1 GIÅÏI THIÃÛU ÂÄÜNG CÅ E-TEC : Âäüng cå E-TEC l loải âäüng cå xàng khäng dng bäü chãú ho khê hng Daewoo sn xút Trong nhỉỵng nàm gáưn âáy våïi chênh måí cỉía räüng ri ca nh nỉåïc ta nãn cạc loải xe ca hng Daewoo âỉåüc nháûp vo Viãût Nam ngy mäüt nhiãưu.Cạc loải xe nháûp vo Viãût Nam cọ thãø l ngun chiãúc hồûc bao gäưm cạc phủ tng v làõp rạp tải Viãût Nam Cạc chng loải xe â cọ màût tải thë trỉåìng Vióỷt Nam nhổ xe du lởch, xe taới trung bỗnh, xe ti nàûng, xe bus, Âäüng cå E-TEC l loải âäüng cå âỉåüc trang bë trãn xe du lëch âåìi måïi ca hng Deawoo Cạc loải xe âỉåüc trang bở õọỹng cồ E-TEC nhổ Lanos, Leagaza Vồùi trỗnh õọỹ k thût sn xút tiãn tiãún ca hng Deawoo â cho âåìi loải âäüng cå E-TEC cọ thãø têch ton bäü ca âäüng cå nh nhỉng cäng sút phạt låïn â giụp cho viãûc bäú trê âäüng cå trãn xe âỉåüc dãù dng v tiãút kiãûm âỉåüc váût liãûu chãú tảo âäüng cå Khäng nhỉỵng âäüng cå E-TEC cọ nhỉỵng ỉu viãût trãn m cn âọng gọp vo cäng viãûc lm sảch mäi trỉåìng v tiãút kiãûm ngưn ti ngun cho ngỉåìi Våïi nhỉỵng loải âäüng cå xàng cäø âiãùn duìng bäü chãú hoaì khê âãø hoỡa trọỹn họựn hồỹp vaỡ sau quaù trỗnh chaùy saớn váût chạy âỉa mäi trỉåìng cọ hm lỉåüng cháút âäüc hải ráút cao NO x, CO2, CO v mäüt pháưn lỉåüng nhiãn liãûu dỉ chỉa chạy këp Âäüng cå E-TEC âỉåüc sn xút vo cúi nàm 1998 v âỉa vo thë trỉåìng Viãût Nam âãø trang bë trãn xe Lanos Xe Lanos l loải xe du lëch sang trng v tiãûn nghi nhỉng giạ thnh khäng cao so våïi cạc loải xe du lëch ca cạc hng khạc sn xút Thäng säú k thût ca âäüng cå E-TEC : +Cäng suáút âäüng cå Ne = 63KW +Säú voìng quay âënh mỉïc n = 5800 (vng/phụt) +Dung têch xilanh V = 1498 (cm3) +Tè säú neïn ε = 9,5 +ổồỡng kờnh xilanh D = 76,5 (mm) +Haỡnh trỗnh pittäng S = 81,5 (mm) +Mämen xồõn cỉûc âải Me=132(N.m) n=3400 (vng/phụt) Thäng säú k thût ca xe Lanos : +Chiãưu di täøng 4237 (mm) +Chiãưu räüng täøng 1678 (mm) +Chiãưu cao täøng 1432 (mm) +Chiãưu di cå såí 2520 (mm) +Trng lỉåüng xe 1036 (kg) +Khong sạng gáưm xe 175 (mm) +Khaí nàng leo däúc tanθ = 0.5 +Täúc âäü täúi âa 172 (km/h) +Tiãu hao nhiãn liãûu åí täúc âäü 90 km/h laì 5, lêt nhiãn liãûu Âäüng cå E-TEC gäưm cọ cạc hãû thäúng sau : +Hãû thäúng phäúi khê +Hãû thäúng bäi trån +Hãû thäúng lm mạt +Hãû thäúng nhiãn liãûu +Hãû thäúng âạnh lỉía +Cồ cỏỳu khuyớu truỷc-thanh truyóửn-pittọng Hỗnh 1.1.ọỹng cồ E-TEC 1.1.CÅ CÁÚU KHUU TRỦC -THANH TRUƯN -PITTÄNG : 1.1.1.Khuu trủc : Trủc khuu ca âäüng cå E-TEC âỉåüc chãú tảo gäưm mäüt khäúi liãưn, váût liãûu chãú tảo bàịng gang, cạc bãư màût gia cäng âảt âäü bọng cao Thỉï tỉû lm viãûc cạc xi lanh 1-3-4-2 Âỉåìng kênh trủc khuu : 54, 982-54, 994 mm Khe håí lm viãûc 0,005 mm 1.1.2.Thanh truưn : Thanh truưn ca âäüng cå E-TEC âỉåüc chãú tảo bàịng thẹp håüp kim âàûc biãût gäưm cọ cạc thnh pháưn Mn, Ni, Vänphram, Tiãút diãûn ca truưn cọ dảng chỉỵ I, trãn âáưu to truưn cọ khoan läù dáưu âãø bäi trån xilanh, bảc âáưu to truưn chãú tảo hai nỉỵa làõp ghẹp lải våïi nàõp âáưu to truưn làõp våïi truưn nhåì hai bu läng Âỉåìng kênh ca chäút khuu làõp âáưu to truưn : 42,971-42,987 mm 1.1.3.Pittäng : Pittäng ca âäüng cå E-TEC âỉåüc chãú tảo bàịng håüp kim nhäm, trãn pittäng âỉåüc bäú trê sẹc màng khê v mäüt sẹc màng dáưu Âỉåìng kênh ca pittäng : 76, 45-76, 49 mm Trãn pttäng âỉåüc khoẹt rnh âãø làõp sẹc màng: chiãưu cao rnh âãø làõp sẹc màng khê 1,5 mm, chiãưu cao âãø làõp sẹc màng dáưu l 2,9 mm, chiãưu cao tỉì âènh pittäng âãún tám chäút pittäng l 32, mm 1.2.CÅ CÁÚU PHÄÚI KHÊ : Cå cáúu phäúi khê kiãøu mäüt trủc cam âàût trãn nàõp mạy tạc dủng