Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2018 - 2019 THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN Tên sáng kiến: XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC CÁC MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN BẰNG TIẾNG ANH TRONG BỘ MƠN HĨA HỌC Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Mơn Hóa Học 10, 11 Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ năm 2016 đến 2018 Tác giả:  Họ tên: Phạm Thị Dung  Năm sinh: 1983  Nơi thường trú: Số 66 Phố Đào Tấn- Phường Trần Quang Khải- Thành phố Nam Định  Trình độ chun mơn: Cử nhân Hóa học  Chức vụ cơng tác: GV Hóa học  Nơi làm việc: Trường THPT Nguyễn Khuyến  Điện thoại: 0369117073  Tỉ lệ đóng góp tạo sáng kiến: 100% Đơn vị áp dụng sáng kiến: Tên đơn vị: Trường THPT Nguyễn Khuyến Địa chỉ: Số 39,40- Nguyễn Du- Tp Nam Định Điện thoại: 036.911.70.73 Trang Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2018 - 2019 MỤC LỤC THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN I Điều kiện, hoàn cảnh tạo sáng kiến II Mô tả giải pháp Mô tả giải pháp trước tạo sáng kiến 1.1 Vấn đề sử dụng tiếng anh việc giảng dạy môn khoa học giới Việt Nam……………………………………………………… 1.2 Vấn đề học Toán môn KHTN Tiếng Anh Nam Định Mô tả giải pháp sau tạo sáng kiến 2.1 Giai đoạn 1: Một số thuật ngữ 2.1.1 Ngơn ngữ tốn học……………………………………………… 2.1.2 Ngơn ngữ hóa học bản……………………………………… 2.1.2.1 Tên nguyên tố Tiếng Anh 2.1.2.2 Tên axit ion tương ứng 2.1.2.3 Tên bazo số chất hóa học điển hình 10 2.1.3 Các thuật ngữ dùng phịng thí nghiệm…………………… 11 2.1.3.1 Một số dụng cụ hóa học 11 2.1.3.2 Một số thao tác thí nghiệm……………………………… 12 2.1.3.3 Các phương pháp thu khí 12 2.1.4 Một số loại phản ứng hay gặp ………………………………… 13 2.1.5 Một số khái niệm chung hay dùng ……………………………… 14 2.1.6 Một số lời dẫn hay dùng ………………………………………… 15 2.2 Giai đoạn Một số ví dụ cách trình bày lời giải cho tập hóa học…… 16 2.2.1 Một số ví dụ tập nêu tượng 16 2.2.2 Một số ví dụ tập định lượng 16 Các chuyên đề tập……………………………………………………………… 18 3.1 Một số chuyên đề thuộc chương trình lớp 10…………………………… 19 3.1.1 Atoms-The periodic table of chemical element and the periodic law- Chemical bonding (Nguyên tử- Bảng tuần hoàn nguyên tố hóa học- Liên kết hóa học)………………………………… 19 3.1.2 Oxidation- Reduction reactions; Rates of reaction and Chemical eqilibrium (Phản ứng oxi hóa – khử; Tốc độ phản ứng Cân hóa học ) Trang 27 Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2018 - 2019 3.1.3 Halogen goup – Oxigen,sunfur ( Nhóm halogen; Nhóm oxilưu huỳnh)……………………………………………………………… 39 3.2 Một số chuyên đề thuộc chương trình lớp 11…………………………… 51 3.2.1 Chuyên đề: Dissociation ( Sự điện li)………………………… 51 3.2.2 Nitrogen – phosphorus (Nhóm Nito- Photpho)………………… 57 3.2.3 Carbon- Silicic (Nhóm Cacbon- silic)………………………… 70 3.2.4 Fudamentals of organic chemistry (Đại cương hóa học hữu cơ)… 79 3.3 Một số đề kiểm tra minh họa…………………………………………… 89 III