trăn trở nghiên cứu kĩ nội dung áp dụng giảng dạy đối tượng học sinh ôn học sinh giỏi Kết khả quan, có học sinh đạt giải ba, giải nhì cấp tỉnh Từ năm học sau đội tuyển học sinh giỏi liên tục gặt hái thành công định Để góp phần đổi nâng cao chất lượng hiệu tồn ngành nói chung mơn Địa lí nói riêng, tơi lựa chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm “ Một số biện pháp nâng cao hiệu ôn thi học sinh giỏi lớp 12 phần địa lí tự nhiên Việt Nam” 1.2 Mục đích nghiên cứu - Nghiên cứu mục tiêu cần đạt dạy phần nội dung địa lí tự nhiên Việt Nam - Nghiên cứu biện pháp có tác dụng để giảng dạy tốt, ôn tập cho học sinh đạt kết tốt - Tạo nên tài liệu tham khảo công tác bồi dưỡng học sinh giỏi - Nâng cao khả nghiên cứu thân 1.3 Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu : Đội tuyển học sinh giỏi địa lí Trường THPT Ngọc Lặc, đối chứng đội tuyển học sinh giỏi nhà trường năm học trước 1.4 Phương pháp nghiên cứu - Nghiên cứu lí luận vấn đề liên quan đến địa lí tự nhiên - Áp dụng, đánh giá biện pháp thực để nâng cao hiệu bồi dưỡng học sinh giỏi phần địa lí tự nhiên Việt Nam Nội dung sáng kiến kinh nghiệm: 2.1 Cơ sở lý luận vấn đề Những năm gần việc đổi phương pháp dạy học đặt cấp thiết tất cấp học, môn học Để đổi phương pháp cần có kiến thức thật vững Các trường đại học sư phạm trang bị cho nhà giáo tương lai kiến thức cần thiết cho việc giảng dạy sau Tuy vậy, muốn nâng cao trình độ, muốn đổi phương pháp thân nhà giáo phải không ngừng hoc tập, trau dồi Trong đó, ơn thi học sinh giỏi cách để nâng cao trình độ Việc ơn thi học sinh giỏi không đơn việc giảng dạy tiết khóa mà giáo viên phải tìm tịi, nghiên cứu kiến thức chuyên sâu nhiều tài liệu Sau chọn lọc, phân tích, tổng hợp cho phù hợp với mục đích Đó vừa trình bồi dưỡng học sinh vừa bồi dưỡng chun mơn cho giáo viên Chính vậy, vấn đề bồi dưỡng học sinh giỏi nhiệm vụ đặt đầu năm học cho giáo viên Là giáo viên Địa lí, cơng tác nhiều năm, thân tích lũy nhiều kiến thức chuyên sâu phương pháp dạy học tích cực đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng học sinh giỏi Tôi nhận thấy rằng, mảng kiến thức tự nhiên Việt Nam lượng kiến thức lớn, độ khó cao đầy hấp dẫn Nghiên cứu chuyên sâu mảng khơng giúp học sinh nâng cao thành tích thi cử mà kiến thức thực tiễn giúp em nhiều cho công việc sống sau Vì vậy, tơi định nghiên cứu sâu vấn đề để có nguồn tư liệu tốt cho thân đồng nghiệp công tác bồi dưỡng học sinh giỏi 2.2 Thực trạng vấn đề Trên thực tế có nhiều tài liệu, đề tài, luận văn, sáng kiến kinh nghiệm phương pháp giảng dạy địa lí nói chung chưa có sáng kiến cụ thể biện pháp nâng cao hiệu dạy phần địa lí tự nhiên Việt Nam cơng tác bồi dưỡng học sinh giỏi Kiến thức ôn thi học sinh giỏi phần địa lí tự nhiên khó, sâu Nội dung sách giáo khoa phổ thông đáp ứng phần yêu cầu Căn phải giáo viên tìm kiến thức tài liệu khác Việc lựa chọn kiến thức để giảng dạy thách thức, đòi hỏi giáo viên phải có kinh nghiệm xác định Nên đề tài vừa nghiên cứu, vừa tài liệu dạy học sử dụng nhiều năm Qua thực tiễn nhiều năm chấm thi học sinh giỏi cấp tỉnh nhận thấy nhiều học sinh đặc biệt học sinh trường huyện không trả lời hết câu hỏi liên quan đề phần địa lí tự nhiên Việt Nam Ngay số học sinh thuộc đội tuyển học sinh giỏi nhà trường học sinh chưa trả lời trả lời hết nội dung câu hỏi thuộc phần địa lí tự nhiên, điều làm ảnh hưởng đến chất lượng kết đội tuyển Khi nghiên cứu nội dung này, điểm thuận lợi sẵn có kinh nghiệm thân tích lũy tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi Hơn thân trực tiếp tham gia bồi dưỡng đội tuyển nhà trường nên thường xuyên tự tìm tịi nghiên cứu Bên cạnh giúp đỡ đồng nghiệp tổ, đặc biệt có nguồn tư liệu sách giáo khoa địa lí 12, tài liệu Bồi dưỡng học sinh giỏi địa lí, tài liệu Hướng dẫn khai thác Atlat địa lí Việt Nam Trước khó khăn chung cơng tác bồi dưỡng học sinh giỏi nói chung khó khăn cơng tác bồi dưỡng học sinh giỏi nhà trường, nhằm nâng cao hiệu dạy thi học sinh giỏi, chọn nghiên cứu sáng kiến : “ Một số biện pháp nâng cao hiệu ôn thi học sinh giỏi lớp 12 phần địa lí tự nhiên Việt Nam” 2.3 Biện pháp nâng cao hiệu giảng dạy học sinh giỏi phần địa lí tự nhiên Việt Nam 2.3.1 Xây dựng nội dung chương trình nội dung chuẩn kiến thức, kĩ Đây biện pháp quan trọng định hướng rõ nội dung, xây dựng kiến