BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM -o0o - NGUYỄN HẢI ĐĂNG HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NƠNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH VŨNG TÀU Chuyên ngành : Kinh tế - Tài – Ngân hàng Mã số : 60.31.12 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN VĂN SĨ TP Hồ Chí Minh – Năm 2011 LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng Các số liệu Đề Tài trung thực, thu thập từ Ngân hàng Người viết Đề Tài Nguyễn Hải Đăng MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Hoạt động tín dụng Ngân Hàng Thương Mại 1.1.1.Khái niệm tín dụng ngân hàng 1.1.2.Đặc trưng tín dụng 1.1.3.Các loại hình tín dụng ngân hàng 1.2 Rủi ro tín dụng biện pháp kiểm soát Ngân hàng thương mại 1.2.1 Rủi ro tín dụng hoạt động kinh doanh ngân hàng thương mại 1.2.1.1.Quan điểm rủi ro tín dụng ngân hàng 1.2.1.2.Các hình thức rủi ro tín dụng 1.2.1.3.Dấu hiệu nhận biết rủi ro tín dụng 1.2.2 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng 11 1.2.2.1 Nguyên nhân khách quan từ mơi trường bên ngồi 11 1.2.2.2 Nguyên nhân từ phía khách hàng vay: 13 1.2.2.3 Nguyên nhân từ phía Ngân hàng 14 1.2.2.4 Nguyên nhân từ bảo đảm tín dụng: 15 1.2.3 Đo lường rủi ro tín dụng 16 1.2.3.1 Nợ hạn tỷ lệ nợ hạn 16 1.2.3.2 Nợ xấu tỷ lệ nợ xấu 17 1.2.3.3 Tỷ lệ vốn 17 1.2.3.4 Tỷ lệ trích lập dự phịng rủi ro tín dụng: 18 1.2.4.Các biện pháp phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng 18 1.2.4.1 Xây dựng sách tín dụng cách hợp lý 18 1.2.4.2 Thực chuyển rủi ro tín dụng 19 1.2.4.3 Xếp hạng rủi ro tín dụng 20 1.2.4.4 Thực việc phân loại tài sản trích lập dự phòng rủi ro 21 1.2.4.5 Sử dụng đảm bảo tín dụng chắn 22 1.2.4.6 Phân tích tài doanh nghiệp 23 1.2.4.7 Sử dụng công cụ phái sinh 24 1.3 Kinh nghiệm số nước việc phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng 26 1.3.1 Kinh nghiệm số nước 26 1.3.1.1 Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng Mỹ 26 1.3.1.2 Kinh nghiệm phòng chống rủi ro tín dụng Đài Loan 28 1.3.1.3 Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng JPMorgan Chase- Ngân hàng lớn thứ Mỹ 29 1.3.2 Bài học kinh nghiệm Việt Nam 30 CHƯƠNG 2:THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH VŨNG TÀU 32 2.1 Tổng quan hoạt động chi nhánh Vũng Tàu 32 2.1.1 Quá trình hình thành phát triển 32 2.1.1.1 Giới thiệu ngân hàng 32 2.1.1.2.Cơ cấu tổ chức NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu 33 2.2 Kết hoạt động kinh doanh NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu 34 2.2.1 Tình hình huy động vốn: 34 2.2.2 Tình hình sử dụng vốn 37 2.2.3 Hoạt động cung cấp dịch vụ 41 2.2.4 Kết kinh doanh NNNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu 42 2.3 Thực trạng rủi ro tín dụng NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu 42 2.3.1 Tình hình chung nợ hạn 42 2.3.1.1 Phân tích tình hình nợ q hạn theo thời hạn cho vay 43 2.3.1.2 Phân tích tình hình nợ q hạn theo thành phần kinh tế 45 2.3.2 Tình hình nợ xấu 46 2.3.3 Cơng tác trích lập dự phịng xử lý rủi ro tín dụng 47 2.4 Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu 47 2.4.1 Các biện pháp mà chi nhánh thực 47 2.4.1.1 Tổ chức máy quản lý tín dụng 48 2.4.1.2 Thực thu thập thông tin khách hàng vay 48 2.4.1.3 Thực chấm điểm tín dụng phân loại khách hàng 49 2.4.1.4 Bảo đảm tiền vay 52 2.4.1.5 Thực kiểm tra trước sau cho vay 53 2.4.1.6 Trích lập dự phịng rủi ro tín dụng 54 2.4.1.7 Xử lý rủi ro tín dụng 55 2.4.2 Kết đạt phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng 57 2.4.3 Những tồn tại, hạn chế 58 2.4.4 Nguyên nhân tồn 59 2.4.4.1 Nguyên nhân khách quan 59 2.4.4.2 Nguyên nhân từ phía khách hàng 60 2.2.4.3 Nguyên nhân từ phía ngân hàng 61 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NHNo&PTNT CHI NHÁNH VŨNG TÀU 62 3.1 Phương hướng hoạt động NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu 62 3.1.1 Định hướng kinh doanh năm 2012 62 3.1.2 Mục tiêu kinh doanh năm 2012 63 3.1.3 Định hướng cơng tác phịng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng 63 3.2 Một số giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng chi nhánh Vũng Tàu 64 3.2.1 Nâng cao chất lượng thẩm định dự án