BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƢỢC TP HỒ CHÍ MINH - VÕ THANH PHONG PHÂN LOẠI CÁC BỆNH CẢNH Y HỌC CỔ TRUYỀN TRONG ĐỘT QUỴ NHỒI MÁU NÃO GIAI ĐOẠN CẤP LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC CỔ TRUYỀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƢỢC TP HỒ CHÍ MINH - VÕ THANH PHONG PHÂN LOẠI CÁC BỆNH CẢNH Y HỌC CỔ TRUYỀN TRONG ĐỘT QUỴ NHỒI MÁU NÃO GIAI ĐOẠN CẤP CHUYÊN NGÀNH: Y HỌC CỔ TRUYỀN MÃ SỐ: 60 72 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC CỔ TRUYỀN NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS ĐỖ VĂN DŨNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi Các số liệu nêu luận văn trung thực chƣa đƣợc cơng bố cơng trình náo khác Số liệu đề tài đƣợc thu thập bệnh viện Nhân Dân Gia Định bệnh viện Nhân Dân 115 tuyệt đối khơng chép từ nguồn khác Tơi hồn tồn chịu trách nhiệm trƣớc Hội đồng cam đoan TP Hồ Chí Minh, ngày 04 tháng 08 năm 2018 Học viên Võ Thanh Phong i MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN I DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT V DANH MỤC BẢNG VIII DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ X ĐẶT VẤN ĐỀ CHƢƠNG TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 PHÂN LOẠI CÁC BỆNH CẢNH YHCT 1.1.1 Thu thập liệu 1.1.2 Khai thác liệu 1.1.3 Phân tích cụm 13 1.2 TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU PHÂN LOẠI CÁC BỆNH CẢNH YHCT 14 1.2.1 Nghiên cứu nƣớc 14 1.2.2 Nghiên cứu nƣớc 17 1.3 QUAN NIỆM YHHĐ VỀ ĐỘT QUỴ NHỒI MÁU NÃO 17 1.3.1 Định nghĩa 17 1.3.2 Nguyên nhân 18 1.3.3 Lâm sàng 19 1.3.4 Chẩn đoán 21 1.4 QUAN NIỆM YHCT VỀ ĐỘT QUỴ NHỒI MÁU NÃO 22 1.4.1 Đại cƣơng 22 1.4.2 Nguyên nhân chế bệnh sinh 22 1.4.3 Biện chứng luận trị 24 1.4.4 Bệnh cảnh lâm sàng 26 CHƢƠNG PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 28 2.1 GIAI ĐOẠN - KHẢO SÁT THỐNG KÊ TÀI LIỆU YHCT 28 2.1.1 Đối tƣợng nghiên cứu 28 2.1.2 Phƣơng pháp nghiên cứu 28 2.2 GIAI ĐOẠN - KHẢO SÁT LÂM SÀNG 28 2.2.1 Đối tƣợng nghiên cứu 28 ii 2.2.2 Phƣơng pháp nghiên cứu 29 2.2.3 Phƣơng pháp phân tích số liệu 32 2.3 VẤN ĐỀ Y ĐỨC 33 CHƢƠNG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 34 3.1 GIAI ĐOẠN – KHẢO SÁT THỐNG KÊ TÀI LIỆU YHCT 34 3.1.1 Tài liệu 34 3.1.2 Tần suất bệnh cảnh theo y văn 36 3.1.3 Tần suất triệu chứng YHCT bệnh cảnh 37 3.1.4 Định nghĩa triệu chứng YHCT 42 3.2 GIAI ĐOẠN – KHẢO SÁT LÂM SÀNG 43 3.2.1 Đặc điểm mẫu nghiên cứu 44 3.2.2 Phân tích cụm 49 CHƢƠNG BÀN LUẬN 60 4.1 KHẢO SÁT Y VĂN 60 4.1.1 Số lƣợng chất lƣợng y văn 60 4.1.2 Bàn thống kê thể bệnh triệu chứng 61 4.1.3 Xây dựng thang giá trị cho biến số 67 4.2 KHẢO SÁT LÂM SÀNG 71 4.2.1 Bàn đặc điểm mẫu nghiên cứu 71 4.2.2 Bàn phân tích phân cụm 79 4.2.3 Bàn phân tích cụm 82 4.3 BÀN LUẬN VỀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 89 4.3.1 Xây dựng thang đo triệu chứng YHCT 89 4.3.2 Phƣơng pháp phân tích số liệu 89 4.4 TÍNH MỚI VÀ TÍNH ỨNG DỤNG CỦA ĐỀ TÀI 91 4.4.1 Tính 91 4.4.2 Tính ứng dụng 91 4.5 KHÓ KHĂN VÀ HẠN CHẾ 92 4.6 HƢỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO 92 CHƢƠNG KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ 94 5.1 KẾT LUẬN 94 5.2 KIẾN NGHỊ 94 iii TÀI LIỆU THAM KHẢO - PHỤ LỤC - 14 PHỤ LỤC - 17 PHỤ LỤC - 19 PHỤ LỤC - 