CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập- Tự do- Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: ĐỀ TÀI: ỨNG DỤNG MỘT SỐ PHẦN MỀM TIN HỌC TRONG HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC ĐIA LÝ ĐỊA PHƯƠNG TỈNH QUẢNG BÌNH Quảng Bình, tháng năm 2019 CỘNG HỊA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập- Tự do- Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: ĐỀ TÀI: ỨNG DỤNG MỘT SỐ PHẦN MỀM TIN HỌC TRONG HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC ĐIA LÝ ĐỊA PHƯƠNG TỈNH QUẢNG BÌNH Họ tên: Phan Thị Ngọc Giáo viên môn: Địa lý Đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm Quảng Bình, tháng năm 2019 Phần mở đầu 1.1 Lí chọn đề tài * Lí chọn đề tài Trong thời đại cách mạng 4.0, công nghệ tin học trở thành phần thiếu đời sống Học Địa lí khơng cung cấp kiến thức, rèn luyện kỹ mà xây dựng cho học sinh tình yêu quê hương đất nước, tinh thần tự cường niềm tự hào dân tộc Nhằm giúp học sinh tiếp cận với giới thực quê hương, hiểu giá trị, tiềm nơi sinh sống, cấu khung hình chương trình dạy học Địa lí phổ thơng xây dựng nội dung dạy học Địa lí địa phương khối lớp 8, 9, 12 Đồng thời biên soạn tài liệu phục vụ cho việc dạy học địa lí địa phương Song chương trình Địa lí địa phương lại thường xếp phần cuối chương trình lớp học, đồng thời tài liệu phục vụ dạy học chưa thật phong phú Địa lí mơn học hấp dẫn lý thú, liên quan đến nhiều mặt đời sống thực tế Chính vậy, việc cải cách nội dung sách giáo khoa, việc đổi phương pháp dạy học nhà trường phổ thông cần thiết Một giải pháp áp dụng rộng rãi ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy cách có chọn lọc nhằm khơi gợi hứng thú quan tâm thực học sinh môn học Việc ứng dụng công nghệ thông tin, cụ thể áp dụng tri thức từ số mạng thông tin hay phần mềm chuyên biệt vào hoạt động dạy – học đem lại thành cơng định, đáng khích lệ Đặc biệt dạy học Địa lí địa phương, học phần mà số liệu, kiến thức kinh tế - xã hội có thay đổi nhanh chóng theo thời gian, đòi hỏi học sinh giáo viên phải cập nhật kịp thời, kiến thức khơng có sẵn, khơng mang tính chất rập khn, học sinh phải phân tích tổng hợp thơng tin từ nhiều nguồn để xác định tri thức Đồng thời trình tìm hiểu, phân tích, tổng hợp kiến thức từ nguồn tài liệuhọc sinh rèn luyện khả tự học, kỹ ứng dụng công nghệ thông tin hữu ích Xuất phát từ ý tưởng tơi lựa chọn đề tài: “Ứng dụng số phần mềm tin học hoạt động dạy – học địa lí địa phương tỉnh Quảng Bình” * Điểm đề tài Nguyên tắc trực quan dạy học có từ thời Hy Lạp _ La Mã cổ đại phát triển thành quan điểm vào khoảng kỷ XVII Đến kỷ XXI, phương pháp bổ trợ việc sử dụng máy tính điện tử công cụ để tiến hành dạy học Ở Việt Nam, năm gần phương pháp áp dụng mạnh mẽ, có nhiều viết, sáng kiến kinh nghiệm nói vấn đề ứng dụng cơng nghệ thơng tin dạy học Địa lí chủ yếu dạng chung chưa chuyên sâu ứng dụng dạy học Địa lí địa phương Đề tài“Ứng dụng số phần mềm tin học hoạt động dạy – học địa lí địa phương tỉnh Quảng Bình” khái qt hóa chương trình Địa lí địa phương lớp 12, đề xuất ứng dụng công nghệ thơng tin dạy học Địa lí địa phương, xây dựng giáo án tiết dạy Địa lí địa phương tỉnh Quảng Bình tảng ứng dụng cơng nghệ thông tin Điểm đề tài thể rõ tồn nội dung, là: Tiếp cận khái qt chương trình dạy học Địa lí địa phương tỉnh Quảng Bình lớp 12 mục tiêu, cấu trúc chương trình sách giáo khoa Dựa kinh nghiệm giảng dạy ứng dụng công nghệ thông tin dạy học Địa lí địa phương thân lựa chọn tính tiện ích định số trang web phần mềm tin học để tìm kiếm thơng tin cần thiết nhằm tìm hiểu mở rộng kiến thức Địa lí địa phương Đồng thời đề xuất số phương pháp, cách thức hướng dẫn học