phương án kinh doanh 64 3.2.2 Xây dựng hoàn thiện chiến lược quản trị rủi ro tín dụng 66 3.2.3 Tăng cường sử dụng có hiệu tài sản đảm bảo 66 3.2.4 Phân tán rủi ro tín dụng 67 3.2.5 Nâng cao hiệu hệ thống thơng tin tín dụng 69 3.2.6 Hạn chế rủi ro đạo đức nâng cao trình độ cán 70 3.2.7 Xử lý nợ hạn nợ khó đòi 72 3.2.8 Sử dụng cơng cụ tài phái sinh phịng ngừa rủi ro tín dụng 73 3.3 Một số kiến nghị 74 3.3.1 Kiến nghị phủ ngành 74 3.3.2 Kiến nghị Ngân hàng nhà nước 75 3.3.2.1 Nâng cao chất lượng quản lý, điều hành 75 3.3.2.2 Tăng cường cơng tác tra hoạt động tín dụng ngân hàng 76 3.3.2.3 Nâng cao chất lượng hoạt động trung tâm thông tin tín dụng 76 3.3.2.4 Xây dựng tiêu trung bình ngành 77 3.3.2.5 Phối hợp với Bộ Tài Chính hồn thiện ban hành hệ thống kế toán theo chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) 77 3.3.3 Kiến nghị NHNo&PTNT Việt Nam chi nhánh Vũng tàu … 78 KẾT LUẬN 79 DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ VÀ SƠ ĐỒ Bảng 2.1: Tình hình huy động vốn chi nhánh 35 Bảng 2.2: Dư nợ cho vay chi nhánh 38 Bảng 2.4: Kết hoạt động kinh doanh chi nhánh 42 Bảng 2.5: Tình hình nợ hạn chi nhánh 43 Bảng 2.6: Phân loại nợ hạn theo thời hạn vay 44 Bảng 2.7: Phân loại nợ hạn theo thành phần kinh tế 45 Bảng 2.8: Tình hình nợ xấu chi nhánh 46 Bảng 2.9: Tình hình trích lập dự phịng rủi ro chi nhánh 47 Bảng 3.1: Bảng tiêu chí sử dụng để chấm điểm tín dụng doanh nghiệp 49 Bảng 3.2: Bảng thang điểm xếp loại theo quy mô doanh nghiệp 50 Bảng 3.3: Bảng xếp hạng mức độ rủi ro khách hàng doanh nghiệp 50 Bảng 3.4: Chỉ tiêu kinh doanh chi nhánh năm 2012 63 Sơ đồ 1.1: Mơ hình rủi ro tín dụng Ngân hàng Sơ đồ 1.2: Hợp đồng quyền chọn tín dụng 26 Biểu 2.1: Tình hình huy động vốn chi nhánh 36 Biểu 2.1.1: Tình hình huy động vốn theo TPKT chi nhánh 36 Biểu 2.1.2: Tình hình huy động vốn theo kỳ hạn chi nhánh 37 Biểu 2.2.1: Tình hình dư nợ theo thành phần kinh tế chi nhánh 39 Biểu 2.2.2: Tình hình dư nợ theo kỳ hạn nợ chi nhánh 40 Biểu 2.2.3: Tình hình dư nợ theo kỳ hạn cho vay chi nhánh 40 Biểu 2.3: Tình hình nợ hạn chi nhánh 43 Biểu 2.3.1: Nợ hạn theo thời hạn cho vay chi nhánh 44 Biểu 2.3.2: Nợ hạn theo thành phần kinh tế chi nhánh 45 Biểu 2.4: Tỷ trọng nhóm nợ xấu chi nhánh 46 DANH MỤC KÝ HIỆU VIẾT TẮT STT Ký hiệu viết tắt Tên đầy đủ NHNo&PTNT Ngân hàng nông nghiệp phát triển nông thôn NQH Nợ hạn NHNN Ngân hàng nhà nước VHĐ Vốn huy động DNQD Doanh nghiệp quốc doanh DNNQD Doanh nghiệp ngồi quốc doanh HGĐ Hộ gia đình TPKT Thành phần kinh tế LỜI NÓI ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Hoạt động ngân hàng hoạt động kinh doanh tiền tệ dịch vụ ngân hàng Ngân hàng huy động tiền sau cho vay khoảng thời gian để kiếm lợi nhuận Trong thời gian cho vay, phát sinh số khoản vay khách hàng không trả gốc lãi gốc lãi, việc làm cho ngân hàng phần vốn Nếu số lượng lớn đến mức độ định dẫn đến nguy ngân hàng không trả khoản tiền huy động, nguy đổ vỡ Sự đổ vỡ làm cho ngân hàng biến sau đêm kéo theo tác động xấu kinh tế xã hội Trong lịch sử tín dụng, nước chứng kiến nhiều ngân hàng, tổ chức tín dụng lâm vào tình trạng khánh kiệt, phá sản, ngừng hoạt động Trên giới, vào năm 2008, nước Mỹ gặp phải khủng hoảng ngân hàng xuất phát từ hoạt động cho vay tiêu chuẩn, gây thiệt hại nặng nề cho kinh tế Mỹ lan rộng toàn cầu Cho dù ngân hàng lớn, lâu đời ngân hàng nước Mỹ, Châu Âu hay ngân hàng nhỏ nước ta, việc thua lỗ hay phá sản ngân hàng, có nhiều nguyên nhân, quan trọng việc quản trị rủi ro hiệu quả, thường khoản tín dụng xấu khơng kiểm sốt chi nhánh lớn dần lây loang toàn hệ thống Các dẫn luận cho thấy quản trị rủi ro, đặc biệt rủi ro tín dụng trở nên cấp thiết hết, khâu sống tất ngân hàng thời đại Nó thu hút quan tâm khơng giới tài ngân hàng mà trị gia, nhà hoạch định sách tất quốc gia giới Chính lý trên, tác giả chọn đề tài : “Hạn chế rủi ro tín dụng ngân hàng Nơng nghiệp Phát triển Nông thôn chi nhánh Vũng Tàu” để thực Mục tiêu nghiên cứu: Mục tiêu 1, Hệ thống hóa lại vấn đề mang tính lí luận rủi ro tín dụng ngân hàng phịng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng ngân hàng Tham khảo học kinh nghiệm từ nước giới, rút học Việt Nam Mục tiêu 2, Phân tích