26 PHỤ LỤC - 29 PHỤ LỤC - 34 - iv DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT AHA American Heart Association Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ AHA/ASA American Heart Association/ American Stroke Association Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ/ Hiệp hội đột quỵ Hoa Kỳ aPTT Activated partial thromboplastin time Thời gian thromboplastin phần hoạt hóa ASCO Atherosclerosis, small vessel disease, cardiac causes, other uncommon causes Xơ vữa động mạch, bệnh mạch máu nhỏ, nguyên nhân từ tim, nguyên nhân không thƣờng gặp khác BI Barthel index Chỉ số Barthel BUN Blood urea nitrogen Nitơ urê máu CCS Causative Classification of Stroke System Hệ thống phân loại đột quỵ theo nguyên nhân CDC Centers for Disease Control and Prevention Trung tâm kiểm sốt phịng ngừa bệnh Hoa Kỳ CISS Chinese Ischemic Stroke Subclassification Phân loại đột quỵ nhồi máu não Trung Quốc CRP C-reactive protein Protein C phản ứng CT Computed tomography Chụp cắt lớp vi tính CTA Computed tomography angiography Chụp cắt lớp vi tính mạch máu DSA Digital subtraction angiography Chụp mạch máu số hóa xóa ECG Electrocardiography Điện tim EGFR Epidermal growth factor receptor Thụ thể yếu tố tăng trƣởng thƣợng bì HDLc High-density lipoproteins cholesterol Cholesterol lipoprotein tỉ trọng cao IgA Immunoglobulin alpha IgG Immunoglobulin gamma v IgM Immunoglobulin mu IL-10 Interleukin 10 IL-8 Interleukin INR International Normalized Ratio Chỉ số bình thƣờng hóa quốc tế LDLc Low-density lipoproteins cholesterol Cholesterol lipoprotein tỉ trọng thấp MRA Magnetic resonance angiography Chụp cộng hƣởng từ mạch máu MRI Magnetic resonance imaging Chụp cộng hƣởng từ mRS modified Rankin Scale Thang điểm Rankin sửa đổi NIHSS National Institutes of Health Stroke Scale Thang điểm đột quỵ Viện sức khỏe Quốc gia Hoa Kỳ PCA Principal component analysis Phân tích thành tố PLS Partial least squares method Phƣơng pháp bình phƣơng tối thiểu phần PT Prothrombin time Thời gian prothrombin RF Rheumatoid factor Yếu tố thấp SMV Support vector machine Vector máy hỗ trợ TNF-α Tumor necrosis factor alpha Yếu tố hoại tử u alpha TOAST Trial of ORG 10172 in acute stroke treatment Nghiên cứu ORG 10172 điều trị đột quỵ cấp UPLC/MS Ultra performance liquid chromatography - mass spectrometer Sắc ký lỏng siêu hiệu – khối phổ VAT Visual assessment of cluster tendency Đánh giá xu hƣớng phân cụm trực quan WHO/WPRO World Health Organization Tổ chức y tế giới khu vực Western Pacific Regional Office Tây Thái Bình Dƣơng YHCT Y học cổ truyền YHHĐ Y học đại vi DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1 Tóm tắt phƣơng pháp khai thác liệu 12 Bảng 1.2 Các bệnh tim có huyết khối nguy gây đột quỵ thiếu máu não cấp 18 Bảng 1.3 Những rối loạn tế bào máu protein thƣờng gặp gây ĐQ NMN 19 Bảng 1.4 Phân biệt trúng kinh lạc trúng tạng phủ 24 Bảng 2.1 Định nghĩa biến số 30 Bảng 3.1 Nhóm tài liệu sách giáo khoa trƣờng đại học, học viện 34 Bảng 3.2 Nhóm tài liệu sách chuyên khảo 35 Bảng 3.3 Nhóm tài liệu kinh điển 35 Bảng 3.4 Các bệnh cảnh trúng phong kinh lạc 36 Bảng 3.6 Tần suất tỉ lệ triệu chứng bệnh cảnh Âm hƣ phong động 37 Bảng 3.7 Tần suất tỉ lệ triệu chứng bệnh cảnh Mạch lạc hƣ trống 38 Bảng 3.8 Tần suất tỉ lệ triệu chứng bệnh cảnh Âm hƣ hỏa vƣợng 39 Bảng 3.9 Tần suất tỉ lệ triệu chứng bệnh cảnh Phong đàm 39 Bảng 3.10 Tần suất tỉ lệ triệu chứng bệnh cảnh Khí hƣ huyết ứ 40 Bảng 3.11 Tần suất tỉ lệ triệu chứng bệnh cảnh có y văn miêu tả 41 Bảng 3.16 Liệt kê triệu chứng YHCT trúng phong kinh lạc 42 Bảng 3.17 Các triệu chứng đƣợc đƣa vào gộp biến 43 Bảng 3.18 Phân bố đối tƣợng theo tuổi 44 Bảng 3.19 Phân bố đối tƣợng theo giới 44 Bảng 3.20 Phân bố đối tƣợng theo thời gian đột quỵ 45 Bảng 3.21 Phân bố đối tƣợng theo BMI 45 Bảng 3.22 Phân bố đối tƣợng theo điểm NIHSS 45 Bảng 3.23 Phân bố đối tƣợng theo TOAST 46 Bảng 3.24 Phân bố đối tƣợng theo số lần đột quỵ 46 Bảng 3.25 Phân bố đối tƣợng theo tình trạng nƣớc 47 Bảng 3.26 Phân bố đối tƣợng theo loại bệnh lí kèm theo 47 Bảng 3.27 Phân bố đối tƣợng theo số lƣợng bệnh kèm theo 47 Bảng 3.28 Hệ số liên quan khoảng cách cophenetic khoảng cách gốc 51 viii Bảng 3.29 Hệ số tƣơng quan biểu đồ nhánh 51 Bảng 3.30 Kết đề xuất số cụm tối ƣu 52 Bảng 4.1 So sánh kết thu thập y văn 61 Bảng 4.2 So sánh triệu chứng YHCT đột quỵ nghiên cứu 64 Bảng 4.3 Thang giá trị thiệt chẩn nhồi máu não 68 Bảng 4.4 So sánh tuổi giới gữa nghiên cứu 71 Bảng 4.5 So sánh bệnh kèm theo nghiên cứu 72 Bảng 4.6 So sánh điểm NIHSS với nghiên cứu khác 73 Bảng 4.7 So sánh tỉ lệ bệnh nhân theo phân loại TOAST 74 Bảng 4.8 Đặc điểm hệ thống phân loại nhồi máu não 76 Bảng 4.9 So sánh tỉ lệ nƣớc 77 Bảng 4.10 So sánh tỉ lệ bệnh nhân béo phì 78 Bảng 4.11 Liệt kê biến số tổ hợp liệu 81 Bảng 4.12 Liệt kê linkage 81 Bảng 4.13 Đặc điểm cụm đối tƣợng quan sát 83 Bảng 4.14 Ý nghĩa cụm biến triệu chứng 86 Bảng 4.15 Đặc trƣng chung cụm đối tƣợng quan sát 87 Bảng 4.16 Phối hợp bệnh cảnh bệnh nhân NMN 1-3 ngày 88 Bảng 5.1 Bệnh cảnh y học cổ truyền đột quỵ nhồi máu não cấp 94 ix Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh XVĐM lớn   NM lỗ khuyết Thuyên tắc tim   Nguyên nhân xác định khác Chƣa rõ nguyên nhân  BỆNH ĐI KÈM Có   28 Đái tháo đƣờng: Có   Bệnh khác: 27 Tăng huyết áp: Khơng Khơng B - ĐƠNG Y BỆNH NHÂN KHƠNG RỐI LOẠN TRI GIÁC 29 Anh/chị có cảm sốt khơng? Có  Khơng  30 Anh/chị có cảm giác sốt vào buổi chiều (từ 15 đến 18 giờ) không? (Bỏ qua câu 13 trả lời ―Không‖) Có  Khơng  31 Anh/chị có cảm giác sợ gió khơng? Có   Khơng Có   Khơng  Ngủ 32 Anh/chị có cảm giác sợ lạnh khơng? 33 Anh/chị có bất thƣờng giấc ngủ khơng? Khơng  Nếu có xuất nào?  Khó vào giấc  Khó ngủ lại  Dễ thức giấc  Mơ nhiều  Hồn tồn khơng ngủ đƣợc  Tiền  Mới xuất 34 Anh/chị có cảm thấy tính tình nóng nảy, dễ giận khơng kiềm chế đƣợc khơng? Có  Khơng  35 Anh/chị có cảm thấy mệt mỏi ngƣời, không muốn vận động không? - 30 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh Có   Khơng 36 Anh/chị có cảm thấy khó thở, thiếu khơng khí để thở cảm giác hụt khơng? Có  Khơng  37 Anh/chị có bị mồ hôi dâm dấp ngày mồ hôi thời tiết khơng nóng, khơng mặc quần áo dày khơng vận động mạnh? Có  Khơng  38 Anh/chị có cảm giác tê? Có Nếu có xuất nào?  