BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP HỒ CHÍ MINH BÁO CÁO TỔNG KẾT TOÀN VĂN ĐỀ TÀI KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ CẤP TRƯỜNG NG DỤNG K THU T PCR-RF P PHÁT HIỆN ĐỘT BIẾN m A G BỆNH NH N HỘI CH NG ME AS Mã số: Chủ nhiệm đề tài: CN NGUYỄN HUỲNH MINH QU N ThS THÁI KHƯ NG Tp Hồ Ch Minh th n n m DANH SÁCH NHỮNG THÀNH VIÊN THAM GIA NGHI N C U ĐỀ TÀI H STT g i c Nguyễn Huỳnh Minh Quân Th i h T H g hV g hủ hi i hủ hi i chuyên môn ic g c Trung tâm Y Si h h c h T g Y Si h h c h T g Y Si h h c h MỤC ỤC TV h g T G QU T I I U 1.1 úc chức ă g y hể 1.1.1 Cấu trúc ty thể 1.1.2 Chức ty thể 1.2 H ge y hể c c b h d ộ biế ge y hể 1.2.1 Hệ gen ty thể 1.2.2 Các loại đột biến gen ty thể 1.2.3 Tính chất khơng đồng tốc độ đột biến ty thể 11 1.3 Hội g ME S 12 1.3.1 Sơ lược hội chứng MELAS 12 1.3.2 Đột biến m.3243A>G 12 1.3.3 Các phương pháp phát đột biến DNA ty gây hội chứng MELAS 13 h g II VẬT I U – PHƯƠ G PHÁP 17 2.1 i ợ g ghi 17 2.2 Thiế bị – Dụ g cụ 17 2.3 Hóa ch 17 2.3.1 Hóa chất tách chiết DNA gen (gDNA) từ máu 17 2.3.2 Hóa chất PCR 17 2.3.3 Hóa chất dùng điện di gel agarose 17 2.3.4 Hóa chất dùng cho phản ứng tinh sản phẩm PCR 18 2.3.5 Hóa chất dùng cho phản ứng PCR Cycle sequencing 18 2.3.6 Hóa chất dùng cho trình tủa sản phẩm PCR Cycle sequencing 18 2.3.7 Hóa chất dung cho phán ứng RFLP 18 2.4 Ph g h 18 2.4.1 Thu nhận vật liệu nghiên cứu 18 2.4.2 Tách chiết DNA từ mẫu máu 19 2.4.3 Thiết kế mồi cho phản ứng PCR 19 2.4.4 Phản ứng PCR 19 2.4.5 Điện di 20 2.4.6 Tinh sản phẩm PCR 20 2.4.7 Cycle Sequencing PCR 20 2.4.8 Tủa sản phẩm cycle sequencing PCR 21 2.4.9 Giải trình tự phân tích kết 21 2.4.10 Thiết lập điều kiện phản ứng RFLP 22 h g III T QU – I UẬ 23 3.1 c iể g b h h 23 3.2 ế ch chiế D g 23 3.3 ế h ứ g P R-RFLP 24 3.4 ế gi i h h hi ộ biế GD b h h c hội g ME S 26 h g IV T UẬ – I GH 29 4.1 ế 29 4.2 iế ghị 29 T I I U TH M H O 30 DANH SÁCH BẢNG BIỂU g g g g g Th h hầ hóa ch P R 20 h g h hi P R 20 Th h hầ c c ch ch c iể h ứ g i h ạch g b h h ộ i h ạch D g hẩ P R 20 23 h h ợc g ại i 24 DANH SÁCH H NH ẢNH H h úc y hể H h h ỗi H h H ge y i g g y hể y hể Hình 2.1: Thang DNA 1kb plus (Thermo Scientific) 18 H h S hẩ P R h b ge ị – g h ge DNA y hể 24 H h S hẩ biế H h P R-RF P c b g ApaI b h h a g ộ G 25 S hẩ P R-RF P c b g ApaI G c c h h i H h ghi g ế gi i h g gia ge hb h h c e ide D a g ộ biế 26 y hể 27 DANH MỤC CHỮ VIẾT T T Cyt C Cytochrome C ddNTP dideoxynucleotide DNA Deoxyribonucleic acid FADH2 Flavin adenine dinucleotide MELAS Mitochondrial encephalopathy, lactic acidosis and strokelike episodes mtDNA Mitochondrial DNA NAD+/NADH Nicotinamide adenine dinucleotide PCR Polymerase chain reaction RFLP Restriction fragment length polymorphism ROS