Thân phụ ông là một nhà nho tên là Nguyễn Sinh Sắc, từng đỗ phó bảng[16]. Thân mẫu là bà Hoàng Thị Loan. Ông có một người chị là Nguyễn Thị Thanh, một người anh là Nguyễn Sinh Khiêm (tự Tất Đạt, còn gọi là Cả Khiêm) và một người em trai mất sớm là Nguyễn Sinh Nhuận (1900-1901, tên khi mới lọt lòng là Xin).
606 Hồ chí minh ton tập 607 không tìm đợc công thức khác! "a.b.c." 1) giúp ®ång chÝ vỊ t− liƯu nÕu ng−êi ta nªu vÊn đề vụ việc đà xảy 98F Gửi ®ång chÝ lêi chμo anh em H.C.M Bót tÝch tiÕng Pháp Bản chụp lu Cục lu trữ Văn phòng Trung ơng Đảng TRả LờI PHỏNG VấN CủA BáO FRANC-TIREUR T«i kh«ng mn trë vỊ Hμ Néi tay kh«ng T«i muốn trở nớc đem cho nhân dân Việt Nam kết cụ thể với cộng tác chắn m mong đợi nớc Pháp Nớc Việt Nam không chịu trách nhiệm xung đột đà xảy Cần phải tạo nên bầu không khí thuận lợi cần thiết cho cộng tác Việt - Pháp Muốn cần phải lm yên lòng ngời Việt Nam nh ngời Pháp Về phần chúng tôi, định bảo đảm cho nớc Pháp quyền lợi tinh thần, văn hoá v vật chất, nhng trái lại nớc Pháp phải bảo đảm độc lập Báo Cứu quốc, số 322, ngμy 17-8-1946 1) Ký hiƯu c¸c tμi liƯu gưi kÌm theo th− (BT) 608 609 ĐIệN MừNG NHÂN DịP Kỷ NIệM ĐIệN GửI ÔNG NÊRU, NGY ĐộC LậP CủA NAM DƯƠNG CHúC MừNG CHíNH PHủ LÂM THờI ấN Độ Nhân dịp kỷ niệm độc lập Nam Dơng, Chính phủ v dân chúng Việt Nam lấy lm hân hạnh chúc Chính phủ v dân Nam Dơng đợc hạnh phúc v thịnh vợng Tôi sung sớng đợc tin Chính phủ ấn Độ tự đà thnh lập Chúng mong hai dân tộc ta chịu đựng thống khổ, chiến đấu để ginh độc lập, cộng tác với chặt chẽ hết để thực ho bình v dân chủ miền Đông Nam châu Thay mặt nớc Việt Nam Dân chủ Cộng ho, gửi lời mừng v chúc ông tốt lnh Tôi tin dây thân hai nớc giúp cho việc gây hạnh phúc chung cho hai dân tộc Tôi yêu cầu ông chuyển đạt cho nhân dân nớc ấn Độ cảm tình nồng nn v lòng đon kết cảm thông cđa nh©n d©n ViƯt Nam Hå CHÝ MINH Hå CHÝ MINH B¸o Cøu quèc, sè 324, ngμy 21-8-1946 B¸o Cøu quốc, số 333, ngy 31-8-1946 610 Diễn văn lễ kỷ niệm quốc khánh 611 tởng rằng, nhân dân Việt Nam đánh giá cao mối thiện cảm đà đợc thể hnh động bạn v giữ mÃi kỷ niệm DIễN VĂN TạI Lễ Kỷ NIệM QUốC KHáNH ĐầU TIÊN CủA NƯớC VIệT NAM DÂN CHủ CộNG HO (2-9-1946) Tổ CHứC TạI ) PAR 9F1 Tha ngi, Tha b, ông, Tha đồng bo thân mến, Việc có mặt nhiều nhân vật tiếng, với cử toạ đông đảo nh ny, khiến cho buổi lễ trọng thể ny có ý nghĩa sâu sắc Hôm nay, nhân dân Việt Nam kỷ niệm lần thứ Tuyên ngôn long trọng nớc Việt Nam Dân chủ Cộng ho Các bạn thân mến! Sự có mặt bạn bên hôm thể tình cảm hữu nghị bạn nhân dân v nớc Cộng ho Tôi xin bμy tá sù biÕt ¬n cđa n−íc ViƯt Nam Dân chủ Cộng hòa đại diện nớc Pháp, đại diện quốc gia dân chủ khác, nh đại diện nhân dân nớc l thnh viên tơng lai Liên hiệp Pháp Các bạn hÃy tin Trong ngy lễ kỷ niệm ny, ý nghĩ hớng đất nớc tổ tiên, hớng Tổ quốc xa xôi với tất lòng tôn kính v yêu mến Tôi xin long träng bμy tá sù kÝnh träng ®èi víi nhân dân Việt Nam anh dũng chúng ta, đà nêu cao lý tởng dân chủ v đà không lùi bớc trớc hy sinh no để bảo vệ tự Chính l đon kết, đon kết hon ton v không phá vỡ ton thể nhân dân đà khai sinh nớc Cộng ho Lòng dũng cảm v tinh thần hy sinh đà gắn bó ý chí mäi ng−êi ViƯt Nam tõ B¾c chÝ Nam thμnh mét khối sức mạnh, nguồn gốc họ đâu, theo tôn giáo hay thuộc giai tầng xà hội no Trong buổi tối hôm nay, lm lại không nghĩ tới đồng bo Nam Bộ với tình cảm trìu mến đặc biệt Nguyện vọng tha thiết cđa toμn thĨ nh©n d©n ViƯt Nam lμ Tỉ qc hồi sinh không bị chia cắt v không chia cắt đợc V, tha ®ång bμo, t«i rÊt sung s−íng nhËn thÊy r»ng, ®ång bo, ngời sống đất Pháp, dù đến kế sinh nhai, để hon thnh việc học hnh hay để đóng góp cho kháng chiến nớc Phá ), đồng bo biết xử nh ngời dân tộc đà có văn hoá lâu đời, nhng lại có đủ khả để trẻ lại Tôi tin rằng, với lịch thiệp v đối xử thân tình mình, đồng bo tranh thủ đợc quý mến v cảm tình nhân dân Pháp nớc Việt Nam ta 10F1 1) Hội liên hiệp Việt kiều v Hội hữu nghị Ph¸p - ViƯt tỉ chøc LƠ kû niƯm Qc kh¸nh nớc Việt Nam Dân chủ Cộng ho (2-91946) vo dịp Chủ tịch Hồ Chí Minh Pháp Ngời đà tới dự v đọc bi diễn văn tiếng Pháp (B.T) 1) Chđ tÞch Hå ChÝ Minh mn nói ngời lính thợ, niên Việt Nam bị đa sang Pháp tham gia chiến tranh Pháp chống phát xít Đức Chiến tranh giíi thø hai (B.T) 612 Hå chÝ minh toμn tập Tình hữu nghị Pháp - Việt l điều kiện cho sù chÊn h−ng n−íc ta, cịng nh− cho sù phát triển ảnh hởng nớc Pháp châu Tôi tin hợp tác chặt chẽ l có lợi cho hai bên Chúng ta l hai dân tộc yêu chuộng công lý v tự do, quan tâm đến văn hoá, đến nảy nở t tởng đạo lý Việc có chung tình cảm lm hi ho mối quan