thức kĩ cần đạt chuyên đề cho người dạy trọng tâm, đạt kết cao việc bồi dưỡng Bảng kiến thức tổng hợp nội dung mức độ cần đạt kiến thức, kĩ phần địa lí tự nhiên Việt Nam (Bảng phụ lục 1) 2.3.2 Xây dựng câu hỏi với đầy đủ cấp độ nhận thức tổ chức cho học sinh luyện tập với câu hỏi * Ví dụ 1: Hệ thống câu hỏi cho nội dung : Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ Câu Trình bày vị trí địa lí nước ta HDTL: - Nằm rìa phía đơng bán đảo Đơng Dương - Gần trung tâm khu vực ĐNÁ - Vừa gắn với lục địa Á-Âu vừa thơng TBDg: phía bắc giáp Trung Quốc, phía Tây giáp Lào Campuchia, phía đơng giáp Biển đông - Nằm múi số - Tọa độ địa lý : Điểm xa Trên đất liền Trên biển + Cực Bắc : + Cực Nam: 23o23’ B xã Lũng Cú ( Hà Giang ) 8o34’ B xã Đ.Mũi (Cà Mau ) + C Đông : 109o24’Đ xã Vạn Thạnh(Khánh Hoà) + Cực Tây: 102o9’ Đ xã Xín Thầu ( Điện Biên) 6o50’ B 117o 20’ Đ 101o Đ Câu 2: Vùng biển nước ta bao gồm phận nào? Ý nghĩa phận HDTL: Vùng biển Đường sở Nội thủy Lãnh hải Tiếp giáp lãnh hải Vùng đặc quyền kinh tế Thềm lục địa Phạm vi Mép nước thủy triều xuống (Vùng có nhiều đảo tính từ đường nối liền đảo nằm vịng ngồi ) Là vùng nước nằm phía đường sở, tiếp giáp với đất liền cách đường sở 12 hải lí phía biển & phân định vịnh với nước hữu quan Là vùng rộng 12 HLí ngồi lãnh hải nhằm bảo đảm chủ quyền QG ven biển Là vùng rộng 200 HL tính từ đường sở Là phần đáy biển tính tới độ sâu 200m nơi thềm hẹp 200 hải lí cách đường CS tính đến 200 Hải lí Quyền hạn nước ven biển Có quyền phận lãnh thổ đất liền.(Tàu nước ngồi khơng qua lại) thuộc chủ quyền QG biển (Tàu nước ngồi qua lại khơng gây hại, khơng cần xin phép) Có quyền thực biện pháp để bảo vệ an ninh QP, kiểm soát thuế, y tế, mơi trường, nhập cư Có chủ quyền hồn tồn kinh tế, nước tự hải, hàng khơng, đặt đường ống, cáp… Có quyền thăm dị, khai thác, bảo vệ & quản lí tài nguyên thiên nhiên thềm lục địa Câu Vị trí địa lý nước ta mang đến thuận lợi khó khăn cho q trình phát triển KT-XH ? HDTL: a) Thuận lợi: - Thuận lợi giao lưu buôn bán, văn hóa với nước khu vực giới - Thu hút nhà đầu tư nước ngồi - Nguồn khống sản phong phú sở quan trọng phát triển cơng nghiệp - Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa thuận lợi cho sinh hoạt, sản xuất sinh trưởng, phát triển loại trồng, vật nuôi - Thuận lợi phát triển tổng hợp kinh tế biển - SV phong phú, đa dạng số lượng chủng loại b) Khó khăn: - Thiên tai thường xảy ra: bão, lũ…, vấn đề an ninh quốc phịng nhạy cảm * Ví dụ 2: Hệ thống câu hỏi cho nội dung : Đất nước nhiều đồi núi Câu Địa hình đồi núi có ảnh hưởng đến khí hậu, sinh vật thổ nhưỡng nước ta ? a) Khí hậu: - Các dãy núi cao ranh giới khí hậu vùng Chẳng hạn như, dãy Bạch Mã ranh giới khí hậu phía Bắc phía Nam-ngăn gió mùa Đơng Bắc từ Đà Nẵng vào; dãy Hồng Liên Sơn ranh giới khí hậu Tây Bắc Đông Bắc; dãy Trường Sơn tạo nên gió Tây khơ nóng Bắc Trung Bộ - Độ cao địa hình tạo nên phân hóa khí hậu theo đai cao Tại vùng núi cao xuất vành đai khí hậu cận nhiệt đới ôn đới b) Sinh vật thổ nhưỡng: - Ở vành đai chân núi diễn trình hình thành đất feralit phát triển cảnh quan rừng nhiệt đới ẩm gió mùa Trên khối núi cao hình thành đai rừng cận nhiệt đới núi đất feralit có mùn Lên cao 2.400 m, nơi phân bố rừng ôn đới núi cao đất mùn alit núi cao - Thảm thực vật thổ nhưỡng có khác vùng miền: BắcNam, Đông-Tây, đồng lên miền núi Câu Với địa hình đồi núi chiếm ¾ diện tích lãnh thổ, nước ta có thuận lợi khó khăn ? a) Thuận lợi: - Khoáng sản: Nhiều loại, như: đồng, chì, thiếc, sắt, crơm, bơ xít, apatit, than đá, vật liệu xây dựng…Thuận lợi cho nhiều ngành công nghiệp phát triển - Thuỷ năng: sông dốc, nhiều nước, nhiều hồ chứa…Có tiềm thuỷ điện lớn - Rừng: chiếm phần lớn diện tích, rừng có nhiều gỗ q, nhiều loại động thực vật, dược liệu, lâm thổ sản, đặc biệt vườn quốc gia…Nên thuận lợi cho bảo tồn hệ sinh thái, bảo vệ môi trường, bảo vệ đất, khai thác gỗ… - Đất trồng đồng cỏ: Thuận lợi cho hình thành vùng chuyên canh công nghiệp (Đông Nam Bộ, Tây Nguyên, Trung du miền núi Bắc Bộ….), vùng đồng cỏ thuận lợi cho chăn ni đại gia súc Vùng cao cịn ni trồng lồi động thực vật cận nhiệt ôn đới - Du lịch: điều kiện địa hình, khí hậu, rừng, mơi trường sinh thái…thuận lợi cho phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, tham quan… b) Khó khăn: xói mịn