Tiền   Khơng  Mới xuất 39 Anh/chị có cảm giác đau đầu khơng? Có   Khơng Vị trí đau đầu (đỉnh, chẩm, trán, thái dƣơng, nửa đầu, đầu): _ 40 Anh/chị có cảm giác hoa mắt, chóng mặt khơng? Có  Khơng Tiền  Mới xuất Có   Khơng Tiền  Mới xuất Có   Khơng Tiền  Mới xuất 43 Anh/chị có cảm giác nghẹt mũi khơng? Có   Khơng 44 Anh/chị có cảm giác đắng miệng khơng? Có   Khơng Nếu có xuất nào?  41 Anh/chị có nhìn mờ khơng? Nếu có xuất nào?  42 Anh/chị có cảm thấy ù tai khơng? Nếu có xuất nào?  45 Anh/chị có cảm thấy khô miệng không? - 31 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn  Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh Có  46 Anh/chị có cảm thấy muốn uống nƣớc khơng? Có   Khơng  Khơng 47 Anh/chị có cảm thấy nóng lịng bàn tay bàn chân khơng? Có   Khơng 48 Anh/chị có cảm giác đau khớp? Nếu có xuất nào?  Có  Khơng Tiền  Mới xuất 49 Anh/chị có cảm thấy hồi hộp, đánh trống ngực khơng? Có   Nếu có xuất nào?   Mới xuất  Không  Mới xuất  Không Tiền  Mới xuất Có   Khơng Tiền 50 Anh/chị có cảm thấy đau ngực khơng? Có  Nếu có xuất nào?  Tiền 51 Anh/chị có cảm thấy đầy bụng sau ăn khơng? Có  Nếu có xuất nào?  Khơng 52 Thống ý thức 53 Sức tay chân Tay trái _ Chân trái Tay phải Chân phải _ 54 Liệt mặt Không   Ngoại biên  55 Co giật - 32 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Trung ƣơng  Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh Có   Không Hồng   Nhợt Đỏ  Khác: Có   Khơng Hồng   Nhợt Đỏ   Tím Có ứ ban   Bệu 56 Sắc mặt 57 Mắt đỏ 58 Lƣỡi Khác _ 59 Rêu lƣỡi Trắng   Vàng Dày   Mỏng Nhớt   Khô Khơng rêu  Khác _ Có   Khơng 60 Thở khị khè 61 Màu sắc nƣớc tiểu (1-8, theo bảng màu sắc nƣớc tiểu) - 33 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh PHỤ LỤC Các câu lệnh sử dụng R Gọi package để sử dụng > library(foreign) > library(cluster) > library(factoextra) > library(dendextend) > library(RColorBrewer) > library(NbClust) > library(ClustOfVar) > library(Hmisc) > library(DescTools) > library(extracat) > library(marray) > library(FD) > library(gplots) > library(Matrix) > library(Biobase) > library(CluMix) > library(dplyr) Gọi liệu từ file dta > setwd("c:/lvp") > data=read.dta("solieu2.dta") Mô tả cấu trúc liệu > str(data) 'data.frame': 250 obs of 88 variables: $ id $ age : int 10 : int 49 47 82 52 46 53 72 44 71 46 - 34 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh $ sex : Factor w/ levels "nu","nam": 2 2 2 2 $ rtpa : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ hosp : chr "ND115" "ND115" "ND115" "ND115" $ time : int 10 5 10 20 10 10 $ pulse : int 80 102 80 80 80 86 80 82 80 98 $ sbp : int 140 160 160 140 150 100 170 140 150 120 $ dbp : int 80 100 80 80 80 60 90 100 80 60 $ levlhpb : int 0 0 0 0 0 $ temp : num 37 37 37 37 37 37 37 37 37 37 $ fever : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ rr $ bmi : int 16 20 16 16 20 18 16 20 18 20 : num 19.6 25.7 19.5 19.8 20.4 $ osbesity : Factor w/ levels "gay","trung binh", : 2 2 2 2 $ nihss : int 10 10 $ timestr : int 1 1 1 1 $ hypers : Factor w/ levels "khong","co": 2 2 2 $ dm : Factor w/ levels "khong","co": 2 1 1 $ af : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ mi : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ doppler : Factor w/ levels "khong","co": 2 2 2 2 $ toast : Factor w/ levels "xo vua dong mach lon", : 1 3 1 $ cre : num 53.5 102.1 84.3 73.7 83 $ ure : num 3.92 6.22 6.58 4.95 5.17 $ buncre : num 18.2 15.1 19.3 16.6 15.4 $ dehydrate: Factor w/ levels "khong","co": 2 2 2 1 $ chol : num 363 293 226 159 310 $ trigly : num 267.8 255.5 69.1 226.6 211.8 $ hdl : num 77.8 52.2 49.9 33.7 41 $ ldl : num 212.1 188.5 139.3 94.4 200.9 - 35 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh $ levchol : Factor w/ levels "toi uu","gioi han cao", : 3 2 2 $ levtrigly: Factor w/ levels "binh thuong", : 3 3 1 1 $ levhdl : Factor w/ levels "thap","cao","ko phan loai": 3 3 1 $ levldl : Factor w/ levels "toi uu","gan toi uu", : 5 3 $ dkinh : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 $ sot : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ sogio : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ solanh : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ ngu : Factor w/ levels "binh thuong", : 1 1 1 1 1 $ gian : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ metmoi : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ khotho : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ tuhan : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ te : Factor w/ levels "khong","tien can", : 3 3 1 3 $ daudau : Factor w/ levels "khong","tran", : 1 1 1 1 $ chongma : Factor w/ levels "khong","tien can", : 1 1 1 1 $ nhinmo : Factor w/ levels "khong","tien can", : 1 1 1 1 $ utai : Factor w/ levels "khong","tien can", : 1 1 1 1 1 $ nghetmui : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ dagmieg : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 $ khomieg : Factor w/ levels "khong","co": 2 1 1 1 $ khat : Factor w/ levels "khong","co": 2 1 1 1 $ nogtc : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ daukhop : Factor w/ levels "khong","tien can", : 1 1 1 1 1 $ tamquy : Factor w/ levels "khong","tien can", : 1 1 1 1 1 $ daunguc : Factor w/ levels "khong","tien can", : 1 1 1 1 1 $ bugchuog : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ dicau : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ ngat : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 - 36 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh $ lietnguoi: Factor w/ levels "khong","tay", : 4 4 4 4 $ lietmat : Factor w/ levels "khong","trung uong", : 2 2 2 2 $ sacmat : Factor w/ levels "hong","do","nhot", : 1 1 1 1 1 $ matdo : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ mauluoi : Factor w/ levels "hong","do","nhot", : 1 1 1 1 1 $ uhuyet : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ chatluoi : Factor w/ levels "thon","beu": 1 1 1 1 $ dayreu : Factor w/ levels "day","mong","khong reu": 1 1 $ maureu : Factor w/ levels "trang","vang", : 2 2 2 $ uotreu : Factor w/ levels "nhuan","nhot", : 1 1 $ khokhe : Factor w/ levels "khong","co": 1 1 1 1 1 $ nuoctieu : Factor w/ levels "binh thuong", : 1 1 1 1 $ puldy : Factor w/ 11 levels "phu","sac","te", : 4 5 $ n1a : int 0 0 0 0 0 $ n1b : int 0 0 0 0 0 $ n1c : int 0 0 0 0 0 $ n2 : int 0 0 0 0 0 $ n3 : int 0 0 0 0 0 $ n4 : int 1 2 2 $ n5 : int 4 1 $ n6 : int 2 1 $ n7 : int 0 0 0 0 0 $ n8 : int 1 1 0 1 $ n9 : Factor w/ levels "binh thuong", : 1 1 1 1 $ n10 : Factor w/ levels "binh thuong", : 2 2 2 $ n11 : int 0 0 0 0 0 $ levage : Factor w/ levels "tre","trung nien", : 2 2 3 $ behkem : int 2 2 2 Tách liệu số chuẩn hóa liệu số - 37 