MỤC LỤC CHƯƠNG 1: PHI KIM .2 DẠNG 1: BÀI TẬP NHIỆT PHÂN MUỐI NITRAT .2 DẠNG 2: BÀI TẬP P2O5 (H3PO4) TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH KIỀM .4 DẠNG 3: PHI KIM TÁC DỤNG VỚI HNO3 ĐẶC CHƯƠNG 2: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI 10 DẠNG 1: KIM LOẠI TÁC DỤNG VỚI PHI KIM 10 DẠNG 2: OXIT BAZƠ TÁC DỤNG VỚI AXIT (HCl, H2SO4 LOÃNG) 11 DẠNG 3: KIM LOẠI TÁC DỤNG AXIT KHÔNG CĨ TÍNH OXI HĨA 14 DẠNG 4: KIM LOẠI TÁC DỤNG VỚI AXIT HNO3 18 DẠNG 5: KIM LOẠI TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH CHỨA H+ VÀ NO3- 23 DẠNG 6: KIM LOẠI TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH MUỐI 26 DẠNG 7: CO (HOẶC H2) TÁC DỤNG OXIT KIM LOẠI CO2(H2O) TÁC DỤNG CACBON .33 DẠNG 8: BÀI TẬP ĐIỆN PHÂN 39 CHƯƠNG 3: KIM LOẠI KIỀM, KIỀM THỔ VÀ NHÔM 54 DẠNG 1: KIM LOẠI KIỀM VÀ KIỀM THỔ TÁC DỤNG VỚI NƯỚC 54 DẠNG 2: XÁC ĐỊNH KIM LOẠI KIỀM VÀ KIỀM THỔ 57 DẠNG 3: CO2 TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH KIỀM .58 DẠNG 4: CÁC DẠNG ĐỒ THỊ CO2 TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH KIỀM 61 DẠNG 5: KIM LOẠI KIỀM, KIỀM THỔ VÀ OXIT TÁC DỤNG VỚI H2O 64 DẠNG 6: BÀI TẬP MUỐI CACBONAT .66 DẠNG 7: NHÔM (HỖN HỢP Al Na) TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH KIỀM 72 DẠNG 8: BÀI TẬP PHẢN ỨNG NHIỆT NHÔM .75 DẠNG 9: BÀI TẬP Al3+ TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH KIỀM 79 10 DẠNG 10: BÀI TẬP AlO2- TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH AXIT (HCl/CO2) 83 11 DẠNG 11: CÁC DẠNG ĐỒ THỊ NHÔM VÀ HỢP CHẤT .85 12 DẠNG 12: BÀI TẬP VẬN DỤNG CAO NHÔM VÀ HỢP CHẤT 92 CHƯƠNG 4: SẮT - CROM 96 DẠNG 1: OXIT SẮT TÁC DỤNG VỚI AXIT KHƠNG CĨ TÍNH OXI HĨA 96 DẠNG 2: SẮT VÀ HỢP CHẤT TÁC DỤNG AXIT CÓ TÍNH OXI HĨA (HOẶC H+ NO3-) .98 DẠNG 3: BÀI TẬP FeSO4 TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH KMnO4/H2SO4 101 DẠNG 4: BÀI TẬP VỀ TÍNH OXI HĨA ION Fe3+ VÀ TÍNH KHỬ Fe2+ .103 DẠNG 5: BÀI TẬP VẬN DỤNG CAO VỀ SẮT VÀ HỢP CHẤT 109 -1- CHƯƠNG PHI KIM CHƯƠNG 1: PHI KIM DẠNG 1: BÀI TẬP NHIỆT PHÂN MUỐI NITRAT 1.1 Lý thuyết * PTHH - Muối nitrat kim loại hoạt động mạnh (kali, natri, canxi, ) o t 2KNO3  → 2KNO2 + O2 - Muối nitrat kẽm, sắt, chì, đồng, o t 2Cu(NO3)2  → 2CuO + 4NO2 + O2 - Muối nitrat bạc, vàng, thuỷ ngân, o t 2AgNO3  → 2Ag + 2NO2 + O2 * CT giải toán thường gặp mr¾n↓ ­=­mNO2 ­+­mO2 ­=­mr¾n(tr­ í c­pø) ­-­mr¾n(sau­pø) 1.2 Bài tập vận dụng Câu (Đề TSCĐ - 2008): Nhiệt­phân­hồn­tồn­34,65­gam­hỗn­hợp­gồm­KNO ­và Cu(NO3)2,­thu­được­hỗn­hợp­khí­X­( dX /H2 ­=­18,8 ).