thực trạng phịng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu, từ đánh giá kết đạt được, hạn chế nguyên nhân cơng tác phịng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng NHNo&PTNT Việt Nam Mục tiêu 3, Đề xuất giải pháp kiến nghị nhằm hạn chế rủi ro hoạt động tín dụng NHNo&PTNT Việt Nam Đối tượng phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu : lý luận rủi ro tín dụng quản trị rủi ro tín dụng, tìm giải pháp nâng cao chất lượng quản trị rủi ro tín dụng Phạm vi nghiên cứu: khảo sát hoạt động NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu ba năm: 2009, 2010 tháng đầu năm 2011 Từ đó, đưa giải pháp nâng cao chất lượng quản trị rủi ro tín dụng Rủi ro tín dụng đa dạng, rủi ro ngân hàng bị ứ đọng vốn, rủi ro thiếu vốn khả dụng, rủi ro vật đảm bảo tín dụng khơng cịn giá trị đánh giá ban đầu trước cho vay, rủi ro không thu hồi nợ Trong phạm vi đề tài, tác giả xem xét rủi ro NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu khơng thu hồi nợ hay cịn gọi nợ q hạn, nợ khó địi Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu: Sử dụng phương pháp vật biện chứng, suy luận logic kết hợp với phương pháp vật lịch sử, phương pháp so sánh, thống kê đồ thị… Thu thập số liệu: báo cáo, tài liệu ngân hàng, thông tin báo chí internet Ý nghĩa thực tiễn đề tài - Hệ thống hóa lý thuyết quản trị rủi ro tín dụng, - Một số học kinh nghiệm từ nước khác, - Thấy thực trạng quản trị rủi ro tín dụng NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu ba năm: 2009, 2010 tháng đầu năm 2011, - Tham khảo, vận dụng kiến nghị, giải pháp nâng cao chất lượng quản trị rủi ro tín dụng vào lĩnh vực hoạt động Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu phần kết luận, Đề tài kết cấu thành chương: Chương 1: Tổng quan rủi ro tín dụng hoạt động kinh doanh ngân hàng thương mại Chương 2: Thực trạng rủi ro tín dụng NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu Chương 3: Một số giải pháp phịng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu bảo đảm, thu thập nắm bắt thông tin tài sản loại qua thị trường để có sở định giá tài sản đảm bảo, có biến động lớn cần xem xét định giá lại giá trị tài sản Với định hướng tăng cường cho vay có bảo đảm tài sản, thực tế tài sản khách hàng doanh nghiệp nhà nước thấp so với dư nợ ngân hàng; đồng thời, nhiều doanh nghiệp vừa nhỏ, doanh nghiệp quốc doanh hoạt động có hiệu quả, tài sản đủ sở pháp lý để đảm bảo tiền vay khơng nhiều Vì vậy, để tăng tài sản đảm bảo cho vay chi nhánh cần có biện pháp sau: + Yêu cầu khách hàng bổ sung tài sản đảm bảo, ngồi tài sản khách hàng dùng tài sản cá nhân, chủ tịch hội đồng quản trị, giám đốc, kế toán trưởng, thành viên hội đồng quản trị…đứng bảo lãnh để vay vốn ngân hàng, áp dụng biện pháp cầm cố quyền đòi nợ, bảo lãnh Tổng công ty + Giảm dần dư nợ khách hàng không đáp ứng đủ điều kiện tài sản bảo đảm theo quy định ngân hàng Đối với việc nhận tài sản đảm bảo, chi nhánh cần thường xuyên xem xét tính hợp lệ, hợp pháp tính thị trường tài sản Linh hoạt phạm vi cho phép doanh nghiệp có tín nhiệm, kinh nghiệm, kinh doanh hiệu 3.2.4 Phân tán rủi ro tín dụng Trong hoạt động tín dụng, rủi ro điều khó tránh khỏi Vậy làm để hạn chế thấp rủi ro xảy đồng thời đạt mục tiêu lợi nhuận Để thực việc phân tán rủi ro, chi nhánh cần quan tâm đến phương thức sau: * Đa dạng hóa phương thức cho vay: Trong hoạt động tín dụng có nhiều phương thức cho vay như: cho vay hạn mức, cho vay thấu chi, cho vay theo món, cho vay đồng tài trợ Hiện nay, chi nhánh Vũng Tàu chủ yếu áp dụng phương thức cho vay truyền thống như: cho vay hạn mức tín dụng cho vay theo món, việc cho vay đồng tài trợ hạn chế Tuy nhiên, thực tế cho thấy hình thức cho vay 67 đồng tài trợ lại tỏ an tồn, khơng có nợ q hạn, nợ xấu Vì vậy, ngồi hình thức tín dụng truyền thống, chi nhánh nên áp dụng hình thức cho vay mới, liên kết ngân hàng khác để cấp tín dụng dự án cần nhiều vốn, đồng thời cán tín dụng phải có trình độ cao * Đa dạng hóa khách hàng: Việc mở rộng cho vay thành phần kinh tế, đối tượng khách hàng nhằm tránh việc vay mức khách hàng, hạn chế rủi ro khách hàng gặp rủi ro không trả nợ Với tiềm cịn lớn NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu, hồn