ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KHOA VẬT LÝ  KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Đề tài: ĐIỀU TRA KHẢO SÁT THỰC TRẠNG THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM VẬT LÝ TRONG CHƢƠNG TRÌNH LỚP VÀ TẠI MỘT SỐ TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ( THCS) TRÊN ĐỊA BÀN TP ĐÀ NẴNG SVTH : Ngô Thị Thảo Sƣơng Lớp : 10 SVL Khóa : 2010-2014 Ngành : Sƣ phạm Vật lý GVHD : Th S Nguyễn Nhật Quang Đà Nẵng, 05/2014 LỜI CẢM ƠN  Trong suốt thời gian thực đề tài, em nhận nhiều quan tâm giúp đỡ từ quý thầy cô giáo người thân bạn bè để hoàn thành đề tài: “Điều tra khảo sát thực trạng thiết bị thí nghiệm Vật lí chương trình lớp số trường Trung học sở ( THCS) địa bàn thành phố Đà Nẵng” Em xin chân thành gửi lời cảm ơn đến thầy giáo Nguyễn Nhật Quang tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em suốt thời gian thực đề tài Chúng em xin gửi lời cảm ơn đến quý thầy cô, gia đình bạn bè động viên tạo điều kiện để chúng em hoàn thành đề tài Trong q trình thực khóa luận tốt nghiệp khơng thể tránh khỏi khó khăn, thiếu sót, em mong góp ý từ quý thầy bạn để khóa luận hồn thiện Đà Nẵng, tháng năm 2014 Sinh viên thực Ngơ Thị Thảo Sương Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang MỤC LỤC MỞ ĐẦU NỘI DUNG CHƢƠNG I: NHỮNG BỘ THÍ NGHIỆM VẬT LÍ & HIỆN ĐANG SỬ DỤNG TẠI KHOA VẬT LÍ- TRƢỜNG ĐHSP- ĐHĐN Danh mục thiết bị thí nghiệm cấp THCS – mơn Vật lí lớp 8,9 Các thí nghiệm lớp 19 Các thí nghiệm lớp 34 CHƢƠNG II: KHẢO SÁT THỰC TẾ CÁC TRƢỜNG THCS 70 A MỤC TIÊU KHẢO SÁT 70 B THỰC TRẠNG KHẢO SÁT THÍ NGHIỆM VẬT LÍ TẠI CÁC TRƢỜNG THCS 70 Khảo sát thực trạng chung trƣờng tình hình sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho công tác dạy học mơn Vật lí………………………………………………… 71 Kết khảo sát thí nghiệm trƣờng 76 Những nhận xét khái quát thực trạng đáp ứng thí nghiệm Vật lí 8&9 trƣờng THCS 89 CHƢƠNG III SO SÁNH CÁC BỘ THÍ NGHIỆM VẬT LÍ 8&9 HIỆN ĐANG SỬ DỤNG TẠI PHÕNG THÍ NGHIỆM PHƢƠNG PHÁP DẠY VẬT LÍ TẠI KHOA VẬT LÍ - ĐHSP ĐÀ NẴNG VỚI CÁC TRƢỜNG THCS 90 Bảng so sánh giống khác thí nghiệm Vật lí 8-9 sử dụng phịng thí nghiệm khoa Vật lí – Trƣờng ĐHSP với thí nghiệm sử dụng trƣờng THCS 90 Sự khác thí nghiệm sử dụng phịng thí nghiệm Khoa Vật lí – Trƣờng ĐHSP với thí nghiệm sử dụng trƣờng THCS 94 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 100 1.Kết luận 100 Kiến nghị 101 TÀI LIỆU THAM KHẢO 102 SVTH: Ngơ Thị Thảo Sƣơng Trang Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang MỞ ĐẦU Thế kỷ XXI thời kì phát triển chóng mặt khoa học công nghệ nhƣ phát minh vƣợt bậc tính đại phục vụ cho đời sống ngƣời ngày nhiều Những thành tựu khơng khác nhờ có giáo dục, giáo dục đƣợc coi nhân tố định nhất, giáo dục vừa động lực, vừa mục tiêu cho phát triển xã hội Hiện chất lƣợng giáo dục đƣợc nâng cao mối quan tâm hàng đầu toàn xã hội Việc củng cố kiến thức rèn luyện kỹ thực hành cho học sinh đƣợc trọng nhà trƣờng nhằm nâng cao chất lƣợng dạy học, góp phần đào tạo hệ có khả làm chủ tri thức khoa học, công nghệ đại, tƣ sáng tạo…, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục vụ cho nghiệp cơng nghiệp hóa, đại hóa đất nƣớc, vƣơn vai cƣờng quốc năm châu giới, Vật lí mơn khoa học với