đất, đất bị hoang hố, địa hình hiểm trở lại khó khăn, nhiều thiên tai: lũ quét, mưa đá, sương muối…Khó khăn cho sinh hoạt sản xuất dân cư, đầu tư tốn kém, chi phí lớn cho phịng khắc phục thiên tai Câu Hãy nêu đặc điểm khác địa hình vùng núi Đơng Bắc Tây Bắc Đặc Tây Bắc Đông Bắc điểm Phạm vi - Nằm sông Hồng sông Cả - Nằm tả ngạn sông Hồng Đặc - Núi cao chiếm ưu Cao - Đông Bắc đồi núi thấp chiếm ưu điểm nước chung - Núi có hướng Tây Bắc- Đơng - Núi có hướng vịng cung, quy tụ Nam núi Tam Đảo Các - Phía đơng : dãy Hồng Liên Sơn - Có cánh cung núi: Sơng Gâm, dạng địa - Phía tây: dãy Pu Đen Đinh, Pu Ngân Sơn, Bắc Sơn, Đơng Triều hình Sam Sao - Thấp dần từ TB xuống ĐN, núi - Ở giữa: núi thấp xen lẫn cao cao thượng nguồn sông Chảy, nguyên, sơn nguyên đá vôi: Sơn Hà Giang, Cao Bằng trung tâm La, Mộc Châu vùng gị đồi - Sơng ngịi: có hướng tây bắc - Sơng ngịi có hướng vịng – đơng nam sơng Đà, Mã, Chu cung sông Cầu, Thương, Lục Nam Câu 4: Dựa vào Atlat Địa lý Việt Nam kiến thức học, hãy: 1.Trình bày đặc điểm địa hình vùng núi Đơng Bắc Hướng địa hình vùng núi Đơng Bắc có ảnh hưởng đến khí hậu vùng? * Đặc điểm địa hình vùng núi Đơng Bắc: - Giới hạn - Độ cao - Hướng nghiêng - Hướng địa hình - Cấu trúc - Độ cắt xẻ * Hướng núi ảnh hưởng đến khí hậu vùng: - Mùa đơng, gió mùa Đơng Bắc tràn về, cánh cung núi hút gió làm cho mùa đơng đến sớm, kết thúc muộn lạnh nước ta - Mùa hạ: cánh cung Đông Triều quay mặt lồi phía đơng nam, gió mùa Đơng Nam từ vịnh Bắc Bộ thổi lên gây mưa nhiều sườn núi đón gió Yên Tử, Móng Cái… mưa sườn khuất gió Câu Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam kiến thức học, chứng minh đa dạng địa hình miền núi Việt Nam Tại miền núi phía Bắc nơi tập trung nhiều mỏ khoáng sản kim loại nước? a.Miền núi nước ta có nhiều kiểu địa hình khác độ cao, độ dốc, hình dáng - Núi: + Núi cao: độ cao tuyệt đối >2000m (dẫn chứng) + Núi trung bình: độ cao từ 1000 - 2000m (dẫn chứng) + Núi thấp: độ cao từ 500 - 1000m (dẫn chứng) - Sơn nguyên, cao nguyên, bán bình nguyên đồi (dẫn chứng) - Các địa hình khác: + Địa hình cácxtơ (dẫn chứng) + Thung lũng lòng chảo miền núi (dẫn chứng) b.Tại miền núi phía Bắc nơi tập trung nhiều mỏ khống sản kim loại nước? - Miền núi phía Bắc nơi nâng lên mạnh Tân kiến tạo, hoạt động phun trào mắc-ma mạnh mẽ - Trong mắc-ma có chứa nhiều ngun tố kim loại, hình thành quặng kim loại Các quặng xuất tương đối tập trung, hình thành nhiều mỏ khống sản * Ví dụ 3: Hệ thống câu hỏi cho nội dung : Thiên nhiên chịu ảnh hưởng sâu sắc biển Câu Trình bày biểu tính chất nhiệt đới gió mùa Biển Đơng Tính chất nhiệt đới gió mùa thể rõ qua yếu tố thuỷ văn nhiệt độ, độ mặn nước biển, sóng, thuỷ triều hải lưu: - Nhiệt độ nước Biển Đông cao , TB năm 23 0C biến động theo mùa, rõ rệt vùng ven biển phía bắc - Độ muối TB khoảng 20-> 33 %0 , tăng giảm theo mùa mưa mùa khô - Sóng Biển Đơng mạnh vào thời kỳ gió mùa Đông Bắc ảnh hưởng mạnh đến vùng biển Trung Bộ - Trong năm, thuỷ triều biến động theo mùa lũ cạn Thuỷ triều lên cao lấn sâu ĐB sông Cửu Long ĐB sơng Hồng - Hình dạng tương đối kín vùng biển tạo nên tính chất khép kín dịng hải lưu với hướng dịng chảy chịu ảnh hưởng gió mùa Câu Biển Đơng có ảnh hưởng đến khí hậu nước ta ? - Biển Đông rộng chứa lượng nước lớn nguồn dự trữ ẩm dồi làm cho độ ẩm tương đối 80% - Các luồng gió hướng đơng nam từ biển thổi vào làm giảm tính lục địa vùng cực tây đất nước - Biển Đơng làm biến tính khối khí qua biển vào nước ta, làm giảm tính chất khắc nghiệt thời tiết lạnh khô vào mùa đông; làm dịu bớt thời tiết nóng vào mùa hè - Nhờ có Biển Đơng nên khí hậu nước ta mang tính hải dương điều hoà, lượng mưa nhiều Câu Dựa vào Át lát Địa lí Việt Nam kiến thức học hãy: Chứng minh vùng biển nước ta giàu tài nguyên khoáng sản sinh vật - Khoáng sản: + Dầu mỏ: với bể lớn Nam Côn Sơn va Cửu Long , bể Thổ Chu-Mã Lai, bể sơng Hồng + Cát: có trữ lượng lớn ti tan nguyên liệu quý cho ngành công nghiệp + Muối biển: Nhất vùng biển Nam Trung Bộ, nơi có nhiệt độ cao, nhiều nắng, lại có số sông nhỏ đổ biển - Hệ sinh thái ven biển đa dạng giàu có: + Hệ sinh thái rừng ngập mặn rộng lớn ;Hệ sinh thái rạn san hô; Hệ sinh thái cửa sông(nước lợ) + Hệ sinh thái đất phèn, đất mặn, hệ sinh thái rừng đảo đa dạng phong phú - Sinh vật biển: + Có ngư trường trọng điểm lớn: + Hải sản