KháI niệm bệnh nguyên bệnh sinh PGS.TS Hũa Bỡnh Bộ môn Miễn dịch - Sinh lý bệnh Trờng Đại học Y Hà Nội Mc tiờu Trỡnh bày mối quan hệ nguyên nhân điều kiện gây bÖnh; quy luật nhân nguyên nhân v điều kiện Trỡnh by c vai trò bệnh nguyên trình bệnh sinh; vai trò thể trình bệnh sinh Gii thích hình thành vịng xoắn bệnh lý ý nghĩa thực tiễn Trình bày cách kết thúc q trình bệnh sinh   Kh¸I niƯm vỊ bƯnh nguyên Bệnh nguyên học môn học nghiên cứu nguyên nhân gây bệnh điều kiện ảnh hởng tới nguyên nhân phát sinh bệnh KháI niệm bệnh nguyên Bệnh nguyên học môn học nghiên cứu nguyên nhân gây bệnh điều kiện ảnh hởng tới nguyên nhân phát sinh bệnh Vai trò lý luận: nâng cao hiểu biết chất, ph ơng thức xâm nhập, chế tác động, mối quan hệ yếu tố làm bệnh phát sinh để có phơng hớng nghiên cứu hành động Cấu trúc HIV Cơ chế xâm nhiễm vào tế bo ca HIV KháI niệm bệnh nguyên Bệnh nguyên học môn học nghiên cứu nguyên nhân gây bệnh điều kiện ảnh hởng tới nguyên nhân phát sinh bệnh Vai trò lý luận: nâng cao hiểu biết chất, ph ơng thức xâm nhập, chế tác động, mối quan hệ yếu tố làm bệnh phát sinh để có phơng hớng nghiên cứu hành động Vai trò thực tiễn: biết rõ nguyên nhân điều kiện gây bệnh đề đợc biện pháp phòng bệnh trị bệnh có hiệu KháI niệm bệnh nguyên Quan hệ nguyên nhân điều kiện gây bệnh Nguyên nhân: - Yếu tố định gây bệnh, bệnh không tự nhiên sinh mà phải có nguyên nhân -Quyết định tính đặc hiệu bệnh (vi khuẩn lao gây bệnh lao, Hansen gây bệnh phong, HIV gây AIDS) Kh¸I niƯm vỊ bƯnh nguyên Quan hệ nguyên nhân điều kiện gây bệnh Nguyên nhân: - Yếu tố định gây bệnh, bệnh không tự nhiên sinh mà phải có nguyên nhân - Quyết định tính đặc hiệu bệnh Điều kiện: Yếu tố tạo thuận lợi cho nguyên nhân phát huy tác dụng KháI niệm bệnh nguyên Quan hệ nguyên nhân điều kiện gây bệnh Nguyên nhân: - Yếu tố định gây bệnh, bệnh không tự nhiên sinh mà phải có nguyên nhân - Quyết định tính đặc hiệu bệnh Điều kiện: Yếu tố tạo thuận lợi cho nguyên nhân phát huy tác dụng Lu ý: nguyên nhân bệnh lại đóng vai trò điều kiện bệnh ngợc lại (dinh dng thiu thn l nguyờn nhõn bệnh suy dinh dưỡng, lại điều kiện gõy bnh lao) Vòng xoắn bệnh lý Vòng xoắn bệnh lý là: - Quá trình bệnh lý diễn qua nhiều khâu (các khâu theo trình tự định liên quan chặt chẽ với nhau); - Khâu trớc tiền đề làm xuất khâu sau; Vòng xoắn bệnh lý Vòng xoắn bệnh lý là: - Quá trình bệnh lý diễn qua nhiều khâu (các khâu theo trình tự định liên quan chặt chẽ với nhau); - Khâu trớc tiền đề làm xuất khâu sau; - Khâu sau tác động ngợc trở lại khâu trớc làm cho khâu trớc nặng thêm lên Vòng xoắn bệnh lý Vòng xoắn bệnh lý là: - Quá trình bệnh lý diễn qua nhiều khâu (các khâu theo trình tự định liên quan chặt chẽ với nhau); - Khâu trớc tiền đề làm xuất khâu sau; - Khâu sau tác động ngợc trở lại khâu trớc làm cho khâu trớc nặng thêm lên -> Hình thành trạng thái tự trì, tự phát triển trình bệnh lý Cơ chế bệnh sinh tiêu chảy Tổn thơngRối loạn thực thể tiết dịch Rối loạn hấp thu Thiếu vitamin Thiếu đạm Thiếu sắt Thiếu canci Suy dinh dỡng Thiếu máu Còi xơng Rối loạn co bóp Tiêu chảy Mạn Cấp Mất nớc KLTHoàn giảm Giảm huyết áp Máu cô Mất muối Rối loạn ch/hóa Nhiễm toan Thoát GiÃn mạch huyết t ơng Trụy tim mạch Nhiễm