phần lớn kiến thức đƣợc xây dựng sở quan sát đúc kết từ thực nghiệm Bên cạnh vấn đề lí thuyết tập Vật lí, việc sử dụng thí nghiệm Vật lí để tích cực hóa hoạt động nhận thức học sinh nhà trƣờng biện pháp hữu hiệu Việc làm thí nghiệm góp phần tạo điều kiện cho học sinh áp dụng tri thức thu nhận vào thực tiễn, tự khám phá tƣợng, quan sát trực tiếp tƣợng, đo lƣờng đại lƣợng, xử lí số liệu, kiểm chứng lại tƣợng giúp học sinh hiểu vấn đề cách sâu sắc hứng thú học Vì việc đƣa phƣơng tiện thí nghiệm Vật lí vào q trình giảng dạy vấn đề thiết Và để góp phần đồng hóa trang thiết bị thí nghiệm dạy học phịng thí nghiệm khoa Vật lí – trƣờng ĐHSP với trƣờng THCS địa bàn TP ĐN nhằm giúp sinh viên sau tốt nghiệp trƣờng, dạy trƣờng THCS có sở nắm vững thao tác, rèn luyện kĩ việc tiến hành thí nghiệm, nâng cao hiệu giảng dạy Tơi chọn đề tài khóa luận tốt nghiệp: ― Điều tra khảo sát thực trạng thiết bị thí nghiệm Vật lí chƣơng trình lớp số trƣờng Trung học sở ( THCS) địa bàn thành phố Đà Nẵng” SVTH: Ngô Thị Thảo Sƣơng Trang Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang Mục đích đề tài nghiên cứu thực trạng thí nghiệm dạy học Vật lí trƣờng THCS so sánh với phịng thí nghiệm Khoa Vật lí trƣờng ĐHSP Đà Nẵng Đối tƣợng nghiên cứu đề tài bao gồm: - Các tài liệu liên quan đến cở sở lí thuyết thực nghiệm chƣơng trình Vật lí phổ thơng lớp 8,9 thiết bị thí nghiệm liên quan - Các tài liệu hƣớng dẫn tiến hành thí nghiệm Khoa Vật lí trƣờng ĐHSP Đà Nẵng Do điều kiện thời gian có hạn nên phạm vi nghiên cứu đề tài tập trung nghiên cứu khảo sát thí nghiệm Vật lí lớp 8,9 sử dụng trƣờng THCS địa bàn TP Đà Nẵng Khoa Vật lí - Trƣờng ĐHSPĐN Nhiệm vụ nghiên cứu đề tài: - Cơ sở lí thuyết thí nghiệm Vật lí dạy học Vật lí - Thực trạng phịng thí nghiệm trƣờng phổ thơng - Xây dựng thí nghiệm, lấy số liệu mẫu thí nghiệm - Phƣơng pháp giáo dục khoa Vật lí để đƣa biện pháp thích hợp Trong q trình tiến hành, đề tài có sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu: - Nghiên cứu lí luận: Nghiên cứu tài liệu phƣơng pháp dạy học Vật lí trƣờng phổ thông, tài liệu hƣớng dẫn sử dụng thiết bị thí nghiệm trƣờng ĐHSP - Nghiên cứu thực nghiệm sƣ phạm: Tiến hành thí nghiệm trƣờng THPT trƣờng ĐHSP, rút đƣợc kết luận hƣớng dẫn sƣ phạm cần thiết - Lấy ý kiến chuyên gia: Tham khảo ý kiến giáo viên phổ thông để nắm bắt thực trạng việc trang thiết bị sử dụng phƣơng tiện dạy học Vật lí Đề tài gồm có chƣơng: Chƣơng I : Những thí nghiệm Vật lí 8&9 sử dụng Khoa Vật lí trƣờng ĐHSP Đà Nẵng Chƣơng II : Khảo sát thực tế các trƣờng THCS Chƣơng III : So sánh thí nghiệm Vật lí 8&9 sử dụng phịng thí nghiệm phƣơng pháp dạy học Vật lí Khoa Vật lí – ĐHSP ĐN với trƣờng THCS SVTH: Ngơ Thị Thảo Sƣơng Trang Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang NỘI DUNG CHƢƠNG I: NHỮNG BỘ THÍ NGHIỆM VẬT LÍ & HIỆN ĐANG SỬ DỤNG TẠI KHOA VẬT LÍ- TRƢỜNG ĐHSP- ĐHĐN Danh mục thiết bị thí nghiệm cấp THCS – mơn Vật lí lớp 8,9 S T T Dùn Tên Mơ tả thiết bị Hình ảnh g cho lớp Bằng kim loại, sơn tĩnh điện màu tối, khối lƣợng khoảng 2,5 kg, bền Chân đế chắc, ổn định, đƣờng kính lỗ 10mm vít M6 thẳng góc với lỗ 8,9 để giữ trục đƣờng kính 10mm, có hệ vít chỉnh cân Kẹp đa Làm hợp kim nhơm nhẹ, cán nhựa; cứng, có