thàóng vo náúm khäng cọ bäü c mäø Bäü dáùn âäüng dáy âai truưn chuøn âäüng tỉì bạnh âai trủc khuu qua dáy âai lãn bạnh âai trủc cam Kãút håüp våïi bạnh âai ca båm nỉåïc âãø lm cå cáúu âai Khi thạo làõp dáy âai phi chụ dáúu trãn bạnh âai phi trng våïi dáúu ca häüp bo vãû âai Trủc cam âỉåüc chãú tảo bàịng gang bãư màût lm viãûc ca cạc cam v cäø trủc cam âãưu âỉåüc täi cao táưn Trủc cam cọ nàm cäø trủc làõp thàóng vo äø âåỵ trãn nàõp mạy Âáưu trủc cam cọ làõp bạnh âai âãø dáùn âäüng trủc cam Xupạp nảp v xupạp thi âỉåüc dáùn âäüng tỉì cam nảp v cam thi thäng qua âäüi thu lỉûc Âỉåìng kênh ca thán xupạp 7,03-7,050 mm Khe håí giỉỵa äúng dáùn hỉåïng v thán xupạp 0,09 mm Âỉåìng kênh âãú xupạp nảp : 38mm, xupạp thaới : 31mm Hỗnh 1.2 Så âäư dáùn âäüng cam 1.Bạnh âai trủc cam 2.Bạnh âai båm nỉåïc âai trung 1.3.HÃÛ THÄÚNG LM MẠT3.Bạnh : gian 4.Bạnh trủclm khuu Âäüng cå E-TEC cọ hãûâai thäúng mạt bàịng nỉåïc kiãøu 5.Dáy âai kên, tưn hon cỉåỵng bổùc bao gọửm :aùo nổồùc xi lanh, Bỗnh Van hũng nàõp mạy, kẹt nỉåïc, båm rọt nhiãûtnỉåïc, van hàịng nhiãût, quảt giọ v cạcnỉåïc âỉåìng äúng dáùn nỉåïc Quảt giọ Hãû thäúng lm mạt sỉí dủng nỉåïc ngun cháút cọ pha cháút phủ gia chäúng gè Kẹt nỉåïc cọ gàõn caùc caùnh taớn nhióỷt Bồm nổồù c 10 Hỗnh 1.3 Så âäư khäúi hãû thäúng lm mạt Âäüng cå Kẹt lm mạt làõp trãn phêa âáưu xe, kẹt lm mạt cọ âỉåìng nỉåïc vo tỉì van hàịng nhiãût v cọ âỉåìng nỉåïc âãún båm, trãn kẹt nỉåïc cọ cạc dn äúng dáùn nỉåïc gàõn cạnh tn nhiãût Båm nỉåïc kiãøu ly tám âỉåüc dáùn âäüng bàịng dáy âai tỉì trủc khuu Quảt giọ âỉåüc chảy bàịng âäüng cå âiãûn nguọửn õióỷn ừcqui cung cỏỳp Bỗnh roùt nổồùc duỡng âãø chỉïa nỉåïc trn tỉì hãû thäúng lm mạt bë hám nọng âäüng cå lm viãûc v âãø kiãøm tra mỉïc nỉåïc âäüng cå lm viãûc Van hàịng nhiãût âọng nhiãût âäü nh hån 87 0C v bàõt âáưu måí åí nhiãût âäü 980C Quảt giọ hoảt âäüng dỉûa vo cm biãún nhiãût âäü nỉåïc lm mạt, tỉì tên hiãûu cm (trong biãún thán nhiãût âäü nỉåïc Âỉåìng dáưu chênh mạy) lm mạt m ECM s näúi mat cho quảt hồûc khäng Quảt chênh ∅320-12A, quảt phủ ∅250-6A 1.4.HÃÛ THÄÚNGL BÄI TRÅN : Trủc khuu Van Cäø trủc an c khuu ton tinh Van an ton Båm dáưu Lc âáưu hụt dáưu Âỉåìng dáưu trủc cam Cäø trủc cam Thanh truư n Phun lãn thnh xilanh Cam, âäüi, äúng dáùn hỉåïng xupạp Cạcte õọỹng cồ 11 Hỗnh 1.4 Sồ õọử khọỳi hóỷ thọỳng bäi Hãû thäúng bäi trån âäüng cå E-TEC kiãøu cỉåỵng bỉïc v vung tọe dng âãø âỉa dáưu âi bäi trån cạc bãư màût ma sạt v lm mạt cạc chi tiãút :Hãû thäúng bäi trån gäưm cọ :båm dáưu, lc dáưu, cạcte dáưu v âỉåìng äúng dáùn dáưu Dáưu tỉì cạc te âỉåüc hụt bàịng båm qua báưu lc vo âỉåìng dáưu dc thán mạy vo trủc khuu lãn trủc cam, tỉì trủc khuu tiãúp theo dáưu vo cạc bảc truưn theo läù phun lãn vạch xi lanh, tỉì trủc cam vo cạc bảc trủc cam räưi theo cạc âỉåìng dáùn tỉû chy xúng cạc te Båm dáưu räto kiãøu träkhäit gäưm hai räto tiãúp xục :räto v räto ngoi Räto âỉåüc dáùn âäüng båíi trủc khuu quay lm xoay räto ngoi nãn quay khäng gian giỉỵa cạc ràng räto dáưn thu hẻp lải, tải cỉía thãø têch nh nháút, âọ åí âáy dáưu bë nẹn cọ ạp sút cao nháút s theo âỉåìng äúng vo âäüng cå Tải vng quay cao ạp sút dáưu bäi trån thỉåìng cao hån cáưn thióỳt Vỗ vỏỷy sau mọựi bồm dỏửu thổồỡng coù van âiãưu chènh ạp sút Cün Transito Âiãưu Lc dáưu kiãøu ton pháưn :li lc bàịng giáúy, lc âỉåüc khiãøn 10000 km thay Ätä chảy khong logic CaímAïp suáút båm cung cáúp : ± 0, kg/cm Mạc dáưu SAE 5W/30, biãún API SH Trủc 1.5.HÃÛ THÄÚNG ÂẠNH LỈÍA : khuu Bäü âãúm nháûp xút Cün Modulo âạnh lỉía Biãún ạp õaùnh lổớa ECM 12 Hỗnh 