Reactive oxygen species SSCP Single-stranded conformational polymorphim THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHI N C U ĐỀ TÀI KHOA HỌC VÀ CƠNG NGHỆ CẤP TRƯỜNG Thơng tin chung: -T i Ứ g dụ g kỹ h b h h hội g ME P R-RF P h hi ộ biế G S - Mã - hủ hi i g yễ + CN H ỳ h Mi h Q i h ại 0356158753 Email: minhquan.vip1991@gmail.com ThS Th i h ị - g ý i h ại ch y E ltkhuong@ump.edu.vn h a, T T g Y Si h h c Ph - Th i gia h c hi 25/05/2018 – 25/06/2019 Mục tiêu: Thiế ứ g dụ g kỹ h b h h m.3243A>G P R-RFLP ể h hội g MELAS ại Vi hi ộ biế a Nội dun ch nh: - T ch chiế ge ic D - Thiế kế c y hể i id a g ch h ứ gP R h ế hội g ME - Thiế - Ph g ại i b h h i ki b g c c ge i h ục i D S P R-RFLP, tinh ạch hẩ P R gi i h ge ch kế Kết ch nh đạt kh a h c,  V ợ g, ch y , ki h ế-xã hội, ứ g dụ g, g h h ộ S/DS/ : , ThS, S… Không  gb b ch g ớc c ế b ib , ch , ă x Không  S ch/ch g ch T  Pa e , Gi i h ký h hữ ã ă g ký yể hữ ch ; ã hữ ch/ch ; g ch, ă h g ộ , g y c , h i gia b Không Hiệu kinh tế - xã hội đề tài man lại: x b Không i ới gi i h hộ ch a ă g i ới a e gi i  ế ghi ch yể gia , gi  Phạ ghi i c g h g ợc ch yể gia b i gi g a c chẩ T hẩ , ị h ị ch yể gia : Không ịa ứ g dụ g kế / ại h c ợc ghi ch d ại h c c c kế , ý i b h hội g MELAS ị ứ g dụ g kế kế h dụ g ợc có hể di y dụ g g gi g dạy c ch c c b h h ch gia Đ T VẤN ĐỀ ộ biế tRNALeu hể ộ g i G ge MT-TL1 g c c ộ biế ge có ầ i bị ộ biế g c gi , ch h ã gi c x G có hể kh g kh c iể … h g h ge iể hi ca g biể hi i h g h c có hi g h biế gi ộ hầ ỏi, yế c h h gc khó h hể d Mộ c, b h i G y hể he e ộ ếb biế V y, y, i c h có ay, biể hi c kh g g dị ại D a G h hức ghi ợc h hi bị chủ, gi a id hay dị y hể ế c m.3243A>G y h gc y hể ch g a g ộ i c chẩ g có h ch h h g ghi b h di Vi b h h g ME S ị hi g h h ục i i ghi h cầ h hi h chó g, a y kh P R-RFLP ể h hi ộ c ch ch h x c y h di hă hế hi ó, x hội g MELAS ới hội g b h h c, c chế h g h h ch a có c D g h g, i ứ g dụ g kỹ h S ới g h b h h hể g y hội g ME b hc khó khă , h Mi h, gầ S h ghi b g h y hiế b h h g g c ộ g g kh ộ biế ME c i c chẩ h Tại h h h H ghi h ại g i h , c chế biể hi b h hay b g c c xé hi Sc g h i hi hế giới ã có hi b h T y hi , d h S b g ội iế ộ biế S ểx c ị h g y ch a ME ộ biế ge g y a Hi i h y a, a bụ g, y hể b h h hi a c ộ biế ge Mức ộ biể hi x cb hd ME a hiễ g, i , Mitochondrial encephalopathy, g hợ ME h , iể ộ biế D ế h h ộ biế lactic acidosis and stroke-like episodes, MELAS) Hầ hế b h h ch ụ acid ac ic ã hóa ch gc cb h y g, iếc, h ợc c , g ó biể hi ă g acid ac ic y hể, h c ế ó, ộ biế ộ biế D ó a he y Chươn : TỔNG QUAN TÀI IỆU Cấu trúc chức n n ty thể 1.1 1.1.1 Cấu trúc ty thể Ty hể ch ẩ b a h biế hức ă g ch h y hể h ộ g i h g ếb g hợ c ă h c g a ợc y hể có g k h kh hể y h ộc c x gc ă