­Khối­lượng­Cu(NO3)2­trong­hỗn­hợp ban­đầu­là A 11,28­gam.­ gam B 20,50­gam.­ C 8,60­gam.­ D 9,40 Giải: KNO3 ­ → ­KNO2 ­­+­­1/2O2 ↑;­2Cu(NO3)2 ­ → ­2CuO­+­4NO2 ↑ ­+­O2 TừưPTư ưX:ưO2 ư(x/2ư+ưy/2)ưmolưvàưNO2 ư2yưmol.ưPPưđườngưchéoưXư ưnO2 ư:ưnNO2 ư=ư3ư:ư2 101x­­+­­188y­­=­­34,65 x­=­0,25 Ta­cã­HÖ­PT:­  ­ → ­ ­ → ­mCu(NO3)2 ­=­0,05*188­=­9,4­gam (x/2­+­y/2)­:­2y­=­3­:­2 y­=­0,05 Câu (Đề TSĐH A - 2009): Nung­6,58­gam­Cu(NO3)2 ­trong­bình­kín­khơng­chứa khơng­khí,­sau­một­thời­gian­thu­được­4,96­gam­chất­rắn­và­hỗn­hợp­khí­X.­Hấp thụ­hồn­tồn­X­vào­nước­để­được­300­ml­dung­dịch­Y.­Dung­dịch­Y­có­pH­bằng­ A 2.­ B 3.­ C 4.­ D Giải: t 2Cu(NO3)2 ­­­  → ­­­2CuO­­­+­­­4NO2 ưưư+ưưưO2 ưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưưư4xưưưưư ưưưưưưưx Bảoưtoànưkhốiưlư ợ ng:ưmKhíư=ưmO2 ư+ưmNO2 ­=­32*x­+­46*4x­=­6,58­-­4,96­ → ­x­=­0,0075­mol 4NO2 ­­+­­O2 ­­+­­2H2O­ → ­4HNO3.­Tõ­PT­ → ­nHNO3 ­=­0,03­mol → ­nH+ ­=­nHNO3 ­=­0,03­mol­ → ­[H+ ]­=­0,1M­ → ­pH­=­1 Câu 3: Nung 37,6 gam muối nitrat kim loại M đến khối luợng không đổi thu 16 gam chất rắn oxit hỗn hợp khí có tỉ khối so với H2 21,6 Cơng thức muối nitrat A Cu(NO3)2.­ B Zn(NO3)2.­ C KNO3.­ D AgNO3 Giải: t 4M(NO3)n ­  → ­2M 2On ­+­4nNO2 ­+­nO2 ­ ⇒ ­m↓ ­=­mNO2 + O2 ­=­21,6­gam;­M NO2 + O2 ­=­dhh/H2 *2­=­43,2 ⇒ ­nNO2 + O2 ­=­0,5.­Tõ­PT:­nNO2 ­:­nO2 ­=­4­:­1­ ⇒ ­nNO2 ­=­0,4;­nO2 ­=­0,1­ ⇒ ­nM (NO3 )n ­=­0,4/n -2- ⇒ ­M M (NO3 )n ­=­94n­=­M­+­62n­ → ­M­=­32n­ ⇒ ­n­=2,­M­=­64(Cu)­ ⇒ ­CT­Muèi:­Cu(NO3)2 Câu 4: Nhiệt phân hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm Cu(NO 3)2 AgNO3 thu chất rắn Y 15,68 lít (đktc) hỗn hợp khí Z Y tác dụng vừa đủ với 200 ml dung dịch HCl 1M Giá trị m A 86,9 B 96,8 C 68,9 D 69,8 Giải: t 2Cu(NO3)2(x)­  → ­2CuO(x)­+­4NO2(2x)­+­­O2(0,5x) t 2AgNO3(y)­  → ­2Ag­+­2NO2(y)­+­O2(0,5y) ­⇒ ­ Y (CuO;­Ag)­ + ­HCl(0,2)­ Z:­NO2(2x­+­y);­O2(0,5x­+­0,5y) Y (CuO;­Ag)­ + ­HCl(0,2)­ ⇔ ­O(CuO) ­+­2H(HCl) ­ → ­H2O­ ⇒ ­2x­=­0,2­ → ­x­=­0,1 nZ ­=­0,7­=­2x­+­y­+­0,5x­+­0,5y­ → ­y­=­0,3­ ⇒ ­mX ­=­mCu(NO3)2 ­+­mAgNO3 ­=­69,8­gam Câu 5: Nung 10,1 gam muối nitrat kim loại kiềm nhiệt phân hoàn toàn Khối lượng chất rắn thu giảm 15,84% so với khối lượng muối ban đầu Kim loại kiềm A Li B Na C K D Rb Giải: RNO3 ­ → ­RNO2 ­­+­­1/2O2 ↑ ­ ⇒ ­m↓ ­=­mO2 ­=­15,84%*10,1­=­1,6­ → ­nO2 ­=­0,05­mol ⇒ ­nRNO3 ­=­0,1­ → ­M RNO3 ­=­101­ ⇒ ­R­=­39­(K) Câu (Đề TSĐH B - 2011): Hỗn­hợp­X­gồm­Fe(NO3)2,­Cu(NO3)2 ­và­AgNO3.­Thành phần­%­khối­lượng­của­nitơ­trong­X­là­11,864%.­Có­thể­điều­chế­được­tối­đa­bao nhiêu­gam­hỗn­hợp­ba­kim­loại­từ­14,16­gam­X? A 10,56­gam.­ B 3,36­gam.­ C 7,68­gam.­ D 6,72 gam Giải: m %N(X ) ­=­ N *100­=­11,864­ → ­mN ­=­1,68­gam­ → ­nN(X ) ­=­0,12­mol­ → ­nNO− ­(X) ­=­0,12­mol 14,16 mX ­=­mKL ­+­mNO− ­ → ­mKL ­=­mX ­-­mNO− ­=­14,16­-­0,12*62­=­6,72­gam 3 Câu 7:­Hỗn­hợp­X­gồm­Fe(NO3)3,­Cu(NO3)2­và­AgNO3.­Thành­phần­phần­trăm­theo khối­lượng­của­oxi­trong­60­gam­X­là­48%.­Tổng­khối­lượng­của­các­kim­loại­trong hỗn­hợp­X­là A 22,8 B 20,8 C 28,2 D 28,8 Giải: m %O(X ) ­=­ O *100­=­48­ → ­mO ­=­28,8­gam­ → ­nO(X ) ­=­1,8­mol­ → ­nNO− ­(X) ­=­0,6­mol 60 mX ­=­mKL ­+­mNO− ­ → ­mKL ­=­mX ­-­mNO− ­=­60­-­0,6*62­=­22,8­gam 3 Câu (Đề TSĐH B - 2011): Nhiệt­phân­một­lượng­AgNO3­được­chất­rắn­X­và­hỗn­hợp khí­Y.­Dẫn­tồn­bộ­Y­vào­một­lượng­dư­H 2O,­thu­được­dung­dịch­Z.­Cho­tồn­bộ­X vào­Z,­X­chỉ­tan­một­phần­và­thốt­ra­khí­NO­(sản­phẩm­khử­duy­nhất).­Biết­các phản­ứng­xảy­ra­hồn­tồn.­Phần­trăm­khối­lượng­của­X­đã­phản­ứng­là A 70%.­ B 25%.­ C 60%.­ D 75% Giải: t 2AgNO3  → 2Agư+ư2NO2 ư+ưO2 ưĐ ặ tưnAgNO3 ư=ư1,ưtừưPT ưnNO2 ­=­1;­nAg ­=­1;­nO2 ­=­0,5­mol 4NO2 ­­+­­O2 ­­+­­2H2O­ → ­4HNO3.­Tõ­PT­ → ­O2 ­d­ ­ → ­nHNO3 ­=­nNO2 ­=­1­mol 3Ag­­+­­4HNO3 ­ → ­3AgNO3 ­+­NO­+­2H2O.­Tõ­PT­ → ­HNO3 ­hÕt­ → ­nAg­ph¶n­øng ­=­0,75­mol -3- → ­%Ag(ph¶n­øng) ­=­(0,75/1)*100­=­75% Câu (Đề TN THPT - 2020): Nhiệt phân hoàn toàn 41,58 gam muối khan X (là muối dạng ngậm nước), thu hỗn hợp Y (gồm khí hơi) 11,34 gam chất rắn Z Hấp thụ toàn Y vào nước thu dung dịch T Cho T tác dụng với 280 ml dung dịch NaOH 1M, thu dung dịch chứa muối nhất, khối lượng muối 23,8 gam Phần trăm khối lượng nguyên tố oxi X A 48,48% B 53,87% C 59,26% D 64,65% Giải: nNa B ­=­0,28/k k­=­1;­B­lµ­NO3− ­phï ­hỵ p T­+­NaOH­ → 23,8­gam­Mi­NakB.