hệ chúng ta, lý t−ëng vμ lỵi Ých cđa chóng ta, tÊt khiến xích lại gần Nhng tình hữu nghị l tình hữu nghị thực sự, thμnh thËt vμ phong phó chõng nμo nã hoμn toμn tự nguyện Chúng ta giả thử tình hữu nghị nh©n d©n hai n−íc chóng ta cịng lμ tù ngun Tôi tin tởng nớc Pháp đà kháng chiến v ginh đợc giải phóng sẵn sng công nhận độc lập chúng tôi, điều cần thiết phải có để dân tộc mong muốn kết bạn với dân tộc khác Nớc Pháp đặt cho mục đích l giải phóng dân tộc Tại nớc Pháp lại vô tình trớc số phận nhân dân nớc đeo đuổi lý tởng mình? Vả lại, hon ton độc lập nghĩa l đoạn tuyệt Nớc Việt Nam đà long trọng cam kết tôn trọng lợi ích văn hoá v kinh tế Pháp đất nớc Việt Nam; nữa, Việt Nam sẵn sng phát triển hợp tác anh em v trung thực Việt Nam độc lập, không lm hại đến lợi ích Pháp, m tăng cờng vị trí v củng cố uy tín Pháp châu Sự đóng góp Việt Nam cho vĩ đại nớc Pháp v cho sức mạnh Liên hiệp Pháp, điều tất nhiên tuỳ thuộc mức độ phồn vinh cđa ViƯt Nam, mμ sù chia rÏ vμ chia cắt mang lại phồn vinh Thật l phi lý nÕu toan tÝnh dùa vμo n−íc ViƯt Nam suy yếu, chia rẽ v bị chia cắt để đạt đợc hùng mạnh Liên hiệp Pháp Liên hiệp Pháp có đợc vai trò với điều kiện giữ đợc vững chắc, thống v gắn bó nã; vμ ®iỊu kiƯn ®ã chØ cã thĨ thùc hiƯn đợc thnh viên giữ đợc vững chắc, thống v gắn bó Đó l giá phải trả cho tơng lai Liên hiệp Pháp Chúng Diễn văn lễ kỷ niệm quốc khánh 613 ta biết nhân dân tất nớc Pháp quốc hải ngoạ ) quan tâm đến việc thực điều ny Thực vậy, việc liên kết dân tộc tự do, bình đẳng v bác ái, gắn bó sợi dây mạnh mẽ nhất, lý tởng chung, l lý tởng dân chủ; việc liên kết hấp dẫn 10F1 Liên hiệp Pháp có vai trß to lín viƯc tỉ chøc x· héi loi ngời L nớc dân chủ, thnh viên Liên hiệp Pháp, nớc Việt Nam mong muốn đợc đóng gãp vμo viƯc thiÕt lËp vμ tr× hoμ b×nh v dân chủ giới, bên cạnh Liên hợp qc §Ĩ cho mäi hy väng trë thμnh hiƯn thùc, n−íc ViƯt Nam D©n chđ Céng hoμ cã mét ngun vọng cháy bỏng l mong mỏi Hội nghị Phôngtennơblô nhanh chóng đa đến kết cụ thể Xin nhắc lại lời lẽ hùng hồn Chủ tịch Hội đồng Chính phủ Gioócgiơ Biđôn l: " Chúng ta chờ đợi cách đáng tơng lai tốt đẹp quan hệ hai nớc nh gơng lớn giới" Mong tình hữu nghị nớc Pháp v nớc ViƯt Nam ®éc lËp vμ thèng nhÊt trë thμnh sù thực! Một tơng lai xán lạn lẽ no lại không mở trớc hai nớc Một tình hữu nghị nh hai nớc có lợi cho phồn vinh Liên hiệp Pháp v bừng nở lý tởng dân chủ giới - Nớc Việt Nam Dân chủ Cộng ho muôn năm! - Nớc Pháp muôn năm! - Tình hữu nghị chặt chẽ, lâu di v phong phú Pháp v Việt Nam muôn năm! Ti liệu tiếng Pháp, l−u t¹i ViƯn Hå ChÝ Minh 1) Tên chung xứ thuộc địa Pháp (B.T) 614 615 TRả LờI PHóNG VIÊN HÃNG THÔNG TấN A.F ) P102F1 Chúng muốn đợc độc lập khối Liên hiệp Pháp, v lại muốn hợp tác phải chặt chẽ thân thiện v ý muốn Vì lẽ m không chịu nhận bị coi l hội viên thờng, bị hạn chế khối Liên hiệp Pháp Sự cản trở đm phán Việt - Pháp l vấn đề trng cầu dân ý Nam Bộ Chúng muốn ngy v phơng thức trng cầu dân ý phải đợc định đoạt cách nhanh chóng v phải có đủ đảm bảo để dân chúng Nam Bộ đợc tự phát biểu ý kiến họ Tôi lạc quan v hy vọng tới kết Tôi tin tởng n−íc Ph¸p míi Hai n−íc ViƯt vμ Ph¸p cã thĨ đến thoả thuận hai nớc cần phải tơng trợ lẫn quyền lợi chung hai nớc, cần phải đến hiểu biÕt lÉn cμng nhanh chãng cμng hay, ®Ĩ cïng sẵn sng bắt tay vo công việc thiÕt thùc T«i mn cã thĨ sím trë vỊ n−íc Việt Nam đợc, để mang lại cho dân chúng Việt Nam chứng mối cảm tình nớc Pháp họ THƯ GửI KIềU BO VIệT NAM PHáP Cùng tất kiều bo yêu quý, Từ ngy Phái v đến nớc Pháp, v ngy kỷ niƯm Qc kh¸nh (ngμy mång th¸ng 9), kiỊu bμo ta, nơi phái ngời, nơi gửi điện ủng hộ Chính phủ v tôi, nhiều kiều bo lại quyên tiền thuốc giúp Tổ quốc Lòng thân l quý, cảm động v cám ơn Nay v Phái trở nớc, gửi lời cho v khuyên tất anh chị em kiều bo: 1- Phải triệt để đon kết, 2- Ra søc tuyªn trun vμ đng b»ng mäi ph−¬ng diƯn cho Tỉ qc, 3- Thùc hμnh khÈu hiƯu ĐờI SốNG MớI: CầN, KIệM, LIÊM, CHíNH, 4- Mỗi ngời cần biết thạo nghề để mai sau nớc gióp Ých cho cc x©y dùng n−íc ViƯt Nam míi Lời cho đon kết v thân Pari, ngy 12 tháng năm 1946 Hồ CHí MINH Trả lời ngy 2-9-1946 B¸o Cøu quèc, sè 336, ngμy 5-9-1946 1) Trong thêi gian ®i thăm Pháp, chiều 2-9-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đà tham dù lƠ kû niƯm Qc kh¸nh n−íc ViƯt Nam Pari v trả lời phóng viên HÃng thông A.F.P (Pháp) tình đm phán Việt - Pháp Bản chụp bút tích, lu Bảo tng Cách mạng Việt Nam 616 Nói chuyện với nh b¸o ph¸p 617 ViƯt Nam hÕt søc hy väng Hội nghị ho bình đem lại ho bình giới Tôi tin khôn khéo v lòng nhân đạo đại biểu nớc bạn §ã, hy väng cđa chóng t«i lμ nh− vËy lúc chờ đợi hội nghị lại tiếp tục ngy gần NóI CHUYệN VớI CáC NH BáO PHáP TạI BIệT THự ROAYAN MÔNGXÔ Tôi có vừa ý với kết Hội nghị Phôngtennơblô không ? Có v không Không, đến với hai vấn đề chính, độc lập nớc Việt Nam Liên hiệp Pháp, v vấn đề Nam Bộ cha có vấn đề no giải Có, đợc thấy rõ thân thiện thnh thực Chính phủ v dân chúng Pháp v đà có dịp gặp nhiều bạn Pháp v ngoại quốc Phôngtennơblô, đà đạt đợc vi kết Trớc hết l hội nghị không tan vỡ hẳn m gián đoạn điều kiện khó khăn thời, v đợi lại tiếp tục thời gian ngắn Tôi lạc quan v mong đến kết vừa ý cho quyền lợi Pháp nh quyền lợi Việt Nam, v nh tin nớc Pháp, nớc Pháp đà l nớc thực hiểu độc lập dân tộc v dân chủ Tôi nói xa hơn: số mệnh khối Liên hiệp Pháp m số mệnh ho bình giới kết đm phán Việt - Pháp Chẳng có lý bi quan cả, l hai dân tộc Việt v Pháp sinh để phải thoả thuận với Vậy nớc lm ? Chúng gây bầu không khí ho bình v trật tự v thân thiện lm việc với ngời Pháp, ngời Pháp nh ngời Việt Nam, cần bắt đầu công việc có lợi Một mặt khác, mong ngời Pháp có tình thân thiện v ho bình nh chúng tôi, v sau cùng, muốn nói dân tộc Nãi ngμy 13-9-1946 B¸o Cøu quèc, sè 346, ngμy 15-9-1946 618 Lục quân ngy với thứ binh khí 619 máy xe tăng, mạo hiểm xông vo tiến công đội no bên địch không đợc địa h×nh tèt che chë V× thÕ bé binh ngμy vừa l kỵ binh, vừa l pháo binh đợc LụC QUÂN NGY NAY VớI CáC THứ BINH KHí Đặc điểm chiến tranh ngy l đánh thật nhanh để kết thúc trận đánh thời gian ngắn Thứ binh khí thích hợp cho lối đánh ny l phi cơ, nên nớc khuếch trơng không quân Nhng nhờ phi ném bom hay dùng đại bác bắn phá chiếm đợc thắng lợi mặt trận m cần phải trọng đến lục quân Dù đánh chớp nhoáng, dù đánh lâu di, dù giữ công hay thủ, cần đến lục quân Vì vậy, quốc phòng, không tổ chức lục quân đợc Trong lục quân, ngời ta thờng chia binh, kỵ binh, pháo binh, công binh, chí trọng binh Mỗi thứ binh ngũ có binh khí riªng Bé binh - Bé binh ngoμi sóng tr−êng, lỡi lê, có súng máy hạng nhẹ, súng máy hạng nặng, súng bắn tạc đạn, đại bác bắn thẳng v đờng queo, máy thông tin, ti liệu phòng độc v ngạt Trớc binh thờng áp dụng lối đánh tập đon hnh động Nhng lối ny đà bỏ từ lâu m áp dụng lối đánh độc lập hnh động cá nhân đợc phép tuỳ ứng biến Lối đánh đà thay đổi, nên binh khí tuỳ theo m thay đổi Ngời ta chia binh lùc nhiỊu bé ®éi nhá, binh sĩ có quyền sử dụng binh khí mình, nên súng máy v súng bắn lựu đạn thích hợp cho đội độc lập tác chiến Trong binh lại tổ chức thêm đội đặc biệt chuyên cầm Kỵ binh - Kỵ binh xuất trận, lúc cần phải xung phong Nhng tự hoả khí phát triển, uy lực kỵ binh đà giảm nhiều Ngy nay, ngời ta lợi dụng sức hoạt động thần tốc kỵ binh v uy lực súng kỵ mà trận đánh giáp c Kỵ binh, ngoi súng trờng, đem theo súng máy hạng nhẹ, súng máy hạng nặng v súng đại bác Để phòng ngự có hiệu quả, bên địch bắn ngời ta đặt bên cạnh kỵ binh đon xe máy có lắp súng đại bác, v xe ô tô vận tải Vì thế, kỵ binh độc lập chiến đấu đợc Ph¸o binh - Binh khÝ cμng tiÕn bé, chiÕn tht cμng ®ỉi míi Binh khÝ vμ chiÕn tht đôi với nh hình với bóng Từ sau Âu chiến, trớc đến ngời ta đà phát minh nhiều thứ súng đại bác, lòng rộng, bắn xa No sơn pháo, dà pháo, no bích kích pháo, cao xạ pháo, trọng pháo, không thiếu thứ để tăng gia uy lực pháo binh Lại mặt trận phơng pháp che giấu, phơng pháp giả trang đà đợc nghiên cứu tinh xảo lm cho quân địch khó lòng m tìm thấy đích để bắn Vì pháo binh phải đặt thêm đội quan trắc chuyên xem xét mặt trận bên địch khí cụ tinh xảo nh máy đo đạc, máy thu âm, máy tìm âm phát từ đâu, đèn chiếu không, máy bay vô tuyến điện, máy chụp hình, v.v Trên mặt trận ngời ta thả độc, ngạt, nên thờng lợi dụng đại bác để bắn sang mặt trận bên địch Do trách nhiệm pháo binh nặng nề Công binh - Nói đến công binh, có ngời cho l ngời lính vác cuốc xẻng đo ho, đắp ụ, bắc cầu, xây cống Đó l công binh thời trớc Còn công binh ngμy ph¶i hiĨu 620 Hå chÝ minh toμn tập 621 biết kỹ thuật chiến tranh, phải l đội quân giới hoá biết dùng máy móc chạy điện để kiến thiết trận địa, đo đờng hầm, phá huỷ chớng ngại vật cạn, dới nớc Ngoi ra, công binh phải bắc dây điện tín, điện thoại, đặt máy vô tuyến điện, đặt đờng sắt, bắc cầu qua sông, v.v Trong thời đại chiÕn tranh khoa häc, nhÊt lμ tõ ph¸t minh nhiều binh khí chuyển vận điện, công binh ®· ®ãng vai tng quan träng lơc qu©n ChÝ träng binh - Tr−íc kia, chÝ träng binh th−êng mặt sau quân đội, dùng lừa ngựa, xe cộ để vận tải lơng thực, súng đạn v thnh đội di Nhng ngy nay, binh khí luôn hoạt động mặt trận vừa xa, vừa rộng, vừa di, nên