Hiệu sáng kiến đem lại: 124 So sánh đối chứng 124 Hiệu mặt kinh tế 124 Hiệu mặt xã hội…………………………………………………………… 124 Trang Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2018 - 2019 XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC CÁC MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN BẰNG TIẾNG ANH TRONG BỘ MƠN HĨA HỌC Giáo viên: Phạm Thị Dung Tổ Vật lí –Hóa Học- Cơng nghệ, trường THPT Nguyễn Khuyến I ĐIỀU KIỆN, HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN - Thực Nghị Đại hội Đảng lần thứ XI, đặc biệt Nghị Trung ương số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 đổi bản, toàn diện giáo dục đào tạo, đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa, đại hóa điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa hội nhập quốc tế - Theo công văn số 1327/SGDĐT-GDTrH ngày 27/10/2014 Sở Giáo dục Đào tạo việc triển khai dạy môn khoa học tự nhiên tiếng Anh năm học 2014- 2015; công văn số 32/SGDĐT-GDTrH ngày 15/01/2015 Sở Giáo dục Đào tạo việc hướng dẫn Hội thảo mơn khoa học tự nhiên (Tốn, Lý, Hóa Sinh) tiếng Anh năm học 2014-2015 Các giáo viên tham gia phải hoàn thành nội dung: Báo cáo kinh nghiệm soạn giảng, khai thác tài liệu, sử dụng phần mềm, bồi dưỡng lực tiếng Anh, dạy minh họa 01 tiết học (45 phút) tiếng Anh - Tiếp theo đó, ngày 12/11/2015 Sở Giáo dục Đào tạo công văn số 1304/SGDĐT-GDTrH việc hướng dẫn giảng dạy, tổ chức Hội giảng Hội thi Tốn mơn KHTN tiếng Anh năm học 2015-2016 Và đặc biệt, ngày 04/12/2015 Sở Giáo dục Đào tạo công văn số 1413/SGDĐT-GDTrH việc triển khai dạy Tốn mơn Khoa học khác tiếng Anh từ năm học 2015-2016 hướng đến phát triển lâu dài bền vững, nhà trường thầy giảng dạy thực nâng dần theo năm học mức độ giảng dạy, cụ thể là: + Mức 1: giáo viên giảng dạy lớp, giao tiếp tiếng Việt chủ yếu; giao tập nhà hay tập nhóm để học sinh thực hành tiếng Anh; giáo viên sửa tập, bước giao tiếp tiếng Anh + Mức 2: giáo viên giảng dạy lớp kết hợp tiếng Việt với tiếng Anh giao tiếp với học sinh; trao đổi, tổ chức hoạt động tiếng Anh; học sinh dùng tiếng Anh để ghi chép thực giải tập, giáo viên sửa tập tiếng Anh + Mức 3: thực giảng dạy tổ chức hoạt động hoàn toàn tiếng Anh Trang Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2018 - 2019 - Theo công văn số 1367/SGDĐT-GDTrH ngày 03/10/2018 việc tổ chức Hội thảo- Hội thi giải Toán môn KHTN tiếng Anh năm học 2018-2019 Sở GDĐT Nam Định - Như vậy, nói Sở GDĐT Nam Định quan tâm, hướng dẫn khuyến khích trường TH, THCS, THPT toàn tỉnh triển khai giảng dạy song ngữ Việt-Anh Tuy vậy, việc thực cịn mang tính đơn lẻ, chuyên biệt số trường trọng điểm II MÔ TẢ GIẢI PHÁP Mô tả giải pháp trước tạo sáng kiến 1.1 Vấn đề sử dụng tiếng anh việc giảng dạy môn khoa học giới Việt Nam - Trên giới có khoảng 60 nước vùng lãnh thổ sử dụng tiếng Anh ngơn ngữ thức Trong có nhiều nước sử dụng tiếng Anh cho việc dạy học môn khoa học nhà trường phổ thông Ấn Độ, Trung Quốc, Hồng