HS: Liên hệ với tư tưởng yêu nước của CT HCM , một số sáng tác thể hiện tâm trang của Bác khi đất nước chư có độc lập, tự do, sự hi sinh hạnh phúc cá nhân để toàn tâm toàn ý cho độc lậ[r]
(1)Ngày soạn : 28/11/2011
Ngày dạy : 1/12/2011
TUẦN 16, 17 TIẾT 64, Hướng dẫn đọc thêm :
Văn bản: HAI CHỮ NƯỚC NHÀ
( Trích)- Trần Tuấn Khải
I MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Bổ sung kiến thức văn học Việt Nam đầu kỷ XX - Cảm nhận cảm xúc trữ tình yêu nước đoạn thơ
- Cảm nhận sức truyền cảm nghệ thuật ngòi bút Trần Tuấn Khải II TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ
1 Kiến thức :
- Nỗi đau nước ý chí phục thù cứu nước thể đoạn thơ
- Sức hấp dẫn đoạn thơ qua cách khai thác đề tài lịch sử, lựa chọn thể thơ để diễn tả xúc động tâm trạng nhân vật lịch sử với giọng thơ thống thiết
2 Kỹ :
- Đọc- hiểu đoạn thơ để khai thác đề tài lịch sử
- Cảm thụ cảm xúc mãnh liệt thể thể thơ song thất lục bát 3 Thái độ :
-Cảm phục gương yêu nước , nước quên thân
-Liên hệ với tư tưởng yêu nước độc lập dân tộc Bác Hồ, tự đặt mục tiêu phấn đấu cho cá nhân theo tư tưởng Bác
III.CÁC PH ƯƠNG PHÁP / KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC CÓ THỂ SỬ DỤNG
+ Động não : HS suy nghĩvà trình bày hiểu biết tác giả , tìm hiểu văn + Thảo luận nhóm : HS trao đổi, thảo luận nôi dung, nghệ thuật văn
+ Trình bày phút : trình bày nhận xét khái quát giá trị nội dung nghệ thuật văn
IV.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC :
-Phương tiện dạy học : SGK, SGV, Sách tham khảo, soạn, tranh ảnh minh họa, bảng phụ + giấy bút ghi kết thảo luận nhóm
HS : Bài soạn tư liệu liên quan đến học sưu tầm
+ Tập thơ Á Nam Trần Tuấn Khải với lời giới thiệu Xuân Diệu + Một số thơ Trần Tuấn Khải
V TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: Ổn định:
Bài cũ: ? Đọc thuộc lòng diễn cảm thơ Muốn làm thằng Cuội ? (10 điểm )
3.Bài : GV giới thiệu mới: Qua Mục Nam quan ( Hữu nghị quan – cửa khâu biên giới Việt – Trung Lạng Sơn ), nhớ lại chuyện Nguyễn Trãi tiễn cha Nguyễn Phi Khanh bị giặc Minh bắt Trung Quốc, nhà thơ Tố Hữu viết :
Ai lên ải bắc ấy,
Khóc tiễn cha dặm trường Hôm biên giới mùa xuân Núi trắng hoa mơ, cờ đỏ đường !
Còn Trần Tuấn Khải – nhà thơ yêu nước tiếng đầu kỉ XX – lại mượn hẳn câu chuyện lịch sử cảm động để giải bày tâm yêu nước thương nịi kích động tinh thần cứu nước nhân dân ta hồi đầu kỉ XX
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY * HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu đơi nét tác giả, tác
phẩm.
? Em nêu vài nét tác giả ,tác phẩm?
I GIỚI THIỆU CHUNG:
(2)? Bài thơ thuộc thể thơ gì? em biết điều ?
GV: Đọc sau gọi hs đọc lại
? Nêu bố cục thơ?
* HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu văn bản
? Cảnh tượng miêu tả qua lời thơ ?
? Cảnh tượng thiên nhiên miêu tả câu thơ ?
? Trong bối cảnh đau thương , tâm trạng người cha ?
? Trong bối cảnh không gian tâm trạng ấy, lời khuyên người cha có ý nghĩa ?
* Gọi hs đọc đoạn
? Người cha nhắc đến lịch sử dân tộc lời khuyên ? ( 4 câu đầu đoạn 2 )
? Tai khuyên trở tìm cách cứu nhà, người cha lại nhắc ( trước hết ) đến lịch sử anh hùng dân tộc ?
? Tác giả dùng biện pháp nghệ thuật nêu ý nghĩa biện pháp ?
? Những lời nói thảm vong quốc bộc lộ cảm xúc sâu sắc lòng người cha ?