việc vận tải binh khí, quân nhu, lơng thực tiếp tế cho quân đội l vất vả, khó khăn Vì thế, chí trọng binh đằng sau đội nh lúc hnh quân m phải tiến hoạt động tận phòng tuyến thứ cung cấp đầy đủ cho đội phơng tiện Q.Th Báo Cứu quốc, số 344, ngy 13-9-1946 ĐIệN GửI CHíNH PHủ VIệT NAM Bản thoả hiệp tạm thêi (Modus vivendi) ®· ký ngμy 14-9 víi ChÝnh phđ Pháp42 Bản gửi máy bay Gửi lời cho thân cụ Huỳnh, nhân viên ChÝnh phđ, Qc héi vμ ®ång bμo toμn qc Hå CHÝ MINH B¸o Cøu quèc, sè 355, ngμy 24-9-1946 622 Lời phát biểu với nhân dân pháp 623 giới Thế m phơng tiện ho bình dễ bnh trớng ảnh hởng l khối Liên hiệp Pháp nớc Việt Nam l hội viên LờI PHáT BIểU VớI NHÂN DÂN PHáP QUA ĐI PHáT THANH PARI Bổn phận gọi nớc để giữ nhiệm vụ Trớc rời đất Pháp, muốn tuyên bố lần nữa, lòng thân nhân dân Pháp, lòng khăng khít lý tởng dân chủ m dân tộc Pháp l ngời tiên phong Mối cảm tình xung quanh thời kỳ đất Pháp, lm cho cảm thấy thấm thía đến tận thâm tâm Những cử thân m nhân dân Việt Nam, đại diện, nhận đợc nhân dân Pháp, giúp nhiều vo việc xây đắp tình thân thiện hai dân tộc Công việc Hội nghị Phôngtennơblô cha đa ®Õn mơc ®Ých, ch−a ®−a ®Õn kÕt qu¶ thĨ thật đấy, nhng hiểu biết nhân dân Pháp, biÕt r»ng lý t−ëng thêi 1789 lóc nμo cịng vÉn mạnh mẽ nhân dân Pháp Tôi tin nhân dân Pháp muốn nối với Việt Nam, nớc Cộng ho chị em với nớc Cộng ho Pháp, mối dây liên lạc chặt chẽ Một hiểu nhầm đà tiêu tan, hội nghị Việt- Pháp lại mở, không lâu nữa, hy vọng tới thoả thuận m hai bên mong muốn Nớc Pháp, nớc chiến đấu cho tự v dân chủ, đà tỏ rõ lòng tôn trọng chủ quyền v t cách Việt Nam Hiệp định 6-3-46 Ngoi ra, không lm cho nớc Pháp để nhiều tâm trí nghĩ tới việc tìm cách lm bnh trớng ảnh hởng nớc Pháp Tất ®iỊu ®Ịu lμm cho hai d©n téc chóng ta th©n nhau: lý tởng chung v quyền lợi chung Không có điều lm ngăn cản tiến triển lịch sử Tình thân thiện Việt - Pháp ngy gần đây, hiệp ớc công định rõ, lm cho khối Liên hiệp Pháp có uy danh v thịnh vợng Cả đến ho bình giới lợi nhiều tình thân thiện bền chặt Một lần nữa, thnh thực cảm ơn Chính phủ Pháp v nhân dân Pháp Nói tèi ngμy 15-9-1946 B¸o Cøu quèc, sè 348, ngμy 17-9-1946 624 H×nh thøc chiÕn tranh ngμy 625 Đánh không: a- Phi hai bên chiến đấu không b- Phái phi ném bom nơi quan trọng bên địch c- Cho tu bay dò xét tình hình mặt trận v rải truyền đơn tuyên truyền HìNH THứC CHIếN TRANH NGY NAY Chiến tranh ngy phức tạp vô Trớc có quân đội đánh tiền tuyến v mặt đất hay mặt nớc, nên ng−êi ta gäi lμ b×nh diƯn chiÕn tranh Ngμy đánh không v tiền tuyến nh hậu phơng, nên ngời ta gọi l lập thể chiến tranh Trớc đánh mặt quân sự, nhng ngy đánh đủ mặt quân sự, kinh tế, trị, t− t−ëng nªn ng−êi ta gäi lμ toμn diƯn chiÕn tranh I- Về QUÂN Sự: Đánh mặt đất: a- Dà chiến.- Hai bên đánh ngoi mặt trận súng ống, xe tăng, đại bác b- Hoá học chiến - Dùng súng bắn hay tu bay thả thứ ngạt v độc c- Gián điệp chiến.- Ngoi mặt trận phái gián điệp lẩn sang bên địch tuyên truyền hay dò xét tình hình d- Phá hoại quan trọng yếu bên địch Đánh mặt bể: a- Hạm đội hai bên đánh b- Dùng tu chiến phong toả địch c- Cắt đứt đờng giao thông bên địch v tìm cách che chở đờng giao thông bên d- Phá hoại hải quân d- Bay lên không để phòng vệ nơi quan trọng dới mặt đất II- Về KINH Tế: 1- Đảo loạn hay phá hoại kinh tế bên địch 2- Đối với bên địch, thi hnh sách phong toả lm cho chúng bị cô lập kinh tế, mua bán với nớc ngoi 3- Tìm cách ngăn cản bên địch trù liệu đợc tiền tμi hay phÈm vËt ®Ĩ sung vμo chiÕn phÝ 4- Tổng động viên để thu đợc giữ lấy tất nguồn lợi 5- Dùng phơng pháp để trù liệu chiến phí 6- Thi hnh phơng sách lm cho nhân dân đợc sống yên ổn, no ®đ lóc cã chiÕn tranh III- VỊ CHÝNH TRị, TứC L Về NGOạI GIAO, NộI CHíNH V TUYÊN TRUN: 1- Nªu cao chÝnh nghÜa vμ kªu gäi d− luận tán đồng lập trờng 2- Đề phòng nớc thứ ba phe với địch 3- Trên trờng quốc tế, lm no cho nớc không bị cô lập m giữ đợc địa vị u thắng 4- Dùng mánh khoé ngoại giao để chiếm đợc thắng lợi IV- TƯ TƯởNG CHIếN CÂN NÃO CHIếN: ) TRANH103F1 TứC L GIáN ĐIệP CHIếN HAY 1- Dò xét tình hình bên địch mặt trị, kinh tÕ, qu©n sù 1) ChiÕn tranh t− t−ëng 748 Hå chÝ minh ton tập 749 3) Khi quân địch đà chiếm đợc địa có lợi v đà chuẩn bị sẵn sng để chiến đấu phải lợi dụng phơng pháp lm cho quân địch đuổi đánh mải miết quân hao, lực kiệt no l chiếm đợc Lại muốn giữ vững nơi no, phải xây dựng quan phòng ngự thật kiên cố, l phải dự bị số lớn phi cơ, v đại bác để chống với phi v đại bác bên địch 4) Thấy lơng thực quân địch sung túc, phải dùng thủ đoạn cắt đứt đờng vận tải đốt huỷ kho tng, khiến địch quân bị