tồn mở rộng đối tượng khách hàng DNNN, DNNQD, cá nhân hộ gia đình, mở rộng mục đích cho vay, mức vay, thời hạn vay * Thực mua bán nợ Mua bán nợ nghiệp vụ mang ý nghĩa quan trọng ngân hàng thương mại, đặc biệt lĩnh vực quản trị Mua bán nợ công cụ đắc lực để quản trị doanh nghiệp cho vay hợp lý nhằm tránh rủi ro tập trung Điều thể chỗ: danh mục cho vay ngân hàng nằm tình trạng cân đối, ngân hàng phải chuyển hướng đầu tư để phân tán rủi ro Tuy nhiên, ngân hàng chờ cho khoản vay cũ hết hạn sau thu hồi vốn chuyển hướng đầu tư, việc nhiều thời gian đơi khơng hiệu Ngân hàng bán khoản cho vay nằm khu vực tập trung doanh mục đồng thời mua lại khoản cho vay mà trước chiếm tỷ trọng không lớn doanh mục cho vay nhằm phân tán rủi ro Nhưng nay, phần lớn ngân hàng, chi nhánh Vũng Tàu nói chung áp dụng cách làm truyền thống xử lý tài sản đảm bảo, khơng thu hồi khởi kiện Trong việc kiện tụng lại nhiều thời gian tốn mặt chi phí mà hiệu chưa đạt mong muốn Chính vậy, thời gian tới chi nhánh cần đầu tư quan tâm phát triển nghiệp vụ 68 * Thực bảo hiểm tín dụng Bảo hiểm tín dụng hình thức chuyển phần tồn rủi ro tín dụng cho tổ chức bảo hiểm Đây hình thức phổ biến nước khác lại nước ta chưa có nhiều ngân hàng thực Bảo hiểm tín dụng phương thức rủi ro ngân hàng Bởi lẽ, ngân hàng thẩm định mức độ rủi ro khoản vay, tai nạn thiên tai ngài khả người Chỉ cần khác hàng tổn thất phần, sản xuất kinh doanh đình trệ rủi ro ngân hàng lớn Nếu bảo hiểm trả tiền kịp thời, doanh nghiệp sản xuất ngay, ngân hàng chậm thu hồi không vốn Hiện việc thực Bảo hiểm tín dụng NHNo&PTNT nói chung chi nhánh Vũng Tàu nói riêng ban giám đốc quan tâm vào thực Trong thời gian tới cần trọng để phát triển Thậm chí số lĩnh vực tài trợ cần bắt buộc có khoản mục bảo hiểm cấp tín dụng 3.2.5 Nâng cao hiệu hệ thống thơng tin tín dụng - Hiệu cơng tác tín dụng phụ thuộc lớn vào độ xác thơng tin, nên nâng cao chất lượng tín dụng thơng tin địi hỏi khách quan cấp bách Thơng thường nước phát triển nguồn cung cấp thông tin nhiều từ quan thông tin đại chúng từ quan chuyên bán thông tin Ở Việt Nam nay, cán tín dụng khó khăn vấn đề nguồn thơng tin Mặc dù, có trung tâm thơng tin tín dụng CIC thơng tin cịn nghèo nàn độ xác khơng cao Cịn hệ thống thơng tin tín dụng chi nhánh Vũng Tàu dừng lại thông tin khách hàng vay vốn chi nhánh có tài khoản ngân hàng nào, số dư bao nhiêu, hạn sơ lược tình hình kinh tế giới Việt Nam - Trong thời gian tới để nâng cao hiệu hệ thống thơng tin tín dụng từ giúp phịng ngừa, hạn chế rủi ro tín dụng, chi nhánh Vũng Tàu nên thu thập lưu trữ thông tin thành kho liệu tập hợp thơng tin thành 69 lĩnh vực kinh tế khác Hệ thống thơng tin khách hàng, hệ thống phịng ngừa rủi ro chi nhánh cần nâng cấp để hoạt động hiệu hơn, trở thành nguồn thông tin thống nhất, chuẩn xác mà cần chi nhánh hệ thống NHNo&PTNT ngân hàng khác khai thác dễ dàng Muốn cần phải đẩy nhanh tốc độ đại hóa cơng nghệ ngân hàng, tăng cường trang bị thiết bị đại phục vụ công tác thu thập xử lý thông tin Cụ thể: Xây dựng máy đánh giá, phân tích, cập nhật thơng tín tín dụng nhiều chiều chi nhánh Bộ phận có nhiệm vụ: + Trực tiếp tiếp nhận xử lý thông tin khách hàng, thơng tin giao dịch tín dụng đưa cảnh báo sớm rủi ro tín dụng thơng qua việc phân tích xử lý thơng tin qua kênh khác chịu trách nhiệm tính xác thơng tin, đồng thời trực tiếp cung cấp thơng tin pháp lý, tài phi tài chính, thơng tin khoản nợ…thu nhập nhằm đảm bảo giao dịch tín dụng xác lập chi nhánh khu vực an toàn, hiệu quả; lập báo cáo tín dụng; cung cấp thơng tin cho NHNo&PTNT Trung tâm CIC + Là đầu mối thiết lập mối quan hệ chặt chẽ với sỏ ban ngành cơng ty tài chính, bảo hiểm, ngành nghề có liên quan để có định hướng đầu tư đắn trước đưa phán tín dụng Mở rộng phạm vi đối tượng đăng nhập khai thác, sử dụng thơng tin tín dụng trung tâm CIC chi nhánh đến cán tín dụng 3.2.6 Hạn chế rủi ro đạo đức nâng cao trình độ cán Để hạn chế rủi ro tín dụng cần nâng cao trách nhiệm cán tín dụng, gắn trách nhiệm với quyền lợi cán làm công tác tín dụng Chi nhánh nên áp dụng sách đãi ngộ hợp lý tiền lương, tiền thưởng, hệ số tiền lương…Do cán tín dụng ln đối mặt với rủi ro cần