g ộ g ế b i hi g ,5 – cầ g hầ hế c c ế b ợ g hóa h c cầ Ty hể h c g ếb µ ă g ộ kh c d ới k h hiể chi d i ợ g ỗi ợ g y hể h µ ại ế b úc d i h ă g di ch yể h c h a h h hữ g c ể h ứ g ới hữ g hay ă f ch i e a g h c Ty hể ợ g y kh c , c c ế b có c úc ch i h h g, k ch h ớc, có hể i ế H h g kh c hể có kh h y h ộ i c c ếb e hay h h ợi h c g – i ie g h h hiế ch c c ầ i Thụy Sĩ, có hể h h cầ , h h ă g hay ợc ầ ức, Richard Altmann, b g h h cầ gh c h c h y b i h gi i h , h ã ợc kế gc g gi ới úc hỏ h hể Ty hể g Ty a hữ g g i a, y hể có kh i i h ý b g ế b (Hình 1.1)[5] Hình 1.1: Cấu trúc ty thể V c ba úc, y hể có c y kh i ch g hai b g g g, kh có b ch g ké , g g g c ch hai i ei g g g ợc g i h g g i, x a g gia g i h ch , h g có hi kh c bi h h g c c h ch ý hóa ch y ch ch i c h c c c chức ă g i h hóa g M g g i y hể có ộ d y h cb g b h M g g i y hể chứa g cầ , h g i có hi kiế ụ iế i , có g h hầ g ei c c i ộ di ch yể g y hể có ộ d y ch g ă g ó hi T c c gg ba ầ ă gc ei g ba g ch ỗi hức hợ V, cò g i X a g gia ch yể i g y g ộ y di i g i h ge ch di y g cD g y hể hb h ộ gh ới c c g i g y i h ch e zy e %, i id chiế h i id a i ă g di g ch b a ế chức TP M g g chứa c c ib % M g y i DP, acid bé g /5 ‖ g hợ g H+ i e ei k h hức hợ h ộc hức hợ I-IV), ATP synthase g c i g ch yể c c ch b g ới b ch g ế b i ad h y ch ộ g ch ỗi a g i c ộ g ch ch ỗi g ẽ h hóa e zy e ca a e có ị ộ chứa c c e zy e ch ểx yd g h ế b a ix h ch i i TP, b h chế he ch acid a i g g i g , chứa cy ch h ếb úc ― g xe kẽ hai g c h h , gi i hó g y c bi ới ch yể g kh g chứa hi i M g F F -ATPase) adenine nucleotide translocase (ANT) X a g gia g, g ếb d / h ợc ch yể g ế ới ei chiế a+, K+, Ca2+ H+ M g ch ỗi h h hai , ă g ch yể chủ ộ g ch yể c c i ới e-reductase, acyl CoA synthetase ch e e h b g / g ợc ại M g g i y hể cò chứa hi ợ g hỏ ch e e ă P / i id hai ầ x g h c c a fe a e, c c ki a e, cy ch M g h g g i y hể có ch x a g gia ch e e idy ch i e ca g c bi , c c h ei g ch kh hức h ei a h y g ớc, g eb , c c e zy e i g y hể h , cị có h ge ếb y i g ó ể g hợ g i hiễ g ị h h h chứa hi c hể y h úc c h xy hóa acid bé , y, ếb ch ã hóa i c ộ g , h c g y hể Ty hể có c cR ộ c g h ei c c e ide y hể H g h g c g biế c h c h hi i h h c c c ộ biế ch ộ biế b g i ể x c c chi D ại ộ biế , ba g h b h h hiế k h ộ c ch kh g c có hể chứa h g ă hd ới c c i c iế h D kh c ộ ợc dụ g h, ch h x c d a ợc hiế kế g ộ g, ế h g g dò ới, h dò ch dò hd , ới dò M iế ch ợc c i D ộ kỹ h ,c cc biế ợc i chi c h , P R ới ch 16 dò ch g ộ ỗi hiế k h ới di ch hd hd ch h dò kh c g h i c hi D ba g h cd kh g g e zy e biế c Chươn II: V T IỆU – PHƯ NG PHÁP Đối tượn n hiên cứu 2.1 ghi g ME iế h h S ại h i hi b h h ợc chẩ g / h g ghi g ế h g c hội /  Vấn đề y đức nghiên cứu: B h h ch ớc