độc thần í ngha vũng xon bnh lý Trong điều trị bệnh, thường chia ra: - Điều trị triệu chứng - Điều trị nguyên nhân - Điều trị theo chế bệnh sinh: phương pháp điều trị khoa học hiệu quả, đặc biệt bệnh mà bệnh nguyên làm nhiệm vụ mở (sốc chấn thương, sốc điện, sốc bỏng ), Kh¸I niƯm vỊ bệnh sinh Diễn biến trình bệnh sinh Thêi kú đ bƯnh; Kh¸I niƯm vỊ bƯnh sinh DiƠn biến trình bệnh sinh Thời kỳ ủ bÖnh(Từ bệnh nguyên xâm nhập xuất triệu chứng đầu tiên) Thêi kú khëi ph¸t:(Bắt đầu từ triệu chứng xuất có triệu chứng điển hình) Kh¸I niƯm bệnh sinh Diễn biến trình bệnh sinh Thêi kú đ bƯnh; Thêi kú khëi ph¸t; Thời kỳ toàn phát(Cỏc triu chng xut hin rừ rệt tương đối đầy đủ Thời gian toàn phát phụ thuộc vào nhiều yếu tố Dựa vào tính chất thời gian diễn biến để chia cấp, bán cấp ) Kh¸I niƯm vỊ bƯnh sinh DiƠn biÕn trình bệnh sinh Thời kỳ ủ bệnh; Thời kỳ khởi phát; Thời kỳ toàn phát; Thêi kú kÕt thóc (Bệnh có nhiều cách kết thúc, từ khỏi hoàn toàn tử vong Các cách kết thúc chủ yếu bệnh là: ) KháI niệm bệnh sinh Diễn biến trình bƯnh sinh Thêi kú đ bƯnh; Thêi kú khởi phát; Thời kỳ toàn phát; Thời kỳ kết thúc: - Khỏi bệnh: khỏi hoàn toàn, khỏi không hoàn toàn, có di chứng; KháI niệm bệnh sinh Diễn biến trình bệnh sinh Thời kỳ đ bƯnh; Thêi kú khëi ph¸t; Thêi kú toàn phát; Thời kỳ kết thúc: - Khỏi bệnh: khỏi hoàn toàn, khỏi không hoàn toàn, có di chứng; - Tái phát, tái nhiễm, chuyển sang mạn tính; KháI niệm bệnh sinh Diễn biến trình bệnh sinh Thêi kú đ bƯnh; Thêi kú khëi phát; Thời kỳ toàn phát; Thời kỳ kết thúc: - Khỏi bệnh: khỏi hoàn toàn, khỏi không hoàn toàn, có di chứng; - Tái phát, tái nhiễm, chuyển sang mạn tính; - Tử vong: giai đoạn tiền hấp hối, giai đoạn hấp hối, giai đoạn chết lâm sàng, giai đoạn chết sinh học ã Cỏc giai on tử vong Trường hợp điển hình, gồm - giai đoạn: - Giai đoạn tiền hấp hối: Kéo dài nhiều tới vài ngày, biểu khó thở, hạ huyết áp (60 mmHg), tim nhanh yếu; tri giác giảm (có thể lú lẫn, mê) - Giai đoạn hấp hối: Các chức suy giảm tồn bộ, kể có rối loạn (co giật, rối loạn nhịp tim, nhịp thở ) Kéo dài 2-4 phút (có thể ngắn dài tới 10-15 phút) - Giai đoạn chết lâm sàng: Các dấu hiệu bên ngồi (về lâm sàng) sống khơng cịn (thở, tim, co đồng tử ), trung tâm sinh tồn não ngừng hoạt động Tuy nhiên, nhiều tế bào thể cịn sống Ví dụ, bạch cầu thực bào Nhiều trường hợp chết lâm sàng cịn hồi phục, chết đột ngột thể không suy kiệt - Giai đoạn chết sinh học: Não chết hẳn, điện não khơng cịn, hết khả hồi phục Tuy nhiên, tế bào quen chịu đựng thiếu oxy sống hoạt động lâu (phút, hay giờ) Cơ quan lấy cịn ghép cho thể khác TRÂN TRỌNG CẢM ƠN! ... lý học; + Hoá học; + Sinh học; + Yếu tố xà hội - Nguyên nhân bên trong: + Ỹu tè di trun; + Ỹu tè thĨ t¹ng KháI niệm bệnh sinh Bệnh sinh học môn học nghiên cứu quy luật phát sinh, phát triển, kết... triển, kết thóc cđa bƯnh Kh¸I niƯm vỊ bƯnh sinh BƯnh sinh học môn học nghiên cứu quy luật phát sinh, ph¸t triĨn, kÕt thóc cđa bƯnh ý nghÜa cđa bƯnh sinh: Hiểu đợc quy luật diễn biến bệnh, ngời... tác hại bệnh gây (di chứng) KháI niệm bệnh sinh Vai trò bệnh nguyên trình bệnh sinh - Bệnh nguyên tác nhân mở cho bệnh sinh (bệnh nguyên có trớc, bệnh sinh cã sau):Bỏng diễn biến nhiều ngày, nhiều