giàu thành phần lồi có suất sinh học cao: với >2000 loài cá, >100 lồi tơm, vài chục lồi mực, 650 lồi rong, hàng ngàn sinh vật phù du, sinh vật đáy… +Ven đảo (Trường sa, Hồng sa) có rạn san hơ vơ số lồi sinh vật khác tập trung ven đảo(tổ yến) + Biển đơng thực đóng vai trị quan trọng phát triển kinh tế nước ta * Ví dụ 4: Hệ thống câu hỏi cho nội dung : Thiên nhiên nhiệt đới ẩm, gió mùa Câu Dựa vào bảng số liệu sau : Nhiệt độ trung bình số địa điểm Nhiệt độ trung Nhiệt độ trung Nhiệt độ trung Địa điểm bình bình bình năm ( oC) tháng I ( oC) tháng VII ( oC) Lạng Sơn 13,3 27,0 21,2 Hà Nội 16,4 28,9 23,5 Vinh 17,6 29,6 23,9 Huế 19,7 29,4 25,1 Quy Nhơn 23,0 29,7 26,8 Tp Hồ Chí Minh 25,8 27,1 26,9 Hãy nhận xét thay đổi nhiệt độ từ Bắc vào Nam Giải thích nguyên nhân HDTL: a) Nhận xét: - Nhiệt độ trung bình tháng 1: vào Nam nhiệt độ tăng chênh lệch nhiệt độ lớn ( Lạng Sơn TP Hồ Chí Minh chênh lệch nhiệt độ 12,5 C ) - Nhiệt độ trung bình tháng 7: có thay đổi từ Bắc vào Nam Nhiệt độ trung bình Vinh cao Huế Quy Nhơn cao TP Hồ Chí Minh Sự chênh lệch nhiệt độ từ Bắc vào Nam ( Lạng Sơn TP Hồ Chí Minh chênh lệch nhiệt độ 0,1 C ) - Nhiệt độ TB năm có thay đổi, vào Nam tăng - Biên độ nhiệt lại giảm dần từ Bắc vào Nam ( Ở Lạng Sơn 13,7 C, TP Hồ Chí Minh 1,3 C ) b) Giải thích: - Miền Bắc (từ dãy Bạch Mã trở ra) mùa đông chịu ảnh hưởng gió mùa Đơng Bắc, nên địa điểm có nhiệt độ trung bình tháng I thấp địa điểm miền Nam, tháng VII miền Bắc không chịu ảnh hưởng gió mùa Đơng Bắc, nên địa điểm nước có nhiệt độ trung bình tương đương - Miền Nam (từ dãy Bạch Mã trở vào) khơng chịu ảnh hưởng gió mùa Đơng Bắc, mặt khác lại nằm vĩ độ thấp hơn, có góc nhập xạ lớn, nhận nhiều nhiệt nên địa điểm miền Nam có nhiệt độ trung bình tháng I năm cao địa điểm miền Bắc Câu Dựa vào bảng số liệu sau :Lượng mưa, lượng bốc cân ẩm số địa điểm Địa điểm Lượng mưa Khả bốc Cân ẩm Hà Nội 1.676 mm 989 mm + 687 mm Huế 2.868 mm 1.000 mm + 1.868 mm Tp Hồ Chí 1.931 mm 1.686 mm + 245 mm Minh Hãy so sánh nhận xét lượng mưa, lượng bốc cân ẩm ba địa điểm Giải thích HDTL: a) Nhận xét: - Lượng mưa có thay đổi từ Bắc vào Nam: Huế có lượng mưa cao nhất, sau đến TP.HCM thấp Hà Nội - Lượng bốc hơi: vào phía Nam tăng mạnh 10 đồng tự nhiên phát triển kinh tế - xã hội + Ảnh hưởng đến tự nhiên + Đất nghèo nhiều cát, phù sa sơng + Đồng thường hẹp ngang chia thành đồng nhỏ: Thanh- NghệTĩnh, Bình –Trị-Thiên, QNam-QNgãiBĐịnh, Phú Yên, Khánh Hịa, Ninh thuận, Bình Thuận Một số ĐB mở rộng cửa sơng lớn như: Đb Thanh Hóa, Nghệ an, Quảng Nam, Tuy Hòa + Thường phân chia thành ba dải: giáp biển đầm phá, vùng thấp trũng, đồng Khí hậu: - Các dãy núi cao ranh giới khí hậu vùng Chẳng hạn như, dãy Bạch Mã ranh giới khí hậu phía Bắc phía Nam-ngăn gió mùa Đơng Bắc từ Đà Nẵng vào; dãy Hồng Liên Sơn ranh giới khí hậu Tây Bắc Đơng Bắc; dãy Trường Sơn tạo nên gió Tây khơ nóng Bắc Trung Bộ - Độ cao địa hình tạo nên phân hóa khí hậu theo đai cao Tại vùng núi cao + Ảnh hưởng đến KT- xuất vành đai khí hậu cận nhiệt đới XH ôn đới Sinh vật thổ nhưỡng: - Ở vành đai chân núi diễn trình hình thành đất feralit phát triển cảnh quan rừng nhiệt đới ẩm gió mùa Trên khối núi cao hình thành đai rừng cận nhiệt đới núi đất feralit có mùn Lên cao 2.400 m, nơi phân bố rừng ôn đới núi cao đất mùn alit núi cao - Thảm thực vật thổ nhưỡng có khác vùng miền: Bắc-Nam, Đông-Tây, đồng lên miền núi Thuận lợi: - Khống sản: Nhiều loại, như: đồng, chì, thiếc, sắt, crơm, bơ xít, apatit, than đá, vật liệu xây dựng…Thuận lợi cho nhiều ngành công nghiệp phát triển 26 - Thuỷ năng: sông dốc, nhiều nước, nhiều hồ chứa…Có tiềm thuỷ điện lớn - Rừng: chiếm phần lớn diện tích, rừng có nhiều gỗ q, nhiều loại động thực vật, dược liệu, lâm thổ sản, đặc biệt vườn quốc gia…Nên thuận lợi cho bảo - KN : Át lát (Xác định tồn hệ sinh thái, bảo vệ môi trường, bảo vệ so sánh đặc điểm đất, khai thác gỗ… vùng núi, đb ) - Đất trồng đồng cỏ: Thuận lợi cho hình thành vùng chun canh cơng nghiệp (Đông Nam Bộ, Tây Nguyên, Trung du miền núi Bắc Bộ….), vùng đồng cỏ thuận lợi cho chăn nuôi đại gia súc Vùng cao cịn ni trồng lồi động thực vật cận nhiệt ơn đới - Du lịch: điều kiện địa hình, khí hậu, rừng, môi trường sinh thái…thuận lợi cho phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, tham quan… Khó khăn: xói mịn đất, đất