hÃm vo cảnh đói rét, nhuệ khí chiến đấu Nói tóm lại, kế h thực Tôn Tử mầu nhiệm Muốn đánh đợc thắng lợi, hnh động phải bí mật, đừng quân địch biết m đề phòng Trái lại, muốn phòng giữ chắn đừng nên để lộ mu, h thực mình, khiến cho quân địch đánh vo nơi no, đừng nơi no Thi hnh kế h, thực, thắng lợi cầm tay 5) Quân địch đơng yên, tìm cách quấy rối đánh úp 6) Quân địch dự đoán ta đánh mặt no, tất nhiên đem quân phòng bị, ta phải phái tiểu đ ) mặt để tỏ cho địch biết ta định đánh thật, phái đại đội 2) tiến đánh vo mặt no m quân địch không phòng ngự ộ110F1 Q.Th 1F 7) Trong lúc địch đơng mạnh, hnh quân phải khéo, đờng xa m không cảm thấy nhọc mệt, nguy hiểm nh vo chỗ bóng quân địch quân địch không đủ sức chống cự 8) Đà tiến đánh nơi no l giữ đợc nơi ấy, nghĩa l phải đánh vo chỗ địch không phòng giữ phòng giữ yếu ớt 9) Đứng vo thủ, thời phải giữ thật chắc, nghĩa l giữ nơi no địch không tiến đánh đợc tiến đánh m không chiếm nổi, nh vừa đánh vừa giữ, tìm cách lừa quân địch để m giữ đánh xa nơi phòng ngự Trên trận địa chiến ngy nay, ngời ta đà áp dụng phép công thủ Tôn Tử đợc công hiệu Muốn đánh chiếm nơi có nhiều pháo kiên cố, trớc hết dùng nhiều súng đại bác phái nhiều phi để bắn phá thật dội lm huỷ hoại kiến trúc quân sự; sau phái xe tăng che chở cho binh tiến lên v đồng thời bắn phá, ném bom để ngăn trở quân địch đa viện binh đến đợc Nh thế, đà định đánh nơi 1) 2) Đội quân nhỏ Đội quân lớn Báo Cứu quốc, số 358, ngy 27-9-1946 750 Hồ chí minh ton tập BINH PHáP TÔN Tử 751 đủ đợc Nh biết trớc quân địch no phải tiến qua đờng hẻm, phái quân mai phục, đợi địch tiến đến, đổ lên đánh úp Biết rõ đợc h thực bên địch, định đợc nên đánh hay nên giữ, nên tiến hay nên thoái PHƯƠNG PHáP ĐáNH GIữ V TIếN THOáI Phơng pháp dụng binh l phơng pháp thiên biến vạn hoá Tuỳ theo thời cơ, theo địa điểm, theo tình hình bên địch, ngời lm tớng lúc by trận ny, lúc by trận khác Mỗi lần chiến đấu lại có trận riêng Tôn Tử đà ví tính chất trận nh tÝnh chÊt cđa n−íc N−íc lóc nμo cịng ch¶y xng chỗ trũng chảy ngợc lên cao đợc Dụng binh đánh chỗ yếu m tránh chỗ mạnh quân địch Nh vậy, cần phải biết rõ tình hình h thực quân địch Để biết tình hình ấy, Tôn Tử có by bốn phơng pháp sau đây: 1) Dò xét hnh động bên địch để đoán trớc đợc lợi hại, thua địch 2) Khi tiến gần quân địch, phải trinh sát mu chớc đối phó chúng 3) Dò xét cẩn thận địa hình để phân biệt nơi no tiến quân đến có lợi, nơi no xông vo bị bại 4) Muốn chắn nữa, nên với quân địch giao tranh trận nhỏ để thử sức đôi bên Ngoi phơng pháp trên, Tôn Tử khuyên nên dò xét để biết trớc ngy no quân địch tiến đánh v đánh vo nơi no Biết trớc đợc nh vậy, chuẩn bị sẵn sng v đầy Theo phơng pháp tiến thoái Tôn Tử đà tiến phải tiến vo nơi no quân địch chống cự nổi, nghĩa l nơi no chúng không phòng bị, có phòng bị nhng sơ si, thực lực Nhất l cng đánh bất ngờ đợc chừng no, cng thu đợc nhiều thắng lợi chừng Biết lợi dụng lúc quân địch có nhiều nhợc điểm m tiến đánh, đánh bại đợc chúng m bảo ton đợc thực lực Khi dùng chiến lợc bao vây, phải đánh vo nơi no lm cho quân địch phải rút quân chống đỡ mặt ny mặt khác bỏ hở lại bị công thêm Đồng thời, vòng vây lúc cng thắt chặt lại, dù quân địch muốn rút lui đợc Lại ta muốn đánh nơi no quân địch, nhng chúng cố thủ không chịu đánh, ta phải phái quân tiến đánh nơi xung yếu khác chúng V ta không muốn với quân địch giao chiến m muốn giữ thủ, ta phải bố trí nơi ta định giữ cách khôn khéo, lm cho chúng tởng nh nơi nguy hiểm, không dám tiến vo sợ bị mắc bẫy, nh kế "không thnh" - thnh bỏ không nhng lm dạng giữ gìn nghiêm mật - Gia Cát dùng để đối phó với T Mà ý Đó l kế hoạch lm cho địch tởng h l thực Dùng nơi phòng ngự giả dối nh thế, địch không m phán đoán, chia sẻ lực lợng nhiều nơi khác, tập trung lực lợng lại để tiến công chúng nơi xung yếu Nhất l không quân địch biết nơi định đánh Chúng phải chia quân đề phòng chỗ Do ®ã, lùc l−ỵng cđa 752 Hå chÝ minh toμn tËp 753 chúng bị chia sẻ địch với quân nhiều Còn chiến lợc rút lui l chiến lợc bất đắc dĩ Nhng binh sĩ đà tin t−ëng ë ng−êi chØ huy th× rót lui cịng không hại đến tinh thần chiến đấu Khi định kế hoạch rút lui, phải bí mật dự bị, phải rút lui nhanh chóng v có trật tự Không nên mang theo nhiỊu lõa, ngùa, xe cé vμ nh÷ng vËt cồng kềnh Nhng no phải phái đội nhỏ cầm cự với quân địch đuổi theo để đại đội kịp thời rút lui Ngy nay, rút lui, ngời ta có tu bay không hộ vệ, có xe tăng, xe thiết giáp chống đỡ Lúc bị đuổi gấp, ngời ta đặt chớng ngại vật phá đờng sá, cầu cống sau đà qua rồi, để ngăn cản quân địch tiến nhanh đợc Ngời ta hiệu