phải có chế độ tiền lương đặc biệt để khuyến khích người làm cơng tác tín dụng, tránh xảy rủi ro đạo đức nghề nghiệp Những cán tín dụng vi phạm quy chế, quy chế, quy 70 trình nghiệp vụ tín dụng, làm thất vốn nhà nước phải xử lý nghiêm khắc, đặc biệt cán thối hóa, biến chất Những cán tín dụng có đạo đức tốt, u ngành, u nghề, có khả tiếp thị kinh doanh tốt, mang lại hiệu cao cho ngân hàng có chế độ khen thưởng tăng lương trước hạn…Bên cạnh đó, chi nhánh cần thường xuyên tuyên truyền, phổ biến tư tưởng cho cán tín dụng để người hiểu chấp hành quy trình nghiệp vụ Do hoạt động tín dụng liên quan đến nhiều lĩnh vực, nhiều ngành nghề, sản phẩm, đội ngũ tín dụng chủ yếu đào tạo từ trường kinh tế, kinh nghiệm liên quan đến kỹ thuật bị hạn chế Địi hỏi cán tín dụng khơng ngừng nâng cao trình độ chun mơn, thường xun tìm hiểu ngành nghề lĩnh vực khác để phục vụ cho hoạt động tín dụng Cơng tác đào tạo chi nhánh cần tập trung vào số vấn đề sau: Tăng cường hình thức đào tạo tập trung, kết hợp hình thức tập huấn chỗ, hình thức đào tạo nhằm làm cho cán tín dụng nắm bắt số nghiệp vụ định thời gian ngắn như: tổ chức buổi sinh hoạt nghiệp vụ định kỳ, thảo luận vướng mắc công tác tín dụng, văn bản, quy trình nghiệp vụ Phát động phong trào tự học, tự nghiên cứu, tự nâng cao nhận thức, trình độ chun mơn, nghiệp vụ tránh tụt hậu trước thay đổi chế thị trường, cơng nghệ q trình phát triển hội nhập ngân hàng Cán tín dụng cần phải chặt chẽ cần có số tiêu chuẩn sau: + Phải đào tạo chuyên sâu lĩnh vực tài chính- ngân hàng + Có khả ngoại ngữ, tin học, điều kiện để phục vụ cho việc nghiên cứu tài liệu, giao dịch sử dụng máy tính tính tốn thẩm định dự án + Có phẩm chất đạo đức: Đây tiêu chuẩn quan trọng cán tín dụng, định đến vấn đề rủi ro đạo đức kinh doanh ngân hàng + Hiểu biết xã hội có kỹ giao tiếp tốt: giúp khách hàng ngân hàng hiểu hơn, làm cho khách hàng có thiện cảm với ngân hàng, gắn 71 bó với ngân hàng Với kỹ giao tiếp tốt, cán tín dụng tìm hiểu thêm nhiều thơng tin khách hàng phục vụ xử lý nghiệp vụ 3.2.7 Xử lý nợ q hạn nợ khó địi Là biện pháp cuối để hạn chế tối đa khoản thiệt hại xảy * Việc xử lý nợ hạn, chi nhánh cần có biện pháp cụ thể như: + Phân tích nguyên nhân khách hàng từ có biện pháp tháo gỡ + Đối với khách hàng có nợ q hạn có tính chất tạm thời, hoạt động sản xuất kinh doanh bình thường, chi nhánh xem xét khả trả nợ phương án sản xuất kinh doanh thời gian tới để định cho vay Việc cho vay bảo đảm thu hồi vốn, giúp khách hàng vượt khó khăn có biện pháp, áp dụng biện pháp cấu nợ Căn vào phương án sản xuất kinh doanh khách hàng, khách hàng chứng minh khả hoàn trả đến hạn sau cấu nợ cho khách hàng đòi hỏi chi nhánh phải giám sát chặt chẽ khoản nợ hoạt động khách hàng sau cấu lại + Đối với khách hàng khó khăn tài chính, kinh doanh thua lỗ, khó khắc phục, nợ hạn chưa xác định nguồn trả nợ, chi nhánh cần quản lý chặt chẽ khoản vay khách hàng sau: Đối với khoản vay có tài sản bảo đảm: Tìm khách hàng có khả tài nhận lại nợ khách hàng khó khăn để tiếp tục khai thác hiệu tài sản bảo đảm khả trả nợ Chi nhánh rà sốt tài sản bảo đảm, tình trạng tài sản, hồ sơ pháp lý phát mại tài sản thu hồi vốn Phối hợp bộ, ban, ngành cho tiến hành lý, phát mại tài sản bảo đảm cho vay theo định để thu hồi vốn Trong trường hợp phát mại tài sản bảo đảm cho vay theo định để thu hồi vốn buộc khách hàng phải trả tiếp phần cịn lại thông qua việc bán tiếp tài sản, không chi nhánh tuyên bố phá sản Đối với trường hợp cho vay định, tài sản phát mại khơng đủ thu hồi vốn vay, chi nhánh hồn thiện thủ tục để trình phủ xử lý 72 Đối với khoản vay khơng có bảo đảm Trong trường hợp cần kiểm sốt chặt chẽ nguồn thu tài khách hàng, khoản phải thu, nguồn vốn tốn cơng trình qua thơng báo vốn năm lĩnh vực xây dựng, kỳ thu tiền lĩnh vực khác yêu cầu khách hàng chủ đầu tư, người mua hàng cam kết toán chuyển khoản tài khoản khách hàng chi nhánh Tư vấn cho khách hàng bán bớt tài sản không phát huy hiệu quả, không cần sử dụng để trả nợ tiền vay Đối với khách hàng cá nhân: Kết hợp với quan công tác, vận động gia đình thu xếp nguồn trả nợ - Biện pháp khởi kiện tòa: Hiện nay, quan hệ kinh tế, việc khởi kiện tòa chưa thành thói