ội d g ghi M i h g i ch ục ch ghi gia i c g ghi i ợc gi i h ch ợ g có hể ợ g ghi ch i gia ghi ợc giữ b ục dụ g Thiết bị – Dụn cụ 2.2 - Máy NanoDrop2000 - M y gi i h ABI 3500 - M y i - H h g h i Genetic Analyzer - M y di Taka a, h hi E giữ kế di Ge D c-It® Imager hã g UVP e d f Mastercycler ch H - h g i di a GenomeLab GeXP Hóa chất 2.3 2.3.1 Hóa chất tách chiết DNA gen (gDNA) từ máu I d a d Ge g dịch y gi i dịch h h D icP e Mi i S i yi E ffe y e i ,d i GE Hea hca e g g dịch a Wa h ei a e , ffe y e ,d ế hội g ME S ffe y e 2.3.2 Hóa chất PCR Takara TaqTM Hot Start Polymerase (Takara Bio) M i P R ch c c g ge D i a 2.3.3 Hóa chất dùng điện di gel agarose ga D e g P ega g dịch T E ,5X Ethidium bromide 10mg/ml (Sigma) D g dịch adi g dye Sig a Thang DNA 1kb plus (0,1 µg/µl) (Thermo Scientific) 17 g Hình 2.1: Thang DNA 1kb plus (Thermo Scientific) 2.3.4 Hóa chất dùng cho phản ứng tinh sản phẩm PCR ExoSAP-IT® P R P d c ea The Scie ific g Ex c ea e I Shrimp Alkaline Phosphatase (SAP) 2.3.5 Hóa chất dùng cho phản ứng PCR Cycle sequencing BigDye® Terminators V3.1 Cycle Sequencing Kit (Applied Biosystems) Sequencing buffer 5X M ix i h c i g ợc 2.3.6 Hóa chất dùng cho q trình tủa sản phẩm PCR Cycle sequencing - - EDTA-Ethylendiaminetetraacetic - Ethanol 70% Acid 0,5M, pH 8,0 (Promega) - Hi-Di formamide Ethanol 100% 2.3.7 Hóa chất dung cho phán ứng RFLP E zy e c d g dịch 2.4 giới hạ X aI The ffe Scie ific g ớc kh i e zy e aI U/µL), ợc x ýb g c ea e-free water) Phươn ph p 2.4.1 Thu nhận vật liệu nghiên cứu V ch ch i g ại ủ ghi g EDT o g ại i M ,5 g/ a ó có b g ữ g ủ h 18 g ại i yci g -80oC be 2.4.2 Tách chiết DNA từ mẫu máu D S i d ếb ợc ch chiế b g I i hã g GE Hea hca e he h g d g dịch chứa gD iể a NanoDrop2000 (Thermo) D a d Ge h x ộ i h ạch gD g dịch gD icP e Mi i , h h a ch chiế ợc μ ợc b g y ợc b -20oC ữ 2.4.3 Thiết kế mồi cho phản ứng PCR S dụ g hầ h b CLC Main Workbench v5.5 hiế kế c gen MT-TL1 D hầ ch y dụ g ch c hầ ẵ y hể ã g Ge hiế kế i a k NC_012920.1) i h ứ gP R O ig h h g ộ c hi ợc dụ g ể kiể h c yế (https://secure.ngrl.org.uk/SNPCheck/snpcheck.htm giú h hi kh g có hi x xỉ i ge c hi i, ầ ’ c e ide g h i c c h ộ Tech ợ gS P h h g i y i ẽ ợc g hợ c c hi ý h yế y cầ ại c ge có Primer-BLAST g c e ide a h h S P cầ i y a yze (https://sg.idtdna.com/analyzer/Applications/OligoAnalyzer), (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/tools/primer-blast/ c hi a c c S P check ị i có hi Sa kiể c c ợc hiế kế ộg i ac c h g g y IDT I e g a ed D gie , Mỹ 2.4.4 Phản ứng PCR Thiế c i ã h ứ gP R ể h ợc hiế kế ới h ứ g ch ge h CCTCCCTGTACGAAAGGACA- ’ ới h h hầ b g ục i i x i MT-TL1 i g ợc ầ D ợ b g 5’- 5’-CACCCTGATCAGAGGATTGAG- ’ h hi 19 h a Bảng 2.2: Chương trình nhiệt PCR Bảng 