* Gọi hs đọc đoạn cuối
? Những lời thơ cuối diễn tả tình cảnh thực người cha
Cha xót phận tuổi già sức yếu ………. Thân lươn bao quản vũng lầy
? Tại khuyên trở tìm cách cứu nước
Hai chữ nước nhà (trích) 3 Thể loại
Thể thơ song thất lục bát
II ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1 Đọc tìm hiểu từ khó. / SGK
Bố cục
- Từ đầu ….cha khuyên => Nỗi lòng người cha cảnh ngộ nước nhà tan
- Tiếp đến …đó mà => tình cảnh đất nước đau thương , tang tóc
- Phần lại => Nỗi lòng người cha dành cho
2 Tìm hiểu văn bản.
a Nỗi lòng người cha cảnh ngộ phải rời xa đất nước
+ Không gian :
- biên giới ảm đạm, heo hút Đây nơi tận Tổ quốc
- Một cảnh tượng tang tóc, thê lương + Hoàn cảnh tâm trạng nhân vật
- Hoàn cảnh thật éo le: cha bị giải sang Tàu, không mong ngày trở lại, muốn theo để phụng dưỡng cha già cho tròn đạo hiếu, cha dằn lòng khuyên trở lại để lo tính việc trả thù nhà, đền nợ nước
- Tâm trạng: Cả hai cha con, tình nhà, nghĩa nước sâu đậm, da diết tuột đau đớn, xót xa: nước nhà tan, cha li biệt
=> Lời khuyên người cha có ý nghĩa lời trăng trối Nó thiêng liêng, xúc động có sức truyền cảm mạnh hết
b Nỗi lòng người cha trước cảnh nước mất nhà tan
- Người cha muốn khích lệ dịng máu anh hùng dân tộc người
- Cảnh đất nước chìm khói lửa cảnh giết chóc bọn xâm lược tàn bạo chúng tâm tàn hại giống côn trùng cỏ, làm cho bao người dân, đỏ nheo nhóc, khốn - Tác giả dùng biện pháp nhân hoá so sánh để cực tả nỗi đau nước thấm đến trời đất, sông núi VN
=> Khai thác đề tài lịch sử Cuộc chia li khơng có ngày gặp lại cha Nguyễn Phi Khanh Nguyễn Trãi
c Nỗi lòng người cha dành cho con
- Nhằm kích thích hun đúc ý chí “ gánh vác” người con, làm cho lời trao gửi thêm nặng tình cảm
(3)cứu nhà, người cha lại nói tới cảnh bất lực ?
? Từ lời khuyên đó, em cảm nhận nỗi lòng người cha
? Đọc thơ Hai chữ nước nhà, em hiểu nỗi lịng người cha hoàn cảnh nước nhà tan ?
? Từ em cảm nhận điều quý giá lòng nhà thơ Trần Tuấn Khải – người mượn lời ông Nguyện Phi Khanh để bày tỏ lịng với đất nước ?
* HOẠT ĐỘNG 3: Hướng dẫn tổng kết.
Tại tác giả lấy Hai chữ nước nhà làm đầu đề thơ ?
Qua đoạn trích thơ hai chữ nước nhà, em cảm nhận điều sâu sắc nội dung nghệ thuật ?
GV: Hướng dẫn: đầu đề thơ nói đến Nước nhà hai khái niệm riêng hoàn cảnh cha Nguyễn Phi Khanh, Nguyễn Trãi ( mà hoàn cảnh chung chung thời đại năm 20- tkxx ), hai khái niệm lại có mối tương quan khơng thể tách rời : nước nhà tan, thù nhà trả, thù nước rửa Bởi mà NPK muốn nhắc nhở : lấy nước làm nhà, lấy nghĩa với nước thay cho chữ hiếu với cha, lad vẹn đôi đường
HS: Liên hệ với tư tưởng yêu nước CT HCM , số sáng tác thể tâm trang Bác đất nước chư có độc lập, tự do, hi sinh hạnh phúc cá nhân để toàn tâm toàn ý cho độc lập, tự dân tộc
thù cứu nước, cứu nhà Nguyễn Trãi
3.Tổng kết: a.Nghệ thuật
- Kết hợp tự với biểu cảm
- Thể thơ truyền thống tương đối phong phú nhịp điệu
- Giọng thơ trữ tình, thống thiết
b Nội dung
Mượn lời Nguyễn Phi Khanh nói với Nguyễn Trãi, tác giả bày tỏ khơi gợi nhiệt huyết yêu nước người Việt Nam cảnh nước nhà tan
* Ghi nhớ: sgk
4.Củng cố :GV khắc sâu giá trị nội dung nghệ thuật thơ,
5 HƯỚNG DẪN TỰ HỌC * Bài học :
- Học thuộc thơ
- Cảm nhận nghệ thuật mẻ
* Bài học :