1.5 Sồ õọử khọỳi hóỷ thäúng âaïnh Âäüng cå E-TEC trang bë hãû thäúng âaïnh lỉía bàịng âiãûn tỉí Thåìi âiãøm âạnh lỉía v gọc âạnh lỉía âỉåüc ECM âiãưu khiãøn ty theo chãú âäü lm viãûc ca âäüng cå 1.6.HÃÛ THÄÚNG NHIÃN LIÃÛU ÂÄÜNG CÅ E-TEC : Hãû thäúng nhiãn liãûu âäüng coe E-TEC thüc loải hãû thäúng nhiãn liãûu âỉåüc âiãưu khiãøn bàịng phun xàng âiãûn tỉí EFI v thüc loải phun nhiãưu âiãøm Cạc bäü pháûn ca hãû thäúng phun xàng âiãûn tỉí âäüng cå E-TEC :thng xàng, båm xàng âiãûn(âàût rong thng xàng), lc xàng,bäü äøn âënh ạp sút xàng,âỉåìng äúng gọp xàng, cạc vi phun v âỉåìng äúng dáùn xàng Ngun l hoảt âäüng ca hãû thäúng nhiãn liãûu âäüng cå ETEC :Båm âiãûn dàût thuìng xàng, cỏỳp õióỷn cho bồm xng thỗ bồm seợ cỏỳp xàng cọ ạp sút qua lc theo âỉåìng äúng âãún dn phán phäúi xàng vo cạc vi phun âỉåüc âiãưu khiãøn bàịng Solenoid Trãn äúng gọp xàng cọ làõp bäü äøn âënh ạp sút xàng giỉỵ cho ạp sút xàng åí âáưu vi phun l 2,3-3,1 kg/cm Tỉì bäü äøn âënh ạp sút xàng cọ âỉåìng äúng dáùn xàng tråí vãư lải thng chỉïa xàng Cạc vi phun âỉåüc âiãưu khiãøn bàịng ECM, xàng vãư vo tên hiãûu ECM tỉïc l måí hay âọng Âỉåìng vi phun tuhäưi thüc thng chỉïa cung cáúp Thng Bäü lc Hãû thäúng dáùn khäng khê nảp gäưm cọ :báưu Båm xàng äøn giọ,häüpxàng bỉåïm ga vLc âỉåìng äúng Dn nảpphán phäúi âënh xàng xàng ạp sút Cạc vi phun xàng Phun vo trỉåïc xupạp nảp Lc khäng khê Bỉåïm ga Âỉåìng ọỳng naỷp 13 Hỗnh 1.6 Sồ õọử khọỳi hóỷ thọỳng nhiãn liãûu âäüng cå E-TEC 2.TÊNH TOẠN NHIÃÛT,ÂÄÜNG HC,ÂÄÜNG LỈÛC HC CÅ CÁÚU KHUU TRỦC THANH TRUƯN ÂÄÜNG CÅ E-TEC : 2.1.TÊNH TOẠN NHIÃÛT ÂÄÜNG CÅ E-TEC : 2.1.1.Cạc thäng säú ca âäüng cå cho trỉåïc : Cäng sút cọ êch ca âäüng cå : Ne = 63KW Säú vng quay âënh mỉïc : n = 5800 vng/phụt Âỉåìng kênh xi lanh : D = 76,5 mm Haỡnh trỗnh pittọng : S = 81,5 mm Tè säú neïn : ε = 9,5 Cäng suáút tiãu hao nhiãn liãûu coï êch : ge = 280g/kw.h Säú xi lanh : i=4 Säú k : τ=4 Thỉï tỉû lm viãûc ca cạc xi lanh : 1-3-4-2 Gọc âäü phäúi khê : +Gọc måí såïm xupạp nảp : 10 + Gọc âọng mün xupạp nảp : 40 + Gọc måí såïm xupạp thi : 520 + Gọc âọng mün xupạp nảp : 450 2.1.2.Cạc thọng sọỳ cuớa chu trỗnh cọng taùc : +Aẽp suỏỳt mäi trỉåìng xung quanh : 0,1 MN/m2 +Nhiãût âäü mäi trỉåìng xung quanh : 300 0K +Hãû säú dỉ lỉåüng khäng khê :α=1 14 +p sút tàng ạp,quẹt khê : +Hãû säú låüi dủng nhiãût tải âiãøm z : ξz = 0,9 : ξb +Hãû säú låüi dủng nhiãût tải âiãøm b = 0,95 MN/m2 +Ạp sút khê sọt : Pr = 0,105 MN/m2 +Nhiãût âäü khê soït : Tr = 915 0K +Chè säú gin nåí âa biãún trung bỗnh : m = 1,45 +ọỹ sỏỳy noùng khờ naỷp måïi : ∆T = 20 0K +ẠP sút cúi quạ trỗnh naỷp : Pa = 0,0927 MN/m2 +Tố sọỳ tng aïp suáút : λ= +Hãû säú naûp thãm : λ1 = 1,04 +Hãû säú quẹt bưng chạy : λ2 = 1,02 +Hãû säú hiãûu âênh tè nhiãût : λt = 1,17 +Hãû säú âiãön âáöy âäö thë : ϕâ = 0,97 2.1.3.Tờnh toaùn caùc thọng sọỳ cuớa chu trỗnh cọng taùc : 2.1.3.1.Quaù trỗnh naỷp : +Nhióỷt õọỹ khọng khờ trỉåïc xupạp nảp : Tk = 300 0K : ηv +Hãû säú naûp  P Pa  Tk ηv = ⋅ ⋅ ελ − λ t λ  r ε − Tk + ΔT Pk   Pa   m      [2.1]   300 0,0927   0,105  1,45  ηv = ⋅ ⋅ 9,5 ⋅ 1,04 − 1,17 ⋅ 1,02  9,5 − 300 + 20 0,1  0,0927      ηv = 0,8772 +Hãû säú khê soït : γr = λ ( Tk + ΛT ) Pr ⋅ ⋅ Tr Pa P ελ − λ t λ  r  Pa m   15 [2.2] γr = 1,02( 300 + 20 ) 0,105 ⋅ ⋅ 915 0,0927 1  0,105  1,45 9,5 ⋅ 1,04 − 1,17 ⋅ 1,02   0,0927  r = 0,0471 +Nhióỷt õọỹ cuọỳi quaù trỗnh naỷp : Ta = T0 + ΔT + λ t γ r Tr 1+ γr Ta = 300 + 20 + 1,17 ⋅ 0,0471 ⋅ 915 + 0,0471 [2.3] Ta = 352 K 2.1.3.2.Quaù trỗnh neùn : +Tố nhióỷt mol õúng tờch trung bỗnh cuớa khọng khờ : mcv = 19,806 + 0,00209T(k J/kmol.