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh > data.num=select(data,pulse,sbp,dbp) > data.num.scale=scale(data.num) Kết hợp liệu dạng numberic chuẩn hóa liệu dạng factor > data1.fac=select(data,dkinh:bugchuog,ngat:nuoctieu,n9,n10) >data2.fac=select(data,dkinh:bugchuog,ngat:nuoctieu,n9,n10,af,doppler,dehydrate) > data3.fac=select(data,dkinh:bugchuog,ngat:nuoctieu,n9,n10,af) > data1.final=data.frame(data.num.scale,data1.fac) > data2.final=data.frame(data.num.scale,data2.fac) > data3.final=data.frame(data.num.scale,data3.fac) Đo khoảng cách biến thƣớc đo Gower’s coefficient > dist1=daisy(data1.final) > dist2=daisy(data2.final) > dist3=daisy(data3.final) Xác định xu hƣớng phân cụm liệu: phƣơng pháp trực quan > fviz_dist(dist1,show_labels=FALSE)+labs(title="Data 1") > fviz_dist(dist2,show_labels=FALSE)+labs(title="Data 2") > fviz_dist(dist3,show_labels=FALSE)+labs(title="Data 3") Kiểm tra phù hợp khoảng cách phân cụm liệu gốc > res.hc1=hclust(d=dist2,method="ward.D2") > res.hc2=hclust(d=dist2,method="single") > res.hc3=hclust(d=dist2,method="complete") > res.hc4=hclust(d=dist2,method="average") > res.hc5=hclust(d=dist2,method="mcquitty") > res.hc6=hclust(d=dist2,method="centroid") > res.hc7=hclust(d=dist2,method="median") > res.coph1=cophenetic(res.hc1) > res.coph2=cophenetic(res.hc2) > res.coph3=cophenetic(res.hc3) > res.coph4=cophenetic(res.hc4) - 38 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh > res.coph5=cophenetic(res.hc5) > res.coph6=cophenetic(res.hc6) > res.coph7=cophenetic(res.hc7) > cor(dist2,res.coph1) > cor(dist2,res.coph2) > cor(dist2,res.coph3) > cor(dist2,res.coph4) > cor(dist2,res.coph5) > cor(dist2,res.coph6) > cor(dist2,res.coph7) So sánh biểu đồ nhánh phân cụm > dend1=as.dendrogram(res.hc1) > dend2=as.dendrogram(res.hc2) > dend3=as.dendrogram(res.hc3) > dend4=as.dendrogram(res.hc4) > dend5=as.dendrogram(res.hc5) > dend6=as.dendrogram(res.hc6) > dend7=as.dendrogram(res.hc7) >dend_list=dendlist("ward.D2"=dend1,"single"=dend2,"complete"=dend3,"average "=dend4,"mcquitty"=dend5,"centroid"=dend6,"mean"=dend7) > cors=cor.dendlist(dend_list) > round(cors,2) > corrplot(cors,"pie","lower") Chọn số cụm tối ƣu >numclus=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,method="aver age",index="silhouette") > fviz_nbclust(numclus) >numclus1=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,method="av erage",index="mcclain") - 39 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh > fviz_nbclust(numclus1) >numclus2=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,method="av erage",index="cindex") > fviz_nbclust(numclus2) >numclus.ward=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,method ="ward.D2",index="silhouette") > fviz_nbclust(numclus.ward) >numclus.ward2=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,metho d="ward.D2",index="mcclain") > fviz_nbclust(numclus.ward2) >numclus.ward3=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,metho d="ward.D2",index="cindex") > fviz_nbclust(numclus.ward3) >numclus.single=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,method ="single",index="mcclain") > fviz_nbclust(numclus.single) >numclus.single2=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,metho