quen người Trong kinh tế thị trường, cần quen dần với việc giải vụ việc kinh tế qua tòa án kinh tế Việc khởi kiện tịa có tác dụng khách hàng khơng có thiện chí việc thực nghĩa vụ trả nợ Tận thu nợ ngoại bảng nợ khoanh Nợ ngoại bảng nợ khoanh khoản nợ không sinh lời, thông thường ngân hàng chuyển ngoại bảng khơng tính lãi Khoản nợ có ảnh hưởng lớn đến kết kinh doanh ngân hàng, phải lấy từ nguồn dự phòng rủi ro để bù đắp, lợi nhuận ngân hàng Nếu nợ ngoại bảng tăng chi nhánh khơng có lãi phải trích lập dự phịng nhiều 3.2.8 Sử dụng cơng cụ phái sinh phịng ngừa rủi ro tín dụng Hiện nay, hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam nói chung chi nhánh NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu nói riêng chủ yếu áp dụng biện pháp truyền thống để phịng ngừa rủi ro tín dụng, xử lý nợ xấu nợ tiềm ẩn rủi ro, thu trực tiếp khách hàng, sử dụng quỹ dự phòng rủi 73 ro, cho thuê tài sản bảo đảm, sử dụng nguồn tái cấp vốn nhà nước, giãn nợ Hiện nay, giới việc sử dụng cơng cụ tài Forwards, Option, Swap vào phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng phổ biến chưa áp dụng quản lý rủi ro tín dụng Việt Nam Vì vậy, để quản lý rủi ro tín dụng tốt ngân hàng thương mại Việt Nam chi nhánh cần tập trung nghiên cứu sản phẩm phái sinh thị trường tiền tệ, thị trường ngoại hối thị trường hàng hóa, dần đưa vào sử dụng cung cấp công cụ phái sinh để phịng ngừa rủi ro Thêm vào đó, cần tăng cường công tác quan hệ quốc tế nhằm học hỏi kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng từ ngân hàng khác từ nước tiên tiến giới 3.3 Một số kiến nghị 3.3.1 Kiến nghị phủ ngành Trong việc hoạch định sách, cần cân đối cách thích hợp mục tiêu đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, ổn định tiền tệ phát triển bền vững hệ thống ngân hàng thương mại, tránh tình trạng thắt chặt thả lỏng mức, thay đổi định hướng đột ngột gây ảnh hưởng đến hoạt động ngân hàng thương mại Nhà nước phải không ngừng tạo môi trường pháp lý lành mạnh để khuyến khích sản xuất kinh doanh, tạo hành lang pháp lý vững để thành phần kinh tế yên tâm bỏ vốn đầu tư Bên cạnh đó, Nhà nước cần tiếp tục hồn thiện, đổi mơi trường kinh tế, coi giải pháp tổng thể trình đổi lĩnh vực kinh doanh nói chung lĩnh vực kinh doanh tiền tệ nói riêng Trong việc ban hành thực chế sách pháp luật chủ động trước phát triển kinh tế xã hội, cần phải thu thập ý kiến thành phần có tác động để đảm bảo việc thực thi xác, hiệu quả, cơng phù hợp với điều kiện thực tế 74 Thúc đẩy phát triển thị trường tài chính, trước hết thị trường liên ngân hàng, thị trường tiền tệ, thị trường sản phẩm phái sinh, thị trường mua bán nợ… thêm nhiều hội đầu tư nhằm phân tán, giảm thiểu rủi ro hoạt động ngân hàng Hoàn thiện sở hạ tầng kỹ thuật hệ thống thơng tin, kiểm tốn, kế tốn theo chuẩn mực quốc tế…tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp nói chung ngân hàng thương mại nói riêng phát triển an tồn, bền vững, hội nhập quốc tế Chính phủ cần phối hợp với ngành có liên quan trình xử lý vấn đề pháp lý phức tạp như: Đăng kí tài sản đảm bảo, quản lý đất đai, quy hoạch xây dựng, xử lý nợ xấu, tập trung tháo gỡ vướng mắc khó khăn thủ tục phát mại tài sản 3.3.2 Kiến nghị Ngân hàng nhà nước 3.3.2.1 Nâng cao chất lượng quản lý, điều hành NHNN đóng vai trị quan điều hành, quản lý vĩ mô lĩnh vực tiền tệ, tín dụng Vì vậy, NHNN cần nâng cao vai trò định hướng quản lý tư vấn cho ngân hàng thương mại thông qua việc thường xun tổng hợp, phân tích thơng tin thị trường, đưa nhận định dự báo khách quan, mang tính khoa học, đặc biệt liên quan đến hoạt động tín dụng để ngân hàng thương mại có sở tham khảo, định hướng việc hoạch định sách tín dụng cho vừa đảm bảo phát triển hợp lý, vừa phòng ngừa rủi ro Tiếp tục hoàn thiện chế cho vay, đảm bảo tiền vay sỏ bảo đảm an toàn cho hoạt động tín dụng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp ngân hàng thương mại, quy định chặt chẽ trách nhiệm ngân hàng thương mại việc tuân thủ quy chế cho vay bảo đảm tiền vay, hạn chế bớt thủ tục pháp lý phức tạp, gây khó khăn cho ngân hàng thương mại 75 NHNN cần xây dựng hoàn thiện định chế cơng cụ bảo hiểm tín dụng để ngân hàng thương mại áp dụng