âäü ) [2.4] av = 19,806 bv = 0,00209 +Tố nhióỷt mol õúng tờch trung bỗnh ca sn pháøm chạy : 1,634  187,36   −5 " mcv = 19,876 + +  +  427,86 10 Τ α  2 α   [2.5] av” = 21,51 bv” = 0,0031 +Tè nhiãût mol õúng tờch trung bỗnh cuớa họựn hồỹp : ' mcv = " mcv + γ r mcv = a' v + b' v T(kJ/kmol âäü ) 1+ γ r [2.6] a + γ r av 19,806 + 0,00209 ⋅ 21,51 av = v = = 19,8822 1+ γ r + 0,0471 " ' [2.7] " b + γ r bv 0,00209 + 0,0471 ⋅ 0,0031 bv = v = = 0,0021 1+ γ r 1+ 0,0471 ' [2.8] +Chè sọỳ neùn õa bióỳn trung bỗnh n1 : 16 +Phun âäüc láûp :Cạc vi phun âỉåüc måí theo thỉï tỉ âạnh lỉía ca âäüng cå * Phán loải hãû thäúng phun xàng âiãûn tỉí theo ngun l âo lỉåüng khê nảp: Hãû thäúng phun xàng loải ny âỉåüc trang bë mäüt thiãút bë âo lỉu lỉåüng cho phẹp âo trỉûc tiãúp thãø têch hay khäúi lỉåüng khäng khê nảp lỉu thäng âỉåìng äúng nảp Thäng tin vãư lỉu lỉåüng khê âỉåüc cung cáúp cho bäü âiãưu khiãøn trung tám dỉåïi dảng tên hiãûu âiãûn âãø lm cå såí toaùn thồỡi gian phun :õióứn hỗnh cuớa loaỷi naỡy Nhión liãûu vo Thỉïtỉû tỉûâạnh Thỉï âạnh lỉía Vng quay trủc khuyớu Hỗnh 3.9 Sồ õọử voỡi phun õọỹc lỏỷp laỡ loải cạnh hay dáy âäút 64 Âỉåìng nảp äúng Khäng khờ ECM Lổu lổồỹng kóỳ Hỗnh 3.10 Sồ õọử õo læu læåüng khäng khê + Hãû thäúng phun xàng våïi thiãút bë âo lỉu lỉåüng kiãøu ạp sút - täúc âäü: Hãû thäúng phun xàng loai ny lỉåüng khê nảp âỉåüc thäng qua ạp sút tuût âäúi âỉåìng äúng nảp v chãú âäü täúc âäü âäüng cå, dỉûa vo cạc thäng säú hay âàûc chøn â âỉåüc xạc âënh tỉì trỉåïc Cạc âáưu âo âỉåüc sỉí dủng thỉåìng l cm biãún ạp sút kiãøu âiãûn ạp - âiãûn aïp kãút håüp våïi nhiãût kãú âãø âo nhiãût âäü khê nảp Âỉåìng nảp äúng Khäng khê Cm biãún nhiãût õọỹ khọng khờ ECM Caớm bióỳn aùp suỏỳt Hỗnh 3.11 Så âäư âo lỉu lỉåüng kiãøu ạp sút tuût âäúi 3.2.2.4.Ỉu âiãøm ca hãû thäúng nhiãn liãûu dng v nhiãût âäü khäng khê nảp phun xàng âiãûn tỉí EFI : * Cọ thãø cáúp häùn håüp khäng khê âäưng âãưu âãún tỉìng xi lanh : 65 Do mäùi xi lanh âãưu cọ mäüt vi phun riãng v lỉåüng phun âỉåüc âiãưu khiãøn chênh xạc bàịng ECM theo sỉû thay âäøi täúc âäü âäüng cå v ti trng nãn cọ thãø phán phäúi nhiãn liãûu âãưu âãún tỉìng xi lanh Hån nỉỵa tè lãû khäng khê nhiãn liãûu cọ thãø âiãưu khiãøn tỉû nhåì ECM bàịng viãûc thay âäøi thåìi gian hoảt âäüng ca vi phun (khong thåìi gian phun nhión lióỷu)vỗ caùc lyù õoù họựn hồỹp khọng khê nhiãn liãûu âỉåüc phán phäúi âãưu âãún táút c cạc xi lanh v tảo âỉåüc tè lãû täúi ỉu Chụng cọ c ỉu âiãøm vãư khêa cảnh kiãøm soạt khê x v láùn vãư nàng cäng sút * Cọ thãø âảt âỉåüc tè lãû khäng khê nhiãn liãûu chênh xạc våïi táút c cạc di täúc âäü ca âäüng cå : Vi phun ca chãú khê khäng thãø âiãưu khiãøn chênh xạc tè lãû khäng khê nhiãn liãûu åí táút c cạc di täúc âäü nãn viãûc âiãưu khiãøn chia thnh di täúc âäü cháûm, täúc âäü cao, v häùn håüp phi âỉåüc lm âáûm chuyóứn tổỡ mọỹt hóỷ thọỳng sang hóỷ thọỳng khaùc Vỗ lyï âoï häùn håüp khäng khê nhiãn liãûu khäng õổồỹc laỡm õỏỷm hồn mọỹt chuùt thỗ caùc hióỷn tổồỹng khọng bỗnh thổồỡng (nọứ ọỳng naỷp vaỡ ngheỷt)rỏỳt dóự xy chuøn âäøi Cng cọ sỉû khäng âäưng âãưu khạ låïn viãûc phán phäúi häùn håüp khäng khê nhiãn liãûu giỉỵa tỉìng xi lanh nãn häùn hồỹp phaới õổồỹc trỗ õỏỷm hồn mọỹt chuùt Mỷt duì váûy våïi EFI mäüt häùn håüp khäng khê nhiãn liãûu chênh xạc v liãn tủc ln âỉåüc cung cáúp tải báút k chãú âäü täúc âäü v ti trng no ca âäüng cå Âáy l mäüt ỉu âiãøm åí khêa cảnh kiãøm soạt khê x v kinh tãú nhiãn liãûu * Âạp ỉïng këp thåìi våïi sỉû thay âäøi ca gọc måí bỉåïm ga : ÅÍ âäüng cå làõp