đệm mút Bằng Thanh trụ Inox, dài 8,9 500mm; 10mm;một đầu vê trịn, đầu 8,9 có ren M5 dài 15mm, có êcu hãm Thanh trụ 2 đầu vê trịn Khớp Kích thƣớc (43x20x18)mm nối chữ nhơm đúc áp lực, có vít hãm, tay thập Bằng Inox, dài 250mm; 10mm, 8,9 quay thép Nhiệt kế Có độ chia từ 00C đến 1000C; độ rƣợu 8,9 chia nhỏ 10C 8,9 Hình trụ 30mm; cao 180mm; có đế; Bình chia độ GHĐ 250ml; ĐCNN 2ml; làm thủy tinh trung tính SVTH: Ngơ Thị Thảo Sƣơng Trang Khóa luận tốt nghiệp Tấm Bằng sắt đồng, chịu nhiệt lƣới Kích thƣớc 100mm GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang Bộ gồm: - Loại 2,5N bảng dẹt chƣa chia Bộ lực kế vạch - Loại 2N độ xác 0,02, loại 5N độ xác 0,05 ; hiệu chỉnh đƣợc hai chiều treo kéo 10 Cốc đốt Thuỷ tinh suốt, chịu nhiệt, dung tích 500ml; kèm giá đỡ cốc Thuỷ tinh không bọt, nắp thuỷ 11 Đèn cồn tinh kín, nút bấc sứ Thân (75mm, cao 84mm, cổ 22mm) 12 Ống Hình chữ L, hở đầu,  thủy 2mm, cạnh dài ống: 150mm, cạnh tinh chữ ngắn ống: 50mm L Gồm 300 vòng dây đồng 0,3mm vòng xuyến nhựa PS-HI đƣờng kính 300mm dày 18mm (kể đai chặn dây), hai 13 Ống dây đầu dây có giắc để cắm lên giá treo (bằng nhựa PS-HI kích thƣớc (52x20x22)mm có cặp lỗ cắm giắc 4mm có trụ nhựa 10mm dài 100mm) SVTH: Ngơ Thị Thảo Sƣơng Trang Khóa luận tốt nghiệp 14 GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang Máy A- Cao 1000mm, có điều chỉnh tút phƣơng thẳng đứng, thƣớc gắn vào trụ, rịng rọc 15 16 Khối nhơm Khối Hình trụ 40mm, cao 40mm, có móc treo Bằng gỗ, có mặt ráp ma sát Dụng Nhựa trong 38mm; cụ áp ngoài 45mm, cao 300mm 17 suất chất lỏng 18 19 Ống Thẳng, cứng, suốt, kích thƣớc: nhựa 6mm, dài 20mm, hở hai đầu (bình cứng thông nhau) Giá đỡ Giá đỡ gồm chân đế 8 kim loại nối vng góc với 20 Ống Thẳng hở đầu, dài 20mm,  thủy 20mm, tinh Rịng 21 40mm, có móc treo rọc động SVTH: Ngô Thị Thảo Sƣơng Trang Khóa luận tốt nghiệp 22 Thƣớc 23 Bi sắt GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang Dài 500mm, đánh số dọc thƣớc 15mm, có móc treo kèm cuộn dây treo khơng giãn 24 Bộ thí Gồm đồng, sắt, nhơm có nghiệm vạch vị trí cách để gắn dẫn sáp; đinh gắn nhiệt 25 Ống nghiệm Thuỷ tinh chịu nhiệt, 20mm, dài 200mm Thuỷ tinh trung tính, chịu nhiệt, 26 Bình trụ kích thƣớc Φ18mm, cao 180mm Thuỷ tinh chịu nhiệt, phủ muội, đế 27 28 Bình bằng, dung tích 300ml, nút cao su, cầu có lỗ Bộ Kích thƣớc (7x15x 120) mm; kích thƣớc (10x20x170) mm; nam thép hợp kim, màu sơn cực khác châm Loại 20W-2A; Dây điện trở 0,5mm quấn lõi tròn; Con Biến trở chạy có tiếp điểm trƣợt tiếp xúc tốt; 29 Gắn đế cách điện kích thƣớc chạy (162x56x13)mm dày 3mm để cắm lên bảng điện; có lỗ giắc cắm đồng Φ4mm SVTH: Ngơ Thị Thảo Sƣơng Trang Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang Thang 1A nội trở 0,17/V; thang Ampe 30 kế chiều 3A nội trở 0,05/V; độ chia nhỏ 0,1A; Đầu dạng ổ cắm đồng Φ4mm Độ xác 2,5 Ghi đầy đủ kí hiệu theo quy định, có tên hãng sản xuất Sử dụng nguồn điện xoay chiều 220V– 50Hz, điện áp ra: 31 Biến - Điện áp xoay chiều (5A): 3V; nguồn 6V; 9V; 12V - Điện áp chiều (3A): 3V; 6V; 9V; 12V Kích 32 thƣớc (240x360x20)mm Bảng nhựa màu trắng sứ mặt lắp ráp có khoan thủng 96 lỗ cách mạch 30mm (thành 12 hàng, cột) điện để gắn linh kiện (yêu cầu bảng phải phẳng, không cong vênh) Thang