d="single",index="silhouette") > fviz_nbclust(numclus.single2) >numclus.single3=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,metho d="single",index="cindex") > fviz_nbclust(numclus.single3) >numclus.complete=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,met hod="complete",index="mcclain") > fviz_nbclust(numclus.complete) >numclus.complete2=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,me thod="complete",index="silhouette") > fviz_nbclust(numclus.complete2) - 40 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh >numclus.complete3=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,me thod="complete",index="cindex") > fviz_nbclust(numclus.complete3) >numclus.mcquitty=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,met hod="mcquitty",index="mcclain") >numclus.mcquitty2=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,me thod="mcquitty",index="silhouette") >numclus.mcquitty3=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,me thod="mcquitty",index="cindex") > fviz_nbclust(numclus.mcquitty) > fviz_nbclust(numclus.mcquitty2) > fviz_nbclust(numclus.mcquitty3) >numclus.centroid=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,meth od="centroid",index="mcclain") >numclus.centroid2=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,met hod="centroid",index="silhouette") >numclus.centroid3=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,met hod="centroid",index="cindex") > fviz_nbclust(numclus.centroid) > fviz_nbclust(numclus.centroid2) > fviz_nbclust(numclus.centroid3) >numclus.median=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,metho d="median",index="mcclain") >numclus.median2=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,meth od="median",index="silhouette") >numclus.median3=NbClust(diss=dist2,distance=NULL,min.nc=2,max.nc=10,meth od="median",index="cindex") > fviz_nbclust(numclus.median) > fviz_nbclust(numclus.median2) - 41 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh > fviz_nbclust(numclus.median3) Biểu diễn kết chọn cụm biểu đồ > sil_width=c(NA) > for(i in 2:10){ + pam_fit=pam(dist2,diss=TRUE,k=i) + sil_width[i]=pam_fit$silinfo$avg.width} > plot(1:10,sil_width,xlab="Numbers of clusters",ylab="Silhouette Width") > lines(1:10,sil_width) Vẽ biểu đồ phân tích cụm >fviz_dend(res.hc1,k=2,cex=0.5,horiz=TRUE,k_colors="jco",rect=TRUE,rect_bor der="jco",rect_fill=TRUE,main="Dendrogam Ward.D2") > fviz_dend(res.hc2,k=2,k_colors="jco",main="Dnedrogram Single") >fviz_dend(res.hc3,k=2,cex=0.5,horiz=TRUE,k_colors="jco",rect=TRUE,rect_bor der="jco",rect_fill=TRUE,main="Dendrogam Complete") >fviz_dend(res.hc4,k=2,cex=0.5,horiz=TRUE,k_colors="jco",rect=TRUE,rect_bor der="jco",rect_fill=TRUE,main="Dendrogam Average") >fviz_dend(res.hc5,k=2,cex=0.5,horiz=TRUE,k_colors="jco",rect=TRUE,rect_bor der="jco",rect_fill=TRUE,main="Dendrogram McQuitty") > fviz_dend(res.hc6,k=2,k_colors="jco",main="Dendrogram Centroid") > fviz_dend(res.hc7,k=2,k_colors="jco",main="Dendrogram Median") >fviz_dend(res.hc1,k=7,cex=0.5,horiz=TRUE,k_colors="jco",rect=TRUE,rect_bor der="jco",rect_fill=TRUE,main="Dendrogam Ward.D2") >fviz_dend(res.hc3,k=5,cex=0.5,horiz=TRUE,k_colors="jco",rect=TRUE,rect_bor