cách chuẩn xác, kịp thời như: bảo hiểm tiền vay, quyền chọn tín dụng cơng cụ phái sinh khác Đồng thời, tổ chức đào tạo, hướng dẫn nghiệp vụ để giúp ngân hàng thương mại vừa đa dạng hóa sản phẩm tín dụng, vừa phòng ngừa phân tán rủi ro hoạt động tín dụng 3.3.2.2 Tăng cường tra hoạt động tín dụng ngân hàng Cơng tác tra hoạt động tín dụng cần thực thường xuyên nâng cao trình độ đội ngũ tra viên để có khả phát kịp thời sai sót, xu hướng lệch lạc phân tích tín dụng…để đạo phòng ngừa, chỉnh sửa khắc phục cách triệt để Quá trình tra cần phịng ngừa xu hướng cạnh tranh khơng lành mạnh, bng lỏng điều kiện tín dụng dẫn đến nguy rủi ro hoạt động tín dụng khơng ngân hàng mà hệ thống 3.3.2.3 Nâng cao chất lượng trung tâm thơng tin tín dụng Một phận ngân hàng thương mại sử dụng Trung tâm thơng tín tín dụng (CIC) Và điều kiện cần thiết để thực quản trị rủi ro tốt hệ thống thông tin phải đầy đủ, cập nhật, xác Chất lượng thơng tin ngày cao rủi ro kinh doanh tổ chức tín dụng ngày giảm Thơng tin tín dụng phải đầy đủ, kịp thời Bên cạnh đó, cần trọng đổi đại hóa trang thiết bị hệ thống Cán làm công tác quản lý mạng CIC am hiểu công nghệ, khả thu thập thơng tin, phân tích, tổng hợp đưa nhận định, cảnh báo thích hợp Hiện nay, ngân hàng chưa có hợp tác tích cực với CIC chủ yếu muốn giữ bí mật thơng tin khách hàng để cạnh tranh Ngân hàng nhà nước cần phải có biện pháp khuyến khích quy định dần ngân hàng thương mại hợp tác, cung cấp thông tin cách đầy đủ cho trung tâm Thanh tra NHNN nên kiểm tra việc báo cáo, khai thác thông tin ngân hàng, 76 đồng thời có biện pháp xử lý kiên quyết, kịp thời ngân hàng vi phạm chế độ báo cáo thơng tin tín dụng như: báo cáo thiếu, báo cáo thông tin sai lệch Đồng thời, khuyến khích ngân hàng sử dụng thơng tin tín dụng từ CIC tài liệu bắt buộc phải có q trình thẩm định cho vay 3.3.2.4 Xây dựng tiêu trung bình ngành Các tiêu trung bình ngành quan trọng để làm tiêu chuẩn cho kết phân tích đánh giá khách hàng đắn, từ giảm thiểu rủi ro tín dụng Do đó, kiến nghị NHNN quan phối hợp xây dựng tiêu trung bình ngành 3.3.2.5 Phối hợp với Bộ Tài Chính hồn thiện ban hành hệ thống kế toán theo chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) Xây dựng giải pháp hồn thiện phương pháp kiểm sốt kiểm tốn nội tổ chức tín dụng phù hợp với chuẩn mực quốc tế Hoàn thiện hệ thống giám sát ngân hàng theo hướng: nâng cao chất lượng phân tích tình hình tài hệ thống cảnh báo sớm rủi ro tiềm ẩn hoạt động tổ chức tín dụng, phát triển thống công thức giám sát khách hàng sở lí luận thực tiễn; xây dựng cách tiếp cận hoạt động đánh giá chất lượng quản lý rủi ro nội tổ chức tín dụng Triển khai mạnh nghiệp vụ phòng ngừa rủi ro thị trường tiền tệ như: quyền chọn, hoán đổi, kỳ hạn, tương lai.… 3.3.3 Kiến nghị NHNo&PTNT Việt Nam CN Vũng Tàu Tăng vốn, bao gồm: vốn tự có cấp 1, cấp 2; Mua lại ngân hàng yếu kém, Ký Hợp đồng thỏa thuận hợp tác hỗ trợ với ngân hàng Tái cấu trúc lại vốn huy động, theo hướng tăng nhanh phát hành chứng từ có giá ( kỳ phiếu, chứng tiết kiệm, trái phiếu), Loại bỏ khỏi danh mục khoản đầu tư hiệu quả, để nâng cao chất lượng tín dụng Hồn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng nội để làm sở cho chi nhánh thực tốt việc phân loại nợ góp phần quản lý tốt rủi ro Xây dựng chiến lược 77 tăng trưởng tín dụng phân theo đối tượng khách hàng, khu vực ngành, phát triển sách khách hàng dựa vào việc đánh giá, phân loại khách hàng Trong thời điểm nay, mà phủ NHNN thường xuyên đưa định, nghị nhằm ngày hồn thiện hoạt động ngân hàng NHNo&PTNT Việt Nam cần đạo, hướng dẫn cụ thể, kịp thời chủ trương, sách để chi nhánh Vũng Tàu thực hiệu hoạt động ngân hàng Hội sở nên chủ động xây dựng sách quản lý rủi ro tín dụng cách đồng bộ, kịp thời để chi nhánh áp dụng cách tốt Tạo môi trường thể chế nội minh bạch lành mạnh, hiệu Xây dựng mối liên kết hỗ trợ chi nhánh, phịng ban, thường xun có trao đổi thơng tin chi nhánh Kiến nghị NHNo&PTNT Việt Nam cần mở thêm lớp đào tạo, chia sẻ kiến thức để cán tín dụng có chun mơn nghiệp vụ hoàn thiện NHNo&PTNT Chi nhánh Vũng Tàu cần thực tốt sách NHNo&PTNT Việt Nam Nâng cao trình độ cán tín dụng Mở rộng, đa dạng nguồn huy động, đa dạng nguồn