BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP HCM KHOA HÓA HỌC  KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Hưng SVTH: Nguyễn Thị Ngọc Trinh TP.HCM – 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP HCM KHOA HÓA HỌC  KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Hưng SVTH: Nguyễn Thị Ngọc Trinh TP.HCM – 2013 LỜI CÁM ƠN Trước tiên, em xin gửi lời cảm ơn đến thầy Nguyễn Ngọc Hưng giao cho em đề tài nghiên cứu Cám ơn thầy tận tình hướng dẫn, hỗ trợ em suốt thời gian nghiên cứu Em xin gửi lời cám ơn đến thầy phịng thí nghiệm mơn phân tích giúp đỡ em q trình làm khóa luận Cám ơn gia đình, tất bạn bè ủng hộ, giúp đỡ chỗ dựa tinh thần, nguồn động viên cho em lúc khó khăn Một lần xin cám ơn tất người Kính chúc thầy cơ, tất bạn bè gia đình thật nhiều sức khỏe TP HCM, tháng năm 2013 Sinh viên Nguyễn Thị Ngọc Trinh MỤC LỤC LỜI CÁM ƠN i MỤC LỤC iv MỤC LỤC iv DANH MỤC BẢNG vi DANH MỤC HÌNH VẼ vii KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT viii MỞ ĐẦU CHƯƠNG TỔNG QUAN 1.1 Cơ sở lý thuyết phương pháp sắc kí lỏng hiệu cao (HPLC) 1.1.1 Giới thiệu 1.1.2 Nguyên tắc cấu tạo hệ thống HPLC 1.1.3 Nguyên tắc q trình sắc kí cột 1.1.4 Các đại lượng đặc trưng 1.1.5 Định lượng HPLC 13 1.2 Paracetamol [3, 4] 15 1.3 Caffein [3, 4] 19 1.4 Các phương pháp phân tích paracetamol 20 1.5 Các phương pháp phân tích caffein 21 1.6 Các phương pháp xác định đồng thời paracetamol caffein 21 CHƯƠNG THỰC NGHIỆM 24 2.1 Hóa chất, dụng cụ 24 2.1.1 Hoá chất 24 2.1.2 Dụng cụ, thiết bị 25 2.2 Thực nghiệm 26 2.2.1 Khảo sát điều kiện tối ưu 26 2.2.2 Phân tích mẫu dược phẩm 29 CHƯƠNG KẾT QUẢ- THẢO LUẬN 32 3.1 Khảo sát điều kiện tối ưu 32 3.1.1 Khảo sát thành phần pha động 32 3.1.2 Khảo sát tốc độ pha động 34 3.2 Phân tích mẫu dược phẩm 36 3.2.1 Khảo sát khoảng tuyến tính 36 3.2.2 Ứng dụng quy trình phân tích vào số mẫu dược phẩm 40 CHƯƠNG KẾT LUẬN – ĐỀ NGHỊ 44 4.1 Kết luận 44 4.2 Đề nghị 44 TÀI LIỆU THAM KHẢO 45 DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1 Sự phụ thuộc thơi gian lưu, chiều cao pic sắc kí vào tỉ lệ methanol pha động 32 Bảng 3.2.Mối quan hệ tốc độ pha động chiều cao pic sắc kí 34 Bảng 3.3 Sự phụ thuộc chiều cao pic sắc kí vào nồng độ paracetamol 37 Bảng 3.4.Sự phụ thuộc chiều cao pic sắc kí vào nồng độ caffein 38 Bảng 3.5.Diện tích pic thu sau lần lọc 39 Bảng 3.6 Kết phân tích mẫu dược phẩm 40 Bảng 3.7 Kết phân tích hàm lượng paracetamol caffein viên thuốc Panadol Extra 42 DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1.1.Sơ đồ hệ thống HPLC Hình 1.2.Sơ đồ thể ảnh hưởng lực rửa giải Hình 1.3.Quá trình tách sắc kí chất Hình 1.4.Thời gian lưu HPLC Hình 1.5.Giản đồ tách hai pic sắc kí A B 11 Hình 1.6.Phương trình đường cong Van Deemter 12 Hình 1.7.Mối quan hệ H = f(C) S = f(C) 13 Hình 3.1.Sắc kí đồ paracetamol caffein khảo sát pha động 31 Hình 3.2 Sắc kí đồ hỗn hợp paracetamol caffein với pha động methanol 32 Hình 3.3 Sự phụ thuộc chiều cao pic sắc kí vào tốc độ pha động 34 Hình 3.4 Đường chuẩn paracetamol 37 Hình 3.5.