triệu dân chúng thực hnh kế hoạch vờn không nh trống, sách tiêu thổ Nói tóm lại, muốn đợc thắng trận, phơng pháp đánh giữ v tiến thoái phải luôn biến đổi hợp với thời cơ, hợp với tình hình mặt trận Nhanh nh chớp, biến hóa nh thần, l bÝ qut cđa phÐp dơng binh Q.Th tht B¸o Cøu quèc, sè 365, ngμy 4-10-1946 CHIÕN TRANH T¦ T¦ëNG Nh− đà thấy, chiến tranh ngy không riêng mặt quân sự, m trị, kinh tế, văn hoá Chiến tranh mặt văn hoá hay t tởng so với mặt khác không quan trọng Mục đích l lm ly gián quân địch, lm nhụt chí chiến đấu bên địch Theo Tôn Tử, muốn đạt mục đích phải thi hnh thủ đoạn sau mặt trận: 1- Tìm cách chia rẽ quân địch mặt trớc v mặt sau, khiến cho chúng liên lạc đợc với nhau, tiến quân uy hiếp tả dực hay hữu dực chúng 2- Lm cho quân chủ lực v đội lẻ tẻ khác địch không hợp sức chống giữ với quân đợc 3- Phái gián điệp phao ngôn khiến tinh thần tớng sĩ bên địch hoang mang 4- Lm cho quân địch nghi kỵ nhau, không huy đợc dới, dới không chịu nghe lệnh 5- Gieo chán ghét chiến tranh quân địch, khiến binh sĩ chúng không chịu tập trung để chiến trờng 6- Lm cho đội địch đà bị thua chạy không muốn trở lại đội cũ m tìm đờng trốn thoát Nói tóm lại, phải vận dụng phơng pháp tuyên truyền cho địch quân trớc sau không đồng lòng, dới không bảo đợc nhau, 754 Hå chÝ minh toμn tËp kh«ng muèn tËp trung, kh«ng cøu gióp nguy hiĨm Ngμy quân sự, ngời ta coi phơng pháp tuyên truyền l lợi khí sắc bén Về tính chất có hai cách tuyên truyền: Tuyên truyền để công, tuyên truyền để phòng ngự Về đối tợng, ngời ta trọng tuyên truyền nớc địch, nớc trung lập v dân chúng nớc 1/ Đối với nớc địch, phải tuyên truyền cho dân chúng hoang mang, rối loạn, hẳn nhuệ khí, không tin tởng thắng trận Ngoi lại tìm hết cách khiêu khích quân địch, xúi giục dân chúng lên bạo động để phá hoại tổ chức kinh tế, quân sự, trị, văn hoá chúng 2/ Đối với n−íc trung lËp, lμm cho hä cã thiƯn c¶m víi m ác cảm với nớc địch để họ không phe với đánh lại quân địch họ đứng trung lập 3/ Đối với dân chúng nớc mình, lm cho họ lòng căm hờn quân địch, tâm chiến đấu, tin tởng thắng lợi v dới lòng thề không đội giời chung với quân địch Đối với địch, tuyên truyền thnh công, đánh m khuất phục đợc họ Trong trận Âu chiến, dân chúng Đức bị tuyên truyền mÃnh liệt Mỗi ngy, nớc Hiệp ớc cho rải 20 vạn truyền đơn mặt trận Đồng thời, nớc Mỹ lại đa hiệu: "Dân téc tù qut" lμm cho c¸c n−íc trung lËp kÐo phe Hiệp ớc quốc đông Gần đây, Hồng quân Nga ngoi việc tuyên truyền lại trọng đến việc phiến đ ) nữa, tuyên truyền cã mơc ®Ých lμm cho mét sè Ýt ng−êi hiĨu rõ rệt t tởng gì, phiến động l để kêu gọi v thúc đẩy đại đa số dân chúng Chiến tranh t tởng 3/ Rải truyền đơn viết chữ nớc địch, nhng không nên rải vo lúc hai bên đơng đánh nhau, bom đạn đơng nổ, nh mua ác cảm với dân chúng m 4/ Gửi th cho binh sĩ bên địch Trong th, gửi kèm dụng phẩm hng ngy dùng phi cơ, ném xuống mặt trận bên địch, diêm thuốc, hay giấy bút 5/ Ném xuống cho binh sĩ bên địch giấy chứng minh hay giấy thông hnh Họ nhặt đợc, họ nảy ý bỏ mặt trận để nơi khác 6/ Điều tra bất bình tớng sĩ bên địch lợi dụng điểm bất bình để ly gián họ 7/ Dò xét số binh lính bên địch đảo ngũ hay vẩn vơ hậu phơng có nhiều hay tìm cách dẫn dụ họ 8/ Lợi dụng dân chúng gần mặt trận để lm việc tuyên truyền v phiến động 9/ Nếu hậu phơng địch, thấy có nhiều phần tử bất bình với phủ nớc họ, phải cấp tiền v vị khÝ cho hä, råi xói giơc hä nỉi lo¹n chống phủ Nói tóm lại, quân sự, không từ thủ đoạn no l không lm miễn có lợi cho l đợc Q.Th ộng112F1 Muốn phiến động dân chúng phải trọng điểm sau đây: 1/ Phải lợi dụng điểm khác quân ta v quân địch 2/ Chú ý đến đời sống thực tế quân địch 1) Kích động 755 Báo Cứu quốc, số 372, ngμy 11-10-1946 756 757 NHËT Ký HμNH TR×NH CđA Hồ CHủ TịCH BốN THáNG SANG PHáP Đ.H.viết 854 Trả lêi pháng vÊn cđa c¸c nhμ b¸o 855 BøC THƯ GửI CHO HAI EM Em Xuân v em Lan, Chắc em nh tất niên, tất đồng bo Các em yêu nớc em yêu mến Cụ Hồ Vì Cụ Hồ biết có nớc có Vì nớc có Hå mμ lμm cho chóng ta cμng yªu mÕn nớc Anh nhớ hôm nọ, ngy hai em băn khoăn Hỏi biết: hai em nghe nãi Cơ Hå ho H«m sau hai em véi vμng gưi gãi thc ho biÕu Cơ Em Nhμn vμ chị em khác lm nh em Khi phái đon ta qua Pháp khai hội Chính phủ Pháp mời Cụ Hồ qua chơi Thấy nói Cụ tu bay hai em tò mò hỏi han: Đi máy bay có nhọc mệt không? Mấy ngy đến nơi? Thậm chí có bạn em lại rủ viết thơ cho Cụ, xin Cụ cho Ngy Cụ lên đờng, gió ma nh trút, v dù hai em xa, hai em cố biểu tình cho đợc Không khác cả, mong đợc đến Học xá, đợc trông thấy Cụ Hồ Các máy bay đơng băng đờng sang châu Âu m anh đà