2.1: Thành phần hóa chất PCR Tên hóa chất iế PCR Buffer 1X MgCl2 1,5 mM , dNTP M i x i/ g ợc Takara Giai đoạn Nồn độ cuối M/ ỗi 0,1 µM HS Taq polymerase h ại ại 0,5 U G (Giếng – 2) bệnh nhân không mang đột biến m.3243A>G (Giếng 3) sản phẩm PCR không c t b ng ApaI (Giếng 4) thang chuẩn DNA kp plus (Giếng 5) ể khẳ g ị h g i kiể biế h có b h h ới di y ẹ a gc ộ biế a h bă g P R-RF P c c h h i b h a h/chị/e h ch ã ợc ẹb h h y a g ộ biế /kh b ẹ a gc ké 55 b , ẹ b h h bă g 55 b , biế bă g D õ é h g ộ biế b 25 a g ộ có h bă g P R-RF P g ế y khẳ g ị h ộ g bă g hi , g ỏ h h h , h y bă g 55 b gia g ó b h H h Dễ d g h ẹb h h g G, h hi b b b a ge ới b h h Hình 3.3: Sản phẩm PCR-RFLP (c t b ng ApaI) đoạn gen mang đột biến m.3243A>G thành viên gia đình bệnh nhân: bệnh nhân (1) anh ch em bệnh nhân (3 4) m bệnh nhân (2) bố bệnh nhân (5) sản phẩm PCR không c t b ng ApaI (Giếng 6) đối chứng âm không mang đột biến m.3243A>G (Giếng 7) thang chuẩn DNA kp plus (Giếng 8) Kết iải trình t ph t đột biến m.3243A>G DNA 3.4 bệnh nhân mắc hội chứn ME AS S d D hẩ P R a ó, ể có h ứ g ợ gD b cò i ch i c gi i i h ạch b g ki Ex S P-IT® P R P d c hẩ P R a i D hế c c T h i h ạch ủ i y hể ge D ợc gi i h hể g i ch ẩ h y g g g G gi i ợc h h h ch h h G H h 3.4), i P R-RF P gi i ã c hai ge , i he chi x ới ã _ c hội g ME b g h h y ại ị g h d h 26 ợc P R i h ế h S, có ục g Hầ chi h ới g ợc D ty ch ch a g ộ g e zy e c h hợ ợc C c ge h hc hữ g y khẳ g ị h ứ g cò Scie ific S h h ợc h hẩ The ợc gi i b h h h g ge hi ea b h h ợc h dụ g ch b ớc gi i b h hi ghi g biế kế ki c c c c h h hầ giới hạ ApaI y có h hay g h i Hình 3.4: ết giải trình tự nucleotide đoạn DNA ty thể chứa đột biến m.3243A>G (A) không mang đột biến m.3243A>G (B) ỹ h ch RF P h a h h chi h yd a h kh c bi h c hi i ki h ge h h ới biế khó D P R ộ biế h hi c hi hi g có h y , h hi ethidium bromide – 10% 27 D y ã a ge h có hể h h có h g ó có ộ biế g, P R-RF P h c c ộ biế iể ộ biế D y có ộ hạy g c c bă g D Giới hạ ợ g h Vi c kế hợ P R-RF P ẽ ể h hi g h ch c c ại hữ g ị di g ghi hi c ợc d a d i c c Hi g c e ide của D gi c c ộ biế di T y hi , h h biế h g chi ea i hi e zy e h RF P ã dụ g ể h gi g i y e a e chai ợc g h ợc h i Ph e zy e giới hạ , D ỹ h ic i h n giới hạ c hi g hầ hế c c hò g h h ợ g h e c hay h ah h d i c c y hể T ợc h kỹ h S ại e zy e giới hạ ợi ch h biế y ế ợc c c ộ biế iể kỹ h D ó, ộ biế x ộ g chi hi c c e zy e giới hạ ẽd g y có k ch h ớc kh c , có hể h c hi b ic e gh D hay c c iể di The giới hạ ợc c c hi h bị h bă g i f ag e biế g ế D ic i d i c c h ộ i ới ị DNA d e h hạ iể h ge g y hể g c i, i ộ ge ế ch P R-RF P h ộ T g ghi G y, g g P R-RF P g g hợ ế ghi h biế gb h h y g g hể ẹ ợ g hỏ h hi D i i h ộ b h h g b h i a b a ẹ ếb cạ h ó, ợc h a