BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP TRẦN MINH TRƢỜNG NGHIÊN CỨU, ĐỀ XUẤT PHƢƠNG ÁN QUY HOẠCH BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN RỪNG TẠI KHU DỰ TRỮ THIÊN NHIÊN NA HANG, TỈNH TUYÊN QUANG CHUYÊN NGÀNH: LÂM HỌC MÃ NGÀNH: 8620201 LUẬN VĂN THẠC SĨ LÂM HỌC NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS TRẦN HỮU VIÊN Hà Nội, 2019 i LỜI CAM ĐOAN Luận văn Thạc sỹ kinh tế "Nghiên cứu, đề xuất phương án quy hoạch bảo vệ phát triển rừng khu dự trữ thiên nhiên Na Hang, tỉnh Tun Quang” tơi thực nghiên cứu hoàn thiện hướng dẫn GS.TS Trần Hữu Viên Tôi xin cam đoan tài liệu, số liệu, dẫn chứng mà sử dụng Luận văn có thật có nguồn gốc trích dẫn rõ ràng Tác giả luận văn Trần Minh Trƣờng ii LỜI CẢM ƠN Được trí Trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam thầy giáo hướng dẫn, thực đề tài: “Nghiêncứu, đề xuất phương án quy hoạch bảo vệ phát triển rừng khu dự trữ thiên nhiên Na Hang, tỉnh Tuyên Quang” Trong q trình thực đề tài ngồi nỗ lực thân, nhận hướng dẫn tận tình thầy giáo hướng dẫn GS.TS Trần Hữu Viên, thầy cô giáo Trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam với giúp đỡ tập thể cán bộ, nhân viên Hạt Kiểm lâm rừng đặc dụng Na Hang thuộc Chi cục Kiểm lâm tỉnh Tuyên Quang Nhân dịp cho phép bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc thầy giáo GS.TS.Trần Hữu Viên hướng dẫn, bảo, truyền đạt kinh nghiệm quý báu giúp đỡ tơi hồn thành luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn thầy, cô giáo Khoa Lâm học; Phòng Đào tạo Sau đại học, Trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam, tập thể lãnh đạo, cán Hạt Kiểm lâm rừng đặc dụng Na Hangvà bạn đồng nghiệp Do kinh nghiệm thân cịn hạn chế nên q trình thực đề tài khơng tránh khỏi thiếu sót Tơi mong nhận đóng góp ý kiến thầy, cô giáo bạn đồng nghiệp Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 17 tháng 5năm 2019 Tác giả Trần Minh Trƣờng iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT v DANH MỤC CÁC BẢNG vii ĐẶT VẤN ĐỀ Chƣơng TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1 Vấn đề Bảo vệ phát triển rừng giới 1.2 Vấn đề Bảo vệ phát triển rừng Ở Việt Nam Chƣơng MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU17 2.1 Mục tiêu nghiên cứu 17 2.2 Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 17 2.3 Nội dung nghiên cứu 17 2.3.1 Cơ sở quy hoạch bảo vệ phát triểnrừng khu dựtrữ thiên nhiên Na Hang 18 2.3.2 Đề xuất nội dung quy hoạch bảo vệ phát triển rừng khu dự trữ thiên nhiên Na Hang 18 2.4 Phương pháp nghiên cứu 18 2.4.1 Phương pháp điều tra thu thập số liệu 18 2.4.2 Phương pháp phân tích, xử lý số liệu 20 Chƣơng KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 21 3.1 Cơ sở, lập phương án quy hoạch bảo vệ phát triển rừng Khu DTTN Na Hang 21 3.1.1 Cơ sở, pháp lý 21 3.1.2 Điều kiện bảntại khu DTTN Na Hang 24 iv 3.1.3 Hiện trạng diễn biến tài nguyên rừng 33 3.1.4 Đánh