chãú khê, tỉì bäü pháûn phun nhiãn liãûu âãún cạc xi lanh cọ mäüt khong cạch di Cng sỉû chãnh lãûch låïn giỉỵa t trng riãng ca xàng v khäng khê nãn xút hiãûn sỉû cháûm trãù nh xàng âi 66 vo xi lanh tỉång ỉïng våïi sỉû thay âäøi ca lưng khê nảp Màûc d váûy åí hãû thäúng EFI, vi phun âỉåüc bäú trê åí gáưn xi lanh v âỉåüc nẹn våïi ạp sút khong 2÷ kg/cm2 cao hån so våïi ạp sút ca âỉåìng nảp cng âỉåüc phun qua mäüt läù nh, nãn dãù dng tảo thnh dảng sỉång m Do váûy lỉåüng phun xàng tỉång ỉïng våïi sỉû thay âäøi ca lỉåüng khê nảp tu theo sỉû âọng v måí ca bỉåïm ga nãn häùn håüp khäng khê nhiãn liãûu phun vo cạc xi lanh thay âäøi láûp tỉïc theo âäü måí ca bỉåïm ga Tọm lải l thay âäøi këp thåìi sỉû thay âäøi cuía vë trê chán ga * Hiãûu chènh häùn håüp khäng khê nhiãn liãûu : + B tải täúc âäü tháúp :Kh nàng ti tải täúc âäü tháúp âỉåüc náng cao dảng nhiãn liãûu åí dảng sỉång m täút âỉåüc phun bàịng vi phun khåíi âäüng lảnh âäüng cå khåíi âäüng Cng âo lỉåüng khäng khê âáưy â âỉåüc hụt vo qua van khê phủ kh nng taới tọỳt õổồỹc trỗ lỏỷp tổùc sau khåíi âäüng + Càõt nhiãn liãûu giaím täúc :Trong quaù trỗnh giaớm tọỳc õọỹng cồ chaỷy vồùi tọỳc âäü cao c bỉåïm ga âọng kên Do váûy lỉåüng khê nảp vo xi lanh gim xúng v âäü chán khäng âỉåìng nảp tråí nãn ráút låïn ÅÍ chãú âäü khê xàng bạm trãn thnh âỉåìng äúng nảp s bay håi v vo xi lanh âäü chán khäng âỉåìng äúng nảp tàng âäüt ngäüt, kóỳt quaớ laỡ họựn hồỹp quaù õỏỷm quaù trỗnh chaùy khäng hon ton v lm tàng lỉåüng xàng chạy khäng hãút (HC) khê x ÅÍ âäüng cå EFI viãûc phun nhiãn liãûu bë loải b bỉåïm ga âọng v âäüng cå chảy tải täúc âäü låïn hån mäüt giạ trë, váûy näưng âäü HC khê x gim xúng v lm gim tiãu hao nhiãn liãûu +Nảp häùn håüp khäng khê nhiãn liãûu cọ hiãûu qu : ÅÍ chãú khê dng khäng khê bë thu hẻp lải bàịng hng khúch tạn âãø tàng täúc âäü dng khê, tảo nãn âäü chán khäng bãn dỉåïi hng khúch tạn Âọ l ngun nhán 67 häùn håüp khäng khê nhión lióỷu huùt vaỡo xi lanh haỡnh trỗnh âi xúng ca pittäng Tuy nhiãn hng khúch tạn lm hẻp lm cn tråí dng khê nảp v âọ l nhỉåüc âiãøm ca âäüng cå Màût khạc åí EFI mäüt ạp sút xáúp xè 2÷ kg/cm2 ln âỉåüc cung cáúp âãún âäüng cå âãø náng cao khaí nàng phun sỉång ca häùn håüp khäng khê nhiãn liãûu váûy khäng cáưn cọ hng khúch tạn Cng cọ thãø lm âỉåìng äúng nảp nh hån nãn cọ thãø låüi dủng quạn ca dng khê nảp häùn håüp khäng khê nhiãn liãûu täút hån 3.3.HÃÛ THÄÚNG NHIÃN LIÃÛU ÂÄÜNG CÅ E-TEC : 3.3.1.Så âäö hãû thäúng nhiãn liãûu âäüng cå E-TEC : ECM Hỗnh3.12Sồ õọử nguyón lyù cuớa hóỷ thọỳng nhión lióỷu õọỹng cå E-TEC 1.Båm nhiãn liãûu 2.Loüc nhiãn liãûu 3.Voìi phun xàng 4.Bäü äøn âënh ạp sút xàng 5.Dn phán phäúi xàng 6.Råle båm xàng 68 3.3.2.Ngun l hoảt âäüng ca thäúng nhiãn liãûu âäüng cå E-TEC : Nhiãn liãûu âæåüc huùt tổỡ bỗnh nhión lióỷu bũng bồm vaỡ õổa qua lc nhiãn liãûu (dỉåïi ạp sút) âãún cạc vi phun Bäü äøn âënh ạp sút âiãưu khiãøn ạp sút ca õổồỡng nhión lióỷu.Nhión lióỷu thổỡa õổồỹc õổa trồớ laỷi bỗnh xàng qua äúng häưi 3.3.3.Cạc bäü pháûn hãû thäúng nhiãn liãûu âäüng cå E-TEC : 3.3.3.1.Båm nhiãn liãûu : * Nhiãûm vủ ca båm nhiãn liãûu : Båm nhiãn liãûu cọ nhiãûm vủ cung cáúp nhiãn liãûu cho cạc vi phun våïi lỉu lỉåüng v ạp sút qui âënh * Cáúu tảo ca båm nhiãn liãûu : Båm nhiãn liãûu âäüng cå E-TEC sỉí dủng l båm túcbin bao gäưm mäüt cạnh båm âỉåüc dáùn âäüng bàịng mätå, v båm v nàõp båm tảo thnh bäü båm Âãø trạnh kẻt båm lm viãûc nãn trỉåïc âỉåìng hụt vo båm cọ mäüt lỉåïi lc thä bàịng vi cọ thãø loỹc õổồỹc caùc taỷp chỏỳt cồ hoỹc lồùn 69 Hỗnh 3.13 Cáúu tảo ca båm xàng 1.Buläng cäú âënh båm thng xàng 2.Van mäüt chiãưu 3.