bị hoang hố, địa hình hiểm trở lại khó khăn, nhiều thiên tai: lũ quét, mưa đá, sương muối… Khó khăn cho sinh hoạt sản xuất dân cư, đầu tư tốn kém, chi phí lớn cho phòng khắc phục thiên tai Thiên nhiên Kiến thức: - Biển Đông vùng biển rộng lớn chịu ảnh - Phân tích đặc giới, có diện tích 3,477 triệu km2 hưởng sâu điểm biển Đơng - Là biển tương đối kín, tạo nên tính chất sắc biển khép kín dòng hải lưu với hướng chảy chịu ảnh hưởng gió mùa - Biển Đơng trải dài từ xích đạo đến chí tuyến Bắc, nằm vùng nội chí tuyến nên vùng biển có đặc tính nóng ẩm chịu ảnh hưởng gió mùa - Biển Đơng giàu khoáng sản hải sản Thành phần sinh vật tiêu biểu cho vùng nhiệt đới, số lượng loài phong phú - Phân tích nguyên nhân Tính chất nhiệt đới gió mùa thể biểu tính rõ qua yếu tố thuỷ văn nhiệt 27 chất nhiệt đới biển độ, độ mặn nước biển, sóng, thuỷ triều hải Đơng lưu: - Nhiệt độ nước Biển Đông cao , TB năm 230C biến động theo mùa, rõ rệt vùng ven biển phía bắc - Độ muối TB khoảng 20-> 33 % , tăng giảm theo mùa mưa mùa khơ - Sóng Biển Đơng mạnh vào thời kỳ gió mùa Đơng Bắc ảnh hưởng mạnh đến vùng biển Trung Bộ - Trong năm, thuỷ triều biến động theo mùa lũ cạn Thuỷ triều lên cao lấn sâu ĐB sơng Cửu Long ĐB sơng Hồng - Hình dạng tương đối kín vùng biển tạo nên tính chất khép kín dịng hải lưu với hướng dịng chảy chịu ảnh hưởng gió mùa - CM ảnh hưởng Biển Đơng đến địa hình, khí hậu, tài ngun thiên nhiên nước ta - Biển Đông rộng chứa lượng nước + Ảnh hưởng đến khí lớn nguồn dự trữ ẩm dồi làm cho độ hậu ẩm tương đối 80% - Các luồng gió hướng đơng nam từ biển thổi vào làm giảm tính lục địa vùng cực tây đất nước - Biển Đơng làm biến tính khối khí qua biển vào nước ta, làm giảm tính chất khắc nghiệt thời tiết lạnh khô vào mùa đông; làm dịu bớt thời tiết nóng vào mùa hè - Nhờ có Biển Đơng nên khí hậu nước ta mang tính hải dương điều hoà, lượng mưa nhiều - Tạo nên địa hình ven biển đa dạng, + Ảnh hưởng đến địa đặc trưng địa hình vùng biển nhiệt đới ẩm hình HST với tác động trình xâm thực-bồi tụ diễn mạnh mẽ - Phổ biến dạng địa hình: vịnh cửa 28 sơng, bờ biển mài mòn, tam giác châu với bãi triều rộng lớn, bãi cát phẳng, đảo ven bờ rạn san hô… - Biển Đông mang lại lượng mưa lớn cho nước ta, điều kiện thuận lợi cho rừng phát triển xanh tốt quanh năm - Các hệ sinh thái vùng ven biển đa dạng giàu có: hệ sinh thái rừng ngập mặn có diện tích 450.000 ha, lớn thứ giới Ngồi cịn có hệ sinh thái đất phèn, hệ sinh thái rừng đảo… - Tài nguyên khống sản: dầu mỏ, khí đốt + Ảnh hưởng đến với trữ lượng lớn bể Nam Côn Sơn TNTN Cửu Long, Thổ Chu-Mã Lai, sơng Hồng - Ngồi cịn có bãi cát ven biển, quặng titan nguyên liệu quý cho công nghiệp - Vùng ven biển có trữ lượng muối biển lớn, tập trung Nam Trung Bộ - Tài nguyên hải sản phong phú: loại thuỷ hải sản nước mặn, nước lợ vô đa dạng (2.000 lồi cá, 100 lồi tơm…), rạn san hơ quần đảo Hồng Sa, Trường Sa - Hàng năm có 9-10 bão xuất + Những khó khăn Biển Đơng, có từ 5-6 bão đổ trực tiếp vào nước ta Ngồi cịn có sóng lừng, lũ lụt gây hậu nặng nề cho vùng đồng ven biển, Trung Bộ - Sạt lở bờ biển - Hiện tượng cát bay lấn chiếm đồng ruộng ven biển miền Trung… - KN: Kết hợp sử dụng át lát Thiên nhiên Kiến thức: nhiệt đới ẩm - Giải thích - Do vị trí địa lý: nước ta nằm hồn tồn gió mùa thiên nhiên nước ta vịng đai nhiệt đới nội chí tuyến Bắc mang tính chất nhiệt đới Bán Cầu, nên khí hậu có tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa với nhiệt độ cao, nắng nhiều, ánh sáng mạnh - Do nằm gần trung tâm gió mùa châu Á, 29 khu vực chịu ảnh hưởng gió Mậu dịch gió mùa châu Á, nên khí hậu mang tính chất gió mùa rõ rệt - Phân tích ngun nhân biểu tính chất nhiệt đới, ẩm, gió mùa: + Tính chất nhiệt đới + Tính chất ẩm - Nguyên nhân: + nước ta nằm vùng nội chí tuyến, nên nhận lượng xạ mặt trời lớn có góc nhập xạ cao quanh năm có lần Mặt Trời qua thiên đỉnh - Biểu hiện: + cân xạ lớn cân dương quanh năm + nhiệt độ trung bình năm cao vượt tiêu chuẩn khí hậu nhiệt đới, 20 0C (trừ vùng núi cao) + tổng nhiệt độ năm đạt 80000 9000 C, số nắng từ 1400-3000 giờ/ năm - Nguyên nhân: lãnh thổ hẹp ngang nằm kề biển lớn, khối khí di chuyển qua biển mạng lại cho nước ta lượng mưa lớn - Biểu hiện: + Lượng mưa trung bình năm từ : 15002000mm, sườn đón gió biển khối núi cao lượng mưa trung bình năm lên đến 