sinh tiếp cận, để em chủ động tự tìm kiếm, nắm bắt khám phá kiến thức Địa lí địa phương Xây dựng giáo án mẫu Bài 44: Tìm hiểu địa lí tỉnh, thành phố, chương trình lớp 12 THPT (Ban bản) tảng ứng dụng cơng nghệ thơng tin Trong đó: đề xuất ứng dụng công nghệ thông tin hoạt động giảng dạy giáo viên, phương pháp, cách thức hướng dẫn học sinh tiếp cận công nghệ thông tin, phát huy khả tự học, kỹ sử dụng công nghệ thông tin, kỹ hợp tác, kỹ làm việc theo nhóm… 1.2 Phạm vi áp dụng đề tài - Phạm vi áp dụng: + Đề tài giới hạn việc nghiên cứu, thu thập, lưu trữ, xử lý tài liệu từ internet số phần mềm tin học + Ứng dụng tính tiện ích chương trình vào tìm hiểu mở rộng kiến thức, có liên quan đến nội dung học Địa lí địa phương tỉnh Quảng Bình - Đối tượng áp dụng: + Giáo viên học sinh lớp 12 trường Trung học phổ thông Phần nội dung 2.1 Thực trạng việc ứng dụng công nghệ thơng tin dạy học Địa lí địa phương 2.1.1 Thực trạng Đặc trưng mơn Địa lí nói chung dạy học Địa lí địa phương nói riêng gần gũi với đời sống thực tế nhiều học sinh lại tiếp xúc, quan sát trực tiếp mà phải tư duy, tưởng tượng gián tiếp Để nắm vật, tượng cụ thể làm tảng cho hoạt động tư duy, học sinh cần phải tiếp cận với loại tư liệu khác Vấn đề dù ý cịn nhiều hạn chế Qua tìm hiểu, tiết Địa lí địa phương Chỉ có đồ, tranh ảnh học sinh có sử dụng Về phim video, mơ hình động… thiếu sử dụng trường phổ thông tỉnh ta Đây vấn đề bất cập ngày thời đại tin học hóa cần tận dụng hợp lí, tối đa mạnh để khai thác, sưu tầm tài liệu nhằm nâng cao hiệu học tập Địa lí địa phương Việc hình thành kĩ sử dụng công nghệ thông tin dạy học Địa lí cho học sinh nhằm góp phần đổi phương pháp dạy học Địa lí trường phổ thơng theo định hướng dạy học tích cực, lấy học sinh làm trung tâm Một kĩ quan trọng việc sử dụng công nghệ thông tin dạy học địa lí kĩ khai thác phần mềm phục vụ cho việc giảng dạy học tập môn Hiện xuất nhiều phần mềm ứng dụng cho dạy học Địa lí có giá trị mức độ khai thác sử dụng phần mềm hạn chế đội ngũ giáo viên học sinh trường phổ thông Một số giáo viên đổi phương pháp dạy học, sử dụng dạy học phần mềm Powerpoint, bảng thông minh hay phần mềm tin học khác, phát huy sức mạnh khai thác thông tin, đồng thời kích thích hứng thú học tập học sinh, rèn luyện cho học sinh lực tự học, kỹ khai thác, sử dụng internet máy tính Tuy nhiên, số lượng khơng cao, giáo viên sử dụng phương pháp dạy học truyền thống chủ yếu 2.1.2 Nguyên nhân thực trạng - Đối với học sinh: đa số thân học sinh chưa chủ động, sáng tạo tích cực sưu tầm tài liệu để học Địa lí địa phương Phần Địa lí địa phương phân phối gần cuối chương trình, nhiều trường hồn thành kiểm tra, hồn thành điểm nên đến tiết Địa lí địa phương học sinh thiếu động lực nhiều có tư tưởng nghỉ hè nên đầu tư ảnh hưởng đến hiệu học tập - Đối với giáo viên: Giáo dục Đào tạo coi trọng phương pháp đổi dạy học tăng cường phương tiện trực quan, cập nhật thông tin dạy học lối dạy cổ truyền ăn sâu vào giáo viên Hầu giáo viên nhận thức việc đổi hình thức tổ chức dạy học theo hướng phát huy tính tích cực học sinh, dạy khơng sử dụng áp dụng chưa thật hiệu Nhiều giáo viên cịn lúng túng việc tìm biện pháp tổ chức dạy học cho học sinh theo hướng tích cực - Thực trạng điều kiện sở vật chất, thiết bị dạy học: đa số trường sở vật chất phục vụ cho dạy học nghèo nàn, thiếu thốn Số trường có phịng thực hành, phịng kĩ năng, phịng mơn, thư viện thơng tin tư liệu chuẩn cịn q Dạy học địa lí địa phương giới hạn tìm hiểu kiến thức địa lí địa phương khơng phải giới hạn quy mô xã phường nơi em sinh sống nên học sinh trực tiếp khám phá tìm hiểu thực tế Hiện điều kiện trường phổ thông để tổ chức cho học