giá thực trạng công tác bảo vệ phát triển rừng khu DTTN Na Hang 49 3.1.5 Những tiềm năng,cơ hội thách thức công tác bảo vệ phát triển rừng khu DTTN Na Hang 53 3.2 Đề xuất nội dung quy hoạch bảo vệ phát triển rừng khu DTTN Na Hang 59 3.2.1 Quan điểm quy hoạch 59 3.2.2 Định hướng phát triển lâm nghiệp khu DTTN Na Hang 59 3.2.4 Nhiệm vụ phương án quy hoạch bảo vệ phát triển rừng khu DTTN Na Hang 62 3.2.5 Quy hoạch ranh giới phân khu chức 62 3.2.6 Quy hoạch trương trình hoạt động 83 3.2.7 Quy hoạch phát triển sở hạ tầng: 103 3.2.8 Đề xuất giải pháp thực quy hoạch 108 3.2.9 Tổng hợp nhu cầu vốn đầu tư hiệu 124 KẾT LUẬN , TỒN TẠI VÀ KIẾN NGHỊ 130 TÀI LIỆU THAM KHẢO 132 v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT B/C Báo cáo BQL Ban quản lý DTTN Dự trữ tự nhiên BV & PTR Bảo vệ phát triển rừng CCKL Chi cục Kiểm lâm C/T Chương trình DA Dự án DLST Du lịch sinh thái DBTNR Diễn biến tài nguyên rừng ĐDTV Đa dạng thực vật ĐDSH Đa dạng sinh học ĐTQHR Điều tra quy hoạch rừng ĐVHD Động vật hoang dã ĐHQG Đại học Quốc gia HST Hệ sinh thái KBT Khu bảo tồn Khu DTTN Khu dự trữ thiên nhiên Khu BTTn Khu bảo tồn thiên nhiên Khu RĐD Khu rừng đặc dụng KT-XH Kinh tế xã hội Hạt KLRĐD Hạt kiểm lâm rừng đặc dụng NN&PTNT Nông nghiệp phát triển nông thôn PKBVNN Phân khu bảo vệ nghiêm ngặt PKPHST Phan khu phục hồi sinh thái PKDV-HC Phân khu Dịch vụ- Hành PCCCR Phịng cháy chữa cháy rừng vi QLBVR Quản lý bảo vệ rừng QCVN Quy chuẩn Việt Nam SĐVN Sách Đỏ Việt Nam SĐTG Sách đỏ giới TTNC,GDMT&DL Trung tâm Nghiên cứu, giáo dục môi trường Du lịch TK-BB Tát Kẻ-Bản Bung UBND Uỷ ban nhân dân TQ Tuyên Quang WHO Tổ chức y tế giới QĐ Quyết định CNQSDĐ Chứng nhận quyền sử dụng đất vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1: Dân số, dân tộc xã khu bảo tồn: 28 Bảng 3.2: Phân bố dân cư vùng lõi Khu DTTN theo đơn vị xã: 29 Bảng 3.3: Hiện trạng sử dụng đất đai tài nguyên rừng khu DTTN Na Hang phân theo xã 34 Bảng 3.4: Hiện trạng sử dụng đất đai tài nguyên rừng đặc dụng khu DTTN Na Hang 36 Bảng 3.5: Diễn biến tài nguyên rừng Khu DTTN từ năm 2016 đến năm 2018 37 Bảng 3.6: Tổng hợp tài nguyên thực vật Khu DTTN Na Hang: 44 Bảng 3.7: Mười họ thực vật có số lồi lớn Khu DTTN Na Hang: 44 Bảng 3.8: Mười chi thực vật có số lồi lớn Khu DTTN Na Hang: 45 Bảng 3.9: Công dụng thực vật Khu DTTN Na Hang tính theo số lồi: 46 Bảng 3.10: Diện tích Khu DTTN Na Hang theo quy hoạch xã: 64 Bảng 3.11: Đặc trưng phân khu Bảo vệ nghiêm ngặt: 66 Bảng 3.12: Đặc điểm chi tiết phân khu Bảo vệ nghiêm ngặt: 68 Bảng 3.13: Đặc trưng phân khu Phục hồi sinh thái: 70 Bảng 3.14: Đặc điểm chi tiết phân khu Phục hồi sinh thái: 71 Bảng 3.15: Đặc trưng phân khu DV-HC: 73 Bảng 3.16:Đặc điểm cụ thể phân khu DV-HC: 74 Bảng 3.17:Diện tích quy hoạch phân khu chức Khu DTTN Na Hang: 75 Bảng 3.18: Cơ cấu diện tích đặc trưng phương án vùng đệm: 78 Bảng 3.19: Tổng hợp kết rà sốt thơn sống vùng lõi khu DTTN Na