thu đa dạng khách hàng KẾT LUẬN Trong Chương III đưa số giải pháp ngân hàng nhằm góp phần hạn chế rủi ro tín dụng cho ngân hàng Bên cạnh đó, đưa kiến nghị với Chính phủ ngành, Ngân hàng Nhà nước, NHNo&PTNT Việt Nam hồn thiện mơi trường kinh doanh để NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu thành công cơng tác phịng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng 78 KẾT LUẬN Như hoạt động kinh doanh khác, hoạt động ngân hàng thương mại Việt Nam phát triển mạnh mẽ trở thành quan trọng việc cung cấp “Vốn ” cho trình sản xuất kinh doanh kinh tế Hoạt động tín dụng Ngân hàng vừa đem lại lợi nhuận lại vừa tiềm ẩn rủi ro Để tồn phát triển ngân hàng buộc phải khắc phục khó khăn trước mắt, nâng cao chất lượng tín dụng, loại bỏ hoạt động hiệu khỏi danh mục, tái cấu trúc lại nguồn vốn, tỷ trọng nguồn thu… Tuy nhiên việc loại bỏ rủi ro hoạt động kinh doanh tín dụng khơng thực tế Vì vậy, trình hoạt động ngân hàng phải biết chấp nhận rủi ro mức độ định để có hiệu kinh doanh tốt Cho nên, vấn đề phòng ngừa hạn chế rủi ro hoàn toàn cần thiết Bám sát vào mục tiêu đó, Đề Tài hồn thành nội dung sau: Thứ nhất, Đề Tài tìm hiểu lý luận tín dụng ngân hàng, rủi ro tín dụng ngân hàng kinh nghiệm số ngân hàng, tập đoàn giới để từ rút học cho ngân hàng thương mại Việt Nam Thứ hai, Đề Tài sâu phân tích đánh giá thực trang rủi ro tín dụng NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu Thứ ba, Thông qua việc đánh giá ưu điểm hạn chế với nguyên nhân cơng tác phịng ngừa rủi ro tín dụng NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu, Đề Tài nêu lên số giải pháp kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng cơng tác phịng ngừa hạn chế rủi ro NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO Lê Văn Tư, Tiền tệ, Ngân Hàng, Thị trường Tài Chính, NXB Thống kê, 2001 Dương Thị Bình Minh, Sử Đình Thành, Giáo trình lý thuyết Tài ChínhTiền tệ, NXB Thống Kê, 2004 Nguyễn Đăng Dờn, Tín Dụng Ngân Hàng, NXB Thống Kê, 2005 Nguyễn Đăng Dờn, Nghiệp Vụ Ngân Hàng Thương Mại, NXB Thống Kê, 2007 Nguyễn Thị Mùi, Giáo trình Nghiệp Vụ Ngân Hàng Thương Mại, NXB Tài Chính , 2006 Hoàng Kim, Tiền tệ Ngân Hàng, NXB Chính Trị Quốc Gia, 2006 Peter S.Rose, Quản trị ngân hàng thương mại, NXB Tài Chính, 2005 Nguyễn Thị Mùi, Quản lý kinh doanh tiền tệ , NXB Tài chính, 2005 Lê Vinh Danh, Tiền tệ hoạt động ngân hàng, NXB Chính Trị Quốc Gia, 2006 10 Sử Đình Thành-Vũ Thị Minh Hằng, Nhập mơn Tài chính- Tiền tệ, NXB Đại Học Quốc Gia TP.HCM, 2006 11 Vũ Công Tuấn, Thẩm định Dự án Đầu tư, NXB Thành phố, 2005 12 Frederic S.Mishkin, Tiền tệ Ngân Hàng Và Thị Trường Tài Chính, NXB Khoa Học Kỹ Thuật, 1994 13 David Begg, Kinh Tế Học, NXB Thống kê, 2007 14 Paul A Samuelson &W.D Nordhaus, Kinh tế học, NXB Thống kê, 1992 15 Lê Bảo Lâm, Kinh tế Vĩ mô, NXB Lao Động- Xã Hội, 2007 16 N Gregory Mankiw, Kinh tế Vĩ Mô, NXB Thống Kê, 1996 17 Robert S.Pindick, Daniel L.Robinfeld, Kinh Tế Học Vĩ Mô, NXB Thống kê, 1999 18 Michael E.Gordon, Triết lý Doanh nghiệp, NXB Lao động Xã Hội, 2008 19 Wiliam D.Bygrave & Andrew Zacharakis, Đầu Tư Tự Doanh, NXB Tổng hợp TP.HCM, 2008 20 Trần Ngọc Thơ, Tài Chính Doanh Nghiệp Hiện Đại, NXB Thống Kê,2007 21 Nguyễn Thị Ngọc Trang, Quản Trị Rủi Ro Tài Chính, NXB Thống Kê, 2007 80 22 Luật tổ chức tín dụng- số 02/1997/QH 10 23 Các văn NHNN NHNo&PTNT Việt Nam 24 Cẩm nang tín dụng NHNo&PTNT Việt Nam 25 Sổ tay tín dụng NHNo&PTNT Việt Nam năm 2004 26 Tạp chí ngân hàng số năm 2009,2010,2011 27 Các tài liệu liên quan khác… 81 ... RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NƠNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH VŨNG TÀU 2.1 Tổng quan hoạt động chi nhánh Vũng Tàu 2.1.1 Quá trình hình thành phát triển 2.1.1.1 Giới thiệu ngân hàng. .. : ? ?Hạn chế rủi ro tín dụng ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn chi nhánh Vũng Tàu? ?? để thực Mục tiêu nghiên cứu: Mục tiêu 1, Hệ thống hóa lại vấn đề mang tính lí luận rủi ro tín dụng ngân. .. 2:THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NƠNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH VŨNG TÀU 32 2.1 Tổng quan hoạt động chi nhánh Vũng Tàu 32 2.1.1 Quá trình hình thành phát triển