tiếp đợc điện em v đon thể đánh theo hỏi thăm tin Cụ Những viƯc nhá ®ã tá cho anh biÕt r»ng: hai em v bạn luôn nhớ Cụ Hồ, muốn biết Cơ m¹nh giái thÕ nμo ? ¡n ng sao? Đi đâu? Gặp ai? Nói chuyện gì? Ngời nớc Pháp Cụ no? Ngời nớc khác Cụ no? Biết l câu hỏi muốn đợc trả lời Mấy bạn anh v anh đợc may theo Cụ sang Âu châu Cho 856 Hồ chí minh ton tập nên muốn em vui lòng - nhng phải chăm học vo cơ!chúng anh tặng em qu ny Chúng anh ghi chép hnh trình v công việc ngy Cơ gưi vỊ cho c¸c em xem å nh− anh đà trông thấy Xuân v Lan cời, đòi xem ngay, em đọc Đ.H Trả lời vấn nh báo 857 I CHặNG BAY ĐầU TIÊN: GIA LÂM - PéGOU 1.368 CÂY Số PHONG CảNH THNH PHố CALCUTTA - LòNG YÊU NƯớC CủA KIềU BO TA BÊN NƯớC ấN Độ Ngy 31 tháng Từ tờ mờ sáng, hai bên đờng từ H Nội sang Gia Lâm, anh em tự vệ đà đứng gác, cách 10 thớc ngời Quần chúng đông Trong trờng bay Gia Lâm, đội ta, đội Pháp, đon thể, b v đại biểu Hoa kiều đà chờ sẵn để tiễn chân Hồ Chủ tịch v phái đon Khi xe Cụ Chủ tịch tới, tiếng hoan hô dậy không ngớt Cụ Chủ tịch, ông Phạm Văn Đồng, tớng Valuy v tớng Salan duyệt qua hai đạo binh Việt v Pháp Quốc ca hai nớc dậy hùng hồn Sau đó, đại biểu tặng hoa Hồ Chủ tịch ngời bắt tay ân cần từ biệt, bớc lên máy bay Hai máy bay Dakota kiểu Mỹ từ từ mở máy Trên máy bay v dới đất, khăn tay vẫy lên nh bớm bay, tiếng hoan hô v tiếng máy nổ ầm ầm Máy bay lợn quanh vòng vợt nghiêng phía tây Một cho anh em phái Một có Hồ Chủ tịch với ông Phạm Văn Đồng, ông Hong Minh Giám, bác sĩ Nguyễn Văn Luyện, ông Nguyễn Đệ v hai tuỳ tùng Cụ Chủ tịch l ông Vũ Đình Huỳnh, Đỗ Đình Thiện, với tớng Salan, ông Darcy, đại uý Cartier Những ngời lm tu, có trung uý Oignon, ông Sehacgla, thiếu uý Séguineau, thiếu uý Poicar coi vô tuyến điện, ông Dumas coi máy Máy bay Dakota trung bình bay chừng 280 số Hôm bay từ H Nội đến Pégou, trờng bay gần Rangoon (kinh đô Diến Điện) 1.368 số Khi gần đến Rangoon gặp giông, phải bay cao 4.000 thớc tây Vì m có ngời lạnh, m khó thở, đau lỗ tai Trờng bay cách thnh phố Rangoon xa, lại không tiện Phải ngủ lại Pégou Nh ngủ rộng rÃi, thoáng mát, có đủ điện, nớc 858 Hồ chí minh ton tập Sự ăn uống ngời Anh cung cấp Họ tiếp đÃi cách lịch Sân trờng bay ny khác với trờng bay khác, ton lót sắt mỏng, lỗ chỗ lỗ tròn to cá ũi bát Mỗi sắt rộng chừng thớc, di hai thớc tây Họ lót cặp díp tấm, dới Sân bay xây cách ny thực Trả lời pháng vÊn cđa c¸c nhμ b¸o 859 860 Hå chÝ minh toμn tËp tiƯn vμ mau chãng h¬n lμm đá ciment Ngy tháng Sớm dậy, sau bữa lót dạ, bay đến Calcutta nghỉ lại 1.093 Trả lời vấn nh báo 861 862 Hå chÝ minh toμn tËp sè Khi ®Õn tr−êng bay, cã mét thiÕu t¸ ng−êi Anh coi trờng bay, với đại biểu Ton quyền Anh v lÃnh Pháp đến đón cho Hồ Chủ tịch LÃnh Pháp đa Cụ đến nghỉ lữ quán lớn Trả lời vấn nh báo 863 864 Hå chÝ minh toμn tËp Calcutta lμ lữ quán The Great Eastern Sẽ nghỉ lại hai ngy Ngy tháng Cụ Chủ tịch thăm vị Ton quyền Anh, xem thnh phố Trả lời vấn nh báo 865 866 Hå chÝ minh toμn tËp Calcutta Thμnh phèalcutta rÊt rộng, triệu ngời Trong lúc chiến tranh, quân đội Anh v Mỹ đóng đông Bây giê ®· rót bít nhiỊu Cã tõng d·y cưa hng vuông vắn chừng thớc tây, nh hòm Hng hoá chung quanh, ngời chủ ngồi xếp chễm chệ ngồi tởng nh không đứng dậy v chỗ m đứng dậy bớc đợc nữa! Lại có cửa hng vuông v to nh chồng cửa hng Ngoi đờng, lũ bò tự nghênh ngang Có lúc chúng nằm ngổn ngang đờng ®i hc tr−íc hÌ Ng−êi ta ®Ĩ mỈc, không dám động đến, ngời ấn Độ xem bò l vật thiêng liêng Theo phong tục đây, ®μn bμ g¸i rÊt Ýt ®i ngoμi Bi chiều gió mát, ngoi đờng đông đặc đn ông, nhng không thấy đn b Chiều hôm có đá bóng, hng vạn ngời xem, m không thấy ngời đn b no Tại quán cơm, phòng đầy ngời hầu Một bn 4, ngời khách, có đến 4, ngời hầu Đợc tin Hồ Chủ tịch đến Calcutta, báo ấn Độ v báo Anh đến vấn, v đăng ảnh với tiểu sử Hồ Chủ tịch Họ mời Cụ Chủ tịch đến chơi, nhng Cụ đến thăm đợc báo Cả to soạn v công nhân xúm xít lại cho đón v tiếp đÃi cách thân mật Các báo ấn Độ tỏ ý đồng tình víi cc vËn ®éng ®éc lËp cđa ViƯt Nam Cã mÊy kiỊu bμo ta ë c¸c tØnh, nghe tin Hå Chủ tịch đến Calcutta, vội và vợt trăm số yết kiến Nói chuyện mời phút đồng hå, råi l¹i véi v· vỊ ViƯc nhá män đủ tỏ lòng yêu nớc đồng bo ta ngoại quốc Ngy tháng Hôm ông chủ tỉnh Chandernagor mời Hồ Chủ tịch đến chơi Chandernagor l thuộc địa Pháp cách Calcutta chừng 60 Trả lời vấn nh báo 867 số Thật nói thị trÊn nμy lμ mét bé phËn cđa Calcutta, v× tõ Calcutta đến Chandernagor có nh cửa phố xá liền Chandernagor yên tĩnh, buôn bán ít, không ồn o nh Calcutta ngời ta tiêu tiền ấn Độ, tiền riêng Ông chủ tỉnh l ngời niên