đo 6V 12V; nội trở 33 Vôn kế >1000/V Độ chia nhỏ 0,1V; độ xác 2,5; Đầu dạng ổ cắm chiều đồng 4mm Ghi đầy đủ kí hiệu theo quy định Bộ gồm 20 dây nối có tiết diện 34 Bộ dây 0,75mm2, có phích cắm đàn hồi dẫn đầu, cắm vừa lỗ có đƣờng kính 4mm, dài tối thiểu 500mm SVTH: Ngô Thị Thảo Sƣơng Trang Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang 16 Sự nở nhiệt chất lỏng Sơ đồ mạch điện 17 Ròng rọc Hai loại điện tích-Hình 18.5 18 Địn bẩy-Hình 15.2 Độ cao âm 19 Địn bẩy-Hình 15.1 Nguồn âm 20 Ứng dụng đòn bẩy Xác định vùng nhìn thấy sống gƣơng phẳng 21 Địn bẩy-Hình 15.3 Nguyệt thực 22 Máy đơn giản Nhật thực 23 Hai lực cân Bóng tối bóng tối 24 Đo thể tích vật rắn khơng thấm Sự truyền ánh sáng-Hình 2.5 nƣớc-Hình 4.3 25 Đo thể tích chất lỏng-Hình 3.2 Sự truyền ánh sáng-Hình 2.4 26 Một số độ dài đặc biệt Sự truyền ánh sáng-Hình 2.2 Tên tranh lớp STT SL Tên tranh lớp SL Biểu diễn lực Biến trở Áp suất khí Quy tắc nắm tay phải Công học Ứng dụng nam châm Sự chuyển hóa bảo toàn Quy tắc bàn tay trái Đối lƣu Động điện chiều Bức xạ nhiệt Máy phát điện xoay chiều Sự bảo toàn lƣợng Máy biến tƣợng cơ- nhiệt Động nhiệt Hiện tƣợng khúc xạ ánh sáng Chuyển động học Thấu kính hội tụ 10 Sự cân lực Thấu kính phân kỳ 11 Lực ma sát Năng lƣợng chuyển hóa lƣợng 12 Áp lực- áp suất Định luật bảo toàn lƣợng 13 Áp lực Sản xuất điện 14 Áp suất Điện hạt nhân SVTH: Ngô Thị Thảo Sƣơng Trang 88 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang 15 Bình thơng Định luật Jun- lenxo 16 Lực đẩy Ac-si-met Sử dụng an toàn điện 17 Vật Sự nhiễm từ sắt- thép 18 Định luật công Ứng dụng nam châm 19 Cơ Lực điện từ 20 Nguyên tử, phân tử chuyển động Hiện tƣợng cảm ứng điện từ 1 Điều kiện xuất dòng điện hay đứng yên 21 Sự bảo toàn lƣợng tƣợng nhiệt cảm ứng 22 Dòng điện xoay chiều 23 Máy ảnh 24 Mắt Những nhận xét khái quát thực trạng đáp ứng thí nghiệm Vật lí 8&9 trƣờng THCS 3.1 Trường A Các thí nghiệm trƣờng A thực đƣợc hầu hết thí nghiệm Vật lí phổ thơng giống nhƣ Phịng thí nghiệm Khoa Vật lí – ĐHSP-ĐHĐN, nhiên, có khơng thực đƣợc Chƣơng trình Vật lí 8, Bài 1: Sự cân lực- quán tính ( máy A-tút bị hỏng )và Bài 3: Quan sát tƣợng áp suất chất lỏng- Bình thơng ( màng cao su bình thơng bị hỏng hết) 3.2 Trường B: Các thí nghiệm trƣờng B giống nhƣ trƣờng A, nhiên thực đƣợc Bài 1: Sự cân lực- quán tính ( máy A-tút bị hỏng ), cịn lại hầu hết thí nghiệm Vật lí phổ thơng giống nhƣ Phịng thí nghiệm Khoa Vật lí – ĐHSP-ĐHĐN 3.3 Trường C: Các thí nghiệm trƣờng C bị hƣ hỏng thất thoát nhiều, thực đƣợc hầu hết thí nghiệm Vật lí phổ thơng giống nhƣ Phịng thí nghiệm Khoa Vật lí – ĐHSP-ĐHĐN, nhiên Có nhiều khơng thực đƣợc Chƣơng trình Vật lí 8, Bài 1: Sự cân lực- quán tính ( máy A-tút bị hỏng )và Bài 3: Quan sát tƣợng áp suất chất lỏng- Bình thơng ( mng cao su bình thơng bị hỏng hết), cịn lớp có khơng thể thực đƣợc, Bài 7: Kiểm nghiệm mối quan hệ Q ~ I2 định luật Jun- Lenxơ ( bình nhiệt lƣợng kế bị hỏng ), Bài 14: SVTH: Ngơ Thị Thảo Sƣơng Trang 89 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang Thực hành vận hành máy phát điện máy biến ( máy biến bị hỏng hết) Bài 24: Các tác dụng ánh sáng ( nhựa hai màu thất thoát hết) Phƣơng pháp đo trƣờng THCS A, B, C Sau tiến hành khảo sát so sánh