3500-4000mm , + Độ ẩm khơng khí cao từ 80-100%, cân ẩm luôn dương - Gió mùa mùa đơng: + Hoạt động từ tháng 11 đến tháng năm sau, chủ yếu phía bắc dãy Bạch Mã + Xuất phát từ áp cao Xi-bi, khối khí lạnh di chuyển theo hướng đơng bắc nước ta, thường gọi gió mùa đơng bắc + Vào đầu mùa đơng gió mùa đơng bắc làm miền bắc nước ta có thời tiết lạnh khơ + Nửa sau mùa đơng, có thời tiết lạnh ẩm mưa phùn ven biển đồng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ + Tính chất gió mùa 30 - Phân tích nguyên nhân biểu tính chất nhiệt đới, ẩm, gió mùa thể qua thành phần tự nhiên: sơng ngịi, đất , sinh vật 31 - Gió mùa mùa hạ: + Từ tháng đến tháng 11, có luồng gió hướng tây nam thổi vào Việt Nam + Đầu mùa hạ: Xuất phát từ khối khí nhiệt đới Bắc Ấn Độ Dương theo hướng tây nam vào nước ta gây mưa lớn cho đồng Nam Bộ Tây Ngun, gây khơ nóng ven biển Trung Bộ nam vùng Tây Bắc (do vượt núi gây tượng phơn) Giữa cuối mùa hạ: gió mùa Tây Nam xuất phát từ cao áp cận chí tuyến nửa cầu nam với đường hội tụ nhiệt đới nguyên nhân gây mưa vào mùa hạ cho miền Nam, miền Bắc mưa vào tháng IX Trung Bộ Do áp thấp Bắc Bộ, khối khí đổi hướng thành “gió mùa Đơng Nam” miền Bắc nước ta Địa hình: * Xâm thực mạnh vùng đồi núi - Trên sườn dốc lớp phủ thực vật, bề mặt địa hình bị cắt xẻ, nhiều nơi đất trơ sỏi đá - Địa hình vùng núi đá vơi có nhiều hang động, thung khơ - Các vùng thềm phù sa cổ bị bào mòn tạo thành đất xám bạc màu - Hiện tượng đất trượt, đá lở xảy mưa lớn * Bồi tụ nhanh đồng hạ lưu sông: ĐBSH ĐBSCL năm lấn biển vài chục đến hàng trăm mét Sơng ngịi: - Mạng lưới sơng ngịi dày đặc Con sơng có chiều dài 10 km, nước ta có 2.360 sơng Trung bình 20 km đường bờ biển gặp cửa sơng - Sơng ngịi nhiều nước, giàu phù sa Tổng lượng nước 839 tỷ m 3/năm Tổng lượng phù sa hàng năm khoảng 200 triệu - Chế độ nước theo mùa Mùa lũ tương ứng với mùa mưa, mùa cạn tương ứng mùa - Đánh giá ảnh hưởng thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa đến sản xuất đời sống - KN: Kết hợp sử dụng át lát chưng minh thiên nhiên nước ta mang tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa 32 khơ Chế độ mưa thất thường làm cho chế độ dịng chảy sơng ngịi thất thường Đất đai: - Quá trình Feralit trình hình thành đất chủ yếu nước ta Trong điều kiện nhiệt ẩm cao, q trình phong hóa diễn với cường độ mạnh tạo nên lớp đất dày Mưa nhiều rửa trôi chất ba-zơ dễ tan làm đất chua, đồng thời có tích tụ ơ-xít sắt (Fe2O3) ơ-xít nhơm (Al2O3) tạo màu đỏ vàng Loại đất gọi đất feralit đỏ vàng Sinh vật: - Hệ sinh thái rừng nhiệt đới ẩm rộng thường xanh cảnh quan chủ yếu nước ta -> Các loài nhiệt đới chiếm ưu Thực vật phổ biến loài thuộc họ nhiệt đới như: họ Đậu, Dâu tằm, Dầu…Động vật rừng lồi chim, thú nhiệt đới… - Có xuất thành phần cận nhiệt đới ôn đới núi cao Ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp: * Thuận lợi: nhiệt ẩm cao thuận lợi để phát triển nông nghiệp lúa nước, tăng vụ, đa dạng hố trồng, vật ni, phát triển mơ hình nơng - lâm kết hợp, nâng cao suất trồng * Khó khăn: lũ lụt, hạn hán, dịch bệnh, khí hậu thời tiết khơng ổn định, mùa khơ thiếu nước, mùa mưa thừa nước… Ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất khác đời sống: * Thuận lợi để phát triển ngành lâm nghiệp, thuỷ sản, GTVT, du lịch…đẩy mạnh hoạt động khai thác, xây dựng… vào mùa khơ * Khó khăn: + Các hoạt động GTVT, du lịch, công nghiệp khai thác… chịu ảnh hưởng trực tiếp phân mùa khí hậu, chế độ nước sơng + Độ ẩm cao gây khó khăn cho quản lý máy móc, thiết bị, nơng sản + Các thiên tai như: mưa bão, lũ lụt hạn hán diễn biến bất thường dông, lốc, mưa đá, sương muối, rét hại, khơ nóng… gây ảnh hưởng lớn đến đời sống sản xuất + Môi trường thiên nhiên dễ bị suy thoái Thiên nhiên Kiến thức phân hoá đa - Chứng minh giải dạng thích thiên nhiên Phần lãnh thổ phía Bắc: (từ dãy núi nước ta có phân hóa Bạch Mã trở ra) đa dạng: - Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, có mùa + Bắc- Nam đơng lạnh - Nhiệt độ trung bình: 200C - 250C Biên độ nhiệt trung bình năm lớn (100C - 120C) Số tháng lạnh 180C có 2-3 tháng - Sự phân hố theo mùa: mùa đông-mùa hạ - Cảnh quan: Đới rừng nhiệt đới gió mùa Các lồi nhiệt đới chiếm ưu thế; ngồi cịn có cận nhiệt đới, ơn đới, lồi thú có lơng dày Phần lãnh thổ phía Nam: (từ dãy núi Bạch Mã trở vào) - Khí hậu cận