Kông, Philippines, Singapore, Ireland, Wales, Scotland, Canada, Jamaica, Mỹ, Peurto Rico, Liberia, Nam Phi, Zimbabwe, New Zealand, Úc, Isarel, Malaysia, Brunei, Costa Rica, Sri Lanka, … Trường Đại học Nanchang (Trung Quốc) nghiên cứu sử dụng chiến lược dạy học hoá học hữu tiếng Anh Trường Đại học Sydney có nhiều nghiên cứu phương pháp dạy học khoa học tiếng Anh - Ở Việt Nam, chương trình mục tiêu quốc gia Giáo dục Đào tạo năm 2012–2015 thực hiệu Việt Nam triển khai chương trình đào tạo tiếng nước ngồi, với mục tiêu đến năm 2020, sinh viên tốt nghiệp đại học giao tiếp sử dụng ngoại ngữ thành thạo Điều mở thêm hội việc làm cho niên Việt Nam không nước mà quốc gia cộng đồng ASEAN - Theo Đề án phát triển hệ thống trường THPT chuyên Đề án dạy ngoại ngữ trường trung học Bộ Giáo dục Đào tạo, trường THPT chuyên dạy môn khoa học tự nhiên tiếng Anh Bắt đầu năm học 2011–2012, dạy tiếng Anh mơn Tin học Tốn học, sau năm 2015 mơn Vật lí, Hố học Sinh học Mục tiêu đến năm 2020, có 50% học sinh đạt bậc ngoại ngữ theo tiêu chí Hiệp hội tổ chức khảo thí ngoại ngữ châu Âu Trang Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2018 - 2019 1.2 Vấn đề học dạy Tốn mơn KHTN Tiếng Anh tỉnh Nam Định Ở tỉnh Nam Định, trường THPT chuyên Lê Hồng Phong trường tiên phong nước việc dạy học môn khoa học tiếng Anh Ở đây, có nhiều giáo viên có lực chuyên mơn giỏi, lại có trình độ tiếng Anh chun ngành tốt Đây điều kiện thuận lợi để giáo viên tỉnh học tập kinh nghiệm Mặt khác, Sở GD – ĐT Nam Định quan tâm đến việc thực đề án dạy môn KHTN tiếng Anh Liên tiếp năm học 2014-2015; 2015-2016 2017-2018 Sở GDĐT Nam Định tổ chức Hội thi dạy học Toán môn KHTN Tiếng Anh giáo viên học sinh cho trường THPT chuyên trường THPT không chuyên tỉnh Điều thúc đẩy q trình nghiên cứu mơn tiếng Anh chun ngành áp dụng vào thực tiễn giảng dạy bồi dưỡng chuyên môn giáo viên đồng thời thúc đẩy, tạo động lực cho học sinh giỏi mơn KHTN có nhu cầu, mong muốn học tiếng Anh chuyên nghành, muốn sử dụng tiếng Anh cơng cụ để học tập mơn học mà u thích Trường THPT Nguyễn Khuyến trường có chất lượng học tập mơn Tiếng Anh học sinh tương đối tốt Ban lãnh đạo nhà trường tạo điều kiện vật chất thời gian cho việc nâng cao chuyên môn Tuy nhiên, thời điểm tại, việc giảng dạy môn khoa học tiến anh nói chung mơn hóa học tiến anh nói riêng cịn gặp nhiều khó khăn Khó khăn trước hết tài liệu hướng dẫn Tính đến thời điểm tại, tài liệu dùng để dạy học Khoa học nói chung Hố học nói riêng tiếng Anh trường THPT Đại học, gần chưa xuất Việt Nam Kiến thức mơn Hóa Học trường THPT khơng chun khác với trường THPT chuyên nên việc sử dụng tài liệu trường chun có tính tham khảo áp dụng Các tài liệu mạng internet cịn ít, chủ yếu sách nước Việc tham khảo ý kiến giáo viên dạy mơn tiếng Anh bị hạn chế lĩnh vực chuyên ngành Hóa học có nhiều thuật ngữ khó hiểu đặc thù riêng Tiếp theo, trình độ tiếng Anh giáo viên yếu, chưa đáp ứng trơi chảy, mạch lạc giảng