Âáưu näúi äúng nhiãn liãûu 4.Trủc båm 5.Van an ton 6.Âáưu tiãúp xục 7.Chäøi than 8.Räto 9.Stato 10.Bảc trủc 11.Cạnh båm 12.Âáưu äúng hụt 13.Lỉåïi lc 14.Âỉåìng nhiãn liãûu vo 15.Âỉåìng nhiãn liãûu 16.V båm * Ngun l hoảt âäüng ca båm nhiãn liãûu : Khi mätå quay cạnh båm quay cng våïi Cạc cạnh gảt bäú trê dc chu vi bãn nhoi ca cạnh båm âãø âỉa nhiãn liãûu tỉì cỉía vo âãún cỉía Nhiãn liãûu båm tỉì cỉía hụt âi qua mätå v âỉåüc båm tỉì båm qua van mäüt chiãưu + Van an ton : Van an ton âỉåüc måí cọ ạp sút båm âảt xáúp xè 3,5÷ 6(kg/cm2) v nhiãn liãûu cọ ạp suỏỳt 70 cao quay trồớ laỷi bỗnh xng Van an ton ngàn khäng cho ạp sút nhiãn liãûu vỉåüt quạ mỉïc ny + Van mäüt chiãưu: Van mäüt chiãưu âọng båm ngỉìng hoảt âäüng Van mäüt chiãưu v bäü ọứn õởnh aùp suỏỳt õióửu laỡm vióỷc õóứ trỗ ạp sút dỉ âỉåìng äúng nhiãn liãûu âäüng cå ngỉìng hoảt âäüng, váûy cọ thãø dãù dng khåíi âäüng âäüng cå lải + Så âäư âiãûn âiãưu khiãøn båm xàng : + 80A IG 15A Råle M 15 A BAT - MA T ECM Hỗnh 3.14 Så âäö âiãûn âiãöu khiãøn båm xàng Båm nhiãn liãûu trãn xe cọ trang bë EFI chè hoảt âäüng 1.Båm xàng 2.Giàõc càõm âiãûn kiãøm tra âäüng cå chảy Tháûm chê nãúu báût khoạ âiãûn bn thán båm xng õọỹng cồ khọng chaỷy thỗ ECM õióửu khióứn bồm xàng cng khäng chảy, âáy l mäüt âàûc âiãøm an ton + Ngun l hoảt âäüng ca båm xàng : Trón hỗnh veợ: Khi bỏỷt ọỳỏỳkh õióỷn IG tổùc laỡ näúi âiãûn cho cuäün dáy råle båm nhiãn liãûu, lục ny ECM âiãưu khiãøn näúi mat cho cün dáy, cün dáy sinh mäüt tỉì trỉåìng hụt cáưn tiãúp âiãøm näúi âiãûn cho båm nhiãn liãûu: kãút qu l båm nhiãn liãûu hoảt âäüng Råle båm nhiãn liãûu s bỏỷt suọỳt quaù trỗnh hoaỷt õọỹng cuớa õọỹng cồ * Ỉu, nhỉåüc âiãøm ca båm nhiãn liãûu sỉí dủng bàịng âiãûn: + Ỉu âiãøm : 71 Båm nhiãn liãûu âàût thng xàng (thng xàng bäú trê dỉåïi ghãú ngäưi phêa sau ca xe du lëch) âọ gim âỉåüc tiãúng äưn båm nhiãn liãûu gáy Båm nhiãn liãûu âàût thng xàng táûn dủng nhiãn liãûu âi qua båm âãø lm mạt båm Såí dé khäng xaớy chaùy nọứ laỡ vỗ nhión lióỷu õổồỹc õióửn âáưy ton bäü thãø têch träúng ca båm v khäng cọ Äxy lt vo Tháûm chê nãúu xe bë hãút nhiãn liãûu khäng khê cng khäng cọ thãø lt vo âỉåìng äúng nhiãn liãûu âỉåüc âiãưn âáưy båíi håi xàng + Nhỉåüc âiãøm : Båm phi luọn cung cỏỳp mọỹt lổồỹng nhión lióỷu lồùn hồn bỗnh thỉåìng, lỉåüng nhiãn liãûu dỉ âỉåüc häưi vãư qua van an ton v âỉåìng äúng häưi âọ båm chọng mn v mau hng hån Båm khäng thãø thạo råìi cho nãn nãúu hoíng mäüt chi tiãút nhoí båm phi thay thãú c båm gáy lng phê, náng cao giạ thnh ton bäü ca båm * Kiãøm tra båm nhiãn liãûu : Båm nhiãn liãûu cọ thãø hoảt âäüng âỉåüc âäüng cå khäng chảy bàịng cạch báût khoạ âiãûn âãún vë trê ON v näúi vo cỉûc kiãøm tra båm nhiãn liãûu ca giàõc kiãøm tra ÅÍ âäüng cå cọ giàõc kiãøm tra âiãûn ạp àõc quy cung cáúp trỉûc tiãúp âãún båm nhiãn liãûu, råle måí mảch cọ thãø cọ thãø bë báût cỉåỵng bỉïc v båm nhiãn liãûu hoaût âäüng 3.3.3.2.Loüc nhiãn liãûu : * Nhiãûm vủ ca lc nhiãn liãûu : Lc nhiãn liãûu lm nhiãûm vủ bo vãû cạc chi tiãút ca hãû thäúng nhiãn liãûu âàûc biãût l vi phun cạc tảp cháút chỉïa xàng *Cáúu tảo ca lc nhiãn liãûu : Gäưm cọ cạc pháưn sau :v ca báưu lc, li lc bàịng giáúy, thm lc v táúm âåỵ.Li lc âỉåüc lm thnh mäüt khäúi trủ làõp v bäü lc khäng thãø thạo 72 råìi âỉåüc, v bäü lc âỉåüc lm bàịng thẹp, sau làõp li lc vo v âỉåüc dáûp cỉïng lải Li lc cọ thãø lc âỉåüc cạc tảp cháút cọ kêch thỉåïc låïn hån 10µm Sau thåìi gian sỉí dủng 45000km phi thay lc mồùi 3.3.3.3.Daỡn phỏn phọỳi xng : Hỗnh 3.15 Cỏỳu taỷo lc nhiãn liãûu 17.