Ôn tập phần Văn
(4)Ngày soạn : 1/12/2011 Ngày dạy : 5/12/2011
TUẦN 17 TIẾT 6 ÔN TẬP PHẦN VĂN
I MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
Giúp học sinh ôn tập lại kiến thức kĩ phần văn II TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ 1 Kiến thức :
kiến thức phần văn 2 Kỹ :
- Đọc hiểu văn
- Tổng hợp kiến thức phần văn học học kỳ I 3 Thái độ :
Có ý thức ơn tập
III TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
Ổn định
Bài cũ: kiểm tra
3.Bài :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY * HOẠT ĐỘNG 1: phần đọc hiểu văn bản
GV: Yêu cầu hs đọc lại tất văn học Để nắm nội dung cụ thể vẻ đẹp tác phẩm tự sự, văn nhật dụng số tác phẩm trữ tình
HS: Đọc lại tồn tác phẩm học nắm bắt đuợc nội dung truyện, nhân vật, chi tiết tiêu biểu, ngơn ngữ kể chuyện, vẻ đẹp hình tượng nhân vật điển hình Nghệ thuật tiêu biểu tác phẩm trữ tình Nắm nội dung ý nghĩa số văn nhật dụng
* HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP:
Những điểm giống khác chủ yếu nội dung hình thức nghệ thuật vb 2,3,4?
HS: Suy nghĩ, thảo luận nhóm 2p trả lời
I ĐỌC HIỂU VĂN BẢN.
(xem lại ơn tập truyện kí Việt Nam) Liệt kê văn học:
-Nhóm văn truyện kí Việt Nam -Nhóm văn truyện nước ngồi -Nhóm văn nhật dụng
Ôn nội dung, nghệ thuật văn học 3.Tóm tắt văn học
II LUYỆN TẬP: * Giống :
-Về phương thức biểu đạt: Đều làvăn tự sự, truyện ký đại (và sáng tác thời kì 1930 – 1945)
-Về đề tài : Đều lấy đề tài người đời sống xã hội đương thời tác giả, sâu miêu tả số phận cực khổ người bị vùi dập
- Nội dung : Đều chan chứa tinh thần nhân đạo (yêu thương trân trọng tình cảm, phẩm chất đẹp đẽ người, tố cáo tàn ác, xấu xa)
- Nghệ thuật : Đều có lối viết chân thực, gần đời sống sinh động
(5)* Khác :
Giáo viên nêu nét riêng môi văn qua thể loại , nôi dungchủ yếu đặc sắc nghệ thuật
4.Củng cố :GV khắc sâu giá trị nội dung nghệ thuật văn
5 HƯỚNG DẪN TỰ HỌC * Bài học
- Học thuộc thơ, đoạn văn hay, tiêu biểu
* Bài học :
Ôn tập phần Tập làm văn
********************************************** Ngày soạn : 1/12/2011
Ngày dạy : 5/12/2011
TUẦN 17 TIẾT 6 ÔN TẬP PHẦN TẬP LÀM VĂN,
TRẢ BÀI KIỂM TRA TIẾNG VIỆT
I MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
Giúp học sinh ôn tập lại kiến thức kĩ phần tập làm văn II TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ
1 Kiến thức :
kiến thức phần tập làm văn 2 Kỹ :
- viết văn tự kết hợp với yếu tố miêu tả biểu cảm, viết văn thuyết minh
3 Thái độ :
Có ý thức ơn tập
III TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
Ổn định
Bài cũ: kiểm tra 3.Bài :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY * HOẠT ĐỘNG 1: Về phần TLV
HS: Biết cách làm văn, đoạn văn tự kết hợp với miêu tả biểu cảm
- Nắm đặc điểm, yêu cầu phương pháp làm văn thuyết minh
? Bài văn thuyết minh có đặc điểm gì?
? Có phương pháp làm văn thuyết minh?
? Bố cục văn thuyết minh gồm phần?
HS: Trả lời
GV: Nhận xét
GV: Trong trình làm phải ý vào nội dung đề mà lập dàný cho phù hợp văn thuyết minh
* HOẠT ĐỘNG 2: TRẢ BÀI KIỂM TRA TIẾNG
I VỀ PHẦN TẬP LÀM VĂN
1.Lập dàn văn tự kết hợp với miêu tả biểu cảm ,văn thuyết minh
Viết văn tự kết hợp với miêu tả biểu cảm ,văn thuyết minh
(6)VIỆT Đọc lại đề Đáp án: tiết 61 * Nhận xét chung.