thiết bị thí nghiệm thí nghiệm thực hành thí nghiệm biểu diễn chƣơng trình Vật lí lớp lớp có phịng TN trƣờng THCS A, B, C với thí nghiệm phịng TN khoa Vật lí -trƣờng ĐHSP ĐN rút nhận xét chung: - Có đồng thiết bị trƣờng A, B, C thiết bị phịng TN khoa Vật lí -trƣờng ĐHSP ĐN - Phƣơng pháp đo trƣờng THCS A, B, C giống với phƣơng pháp đo phòng TN khoa Vật lí -trƣờng ĐHSP ĐN - Có số thí nghiệm trƣờng THCS khơng hồn tồn giống với Khoa Vật lí nhƣng cho kết đo thiết bị thí nghiệm tƣơng đƣơng - Ngoài ra, số trƣờng THCS có nhập thiết bị thí nghiệm từ nƣớc Cách sử dụng, nhƣ cách tiến hành thí nghiệm biểu diễn, thí nghiệm thực hành thiết bị đa số khác với phƣơng pháp đo cũ Cụ thể đƣợc trình bày chƣơng III SO SÁNH CÁC BỘ THÍ NGHIỆM VẬT LÍ 8&9 HIỆN ĐANG SỬ DỤNG TẠI PHỊNG THÍ NGHIỆM PHƢƠNG PHÁP DẠY VẬT LÍ TẠI KHOA VẬT LÍ - ĐHSP ĐÀ NẴNG VỚI CÁC TRƢỜNG THCS Bảng so sánh giống khác thí nghiệm Vật lí 8-9 sử dụng phịng thí nghiệm khoa Vật lí – Trƣờng ĐHSP với thí nghiệm sử dụng trƣờng THCS Ở so sánh thí nghiệm sử dụng phịng thí nghiệm khoa Vật lí – Trƣờng ĐHSP với thí nghiệm sử dụng trƣờng THCS Bảng So sánh giống khác thí nghiệm Vật lí sử dụng phịng thí nghiệm khoa Vật lí – Trường ĐHSP với thí nghiệm sử dụng trường THCS Bộ thí nghiệm STT Kiểm tra cân lực- quán Giống Tƣơng đƣơng Ghi X tính SVTH: Ngơ Thị Thảo Sƣơng Trang 90 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang Khảo sát có mặt lực ma X sát Khảo sát áp suất chất lỏng- bình X thơng Khảo sát tồn áp suất khí X Nghiệm lại lực đẩy Ac-si-met X Kiểm chứng định luật công X Khảo sát chuyển hóa bảo toàn Khảo sát dẫn nhiệt Khảo sát đối lƣu xạ nhiệt X X X Bảng So sánh giống khác thí nghiệm Vật lí sử dụng phịng thí nghiệm khoa Vật lí – Trường ĐHSP với thí nghiệm sử dụng trường THCS STT Bộ thí nghiệm Xác định điện trở dây dẫn Am-pe kế Vôn- kế Kiểm tra phụ thuộc điện SVTH: Ngô Thị Thảo Sƣơng Giống Tƣơng đƣơng Ghi X X Trang 91 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang trở vào chiều dài dây dẫn Kiểm tra phụ thuộc điện trở vào tiết diện dây dẫn Kiểm tra phụ thuộc điện trở vào vật liệu dây dẫn X X Kiểm tra phụ thuộc cƣờng độ dòng điện điều chỉnh biến X trở 10 11 12 13 Xác định công suất dụng cụ điện Kiểm nghiệm mối quan hệ Q ~ I2 định luật Jun- Lenxo Kiểm tra tƣơng tác hai nam châm vĩnh cửu Khảo sát tác dụng từ dòng điện- Từ trƣờng Từ tính- Đƣờng sức từ Khảo sát từ trƣờng ống dây có dịng điện chạy qua Thực hành chế tạo nam châm vĩnh cửu- Nghiệm lại Khảo sát tƣợng cảm ứng điện từ SVTH: Ngô Thị Thảo Sƣơng X X X X X X X X Trang 92 Khóa luận tốt nghiệp Thực hành vận hành máy phát 14 15 16 17 18 19 20 21 22 điện máy biến GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang X Khảo sát mối quan hệ góc X tới góc phản xạ Khảo sát thấu kính hội tụ X Khảo sát ảnh vật tạo X thấu kính hội tụ Khảo sát thấu kính phân kỳ X Khảo sát ảnh vật tạo X thấu kính phân kỳ Thực hành đo tiêu cự thấu kính hội tụ Khảo sát ánh sáng trắng ánh X X sáng màu Nghiên cứu phân tích ánh sáng trắng X 23 Sự trộn ánh sáng màu X 24 Các tác dụng ánh sáng X Thực hành nhận biết ánh sáng 25 đơn sắc ánh sáng không đơn X sắc đĩa CD SVTH: Ngô Thị Thảo Sƣơng Trang 93 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang Bảng