xích đạo gió mùa, nóng quanh năm - Nhiệt độ trung bình: 250C Biên độ nhiệt trung bình năm thấp (30C - 40C) Khơng có tháng 200C - Sự phân hoá theo mùa: mùa mưa-mùa khơ - Cảnh quan: đới rừng cận xích đạo gió mùa Các lồi động vật thực vật thuộc vùng xích đạo nhiệt đới với nhiều lồi voi, hổ, báo, bị rừng… Vùng đầm lầy có trăn, rắn, cá sấu … + Tây- Đông -Vùng biển thềm lục địa có quan hệ chặt chẽ với vùng đồng bằng, vùng đồi núi kề bên có thay đổi theo đoạn bờ 33 biển - Thềm lục địa phía bắc phía nam có đáy nơng, mở rộng, nhiều đảo ven bờ, nơi tiến dần biển đồng châu thổ Bắc Bộ Nam Bộ - Đường bờ biển Nam Trung Bộ khúc khuỷu, thềm lục địa thu hẹp Vùng đồng ven biển: thiên nhiên thay đổi theo vùng: - Đồng Bắc Bộ Nam Bộ mở rộng với bãi triều thấp phẳng, thiên nhiên trù phú - Dải đồng ven biển Trung hẹp ngang, bị chia cắt, bờ biển khúc khuỷu, cồn cát, đầm phá phổ biến thiên nhiên khắc nghiệt, đất đai màu mỡ, giàu tiềm du lịch kinh tế biển Vùng đồi núi: thiên nhiên phức tạp (do tác động gió mùa hướng dãy núi) Thể phân hố thiên nhiên từ Đơng-Tây Bắc Bộ Đông Trường Sơn Tây Nguyên - Trong thiên nhiên vùng núi Đông Bắc mang sắc thái cận nhiệt đới gió mùa vùng núi thấp phía nam Tây Bắc thiên nhiên lại mang sắc thái nhiệt đới ẩm gió mùa vùng núi cao Tây Bắc cảnh quan thiên nhiên giống vùng ôn đới - Trong sườn Đông Trường Sơn (Duyên hải Nam Trung Bộ) mùa mưa, sườn Tây Trường Sơn (Tây Nguyên) lại mùa khô, nhiều nơi khô hạn gay gắt, xuất cảnh quan rừng thưa Ngược lại Tây Nguyên mùa mưa, Duyên hải Nam Trung Bộ mùa khơ Vì vậy, Tây Nguyên Duyên hải Nam Trung Bộ thời tiết khí hậu trái ngược * Ví dụ: - Ở vùng núi thấp Đông Bắc mùa đông lạnh đến sớm - Ở vùng núi thấp phía nam Tây Bắc, 34 mùa đông bớt lạnh khô hơn; mùa hạ đến sớm đơi khí có gió Tây nên lượng mưa giảm mạnh + Độ cao địa hình Đai nhiệt đới gió mùa chân núi - Độ cao 600 - 700m (MBắc), 1000m (ở miền nam) - Khí hậu: + nhiệt đới nhiệt cao, mùa hạ nóng nhiệt độ trung bình tháng> 25ºC + Độ ẩm thay đổi tuỳ nơi từ khơ đến ẩm ướt - Có nhóm đất: + đất phù sa: 24% diện tích đất tự nhiên + đất feralit đồi núi thấp chiếm 60% - Sinh vật gồm hệ sinh thái nhiệt đới: + Hệ sinh thái rừng nhiệt đới ẩm rộng thường xanh hình thành vùng núi thấp mưa nhiều Rừng có nhiều tầng, rộng xanh quanh năm Động vật đa dạng + Hệ sinh thái rừng nhiệt đới gió mùa: gồm rừng thường xanh, rừng nửa rụng lá, rừng thưa nhiệt đới khô + Các hệ sinh thái rừng thổ nhưỡng đặc biệt như: Rừng thường xanh đất đá vôi, rừng ngập mặn đất ngập mặn, rừng chàm đất phèn, xa van bụi gai đất cát đất xám vùng khơ hạn Đai cận nhiệt đới gió mùa núi - Ở độ cao từ 600-700m (MB), miền Nam từ 1000m đến 2600m - Khí hậu : + mát mẻ khơng có tháng nhiệt độ 25ºC + mưa nhiều hơn, độ ẩm tăng - Có nhóm đất hệ sinh thái: + độ cao từ 600-700m đến 1600-1700m đất Feralit có mùn, chua, tầng mỏng… Rừng cận nhiệt đới rộng kim Động vật có loại chim thú cận nhiệt phương Bắc, lơng dày gấu, sóc, cầy… +Trên 1600-1700 m: nhiệt độ thấp, 35 trình Feralit ngừng trệ hình thành đất mùn Rừng sinh trưởng kém: thực vật thấp nhỏ, thành phần đơn giản, rêu địa y phủ kín thân Trong rừng có mặt loại chim di cư thuộc khu hệ Himalaya Đai ôn đới gió mùa núi (chỉ có miền Bắc) độ cao 2600m - Khí hậu: gần giống khí hậu ôn đới, quanh năm nhiệt độ 15ºC, mùa đông xuống 5ºC - Trình bày đặc điểm - Nhóm đất : đất mùn thô bật miền tự - Thực vật lồi ơn đới: đỗ nhiên quyên, linh sam, thiết sam - Miền Bắc Đông Bắc Bắc bộ: + Phạm vi + Địa hình + Khống sản + Khí hậu + Khó khăn - Miền Tây Bắc Bắc Trung Bộ + Phạm vi + Địa hình + Khống sản + Khí hậu + Khó khăn - Miền Nam Trung Bộ Nam Bộ: + Phạm vi - KN: Kết hợp sử dụng + Địa hình át lát chứng minh thiên + Khống sản nhiên phân hố đa dạng + Khí hậu + Khó khăn Sử dụng Kiến thức bảo vệ tài - Trình bày Tài nguyên rừng: nguyên thiên nguyên nhân biểu - Rừng nước ta phục hồi nhiên suy thoái tài + Năm 1943: 14,3 triệu (70% diện tích nguyên: rừng giàu) + Tài nguyên rừng + Năm 1983: diện tích rừng giảm cịn 7,2 triệu ha, trung bình năm giảm 0,18 triệu 36 + Năm 2005: 12,7 triệu (chiếm 38%) -> có xu hướng tăng trở lại - Tỷ lệ che phủ rừng năm 2005 đạt 40% thấp năm 1943 (43%) - Chất lượng rừng bị giảm sút: năm 1943, 70% diện tích rừng rừng giàu, đến năm 2005 70% diện tích rừng rừng nghèo rừng phục hồi Các biện pháp