+ Ưu điểm:
cỏc em cú ý thc lm nộp đầy đủ
Xác định đề tơng đối tốt Nhiều làm tốt
Phần tự luận nhiều làm tốt Phần trắc nghiệm nhiều làm tốt
+ Nh ợc điểm :
C©u 1phần tự luận : nhiều em chưa xác định quan hệ từ cần phải thêm to cõu ghộp
Trắc nghiêm số làm sai không ôn * Công bố điểm Cho hai lớp
* Chữa số lỗi sai * Trả
4- Cđng cè, lun tËp
Ơn tập cách làm văn tự có kết hợp với miêu tả biểu cảm, cách làm văn thuyết minh H íng dÉn HS tù häc bµi ë nhµ
Ơn tập lại nội dung chuẩn bị kiểm tra HKI Chuẩn bị : làm thơ bảy chữ
**************************************** Ngày soạn :4/12/2011
Ngày dạy : 8/12/2011
TUẦN 17 TIẾT 68
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN: LÀM THƠ CHỮ
IMỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
Biết làm thơ chữ hoàn chỉnh
II TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ 1 Kiến thức :
Biết cách làm thơ chữ với yêu cầu tối thiểu: đặc câu thơ bảy chữ, biết ngắt nhịp 4/3 biết gieo vần
2 Kỹ :
Có thể làm thơ bảy chữ biết cách ngắt nhịp 4/3 phù hợp 3 Thái độ :
Tạo khơng khí mạnh dạn, sáng tạo vui vẻ
III.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC :
Bảng phụ ghi số thơ chữ
IV TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Ổn định:
Bài cũ: Không kiểm tra 3.Bài :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY * HOẠT ĐỘNG 1: Nhận diện luật thơ :
? Muốn làm thơ bảy chữ, cần phải xác định yếu tố ?
I NHẬN DIỆN LUẬT THƠ : - Câu thơ chữ
(7)- Số tiếng số dòng thơ
- Luận trắc cho tiếng thơ - Phải xác định đối niêm dọng
- Xác định vần thơ - Cách ngắt nhịp
Gọi hs đọc thơ “ Chiều”
? Gạch nhịp tiếng gieo vần mối quan hệ trắc hai câu kề thơ ?
- Số tiếng : - Số dòng : 4 - Nhịp thơ : 4/3
- Các tiếng giao vần : Câu 1,4
- Mối quan hệ trắc câu kề đối HS: Đọc số thơ sưu tầm
? Về vị trí ngắt nhịp, gieo vần quy luật trắc - Gọi hs đọc thơ “ Tối” Đoàn văn Cừ
? Bài thơ bị chép sai Hãy chỗ sai, nói lí thử tìm cách sửa lại cho ?
- Sau “ đèn mờ” khơng có dấu phẩy, dấu phẩy gây đọc sai nhịp
- Vốn “ ánh xanh lè” chép thành “ xanh xanh” , chữ “ xanh” sai vần
* HOẠT ĐỘNG 2: Tập làm thơ
GV: Gọi hs lên bảng sửa lại thơ
HS: Nêu yêu cầu tập
? Hãy làm tiếp hai câu cuối theo ý thơ Tú Xương mà người biên soạn giấu
? Làm tiếp thơ dang dở đâ cho trọn vẹn theo ý ?
- Gọi hs đọc thơ câu chữ làm nhà để lớp bình
nhiều 4/3
- Vần trắc bằng, phần nhiều bằng, vị trí gieo vần tiếng cuối cầu 4, có tiếng cuối câu
- Luật trắc : theo mô hình a B B T T T B B
T T B B T T B T T B B B T T b B B T T T B B T T B B T T B B B T T T B B B B T T B T B T T B B T B B
Tối
Trong túp lều tranh cánh liếp che, Ngọn đèn mờ toả ánh xanh lè , Tiếng chày nhịp đêm vắng Như bước thời gian đếm quãngkhuya
II, TẬP LÀM THƠ
a, Tôi thầy người ta có bảo : Bảo thằng cuội cung trăng ! Đêm rằm cội vén mây nhìn xuống Để gian trơng thấy chị Hằng b,
Vui ngày chuyễn sang hè, Phượng đỏ sân trường rộn tiếng ve Phất phơ lòng bao tiếng gọi
Thoảng hương lúa chín gió đồng q
4.CỦNG CỐ : về thể thơ chữ
5 HƯỚNG DẪN TỰ HỌC * Bài học :
- Học thuộc thơ
- Cảm nhận nghệ thuật mẻ
* Về nhà : Ôn tập tổng hợp.