sinh tham quan, tìm hiểu thực tế cịn nhiều khó khăn, khơng phải trường thực Qua trình tìm hiểu thực trạng nguyên nhân thực trạng dạy học Địa lí địa phương, nhận thấy việc ứng dụng công nghệ thông tin dạy học biện pháp hiệu quả, vừa để nâng cao chất lượng công tác giảng dạy giáo viên, vừa giúp học sinh phát triển lực tự học, lực vận dụng hiểu biết vào việc phát hiện, giải vấn đề học tập, sống 2.2 Các giải pháp 2.2.1 Khái quát chương trình Địa lí địa phương Trung học phổ thơng a Mục tiêu chương trình Địa lí địa phương Trung học phổ thông * Về kiến thức: - Chủ đề 1: Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ phân chia hành + Nắm đặc điểm vị trí địa lý phạm vi lãnh thổ (Ở vùng nào? Giáp đâu? Diện tích thuộc loại lớn hay nhỏ) + Hiểu ý nghĩa vị trí địa lý, lãnh thổ phát triển kinh tế xã hội + Gồm huyện quận nào? Vị trí, giới hạn quận huyện - Chủ đề 2: Đặc điểm tự nhiên tài nguyên thiên nhiên tỉnh + Hiểu nắm vững đặc điểm bật tự nhiên tài nguyên thiên nhiên + Hiểu thuận lợi khó khăn điều kiện tự nhiên tài nguyên thiên nhiên đời sống sản xuất Và số vấn đề bảo vệ môi trường - Chủ đề 3: Đặc điểm dân cư lao động + Nắm đặc điểm dân cư lao động + Phân tích thuận lợi khó khăn dân cư lao động phát triển kinh tế - xã hội + Hướng giải vấn đề dân cư lao động - Chủ đề 4: Đặc điểm kinh tế - xã hội tỉnh + Nắm đặc điểm bật kinh tế - xã hội + Hiểu mạnh kinh tế hướng phát triển kinh tế - xã hội - Chủ đề 5: Địa lí số ngành kinh tế + Phân tích điều kiện phát triển + Nắm tình hình phát triển, phân bố hướng phát triển số ngành kinh tế * Về kỹ năng: - Phát triển kỹ xác định đồ vị trí, giới hạn, đơn vị hành tỉnh - Biết cách thu thập, sưu tầm tư liệu xử lý thông tin - Phân tích đồ, biểu đồ, bảng số liệu thống kê - Phát triển kỹ viết trình bày báo cáo theo chủ đề - Bước đầu biết tổ chức hội thảo khoa học * Về thái độ: Tăng thêm tình yêu quê hương, ý thức xây dựng bảo vệ quê hương b Đặc điểm cấu trúc chương trình, SGK phần Địa lí địa phương Trung học phổ thơng * Cấu trúc chương trình Phần Địa lí địa phương Trung học phổ thơng phân bổ chương trình địa lý lớp 12 Cấu trúc chương trình địa lý 12 Nâng cao ban Cơ cấu tạo theo đơn vị kiến thức lớn, xếp theo logic khoa học phù hợp với logic trình dạy học, bao gồm phần chủ yếu sau: - Việt Nam đường đổi hội nhập - Địa lí tự nhiên - Địa lí dân cư - Địa lí kinh tế - Địa lý địa phương (3 tiết – chương trình 12 nâng cao tiết – chương trình địa lí 12 ban bản) Phần Địa lí địa phương nằm cuối chương trình, yêu cầu học sinh cần nắm đặc điểm tự nhiên, dân cư, kinh tế số vấn đề đặt nhằm sử dụng hợp lý tự nhiên, giảm thiểu hậu thiên tai, nâng cao chất lượng sống nhân dân…của lãnh thổ, địa phương nơi học sinh sống * Cấu trúc sách giáo khoa Địa lí phần địa lí địa phương Ban Số Nâng cao Cơ Chia Lý thuyết Thực hành Phần địa lí địa phương yêu cầu lớn dung lượng kiến thức thời lượng không lớn (3 tiết ban Nâng cao, tiết ban Cơ bản) Hơn nữa, tất tiết địa lí địa phương tiết thực hành Vì thế, việc ứng dụng cơng nghệ thơng tin hoạt động dạy học hữu ích 2.2.2 Giới thiệu số công cụ phần mềm tin học ứng dụng dạy học Địa lí địa phương a Internet Ngồi khai thác thơng tin Địa lí địa phương từ tài liệu, tư liệu từ sách báo, tạp chí Internet phương tiện tìm kiếm, khai thác thơng tin cách hữu hiệu Hiện nay, mạng Internet cung cấp cho nhiều cơng cụ hữu ích để tìm kiếm, số trang Web cịn cho phép tải chương trình, phần mềm miễn phí Mạng Internet cịn nơi để ta giao lưu, trao đổi cập nhật thông tin hàng ngày * Tìm kiếm thơng tin Các trang Web tìm kiếm có hiệu thường sử dụng: + http://www.google.com + https://vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia + https://www.nationalgeographic.com + https:// www.gso.gov.vn + https://www.vietrade.gov.vn + https://www.fao.org.vn + https://www.youtube.com * Down load - Văn bản: Nhấn Menu File/Save as (ghi trang xem) sau chọn thư mục cần ghi vào hộp thoại lên, ghi tên tương ứng - Hình ảnh: Nhấn chuột phải vào hình ảnh ghi vào máy, chọn Save Picture as, thao tác chọn thư mục ghi tên tương tự ghi văn - Video, Flash: Chọn đoạn Video, Flash cần tải, nhấn chọn Download (tải xuống)/ chọn Save/ chọn đường dẫn để ghi vào/ OK b Phần mềm Olypia Crossword Olympia Crossword giúp cho việc soạn thảo trị chữ cách nhanh chóng thuận tiện, với giao diện trang trí bắt mắt thu hút học sinh làm tăng hào hứng giáo viên giảng Phần mềm sử dụng giao diện tiếng Việt nên thuận tiện q trình sử dụng Có thể sử dụng Olympia Crossword cho phần khởi động hay phần củng cố học Cách tạo ô chữ Olympia Crossword: - Khởi động phần mềm, giao diện chương trình xuất chọn Tạo file Hình Giao diện Olympia Crossword - Cửa sổ làm việc Olympia Crossword xuất hiện, bạn nhập chủ đề, số ô chữ, đáp án câu hỏi sau chọn Lưu file 10 f Phần mềm PowerPoint PowerPoint phần mềm trình diễn linh hoạt Microsoft Office, cho phép thực hầu hết yêu cầu minh hoạ dạy – học Địa lí dễ sử dụng Phần mềm vừa ứng dụng cho giáo viên thiết kế giảng đồng thời ứng dụng cho học sinh trình bày sản phẩm học tập cá nhân hay nhóm chuẩn bị trước * Khởi động PowerPoint Nhấn nút Start / Chọn Programs / Chọn PowerPoint (hoặc kích đúp chuột vào biểu tượng PowerPoint hình) * Nhập văn bản, định dạng, hiệu chỉnh văn - Cách nhập văn bản: Có cách nhập văn bản: + Nhập văn vào mẫu có sẵn, ta chọn File / New / Design Template nhập văn vào phần mặc định trang mẫu + Nếu lựa chọn trang trắng, chọn Slide Layout từ phần trình bày trắng - Định dạng Font chữ: Chọn đoạn văn cần định dạng, tô đen đoạn văn bản, mở thực đơn Format, chọn Font - Chọn Font chữ danh sách Font, kiểu chữ Font Style, chọn cỡ chữ Size, chọn màu color, nhấn OK - Định dạng màu cho Slide: Format / Background/ chọn màu ô Background Fill Nếu nhấn nút Apply to all, màu chọn áp dụng cho tất Slide file trình chiếu * Chèn đối tượng đồ hoạ - Chèn hình ảnh minh hoạ: Chọn Insert / Picture / From file / chọn file ảnh cần chèn / nhấn Insert - Chèn sơ đồ: + Từ lệnh Insert / New Slide / Slide Layout / Orgraniation / OK + Gõ tiều đề vào phần giữ chỗ trang chiếu Nhấn chuột vào biểu tượng sơ đồ tổ chức để nhập nội dung, sau xong clik Yes 19 - Chèn đồ: Từ đồ thành lập từ chương trình (MapInfo, Db- Map) hay đồ có sẵn phần mềm tra cứu, cách Copy từ chương trình dán trực tiếp vào PowerPoint - Chèn biểu đồ, bảng biểu: Các biểu đồ bảng biểu lấy từ Excel thành lập trực tiếp từ PowerPoint Đối với biểu đồ lấy từ Excel, ta thực lệnh Copy thông thường đưa sang PowerPoint chọn Edit / Pase nhấn tổ hợp phím Ctrl – V - Chèn đoạn Video Clip âm vào trang trình chiếu: + Chọn Insert / Object / Video clip / OK + Từ Insert clip (sau có biểu tượng camera), chọn Video for Windows, xuất hộp thoại Open / chọn thư mục chèn file chèn Khi trình bày giảng có chèn Video clip phim phải coi file liên quan, copy file trình diễn phải copy file phim kèm theo - Cách chèn âm tương tự trên: Insert / Movies and Sounds / Sound from file / chọn thư mục chèn file chèn * Tạo hiệu ứng chuyển động: - Chọn đối tượng muốn tạo hiệu ứng chuyển động, vào menu slide show, kích chuột chọn Custom animation Trong khung cửa sổ Custom animation nằm bên phải hình chọn Entrance Emphasic chọn thể loại hiệu ứng - Tạo hiệu ứng đặc biệt: Các hiệu ứng đặc biệt hiệu ứng hoạt hình, âm thanh, hiệu ứng chuyển tiếp Slide Hiệu ứng hoạt hình bổ sung cho Text đồ hoạ cho