Âỉåìng nhiãn liãûu vo lc 18.Läù nhiãn liãûu vo lc 19.Låïp giáúy bc 20.V lc nhiãn liãûu 21.Khäng gian chæïa nhiãn liãûu chæa loüc 22.Läù nhiãn liãûu chui qua loợi loỹc 23.TỏỳmHỗnh loùt 3.16 24.ổồỡng nhiónphọỳi lióỷu nhiãn lc Dn phán liãûu Dn phán phäúi xàng cọ nhiãûm vủ phán phäúi âäưng âiãưu nhiãn liãûu cho táút c cạc vi phun Âỉåüc thiãút kãú våïi mäüt thãø têch låïn hån nhiãưu láưn so våïi lỉåüng cung cỏỳp chu trỗnh Daỡn phỏn phọỳi xng coỡn coù chỉïc nàng hản chãú dao âäüng ạp sút nhiãn liãûu mảch cung cáúp nhiãn liãûu Ngoi bäü pháûn ny cn tảo âiãưu kiãûn dãù dng cho viãûc làõp âàût cạc vi phun xàng 3.3.3.4.Bäü äøn âënh ạp sút : * Nhiãûm vủ ca bäü äøn âënh ạp sút : Bäü äøn âënh ạp sút lm äøn âënh ạp sút nhiãn liãûu âãún cạc vi phun Lỉåüng phun nhiãn liãûu âỉåüc âiãưu khiãøn bàịng chu k ca tên hiãûu cung cáúp âãún cạc vi 73 phun Màûc d váûy sỉû thay âäøi âäü chán khäng âỉåìng äúng nảp, lỉåüng phun nhiãn liãûu s thay âäøi mäüt chụt tháûm chê nãúu tên hiãûu phun v ạp sút nhiãn liãûu khäng âäøi Do âọ âãø âảt âỉåüc lỉåüng phun nhiãn liãûu chênh xạc täøng ạp sút nhiãn liãûu v õọỹ chỏn khọng õổồỡng ọỳng naỷp phaới trỗ tai 2,3 hồûc 3,2 kg/cm * Cáúu tảo ca bäü äøn âënh ạp sút : Cáúu tảo ca bäü äøn õởnh aùp suỏỳt gọửm coù: õổồỡng Hỗnh 3.17 Cỏỳu taỷo bäü äøn âënh ạp sút 25.Âỉåìng näúi våïi äúng chán khäng 26.L xo ca bäü äøn âënh ạp sút 27.Van bi 28.Mng ân häưi 29.Âỉåìng nhiãn liãûu tỉì dn phán phäúi âãún 30.Âỉåìng nhiãn liãûu vãư âỉåìng äúng häưi 31.Âãú van xàng vo bäü äøn âënh ạp sút näúi våïi dn phán phäúi xàng, âỉåìng xàng näúi våïi âỉåìng xàng häưi vãư thng chỉïa, âỉåìng äúng chán khäng âỉåüc näúi våïi âỉåìng äúng nảp, mng chàõn, l xo, van bi v âãú van bi * Ngun l hoảt âäüng ca bäü äøn âënh ạp sút : 74 Nhiãn liãûu cọ ạp tỉì äúng phán phäúi s tạc dủng vo mng ân häưi lm måí van bi.Mäüt pháưn nhiãn liãûu s chy ngỉåüc vãư thng chỉïa qua âỉåìng äúng häưi Lỉåüng nhiãn liãûu tråí vãư phủ thüc vo âäü ca l xo tạc dủng lãn mng v ạp sút nhiãn liãûu thay âäøi ty theo lỉåüng nhiãn liãûu häưi Âäü chán khäng ca âỉåìng äúng nảp âỉåüc dáùn vo bưng phêa l xo mng, lm gim sỉïc ca l xo v tàng lỉåüng nhiãn liãûu häưi lm gim ạp sút xàng Nọi tọm lải, âäü chán khäng ca âỉåìng äúng nảp tàng lãn ạp sút nhiãn liãûu chè gim tỉång ỉïng våïi sỉû gim ạp sút âọ Vỗ vỏỷy tọứng aùp suỏỳt cuớa nhión lióỷu vaỡ õọỹ chỏn khọng õổồỡng naỷp õổồỹc trỗ khọng õọứi Van âọng lải bàịng l xo båm nhiãn liãûu ngỉìng hoảt âäüng Kãút qu l van mäüt chiãưu bãn båm nhiãn liãûu vaì van bãn bäü äøn âënh aùp suỏỳt trỗ aùp suỏỳt dổ õổồỡng ọỳng nhiãn liãûu 3.3.3.5.Vi phun nhiãn liãûu : *Nhiãûm vủ ca vi phun nhiãn liãûu : Vi phun cọ nhiãûm vủ phun vo âỉåìng nảp åí khu vỉûc gáưn xupạp nảp mäüt lỉåüng nhiãn liãûu nháút âënh vo thåìi âiãøm xạc âënh Vi phun âỉåüc làõp vo âỉåìng äúng nảp gáưn cäøng nảp ca nàõp mạy v âáưu ca vi phun âỉåüc làõp vo dn phán phäúi nhiãn liãûu Vi phun âỉåüc lm kên våïi âỉåìng äúng nảp nhåì mäüt vng cao su trn chëu nhiãût v vi phun âỉåüc lm kên våïi dn phán phäúi xàng cng nhåì mäüt vng cao su trn khäng gin nåí *Cáúu tảo ca vi phun : Vi phun ca âäüng cå E-TEC l loải vi phun âỉåüc vản hnh bàịng Solenoid Vi phun gäưm cạc pháưn sau :lc xàng, giàõc càõm dáy âiãûn, cün dáy kêch tỉì, li tỉì tênh, van kim 75 Hỗnh 3.18 Cỏỳu taỷo voỡi phun xng 32.Lổồùi loỹc 33.Voỡng cao su lm kên 34.V vi phun 35.Vng cao su lm kên 36.Cün dáy 37.Li tỉì 38.Rnh vạt 39.Kim phun 40.Läù phun 41.Dáy càõm âiãûn *Ngun l hoảt âäüng ca vi phun : Khi cün dáy nháûn