h Mộ i h b h h d g y hể g ộ biế S b g kỹ h gi i hữ g g kh c y hể c c ứ g, ghi ợc h y ế hội g ge a g ch ch g g ộ ộ g có hế h a h yế i ẹ ợc h h i y c c ứ g kh c có hể chứa ộ ợ gD y a g ộ biế kh c hể kh g gi D ức ộ dị c c ới biể hi ch ức ộ dị h kh c ; kiể h h hi h y c ộ g g ỡ g biể hi a g ộ biế h ó, cầ có a id D ghi g chẩ G h ch y 28 g y, i c h a id ể gi i h ch c c biể hi D g b h y y hể ộ biế g a id ộ biế P R-RF P giú kh c ee g , hụ h ộc ộ biế g ỡ g h ộ dị y y c cc c chai y hể‖ ghi x c ch di i g hợ g ới kế c c a h/chị/e , biế /kh g ộ biế ― ú h g hi c hội g ME ẹ T y hi , biể hi MELAS kh g gi ộ ghi g y có i c g iế h h h i ã h b h i ế ộ biế T y hi , kỹ h g kh g hể x c ị h ch h g kh c h hi h ể giú c cb h h h gi ợc ức Chươn IV: KẾT U N – KIẾN NGH Kết lu n 4.1 Q a h ghi Nghi h hi ã hiế kế h h c ộ biế Ph hi , g G hi gc ộ kế id ME g ch a h ứ g P R-RF P ể S b h hân m c hội chứng MELAS mang ộ biế m.3243A>G ợc kh cò a a b h h gen MT-TL1 Các ộ biế h i g dị g có ý ghĩa ch h g i hữ ch ch c a id, có h ch i cx c ị h g y g c di di h y y kế g y b h ch b h i ới gia hb h nhi 4.2 Kiến n hị X yd ú g g y h ị h ợ g ợ gb a ộ biế D ể h gi ch h x c c ộ g kiể ge h gi c ộ g ộ biế ợ gb b h h 29 a ộ biế kiể h h TÀI IỆU THAM KHẢO Henry C, Patel N, Shaffer W, Murphy L, Park J, Spieler B (2017), "Mitochondrial encephalomyopathy with lactic acidosis and stroke-like episodes—MELAS syndrome", The Ochsner Journal 17(3): 296-301 Liou CW, Huang CC, Chee EY, Jong YJ, Tsai JL, Pang CY, Lee HC, Wei YH (1994), "MELAS syndrome: correlation between clinical features and molecular genetic analysis", Acta neurologica scandinavica 90(5): 354-359 Chinnery PF (2014), "Mitochondrial disorders overview" El-Hattab AW, Adesina AM, Jones J, Scaglia F (2015), "MELAS syndrome: clinical manifestations, pathogenesis, and treatment options", Molecular genetics and metabolism 116(1-2): 4-12 Friedman JR, Nunnari J (2014), "Mitochondrial form and function", Nature 505(7483): 335 Stewart JB, Chinnery PF (2015), "The dynamics of mitochondrial DNA heteroplasmy: implications for human health and disease", Nature Reviews Genetics 16(9): 530 30 ... h g g ộ g D y h ộc gi g kh c iể ộ g hi h h cầ ầ a ghi D a D dụ g ă g g ứ g S ợc kiể S b b h ợ gb g ă g g ợ g i h a ộ ếb g g h D gd hay i g h i kỳ ầ h a i ch ại ế g h ă g 1.2.2 Các loại đột biến. .. m.3243A >G (Giếng – 2) bệnh nhân không mang đột biến m.3243A >G (Giếng 3) sản phẩm PCR không c t b ng ApaI (Giếng 4) thang chuẩn DNA kp plus (Giếng 5) ể khẳ g ị h g i kiể biế h có b h h ới di y ẹ a gc... bệnh nhân: bệnh nhân (1) anh ch em bệnh nhân (3 4) m bệnh nhân (2) bố bệnh nhân (5) sản phẩm PCR không c t b ng ApaI (Giếng 6) đối chứng âm không mang đột biến m.3243A >G (Giếng 7) thang chuẩn DNA