chúng chuyển động xung quanh hình kết hợp với hiệu ứng khác Để tạo hiệu ứng chuyển tiếp cho trang trình diễn, ta thực sau: + Nhấn nút Slide Sorter view để xem kiểu trình bày tổng quát chọn trang trình chiếu muốn áp dụng hiệu ứng chuyển tiếp + Chọn hiệu ứng chuyển tiếp từ Slide show lệnh, chọn Slide Transition lựa chọn kiểu hiệu ứng hộp liệt kê Slide Transition * Tạo liên kết: 20 Đây tính tiện ích PowerPoint Khi tạo nút liên kết Slide, ta rẽ nhánh sang Slide khác hay tới file chương trình khác lưu máy - Chọn đoạn văn tạo nút liên kết, mở Menu Start (hoặc nhấn chuột phải) / Hyperlink / chọn thư mục file liên kết tới * Trình chiếu: Tiến hành thực trình chiếu việc chọn lệnh Setup show từ lệnh Slide show, thiết lập thời gian trình bày lệnh Recherse timing từ hộp Slide Transition g Phần mềm Microsoft Encarta Encarta kho tài nguyên kiến thức lớn để tra cứu loại thơng tin hình thức truyền thơng đa phương tiện : từ phim video, hình ảnh động animation, hình ảnh tĩnh (picture) đến đồ (map – có đồ tĩnh đồ động) Encarta thực kết hợp thông tin trọn vẹn với cơng cụ mạnh mẽ mang tính đầy đủ sáng tạo cho phép tiết kiệm thời gian cho việc tìm kiếm thơng tin dành nhiều thời gian cho học tập Khởi động chương trình: nhấn Start / Program Microsoft / Reference / Encarta * Khai thác đồ hình ảnh Sau tìm kiếm hình ảnh, đồ, chuyển chúng thành file ảnh lưu trữ lại, sau sử dụng file ảnh thiết kế giảng, trình chiếu Powerpoint Cách tiến hành sau: - Khởi động Encarta - Gõ tên địa danh vào find nhấn Enter - Chọn địa danh danh sách phía - Nhấn chuột phải vào vùng đồ chọn copy Map * Khai thác Video Clip Trong đĩa CD chứa nhiều Video Clip, chụp để đưa vào chương trình khác phục vụ giảng dạy Muốn lấy file video đĩa, thực sau: 21 - Nhấn chuột phải nút Start, chọn Explore Trên cửa sổ Explore, chọn ổ C / Program / Microsoft / Encarta / 2007 contents / LO4 ADXRC / DSC chọn lấy File Copy * Khai thác bảng số liệu Để khai thác bảng liệu thống kê Chọn Statistics – Country Statistics Chương trình xuất sau: Bước 1: Chọn Chosse Statistics, xuất bảng số liệu thống kê Bước 2: Chọn tiêu thống kê cửa sổ bên phải chọn bảng thống kê bên trái cách nháy đúp chuột xuất bảng tiêu thống kê Bước 3: Muốn Copy bảng thống kê sang Excel để lưu làm sở liệu xây dựng biểu đồ, đồ ta thực bước sau: Clik chuột phải, chọn Whole table / nhấn Ok Từ Start chọn Programs / Microsoft Excel vào Edit / Paste Bước 4: Làm bảng số liệu:Vào Edit / nhấn Copy tiếp tục vào Edit / chọn Pase Special, xuất hộp thoại, kích chọn vào Values / nhấn Ok, ta bảng số liệu mong muốn Từ bảng số liệu giáo viên vẽ biểu đồ cho mục đích giảng dạy h Khai thác xây dựng đồ phần mềm MapInfo Bản đồ cần thiết để phục vụ giảng dạy đồ giáo khoa có tính khái qt hóa cao Các đồ giáo khoa Địa lí tỉnh Quảng Bình khơng có (ngoại trừ đồ hành chính) Để tiện cho việc giảng dạy phần Địa lí địa phương, sử dụng Mapinfo để thành lập đồ sở liệu gốc sưu tập sở, ban, ngành… Như: Bản đồ địa hình, Bản đồ nhiệt độ trung bình năm, Bản đồ đẳng trị lượng mưa trung bình tháng tháng 7, đồ du lịch Cũng giống phương pháp truyền thống, trình biên tập thành lập đồ máy tính nói chung phần mềm MapInfo nói riêng trải qua bước sau : - Bước 1: Lập kế hoạch biên tập đồ 22 - Bước 2: Xây dựng sở liệu - Bước 3: Liên kết liệu kiểm tra - Bước 4: Phân tích xử lý - Bước 5: Trình bày kết Phần mềm Encarta MapInfo hai phần mềm chuyên sâu nên chủ yếu phục vụ cho giáo viên q trình xây dựng đồ Địa lí địa phương i Phần mềm adobe presenter Phần mềm Adobe Presenterlà sản phẩm tạo từ công cụ tạo giảng có khả tích hợp đa phương tiện gồm phim (video), hình ảnh, đồ họa, hoạt hình, âm thanh, Là cơng cụ soạn