Tỷ lệ giống tương đương thí nghiệm Vật lí lớp Giống Tƣơng đƣơng Khơng có (bộ) (bộ) (bộ) Số lƣợng 0 Chiếm 100% 0% 0% Bộ thí nghiệm Bảng 10 Tỷ lệ giống tương đương thí nghiệm Vật lí lớp Giống Tƣơng đƣơng Khơng có (bộ) (bộ) (bộ) Số lƣợng 22 Chiếm 88% 12% 0% Bộ thí nghiệm Sự khác thí nghiệm sử dụng phịng thí nghiệm Khoa Vật lí – Trƣờng ĐHSP với thí nghiệm sử dụng trƣờng THCS Hầu hết thí nghiệm sử dụng phịng thí nghiệm Khoa Vật lí – Trƣờng ĐHSP đồng với thí nghiệm sử dụng trƣờng THCS Tuy nhiên, có vài có khác nhau: 2.1 Khác dụng cụ đo: 2.2.1 Dụng cụ đo cƣờng độ dịng điện Am-pe kế: Hình 1a Phổ thơng Hình 1b Khoa Vật lí - Phƣơng pháp đo: Giống - Dụng cụ: Nguyên tắc hoạt động nhƣ SVTH: Ngô Thị Thảo Sƣơng Trang 94 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang + Phổ thông: Vẫn sử dụng am-pe kế nhƣ khoa Vật lí, nhiên ,có thêm loại Am- pe kế nữa, điều chỉnh giá trị lớn mà dụng cụ đo, có thang đo + Khoa Vật lí: Sử dụng am- pe kế có thang đo Về thí nghiệm tƣơng đƣơng nhau, cách sử dụng cách đọc giá trị trƣờng hợp giống 2.1.2 Bài 15: Khảo sát mối quan hệ góc tới góc phản xạ Hình 2a Phổ thơng Hình 2b Khoa Vật lí - Phƣơng pháp đo: đo giống - Dụng cụ: + Phổ thơng: đính chặt khối nhựa ( thủy tinh) hình bán nguyệt vào thƣớc chia độ + Khoa Vật lí: đặt khối nhựa lên thƣớc chia độ mà không cố định vật lại với 2.1.3 Bài 20: Đo tiêu cự thấu kính hội tụ SVTH: Ngơ Thị Thảo Sƣơng Trang 95 Khóa luận tốt nghiệp Hình 3.7 Phổ thơng GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang Hình 3.8 Khoa Vật lí - Phƣơng pháp đo: Giống - Dụng cụ: Nguyên tắc hoạt động nhƣ + Phổ thơng: Sử dụng vật hình số + Khoa Vật lí: Sử dụng hình dấu mũi tên Về thí nghiệm tƣơng đƣơng nhau, nhiên điều kiện phịng thí nghiệm sáng, đèn laze yếu, hình ảnh quan sát đƣợc khơng xác dẫn đến kết đo sai số lớn 2.2 Khác phương pháp đo: Đặc biệt, trƣờng A có số thí nghiệm có phƣơng pháp đo khác so với chƣơng trình Sgk, nhƣng minh họa trực quan phát huy khả học tập Học sinh * Bài thí nghiệm giống với thí nghiệm SGK Tiêu cự thấu kính hội tụ SVTH: Ngơ Thị Thảo Sƣơng Trang 96 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang Thiết bị thí nghiệm: Thanh ray, 500 mm Thấu kính lồi, f = +50 mm Kẹp trƣợt, 4x Thấu kính lồi, f = +100 mm Cặp chân cho ray Giá đỡ gƣơng ảnh Dây dẫn 50 cm, 2x Màn ảnh, 90 x 90 mm Đèn Nguồn điện, 12V Bộ tụ sáng Tiến hành thí nghiệm - Gắn chân đế vào ray - Gắn kẹp trƣợt lên ray nhƣ mô tả hình vẽ trên; sau lắp đèn, tụ sáng giá đỡ gƣơng ảnh lên trƣợt - Kiểm tra lại để chắn thiết bị đƣợc gắn vào vị trí ray nhƣ - Gắn ảnh giá đỡ gƣơng ảnh Điều chỉnh đế ảnh vng góc với ray - Nối đèn vào nguồn điện 12 V - Lắp thấu kính tiêu cự f = + 50 mm vào kẹp trƣợt cịn trống Thay đổi vị trí thấu kính cách di chuyển kẹp trƣợt để thu đƣợc điểm sáng nhỏ sắc nét ảnh - Xác định khoảng cách tâm thấu kính ảnh, so sánh với giá trị tiêu cự thấu kính - Thay thấu kính thấu kính có tiêu cự + 100 mm lặp lại bƣớc thí nghiệm nhƣ SVTH: Ngơ Thị Thảo Sƣơng Trang 97 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang * Bài thí nghiệm tƣơng đƣơng: Từ trường Dụng cụ thí nghiệm: Hộp mạt sắt Tờ giấy Thanh nam châm thẳng có ổ đỡ La bàn Tiến hành thí nghiệm Phần 1: - Đặt nam châm phẳng lên tờ giấy