Đường chuẩn caffein 38 Hình 3.6 Sắc kí đồ mẫu thuốc 41 KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT C Nồng độ H Chiều cao pic HPLC Sắc kí lỏng hiệu cao RP – HPLC Sắc kí hấp phụ pha đảo S pic Diện tích pic sắc kí STT Số thứ tự tR Thời gian lưu UV Tử ngoại V Thể tích VIS Khả kiến m Khối lượng MỞ ĐẦU Xã hội ngày phát triển vấn đề sức khỏe người ngày trọng Chính mà sản phẩm ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe người ngày quan tâm Paracetamol caffein thành phần phổ biến có hầu hết loại thuốc giảm đau, hạ sốt thị trường Paracetamol thuốc có tác dụng giảm đau, hạ sốt xếp vào nhóm thuốc khơng cần kê đơn Ngoài tác dụng làm giảm cảm giác mệt mỏi buồn ngủ, caffein cịn có khả gây co mạch, làm giảm cường độ thời gian đau Do vậy, phối hợp với paracetamol, caffein làm tăng hiệu giảm đau thuốc mà giúp người bệnh tỉnh táo Tuy nhiên việc sử dụng cách tùy tiện lạm dụng mức loại thuốc chứa paracetamol caffein gây triệu chứng, tác dụng phụ không mong muốn, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người Ngày với phát triển khoa học kỹ thuật, nhiều kỹ thuật phân tích đại áp dụng vào việc phân tích, xác định hàm lượng chúng nhằm kiểm soát chất lượng sản phẩm, đảm bảo an toàn sức khỏe người sử dụng HPLC phương pháp phân tích đại, xác nhanh chóng để phân tích hàm lượng loại thuốc đa thành phần nghiên cứu ứng dụng thực tế Tại Việt Nam có cơng trình nghiên cứu xác định thành phần paracetamol caffein dược phẩm sử dụng phương pháp quang phổ UV-VIS, quang phổ đạo hàm, HPLC,… Trong đó, phương pháp quang phổ UV-VIS, quang phổ đạo hàm thường dùng để xác định đồng thời paracetamol caffein Trong đó, HPLC thường dùng để xác định chất riêng rẽ Vì vậy, chúng tơi chọn đề tài “Xác định đồng thời hàm lượng paracetamol caffein số dược phẩm phương pháp HPLC” với mong muốn tìm phương pháp nhanh, hiệu phù hợp với điều kiện nghiên cứu phịng thí nghiệm với hai mục tiêu: Trang • Xây dựng điều kiện phân tích đồng thời paracetamol caffein phương pháp HPLC sử dụng detector UV-VIS • Áp dụng phương pháp để định lượng paracetamol caffein số dược phẩm thông dụng Trang Phụ lục 2: Sắc kí đồ dung dịch chuẩn khoảng tuyến tính paracetamol Phụ lục 3: Sắc kí đồ dung dịch chuẩn khoảng tuyến tính caffein ... thuật HPLC, dùng hai phương pháp chuẩn hoá phương pháp đường chuẩn phương pháp thêm chuẩn.Việc chọn phương pháp tuỳ thuộc vào loại mẫu phân tích hàm lượng chất phân tích 1.1.5.2 Phương pháp xử... Trang • Xây dựng điều kiện phân tích đồng thời paracetamol caffein phương pháp HPLC sử dụng detector UV-VIS • Áp dụng phương pháp để định lượng paracetamol caffein số dược phẩm thông dụng Trang CHƯƠNG... paracetamol caffein Trong đó, HPLC thường dùng để xác định chất riêng rẽ Vì vậy, chọn đề tài “Xác định đồng thời hàm lượng paracetamol caffein số dược phẩm phương pháp HPLC? ?? với mong muốn tìm phương pháp