giảng e-Learning, tạo giảng để học sinh tự học, ghi lại lời giảng, hình ảnh bạn giảng bài, chèn câuhỏi tương tác, chèn flash, chèn hoạt động ghi lại từ phần mềm khác qua flash, đưa giảng lên giảng trực tuyến… Các bước thiết kế giảng e-learning với phần mềm Adobe Presenter: Bước 1:Tạo trình chiếu PowerPoint Có thể tận dụng trình chiếu cũ để tiết kiệm thời gian khâu chuẩn bị, nhiên cần phải có số điều chỉnh để thích hợp (Kinh nghiệm: Tạo thư mục riêng, đưa file giảng ppoint có sẵn vào thư mục trước chuyển sang bước 2) Bước 2:Biên tập Đưa multimedia vào giảng: cụ thể đưa video âm vào, ví dụ âm thuyết minh giảng; đưa tệp flash; đưa câu hỏi tương tác, câu hỏi khảo sát ghép tệp âm ghi sẵn cho phù hợp với hoạt hình Bước 3:Xuất Adobe Presenter xuất (Publishing) giảng theo cách: Đĩa CD: Người dùng học máy tính khơng nối mạng Ra trang web Ra file pdf 23 Bạn xem giảng máy tính sau đóng gói đưa giảng điện tử e-Learning soạn Adobe Presenter vào hệ thống quản lý học tập Learning Management Systems (LMS) theo chuẩn SCORM AICC Hình 11 Slide giảng e-Learning tạo từ Adobe Presenter Adobe Presenter phần mềm phục vụ soạn giảng Elearning nên hoạt động soạn giảng giành cho giáo viên, học sinh sử dụng sản phẩm hồn thành đóng gói, xuất để tự học nhà Một số kinh nghiệm tạo Slide Adobe Presenter Trang mở đầu: Có tên tên tác giả, thông báo copyright thấy cần Trang kết thúc: Cám ơn Tài liệu tham khảo: tài liệu doc, đường link tới trang web hay hình ảnh Thường nằm trang gần kết thúc Đưa logo trường, hay riêng bạn vào Tạo trang phân cách chủ đề dài Tạo câu hỏi tương tác (quizze) giúp người học chủ động, hứng thú theo dõi giảng Sử dụng đa phương tiện để truyền tải giảng: âm thanh, video, hình ảnh 2.2.3 Thiết kế dạy học Địa lí địa phương lớp 12 (ban bản) tảng ứng dụng công nghệ thông tin 24 Dưới tơi xây dựngbài dạy học Địa lí địa phương tỉnh Quảng Bình tảng ứng dụng cơng nghệ thơng tin Bài 44: Tìm hiểu địa lí tỉnh, thành phố, chương trình lớp 12 THPT, ban Bài dạy thể hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin khai thác, truyền thụ giáo viên, phương pháp, cách thức hướng dẫn học sinh tiếp cận cơng nghệ thơng tin, để em chủ động tự tìm kiếm, nắm bắt khám phá kiến thức TIẾT 51 BÀI 44 TÌM HIỂU ĐỊA LÍ TỈNH, THÀNH PHỐ I MỤC TIÊU Kiến thức: Học sinh hiểu nắm vững số đặc điểm bật về: - Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ phân chia hành tỉnh Quảng Bình - Đặc điểm tự nhiên tài nguyên thiên nhiên tỉnh - Đặc điểm dân cư lao động tỉnh - Địa lí kinh tế tỉnh Kĩ - Xác định đồ vị trí, giới hạn đơn vị hành tỉnh ( Thành phố, huyện , thị, xã…) - Sưu tầm tư liệu, xử lí thơng tin qua trang mạng điện tử, tài liệu địa lí địa phương tỉnh Quảng Bình, niên giám thống kê tỉnh, điều tra thực tế số địa phương… - Phân tích đồ, biểu đồ, bảng số liệu tỉnh - Viết trình bày báo cáo theo chủ đề: sử dụng phần mềm tin học để soạn thảo trình bày Thái độ - Học sinh u thích mơn học, ham hiểu biết, thích tìm hiểu tự nhiên, kinh tế - xã hội địa phương nơi em sinh sống - Tăng thêm tình yêu quê hương, ý thức xây dựng bảo vệ quê hương Định hướng phát triển lực 25 - Năng lực chung: Năng lực tự học, giải vấn đề, sáng tạo, giao tiếp, hợp tác học sinh nhóm - Năng lực chuyên biệt: Sử dụng thành thạo ứng dụng công nghệ thông tin khai thác kiến thức, soạn thảo trình bày sản phẩm II ĐỒ DÙNG DẠY HỌC - Tài liệu dạy học Lịch sử - Địa lí địa phương tỉnh Quảng Bình - Mạng internet - Các phần mềm tin học III HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC Hoạt động 1: Khởi động GV sử dụng phần mềm Olympia Crossword, cho học sinh chơi trị chơi chữ, khởi động vào học Hoạt động Giao nhiệm vụ học tập GV