­BT­Na­ → ­  k ­⇔­ Y :­NO2;­O2 ­vµ­H2O M NakB ­=­85k + H2O Y ­  → ­T;­T­+­NaOH­ → ­23,8­gam­ ⇔ ­4NO2 ­+­O2 ­+­4NaOH­ → ­4NaNO3 ­+­2H2O Tõ­tØ ­lÖ­PT:­nNO2 ­=­0,28;­nO2 ­=­0,07;­mY ­=­41,58­-­11,34­=­30,24­gam­ → ­mH2O(Y ) ư=ư15,12ư(0,84ưmol) DoưnNO2 ư:ưnO2 ư=ư4ư:ư1ư ưZưlàưoxit,ưkimưloạiưMưchỉ ưcóư1ưhóaưtrị.ưTaưcóưPTHH: t 4M(NO3)n.tH2O­  → ­2M 2On ­(Z)­+­ 4nNO2 ­+­nO2 ­+­4tH2O 4 44 4 43 Y  M­=­32,5n 11,34 ­=­2M­+­16n­ → ­  nM 2On ­=­0,14/n­ → ­M M 2On ­=­ (0,14/ n) n­=­2;­M­=­65­(Zn­phï ­hỵ p) Tõ­tØ ­lÖ­PT:­   n ­=­(0,28*t/n)­=­0,84;­thay­n­=­2­ → ­t­=­6  H2O X:­Zn(NO3)2.6H2O­ → ­%O(X)­=­64,65% Câu 10 (Đề TN THPT - 2020): Nhiệt phân hoàn toàn 17,82 gam X (là muối dạng ngậm nước), thu hỗn hợp Y (gồm khí hơi) 4,86 gam chất rắn Z Hấp thụ hết Y vào nước, thu dung dịch T Cho 120 ml dung dịch NaOH 1M vào T, thu dung dịch chứa muối, khối lượng muối 10,2 gam Phần trăm khối lượng nguyên tố oxi X A 59,26% B 53,87% C 64,65% D 48,48% Gii: nNa B ư=ư0,12/k kư=ư1;ưBưlàưNO3 ưphù ưhợ p T­+­NaOH­ → 10,2­gam­Muèi­NakB.­BT­Na­ → ­  k ­⇔­ Y :­NO2;­O2 ­vµ­H2O M NakB ­=­85k + H2O Y ­  → ­T;­T­+­NaOH­ → ­10,2­gam­ ⇔ ­4NO2 ­+­O2 ­+­4NaOH­ → ­4NaNO3 ­+­2H2O Tõ­tØ ­lÖ­PT:­nNO2 ­=­0,12;­nO2 ­=­0,03;­mY ­=­17,82­-­4,86­=­12,96­gam­ → ­mH2O(Y ) ­=­6,48­(0,36­mol) DoưnNO2 ư:ưnO2 ư=ư4ư:ư1ư ưZưlàưoxit,ưkimưloạiưMưchỉ ưcóư1ưhóaưtrị.ưTaưcóưPTHH: t 4M(NO3)n.tH2Oư → ­2M 2On ­(Z)­+­ 4nNO2 ­+­nO2 ­+­4tH2O 4 44 4 43 Y  M­=­32,5n 4,86 ­=­2M­+­16n­ → ­  nM 2On ­=­0,06/n­ → ­M M 2On ­=­ (0,06/ n) n­=­2;­M­=­65­(Zn­phï ­hỵ p) Tõ­tØ ­lƯ­PT:­   n ­=­(0,12*t/n)­=­0,36;­thay­n­=­2­ → ­t­=­6  H2O X:­Zn(NO3)2.6H2O­ → ­%O(X)­=­64,65% DẠNG 2: BÀI TẬP P2O5 (H3PO4) TÁC DỤNG VỚI DUNG DỊCH KIỀM 1.1 Lý thuyết * PTHH H3PO4 H3PO4 H3PO4 + + + NaOH 2NaOH 3NaOH → → → -4- NaH2PO4 Na2HPO4 Na3PO4 + + + H2O 2H2O 3H2O * Phương pháp Đặt T­=­nOH− /nH3PO4 Nếu → tạo muối NaH2PO4 → tạo hỗn hợp hai muối NaH2PO4 Na2HPO4 → tạo muối Na2HPO4 → tạo hỗn hợp hai muối Na2HPO4 Na3PO4 → tạo muối Na3PO4 T≤ 1