der="jco",rect_fill=TRUE,main="Dendrogam Complete") >fviz_dend(res.hc5,k=10,cex=0.5,horiz=TRUE,k_colors="jco",rect=TRUE,rect_bo rder="jco",rect_fill=TRUE,main="Dendrogram McQuitty") Đọc bệnh nhân cụm > grp1=cutree(res.hc1,k=7) > rownames(data2.final)[grp1==1] - 42 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh > rownames(data2.final)[grp1==2] > rownames(data2.final)[grp1==3] > rownames(data2.final)[grp1==4] > rownames(data2.final)[grp1==5] > rownames(data2.final)[grp1==6] > rownames(data2.final)[grp1==7] > grp2=cutree(res.hc3,k=5) > rownames(data2.final)[grp2==1] > rownames(data2.final)[grp2==2] > rownames(data2.final)[grp2==3] > rownames(data2.final)[grp2==4] > rownames(data2.final)[grp2==5] Vẽ biểu đồ phân tích triệu chứng > dist.var.distcor=dist.variables(data2.final,method="distcor",check.psd=TRUE) > dend.var.distcor.clus=hclust(d=dist.var.distcor,method="ward.D2") >fviz_dend(dend.var.distcor.clus,k=7,cex=0.5,k_colors="jco",rect=TRUE,rect_bord er="jco",rect_fill=TRUE,main="Dendrogam Variables Discort Ward.D2") > dend.var.distcor.clus2=hclust(d=dist.var.distcor,method="complete") >fviz_dend(dend.var.distcor.clus2,k=7,cex=0.5,k_colors="jco",rect=TRUE,rect_bor der="jco",rect_fill=TRUE,main="Dendrogam Variables Discort Complete") > dist.var.asso3=dist.variables(data2.final,method="association",check.psd=TRUE) > dend.var.asso.clus2=hclust(d=dist.var.asso3,method="ward.D2") >fviz_dend(dend.var.asso.clus2,k=7,cex=1,k_colors="jco",rect=TRUE,rect_border ="jco",rect_fill=TRUE,main="Dendrogam Variables Association Ward.D2") > dend.var.asso.clus3=hclust(d=dist.var.asso3,method="complete") >fviz_dend(dend.var.asso.clus3,k=10,cex=1,k_colors="jco",rect=TRUE,rect_borde r="jco",rect_fill=TRUE,main="Dendrogam Variables Association Complete") Vẽ biểu đồ heatmap - 43 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh >mix.heatmap(data2.final,dist.variables.method="distcor",linkage="ward.D2",row mar=7,legend.mat=TRUE) >mix.heatmap(data2.final,dist.variables.method="distcor",linkage="complete",row mar=7,legend.mat=TRUE) >mix.heatmap(data2.final,dist.variables.method="associationMeasures",linkage="c omplete",rowmar=7,legend.mat=TRUE) >mix.heatmap(data2.final,dist.variables.method="associationMeasures",linkage=‖w ard.D2",rowmar=7,legend.mat=TRUE) >mix.heatmap(data2.final,dist.variables.method="ClustOfVar",rowmar=7,legend.m at=TRUE) >mix.heatmap(data2.final,dist.variables.method="ClustOfVar",linkage="complete", rowmar=7,legend.mat=TRUE) - 44 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn ... Phân loại bệnh cảnh y học cổ truyền đột quỵ nhồi máu não giai đoạn cấp khơng có rối loạn tri giác MỤC TIÊU CỤ THỂ Phân loại bệnh cảnh y học cổ truyền đột quỵ nhồi máu não giai đoạn cấp khơng có... VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƢỢC TP HỒ CHÍ MINH - VÕ THANH PHONG PHÂN LOẠI CÁC BỆNH CẢNH Y HỌC CỔ TRUYỀN TRONG ĐỘT QUỴ NHỒI MÁU NÃO GIAI ĐOẠN CẤP CHUYÊN NGÀNH: Y HỌC CỔ TRUYỀN MÃ SỐ: 60... liệu y học cổ truyền Phân loại bệnh cảnh y học cổ truyền đột quỵ nhồi máu não giai đoạn cấp khơng có rối loạn tri giác theo triệu chứng lâm sàng y học cổ truyền CHƢƠNG TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 PHÂN