nêu mục tiêu học sau chuyển giao nhiệm vụ học tập cho nhóm học sinh, nhóm nghiên cứu trình bày báo cáo chủ đề: + Nhóm 1: Chủ đề 1: Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ phân chia hành tỉnh Quảng Bình + Nhóm 2: Chủ đề : Đặc điểm tự nhiên tài nguyên thiên nhiên tỉnh Quảng Bình + Nhóm 3: Chủ đề 3: Đặc điểm dân cư lao động tỉnh + Nhóm 4: Chủ đề 4,5: Địa lí kinh tế tỉnh Hoạt động Hướng dẫn thực 26 - GV hướng dẫn HS thu thập, xử lí tài liệu từ intrenet; sách, báo, tạp chí, trang mạng xã hội, trang Web địa phương Nhóm 1: Chủ đề 1: Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ phân chia hành tỉnh Quảng Bình - Khai thác đồ, sử dụng google-earth xác định vị trí địa lí tỉnh Quảng Bình, lấy hình ảnh chụp vệ tinh từ google-earth - Khai thác thông tin từ trang Webside xác định diện tích, q trình hình thành, phân chia hành tỉnh: + https://vi.wikipedia.org + https://www.quangbinh.gov.vn - Phân tích ý nghĩa vị trí địa lí việc phát triển kinh tế - xã hội Nhóm 2: Chủ đề Đặc điểm tự nhiên tài nguyên thiên nhiên tỉnh Quảng Bình - Các đặc điểm: địa hình, khí hậu, thủy văn, thổ nhưỡng, sinh vật, khoáng sản - GV cung cấp cho HS đồ xây dựng địa hình, khí hậu, sơng ngịi - GV hướng dẫn HS khai thác kiến thức từ internet tìm hiểu thêm thơng tin: + www.quangbinh.gov.vn + www.baoquangbinh.vn Nhóm 3: Chủ đề Đặc điểm dân cư lao động tỉnh Quảng Bình Sự gia tăng dân số, kết cấu dân số ( Kết cấu dân số theo giới tính, kết cấu dân số theo độ tuổi, kết cấu dân số theo lao động, kết cấu dân tộc) - Giáo viên hướng dẫn học sinh lấy số liệu thống kê dân số Quảng Bình từ webside tổng cục thống kê: http://gso.gov.vn 27 - Yêu cầu học sinh thành lập bảng số liệu dân số qua thời kỳ (cập nhật số liệu nhất), sử dụng phần mềm Microsoft Word Microsoft Excelvẽbiểu đồ từ bảng số liệu, từ rút nhận xét gia tăng dân số kết cấu dân số - Phân tích ảnh hưởng gia tăng dân số kết cấu dân số tới phát triển kinh tế - xã hội Phân bố dân cư : - Mật độ dân số Sự phân bố dân cư Những biến động phân bố dân cư Các loại hình cư trú - Mật độ dân số: GV hướng dẫn HS sử dụng webside tổng cục thống kê: http://gso.gov.vn lấy số liệu mật độ dân số - Khai thác thông tin phân bố dân cư, biến động phân bố dân cư, loại hình cư trú chính: + https://vi.wikipedia.org + https://www.quangbinh.gov.vn Nhóm 4: Chủ đề 4,5 Địa lí kinh tế tỉnh Quảng Bình - Khai thác thơng tin, hình ảnh từ webside: + https://www.quangbinh.gov.vn + https://www.google.com.vn + http://gso.gov.vn + http://www.baoquangbinh.vn + http://gso.gov.vn - Sử dụng phần mềm Microsoft Excel xây dựng biểu đồ kinh tế - Sử dụng phần mềm https://www.youtube.com để tìm hiểu đoạn video ngành kinh tế - Sử dụng phần mềm camsatia studio xây dựng chỉnh sửa đoạn video ngành kinh tế tỉnh Quảng Bình theo ý đồ nhóm Hoạt động Hoạt động nối tiếp Yêu cầu nhóm học sinh làm việc tích cực chuẩn bị cho tiết 52 Báo sản phẩm 28 Trình bày sản phẩm nhóm phần mềm Microsoft powerpont phần mềm trình chiếu tương thích Kết luận 3.1 Ý nghĩa đề tài Với đề tài: “Ứng dụng số phần mềm tin học hoạt động dạy – học địa lí địa phương tỉnh Quảng Bình” , trình giảng dạy; học tự học tơi đã: Khái qt hóa mục tiêu, cấu trúc sách giáo khoa chương trình Địa lí địa phương lớp 12, THPT Giới thiệu khái quát tiện ích số phần mềm tin học ứng dụng hoạt động dạy – học Địa lí địa phương: adobe presenter, PowerPoint,olympia crossword, microsoft excel, google earth… Trình bày số kinh nghiệm việc sử dụng chức phần mềm Xây dựng dạy học đề xuất số ứng dụng công nghệ thông tin hoạt động giảng dạy giáo viên phương pháp, cách thức hướng dẫn học sinh tiếp cận, để em chủ động tự tìm kiếm, nắm bắt khám phá