Hang 80 Bảng 3.20: Diện tích sử dụng tài nguyên rừng Khu DTTN Na Hang vùng đệm 82 Bảng 3.21: Khối lượng kế hoạch bảo tồn, quản lý bảo vệ rừng: 83 viii Bảng 3.22: Khối lượng đầu tư nâng cao lực PCCCR 88 Bảng 3.23: Diện tích trạng thái cần khoanh ni phục hồi lại rừng: 90 Bảng 3.24: Kế hoạch khoanh nuôi phục hồi rừng đến 2025: 90 Bảng 3.25: Đặc trưng SP DV, DLST, DLVH Khu DTTN Na Hang: 95 Bảng 3.26: Quy hoạch tuyến, điểm du lịch khu bảo tồn: 95 Bảng 3.27: Đặc trưng tổ chức không gian DV, DLST Khu DTTN Na Hang:97 Bảng 3.28: Khối lượng xây dựng hạ tầng DV, DLST đến năm 2025: 98 Bảng 3.29: Dự kiến máy tổ chức khu bảo tồn đến năm 2025: 101 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ tổ chức máy BQL Khu Dự trữ thiên nhiên Na Hang 119 ĐẶT VẤN ĐỀ Rừng thể cách rõ ràng mạnh mẽ vai trị khơng thể thay sống Tuy nhiên, bất chấp tất lợi ích vô giá sinh thái, kinh tế, xã hội sức khỏe mà rừng ban tặng, tàn phá rừng không thương tiếc Những đầu tư ngắn hạn để đạt lợi ích trước mắt (ví dụ: khai thác gỗ) gia tăng tổn thất Những người có sinh kế phụ thuộc vào rừng đấu tranh để sinh tồn Nhiều loài quý đối mặt với thảm họa tuyệt chủng Đa dạng sinh học dần bị xóa sổ Khu Rừng đặc dụng (RĐD) Na Hang thuộc hệ thống rừng đặc dụng tỉnh Tuyên Quang Nơi “một trung tâm phát triển rừng núi đá vơi, hệ thực vật điển hình đóng vai trị quan trọng bảo tồn hệ sinh thái núi đá vôi Bắc Việt Nam(ĐDTV Khu BTTN Na Hang, tỉnh TQ Nguyễn Nghĩa Thìn, ĐHQG Hà Nội, 2006) Và nơi có khu hệ động thực vật phong phú đa dạng: Về thực vật, theo ĐDTV khu BTTN Na Hang tỉnh TQ Nguyễn Nghĩa Thìn, ĐHQG Hà Nội2006,trong Khu RĐD thống kê 1.162 loài thực vật bậc cao; động vật, theo ĐDSH tổ hợp Bảo tồn Ba Bể/Na Hang Dự án PARC.2004 điều tra bổ xung sau đó, Khu RĐD có 88 lồi thú, 294 lồi chim, 30 lồi bị sát, 18 lồi lưỡng cư; ngồi ra, bước đầu ghinhận Khu RĐD Na Hang có khoảng 300 lồi bướm, 40 lồi Dơi Trong đó, có nhiều lồi động thực vật đặc hữu, q ghi vào SĐVN SĐTG Với đặc điểm trên, Khu RĐD Na Hang Khu dự trữ thiên nhiên, nơi lưu giữ nhiều nhiều giá trị đa dạng sinh học; đặc biệt, có mặt loài đặc hữu nguy cấp cao: Voọc mũi hếch, Vạc hoa, Lan kim tuyến, Thơng Pà cị, Hoàng đàn v.v, tạo cho Khu DTTN Na Hang trở thành khu ưu tiên cao cho bảo tồn Việt Nam giới Trong năm qua, cấp quyền tỉnh Tuyên Quang ... định sở khoa học quy hoạch bảo vệ phát triển rừng khu dự trữ thiên nhiên Na Hang + Đề xuất phương án quy hoạch bảo vệ phát triển rừng khu dự trữ thiên nhiên Na Hang, tỉnh Tuyên Quang đến năm 2025... việc bảo vệ phát triển rừng khu dự trữ thiên nhiên Na Hang - Xác định định hướng, nhiệm vụ bảo vệ phát triển rừng Ban quản lý rừng đặc dụng Na Hang - Đề xuất nội dung cho quy hoạch bảo vệ phát triển. .. nguyên rừng dự báo - Đánh giá chung trạng quản lý bảo vệ phát triển rừng ban quản lý rừng đặc dụng Na Hang 2.3.2 Đề xuất nội dung quy hoạch bảo vệ phát triển rừng khu dự trữ thiên nhiên Na Hang