Tiếp tục đặt la bàn lên tờ giấy di chuyển la bàn theo đƣờng gần tròn từ đầu xuống đầu dƣới nam châm, nhƣ mơ tả hình vẽ - Quan sát định hƣớng kim la bàn vẽ lại vị trí kim nhiều nhiều tốt, giống nhƣ mô tả sơ đồ - Làm lại thí nghiệm, với khoảng cách nam châm la bàn xa lần trƣớc chút Phần 2: - Đặt tờ giấy lên phía nam châm thẳng rắc lớp mạt sắt mỏng lên phía bề mặt tờ giấy - Nhẹ nhàng gõ vào mép tờ giấy mạt sắt tự xếp cách tự nhiên * Bài thí nghiệm mới: Sự khúc xạ ánh sáng nƣớc SVTH: Ngô Thị Thảo Sƣơng Trang 98 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang Dụng cụ thí nghiệm Thanh ray, 500 mm Giá đỡ chắn Kẹp trƣợt, 3x Hộp nhựa Cặp chân cho ray Màn chắn có khe hẹp, 1/3 khe Dây dẫn 50 cm, 2x Nguồn điện, 12V Bàn đỡ vật Nƣớc Đèn Tiến hành thí nghiệm - Gắn chân đế vào ray - Gắn kẹp trƣợt lên ray nhƣ mơ tả hình vẽ trên; sau lắp đèn tụ sáng có gắn giá đỡ chắn bàn quang học lên trƣợt - Kiểm tra lại để chắn thiết bị đƣợc gắn vào vị trí ray nhƣ - Đẩy chắn 1/3 khe, với đầu có chắn khe vào giá đỡ chắn - Nối đèn vào nguồn điện 12 V quan sát đƣờng ánh sáng thu đƣợc bàn đỡ vật - Để cho chùm sáng chạy vào bàn đỡ vật, cần phải xoay đèn gắn trƣợt chút điều chỉnh lại tụ sáng - Đặt hộp nhựa lên nắp màu đen đổ nƣớc vào hộp - Đặt nắp hộp nhựa lên bàn đỡ vật cho ánh sáng chiếu vng góc với cạnh hộp nhựa - Quan sát đƣờng chùm sáng qua nƣớc từ phía Đặc biệt ý đến chùm sáng khu vực vào khỏi hộp nhựa - Để giúp cho việc quan sát giữ tờ giấy nhỏ phía sau hộp nhựa SVTH: Ngơ Thị Thảo Sƣơng Trang 99 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận Qua q trình khảo sát, tìm hiểu phịng thí nghiệm Vật lí ba trƣờng THCS địa bàn thành phố Đà Nẵng, rút số nhận xét nhƣ sau: Về thiết bị thí nghiệm, ba trƣờng , trƣờng THPT B trƣờng đạt chuẩn quốc gia trƣờng trọng điểm thành phố nên thiết bị thí nghiệm tốt, đầy đủ Các thiết bị hoạt động tốt nhờ cách quản lí chặt chẽ, ý thức giữ gìn, cẩn thận sử dụng thiết bị thí nghiệm thầy giáo trƣờng Bên cạnh đó, trƣờng THPT A, trƣờng THPT C thiết bị tƣơng đối đầy đủ nhƣng hiệu sử dụng khơng tốt, thiết bị không đƣợc bảo quản, sử dụng cẩn thận nên hƣ hỏng nhiều Trong q trình khảo sát, nói chung trƣờng tạo điều kiện cho tiến hành khảo sát, khơng gây khó khăn nên việc khảo sát thuận lợi So sánh đối chiếu thực tế trƣờng với phịng thí nghiệm phƣơng pháp dạy học Khoa Vật lí- Trƣờng ĐHSP Đà Nẵng, cho thấy: - Tại phịng thí nghiệm thuộc Khoa Vật lí Trƣờng ĐHSP bố trí đƣợc số thí nghiệm giống tƣơng đƣơng với trƣờng THPT, với phƣơng pháp đo không thay đổi, cho kết thí nghiệm gần giống nhau, có sai số nhƣng nhỏ - Với thiết bị có trƣờng phổ thơng cịn phịng thí nghiệm Khoa Vật lí khơng có, khảo sát cho kết thí nghiệm gần nhƣ giống với SGK, sai số nhỏ, chứng tỏ thiết bị trƣờng THPTcòn hoạt động tốt Đề tài đạt đƣợc mục tiêu sau: - Khảo sát đƣợc thực trạng phịng thí nghiệm Vật lí trƣờng THPT địa bàn thành phố Đà Nẵng - Khảo sát thực trạng thí nghiệm lớp sử dụng trƣờng THPT so sánh với phịng thí nghiệm phƣơng pháp dạy Vật lí Khoa Vật lí Trƣờng ĐHSP ĐN nhằm hỗ trợ giáo viên việc sử dụng thiết bị thí nghiệm để đổi phƣơng pháp dạy học, nâng cao chất lƣợng dạy học Vật lí - Đƣa đƣợc số kiến nghị phịng thí nghiệm Khoa Vật lí nhƣ việc bổ sung