dạy; trình độ tiếng Anh học sinh không đồng Học sinh phụ huynh học sinh có mục đích học để thi đỗ Đại Học nên với học sinh chọn khối A hay B việc học tiếng Anh đầu tư cơng sức Hơn việc học mơn KHTN tiếng Anh có tính phức tạp tiếng Anh thông dụng nên đa phần học sinh ngại khó Trang Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2018 - 2019 Các giáo viên chưa thật mạnh dạn biên soạn dạy theo chuyên đề e ngại khơng tương thích với chương trình Bộ Giáo dục Đào tạo ban hành Cuối cùng, thời gian giành cho việc dạy học môn khoa học tiếng Anh chưa có chương trình qui định Việc đảm bảo kiến thức kĩ cần thiết dạy học mơn Hóa học tiếng Việt yêu cầu Trước vấn đề qua đợt hướng dẫn học sinh số tiết dự đồng nghiệp xin đưa số nội dung nhằm định hướng giúp đỡ giáo viên học sinh có niềm đam mê việc học Hóa học tiếng Anh Mô tả giải pháp sau tạo sáng kiến Có thể nói dạy học mơn khoa học tự nhiên, có mơn hóa vấn đề khó khăn giáo viên học sinh, nên cần có lộ trình rõ ràng, giai đoạn, từ đơn giản đến phức tạp Để làm điều đó, tơi thực qua giai đoạn 2.1 Giai đoạn (Làm quen với tiếng Anh Hóa học) Trước hết, giáo viên cung cấp cho học sinh số nội dung như: Ngơn ngữ tốn học, từ vựng Hóa học tạo cho em tảng ngơn ngữ hóa học: cách đọc tên chất, thao tác thí nghiệm, dụng cụ phòng thực hành, cách đọc tên phương trình phản ứng, mơ tả thí nghiệm hóa học cách giải thích tượng Mục đích cho học sinh làm quen với tiếng Anh Hóa học Dưới bảng thuật ngữ Hóa học tên số chất vô giúp giáo viên học sinh dễ tra cứu q trình dạy học 2.1.1 Ngơn ngữ toán học 2.1.1.1 Cách đọc số a Cách đọc số đếm 22 twenty - two 131 onehundred and thirty - one b Cách đọc năm, tháng 2018 twenty eighteen 30 April, 2018 The thirty of April, twenty eighteen Trang Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2018 - 2019 c Cách đọc phân số ½ a half; one half 3/4 three - fourths; three quarters 1/25 a (one) twenty - fifth 7/18 seven - eighteenths 1/100 a (one) hundredth 1/1225 a (one) thousand two hundred and twenty - fifth d Cách đọc thập phân 0.2 (nought, zero) point two point two nought point nought two zero point zero two 0.02 point nought two point zero two nought point seventy - five 0.75 point seven five 1.5 one point five twenty - five point three four 25.34 two five point three four 2.1.1.2 Cách đọc, viết phép tính Phép tính Ví dụ Cách diễn đạt Cộng (Addition) 3+5=8 Three plus five equals (to) eight Trừ (Substraction) 10 - = Ten minus seven equal (to) three Nhân (Multiplication) x = 15 Three times five equal (to)/is/make fifteen Chia (Division) 21 : = Twenty one divided by three equal (to) seven 2.1.1.3 Cách đọc, viết kí hiệu tốn học Dm3( L) Cubic decimetre (liter)  Rightward arrow Cm3 (mL) Cubic cetimetre (milliliter)  Leftward arrow < Less than  Upward arrow > More than (greater than)  downward arrow ≤ Less than or equal to  Reversible arrow ≥ More (greater) than or equal to x>>y X much greater than y X