kiến thức Địa lí địa phương “Ứng dụng số phần mềm tin học hoạt động dạy – học địa lí địa phương tỉnh Quảng Bình” vừa góp phần hình thành tri thức, biểu tượng tính khơng gian mơn Địa lí cho học sinh, vừa nguồn thơng tin hỗ trợ tích cực cho giáo viên q trình dạy học Bản thân tơi đạt kết khả quan: Trong trình giảng dạy, giáo viên ứng dụng cơng nghệ thơng tin cung cấp cho học sinh hình ảnh, đồ, biểu đồ, đoạn video…về địa lí địa phương sinh động, trực quan Giờ học trở nên sinh động, hấp dẫn, tránh nhàm chán cho học sinh Ngoài ra, giáo viên thực tâm huyết, xây dựng giảng e-learning để học sinh tự học, tự rèn luyện nhà 29 Học sinh biết cách khai thác, phân tích thơng tin từ nguồn khác đặc biệt từ internet Có khả tổng hợp, trình bày báo cáo địa lí phần mềm tin học So sánh kết dạy học Địa lí địa phương tỉnh Quảng Bình lớp dạy học tảng ứng dụng công nghệ thông tin lớp dạy học theo phương pháp truyền thống, kết lớp dạy học ứng dụng công nghệ thơng tin học sinh hứng thú có kết làm việc tốt nhiều Tôi hy vọng thời đại bùng nổ công nghệ thông tin nay, giáo viên không ngừng trau dồi, rèn luyện, vận dụng công nghệ thông tin, đổi phương pháp dạy học vừa mang lại hiệu nhận thức cho học sinh, vừa kích thích hứng thú học tập cho em 3.2 Kiến nghị, đề xuất: * Đối với nhà quản lí Trang bị đầy đủ hệ thống sở vật chất phục vụ hoạt động dạy học nhằm tạo điều kiện tốt cho học sinh tiếp cận với tri thức công nghệ mới, đặc biệt hệ thống máy vi tính có kết nối internet * Đối với giáo viên Các thầy cô giáo cần vận dụng tối đa điều kiện được, vừa sử dụng công nghệ thông tin phục vụ cho hoạt động dạy học, vừa hướng dẫn học sinh cách chủ động ứng dụng công nghệ thông tin, tiếp cận tri thức Nâng cao lực học tự học cho em 30 TÀI LIỆU THAM KHẢO Lê Thơng (Tổng Chủ biên), Sách giáo khoa Địa lí 12, NXB Giáo dục, 2010 Lê Thông (Tổng Chủ biên), Sách giáo viên Địa lí 12, NXB Giáo dục, 2010 Trương Duy Quyền (Chủ biên), Tài liệu dạy học Lịch sử - Địa lí địa phương Quảng Bình, NXB Đại học Sư phạm, 2012 Các công cụ từ Internet phần mềm tin học 31 NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC 32 MỤC LỤC Trang Phần mở đầu…………………………………………………………… 1.1 Lý chọn đề tài………………………………………………….…1 1.2.Phạm vi áp dụng đề tài…………………….……………………… Phần nội dung……………………………………………………………… 2.1 Thực trạng việc ứng dụng cơng nghệ thơng tin dạy học Địa lí địa phương.……………………… ……………………………… ….3 2.1.1 Thực trạng………………………………………………… 2.1.2 Nguyên nhân thực trạng ………………………………………… 2.2 Các giải pháp………………………………………………….…… 2.2.1 Khái qt chương trình Địa lí địa phương Trung học phổ thông……………………………………………………………………………….5 2.2.2 Giới thiệu số công cụ phần mềm tin học ứng dụng dạy học Địa lí địa phương.…………………………………………………….7 2.2.3 Thiết kế dạy học Địa lí địa phương lớp 12 (Ban bản) tảng ứng dụng công nghệ thông tin.…………………………… ……….24 Phần kết luận……………………………………………………… 29 3.1 Ý nghĩa đề tài………………………………………………… 29 3.2 Kiến nghị, đề xuất………………………………………………… 30 33 ... nghệ thông tin dạy học Địa lí chủ yếu dạng chung chưa chuyên sâu ứng dụng dạy học Địa lí địa phương Đề tài? ?Ứng dụng số phần mềm tin học hoạt động dạy – học địa lí địa phương tỉnh Quảng Bình? ?? khái... ỨNG DỤNG MỘT SỐ PHẦN MỀM TIN HỌC TRONG HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC ĐIA LÝ ĐỊA PHƯƠNG TỈNH QUẢNG BÌNH Họ tên: Phan Thị Ngọc Giáo viên mơn: Địa lý Đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm Quảng Bình, ... II ĐỒ DÙNG DẠY HỌC - Tài liệu dạy học Lịch sử - Địa lí địa phương tỉnh Quảng Bình - Mạng internet - Các phần mềm tin học III HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC Hoạt động 1: Khởi động GV sử dụng phần mềm Olympia