thí nghiệm phù hợp với phổ thơng - Quá trình làm luận văn hội luyện tập bƣớc tiến hành, hƣớng dẫn thí nghiệm, để trƣờng phổ thơng, tơi xây dựng, triển khai hƣớng dẫn học sinh tiến hành thí nghiệm cách nhanh chóng xác SVTH: Ngơ Thị Thảo Sƣơng Trang 100 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang - Luận văn làm tài liệu tham khảo cho học sinh, sinh viên giáo viên học dạy thí nghiệm Vật lý liên quan - Đối với học sinh, sinh viên tự lực tiến hành thí nghiệm theo hƣớng dẫn mà khơng cần đến can thiệp giáo viên - Đối với luận văn, giáo viên dùng làm tài liệu hƣớng dẫn thí nghiệm, tham khảo số liệu thực nghiệm Luận văn đạt đƣợc mục đích đề Tuy nhiên, giới hạn thời gian nên đề tài thực đƣợc ba trƣờng THPT địa bàn thành phố Trong thời gian tới, cố gắng mở rộng phạm vi nghiên cứu đề tài để tăng hiệu việc dạy học Vật lí Rất mong nhận đƣợc ủng hộ, giúp đỡ quý Thầy Cô tất bạn Kiến nghị - Hằng năm nên cập nhật thơng tin thí nghiệm sử dụng trƣờng phổ thông để bổ sung thêm trang thiết bị, dụng cụ thí nghiệm cho phù hợp - Ngoài nên nhập thêm thí nghiệm có hãng sản xuất tƣơng đƣơng với phổ thông - Để tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên sau tốt nghiệp đƣợc tuyển dụng giảng dạy cấp THCS nhanh chóng tiếp cận sử dụng mà lúng túng, nhằm nâng cao chất lƣợng hiệu việc dạy học Vật lí, khoa Vật lí cần có thêm học phần giảng dạy thí nghiệm cấp - Có thể tham khảo ƣu điểm việc bố trí, xếp trang thiết bị phịng thí nghiệm trƣờng THCS khảo sát để tiến hành bố cục lại phòng chứa thiết bị thí nghiệm khoa Vật lí nhƣ phịng mơn Vật lí, sử dụng cơng tác giảng dạy học phần - Cần có chun trách phịng thí nghiệm, để quản lí, xếp hồ sơ, dụng cụ thí nghiệm, việc đăng kí sử dụng phịng thí nghiệm SVTH: Ngơ Thị Thảo Sƣơng Trang 101 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.s Nguyễn Nhật Quang TÀI LIỆU THAM KHẢO [ ] Danh mục thiết bị dạy học phịng thí nghiệm trƣờng A, B, C [ ] Danh mục thiết bị dạy học phịng thí nghiệm Khoa Vật lí – Trƣờng ĐHSP ĐN [ ] Hƣớng dẫn sử dụng thiết bị dạy học tối thiểu lớp 8-9 – Nhà xuất giáo dục 2009 [ ] Vật lí – Nhà xuất giáo dục [ ] Vật lí – Nhà xuất giáo dục [ ] Sách giáo viên Vật lí - Nhà xuất giáo dục Việt Nam [ ] Sách giáo viên Vật lí - Nhà xuất giáo dục Việt Nam [ ] Công ty thiết bị giáo dục Thắng Lợi (2009) Tài liệu hƣớng dẫn sử dụng thí nghiệm dành cho chƣơng trình phổ thơng [ ] Tài liệu hƣớng dẫn thí nghiệm Vật lí lớp 8-9 THCS, NXB Bộ Giáo dục Đào tạo, viện Vật lí kĩ thuật – ĐHBK Hà Nội (9/2005) [ 10 ] Danh mục thiết bị dạy học tối thiểu cấp Trung học sở - môn Vật lí , Bộ Giáo Dục Đào Tạo SVTH: Ngô Thị Thảo Sƣơng Trang 102 ... tập trung nghiên cứu khảo sát thí nghiệm Vật lí lớp 8, 9 sử dụng trƣờng THCS địa bàn TP Đà Nẵng Khoa Vật lí - Trƣờng ĐHSPĐN Nhiệm vụ nghiên cứu đề tài: - Cơ sở lí thuyết thí nghiệm Vật lí dạy học. .. phƣơng tiện thí nghiệm Vật lí vào trình giảng dạy vấn đề thiết Và để góp phần đồng hóa trang thiết bị thí nghiệm dạy học phịng thí nghiệm khoa Vật lí – trƣờng ĐHSP với trƣờng THCS địa bàn TP ĐN nhằm... II: KHẢO SÁT THỰC TẾ CÁC TRƢỜNG THCS 70 A MỤC TIÊU KHẢO SÁT 70 B THỰC TRẠNG KHẢO SÁT THÍ NGHIỆM VẬT LÍ TẠI CÁC TRƢỜNG THCS 70 Khảo sát thực trạng chung trƣờng tình hình sở vật