âỉåüc tên hiãûu tỉì ECM qu van s náng lãn thàõng âỉåüc lỉûc ca l xo Do van kim v qu van lm cng mäüt khäúi cho nãn van cng bë kẹo lãn tạch âãú ca v nhiãn liãûu âỉåüc phun vo trỉåïc xupạp nảp trãn âỉåìng äúng nảp Nhỉ váûy viãûc âọng måí van kim åí vi phun xàng kiãøu âiãûn tỉì khäng phi tạc dủng ca ạp sút nhiãn liãûu âäüng cå Diezel m qua âiãưu khiãøn tỉì bãn ngoi nhåì mäüt tên hiãûu âiãûn Nãúu âäü chãnh ạp trỉåïc läù phun v sau läù phun khọng õọứi thỗ lổồỹng nhión lióỷu cung cỏỳp chố phủ thüc vo thåìi gian måí ca kim phun, nọi khạc âi chè phủ thüc vo âäü di ca tên hiãûu âiãûn âiãưu khiãøn vi phun, âỉåüc toạn båíi bäü âiãưu khiãøn trung tám ty theo cạc chãú âäü lm viãûc ca âäüng cå Thäng säú ca vi phun 76 Kiãøu 1.5L SOHC Säú läù phun : Täúc âäü phun : 1,76 g/s Phun thnh âỉåìng thàóng våïi aïp suáút : 2,3 kg/cm Giaï trë âiãûn tråí : 11,8÷ 12,6 Ω (thucc loải vi phun âiãûn tråí cao) * Så âäư mảch âiãûn âiãưu khiãøn phun xàng : 15A IG + MAT ECM Hỗnh 3.19cuớa Sồ õọử maỷch õióỷn õióửu khiãøn * Ngun l hoảt âäüng vi phun trãn så õọử õióỷn : voỡi phun Trong hóỷ thọỳng phun nhiónchỗ liãûu âiãûn tỉí,3.Näúi khọa âạnh 1.Cáưu 2.Vi phun matâiãûn cho vi phun, nhỉng bäü phun váùn lỉía s cung cáúp âọng khäng näúi mạt âọ mảch âiãûn håí Cün Solenoid âỉåüc tỉì họa ECM âiãưu khiãøn näúi mạt tỉïc l âọng mảch âiãûn lải vi phun måí v phun nhiãn liãûu Khi ECM ngàõt maûch, cuäün Solenoid bë khỉí tỉì tênh, van âọng v sỉû phun nhiãn liãûu dỉìng lải +Âënh lỉåüng lỉåüng phun cå bn : Lỉåüng phun cå bn âỉåüc xạc âënh c bàịng lỉåüng khê nảp v täúc âäü âäüng cå Nãúu täúc âäü âäüng cå khäng âäøi, lỉåüng phun cå bn s tàng cng våïi sỉû gia tàng ca lỉåüng khê nảp Màût khạc, nóỳu lổồỹng khờ naỷp laỡ hũng sọỳ thỗ lổồỹng phun cå bn s gia tàng cng våïi sỉû gia tàng täúc âäü âäüng cå Lỉåüng phuncå bn =k Lỉåüng khênảp Täúc âäüâäüng cå 77 +Âiãưu khiãøn lỉåüng phun cho vi phun : ECM taûo mäüt tên hiãûu täúc âäü âäüng cå bàịng tên hiãûu så cáúp tỉì cỉûc så cáúp ca cün âạnh lỉía Ty theo tên hiãûu ny v cạc tên hiãûu tỉì cm biãún lỉu lỉåüng khê nảp ECM s tảo mäüt tên hiãûu phun cå bn, sau âọ bàịng cạc mảch hiãûu chènh phun khạc nhau, hiãûu chènh tên hiãûu phun cå bn phủ thüc vo cạc tên hiãûu tỉì tỉìng cm biãún, âọ xạc âënh lỉåüng phun thỉûc tãú Tên hiãûu phun ny sau âọ khúch âải âãí kêch hoảt cạc vi phun +Så âäư hiãûu chènh thåìi gian phun ty thüc vo cạc tên hiãûu cung cáúp cho ECM ECM Cün âạnh lỉía Cm biãún vë trê bỉåïm ga Cm biãún nhiãût âäü nỉåïc lm mạt Tên hiãûu tỉì mạy khåíi âäüng Täúc âäü âäüng cå Lỉåü ng phun cå bn Càõt nhiãn liãûu Cm biãún lỉu lỉåün g khäng khê Lm âáûm âãø tàng täúc hám nọng Hiãûu chènh theo nhiãût âäü Lm âáûm khåíi âäüng Lm âáûm sau khåíi âäüng Cm biãún Lm âáûm vë tàng ti trê bỉåïm âäüng cå ga * Âàûc vi phun : Hiãû u Hiãûu chèn h lỉåü ng phun chốn h theo õióỷ Caùc voỡi phun Hỗnh 3.20 Så âäư hiãûu chènh thåìi gian phun 78 Cm biãún nhiãût âäü khäng khê nảp n ạp ÀÕc qui ... thüc loải hãû thäúng nhiãn liãûu âỉåüc âiãưu khiãøn bàịng phun xàng âiãûn tỉí EFI v thüc loải phun nhiãưu âiãøm Cạc bäü pháûn ca hãû thäúng phun xàng âiãûn tỉí âäüng cå E-TEC :thng xàng, båm xàng... âỉåìng äúng âãún dn phán phäúi xàng vo cạc vi phun âỉåüc âiãưu khiãøn bàịng Solenoid Trãn äúng gọp xàng cọ làõp bäü äøn âënh ạp sút xàng giỉỵ cho ạp sút xàng åí âáưu vi phun l 2,3-3,1 kg/cm Tỉì... gäưm cọ :báưu Båm xàng äøn giọ,häüpxàng bỉåïm ga vLc âỉåìng äúng Dn nảpphán phäúi âënh xàng xàng ạp sút Cạc vi phun xàng Phun vo trỉåïc xupạp nảp Lc khäng khê Bỉåïm ga ổồỡng ọỳng naỷp 13 Hỗnh 1.6