bảo vệ: - Đối với rừng phịng hộ: có kế hoạch, biện pháp bảo vệ, ni dưỡng rừng có, trồng rừng đất trống, đồi núi trọc - Đối với rừng đặc dụng: bảo vệ cảnh quan, đa dạng sinh học vườn quốc gia khu bảo tồn thiên nhiên - Đối với rừng sản xuất: Phát triển diện tích chất lượng rừng, độ phì chất lượng đất rừng - Nhà nước có sách giao đất giao rừng cho người dân thực chiến lược trồng triệu rừng đến năm 2010 Ý nghĩa việc bảo vệ rừng - Về kinh tế: cung cấp gỗ, dược phẩm, phát triển du lịch sinh thái… - Về mơi trường: chống xói mịn đất, hạn chế lũ lụt, điều hồ khí hậu… Suy giảm đa dạng sinh học - Giới sinh vật nước ta có tính đa dạng sinh vật cao - Số lượng loài thực vật động vật bị suy giảm nghiêm trọng + Thực vật giảm 500 loài tổng số 14.500 loài biết, có 100 lồi có nguy tuyệt chủng + Thú giảm 96 loài tổng số 300 lồi biết, có 62 lồi có nguy tuyệt chủng + Chim giảm 57 loài tổng số 830 lồi biết, có 29 lồi có nguy tuyệt chủng Nguyên nhân - Khai thác mức làm thu hẹp diện tích + Tài nguyên sinh vật 37 + Tài nguyên đất, k/s 38 rừng tự nhiên làm nghèo tính đa dạng sinh vật - Ơ nhiễm mơi trường đặc biệt mơi trường nước làm cho nguồn thuỷ sản bị giảm sút Biện pháp bảo vệ đa dạng sinh học - Xây dựng hệ thống vườn quốc gia khu bảo tồn thiên nhiên - Ban hành sách đỏ Việt Nam - Quy định khai thác gỗ, động vật, thuỷ sản Hiện trạng sử dụng đất - Năm 2005, có 12,7 triệu đất có rừng 9,4 triệu đất sử dụng nông nghiệp (chiếm 28% tổng diện tích đất tự nhiên), 5,3 triệu đất chưa sử dụng - Bình qn đất nơng nghiệp tính theo đầu người thấp (0,1 ha) Khả mở rộng đất nông nghiệp đồng miền núi không nhiều Suy thối tài ngun đất - Diện tích đất trống đồi trọc giảm mạnh diện tích đất đai bị suy thối cịn lớn - Cả nước có khoảng 9,3 triệu đất bị đe doạ hoang mạc hoá (chiếm khoảng 28%) Biện pháp bảo vệ tài nguyên đất - Đối với đất vùng đồi núi: + Áp dụng tổng thể biện pháp thuỷ lợi, canh tác hợp lý: làm ruộng bậc thang, trồng theo băng + Cải tạo đất hoang đồi trọc biện pháp nông-lâm kết hợp Bảo vệ rừng, đất rừng, ngăn chặn nạn du canh du cư - Đối với đất nơng nghiệp (ĐB): + Cần có biện pháp quản lý chặt chẽ có kế hoạch mở rộng diện tích + Thâm canh nâng cao hiệu sử dụng đất, chống bạc màu + Bón phân cải tạo đất thích hợp, chống nhiễm đất, thối hóa đất Bảo vệ mơi trường phịng chống thiên tai Kiến thức - Hiểu số vấn đề bảo vệ môi trường nước ta: cân sinh thái nhiễm mơi trường (nước, khơng khí, đất) - Trình bày đặc điểm hoạt động hệ quả, biện pháp phòng chống số thiên tai chủ yếu nước ta + Bão - Mất cân sinh thái mơi trường: + Do diện tích rừng bị thu hẹp + Biểu gia tăng bão lụt, hạn hán, biến đổi thất thường thời tiết khí hậu… - Ơ nhiễm mơi trường nước, khơng khí, đất: + Đã nghiêm trọng thành phố lớn, khu CN, khu vực đông dân, cửa sông ven biển + Nguyên nhân chất thải công nghiệp, chất thải sinh hoạt, sử dụng phân hóa học thuốc trừ sâu không qui định… Hoạt động bão Việt Nam: - Thời gian hoạt động từ tháng 06, kết thúc tháng 11, đặc biệt tháng 9,10 - Mùa bão chậm dần từ Bắc vào Nam - Bão hoạt động mạnh ven biển Trung Bộ Riêng Nam Bộ chịu ảnh hưởng bão - Trung bình mổi năm có trận bão Hậu bão: - Mưa lớn diện rộng, gây ngập úng đồng ruộng, đường giao thông, thuỷ triều dâng cao làm ngập mặn vùng ven biển - Gió mạnh làm lật úp tàu thuyền, tàn phá nhà cửa… - Ơ nhiễm mơi trường gây dịch bệnh Biện pháp phịng chống bão: - Dự báo xác q trình hình thành hướng di chuyển cuả bão - Thông báo cho tàu thuyền trở đất liền - Củng cố hệ thống đê kè ven biển - Sơ tán dân có bão mạnh - Chống lũ lụt đồng bằng, chống xói mịn + Các loại thiên tai khác lũ quét miền núi - Kĩ năng: Sử dụng At lát để xác định thời gian 39 bão, khu vực chịu ảnh hưởng bão 40 ... học sinh giỏi nhà trường, nhằm nâng cao hiệu dạy thi học sinh giỏi, chọn nghiên cứu sáng kiến : “ Một số biện pháp nâng cao hiệu ôn thi học sinh giỏi lớp 12 phần địa lí tự nhiên Việt Nam? ?? 2.3 Biện. .. nâng cao hiệu dạy phần địa lí tự nhiên Việt Nam cơng tác bồi dưỡng học sinh giỏi Kiến thức ôn thi học sinh giỏi phần địa lí tự nhiên khó, sâu Nội dung sách giáo khoa phổ thông đáp ứng phần yêu... giá biện pháp thực để nâng cao hiệu bồi dưỡng học sinh giỏi phần địa lí tự nhiên Việt Nam Nội dung sáng kiến kinh nghiệm: 2.1 Cơ sở lý luận vấn đề Những năm gần việc đổi phương pháp dạy học đặt