hoạt bát v nhà nhặn Cả tỉnh có 4, ngời Pháp Hôm dân Chandernagor bầu cử ngời nghị viên để tham gia quốc hội Pháp Tất năm tỉnh thuộc địa Pháp ấn Độ đợc bầu nghị viên Ông nghị ny l ngời ấn Độ Chandernagor, cịng cã c 20 ng−êi kiỊu bμo ta, võa ®μn ông, đn b v trẻ Trớc Vân Nam, sau ngời Pháp đem Chandernagor Mọi ngời ®Ịu ë chung mét nhμ Khi Cơ Chđ tÞch ®Õn thăm, anh chị em vui mừng v cảm động Lúc Chủ tịch về, chị phụ nữ cảm động khóc cố muốn giữ Cụ lại Buổi chiều, Cụ Chủ tịch thết tiệc LÃnh Pháp v ngời tai mắt Pháp Calcutta v Chandernagor II Từ ấn độ sang miền tiểu - cập, đất anh đóng quân, nhng cập không dự chiến - xem "thnh phố ma" Ngy tháng Bay tõ Calcutta tíi Agra Chõng 1.630 c©y sè KhÝ trêi rÊt nãng Bi chiỊu, Cơ Chđ tÞch vμ anh em phái đon xem nơi cổ tích Agra: Lâu Delhi Gate vua ấn Độ l Schab Djihan xây đắp từ kỷ thứ 17 Lâu ny lm ton đá, to lớn vμ réng r·i; kiÕn tróc rÊt khÐo 868 Hå chí minh ton tập Lăng Taj Mahab b Noor Mahab, vợ vua Schab Djihan xây đá trắng Chung quanh cã v−ên réng, c©y cèi um tïm Tr−íc cửa có vuông xây đá trắng, có hồ nớc Từ vo đến lăng, hồ nớc di hai trăm thớc, bờ hồ ton đá trắng Nền lăng cao Bốn góc có bốn tháp tròn, đá trắng, có bực thang lên đến tháp Lăng to lớn nh to nh vuông, hai trên, hầm Chạm trổ tỷ mỷ Đi vo xem phải tháo giầy mang dép vải ngời ấn Độ chực sẵn cho thuê nơi cửa Từng để mả giả Dới hầm l mả thật Đứng bên mả m nói to có tiếng vang dội khắp lăng Thờng ngy có nhiều ngời ấn Độ vo cầu nguyện Ngy tháng Từ Agra bay đến Karachi, 1.140 số Ông Tổng đốc ngời Anh l Sir Mudi mời Cụ Chủ tịch đến nghỉ Phủ tổng đốc Anh em phái đon ngủ lữ quán Buổi tra, quan tuỳ tùng đa Cụ Chủ tịch xem thnh phố Karachi Thnh phố ny buôn bán v công nghệ Xem thnh phố ®i xμ lóp bĨ ch¬i Karachi nãng nùc, nhng Phủ tổng đốc mát mẻ Phòng ngủ có buồng tắm Có sách vở, báo chí, giấy bút Có đồng hồ Có giấy in rõ cho khách biết no ăn, no có xe đâu, muốn giặt quần áo nên no, v.v Cách đặt nhà v tiện lợi cho khách Ăn uống giản đơn nhng m lịch Trong lúc nói chuyện, ông Tổng đốc nói rằng: Chính phủ Anh Luân Đôn đà báo tin cho ông biết có Hồ Chủ tịch qua v dặn ông tiếp đÃi Chiều, lúc ăn cơm có gặp Phó Ton quyền ngời H Lan vừa Nam Dơng Ông tỏ ý vấn đề Nam Dơng khó khăn Ngy tháng Từ Karachi bay đến Habagna Đoạn ny di nhất: 2.610 số Trả lời vấn nh báo 869 Tra đỗ lại Schaba để ăn cơm v lấy dầu nóng Nóng cỏ hết Trên tu bớc xuống, nóng nh lửa ®èt Mäi ng−êi ph¶i véi vμng ®Õn nÊp d−íi bãng c¸nh m¸y bay Muèn cho cã bãng m¸t, ng−êi Anh lm v cỏ kẽm, sơn mu xanh biếc Đứng xa, trông thấy tởng l cỏ thật Mét ®iỊu mμ nÊy ®Ịu nhËn thÊy lμ tr−êng bay ngời Anh tổ chức chu đáo Khách muốn ăn việc qua bn giấy lấy bông, vo phòng ăn liền có ngời nhận v đa thức ăn cho Mỗi sân bay có cửa hng nhỏ bán thứ cần dùng cho khách, nh bn chải răng, thuốc răng, kính, kẹo, thuốc lá, xi đánh giầy, báo chí, v.v Habagna l đất xø Irak; thμnh ch−a cã g×, chØ cã tr−êng bay v nh cửa cho nhân viên v lữ quán cho khách qua lại, ngời Anh quản lý Ngy tháng Từ Habagna bay đến Le Caire, 1.386 số Khi qua Jérusalem, máy bay có bay vòng kinh thnh để ngời đợc xem lăng chúa Jésus Tiếc l địa đồ chỗ đó, nên thấy cối nh cửa, lăng nơi no Lúc đến, Le Caire có đại biểu sứ thần Pháp đón Hồ Chủ tịch đến nghỉ sứ quán Pháp (Sứ thần vắng) Các anh em Phái đon nghỉ lữ quán Nghỉ lại hôm Ngy tháng Theo phép lịch sự, Cụ Chủ tịch Tớng Salan v Đại biểu Pháp thăm vua Ai Cập Nh vua vắng Nội vụ đại thần l ông Mahmoud Siouf Bey thay mỈt vua tiÕp chun vμ mêi ng cμ phª, mét thø cμ phª gäi lμ cμ phª Ai Cập c phê Turque, có tiếng l ngon, pha chén nhỏ xíu Quan nội vụ đại thần có thay mặt vua đến cho lại Hồ Chủ tịch 870 Hå chÝ minh toμn tËp Nh−ng Cơ Chđ tịch vắng Ông để th v danh thiếp lại tỏ ý cảm ơn Le Caire l kinh đô nớc Ai Cập, gần Địa Trung Hải, nằm bờ sông Nil Dân số triệu Thnh phố đắp theo kiểu Nh cửa, phố xá nguy nga, trồng hai bên Trên chợ dới thuyền, cảnh thật sầm uất Mấy năm chiến tranh, có quân Anh ®ãng n−íc, nh−ng Ai CËp kh«ng tham chiÕn Ng−êi Ai Cập lợi dụng dịp m buôn bán trở nên giu có nhiều Có thứ báo tiÕng Ai CËp, tiÕng Ph¸p vμ tiÕng Anh Ai CËp vòng ảnh hởng nớc Anh, nhng ngời Ai Cập lại ham văn hoá Pháp Ngời Pháp có mở nhiều trờng học Lúc ny Ai Cập đơng yêu cầu Anh rút quân đội Cuộc đm phán cha có kết quả, không khí nặng nề Hồ Chủ tịch v phái đon xem ViƯn kh¶o cỉ Ai CËp ViƯn nμy nỉi tiÕng giới Lúc đến, có ông Giám đốc Viện Prioton tiếp v dẫn xem Ông l nh bác học Pháp, giỏi khoa khảo cổ Trong Viện ny có quý vật từ đời thợng cổ, cách đà 4, nghìn năm Những ngai, hòm ton vng vua chúa đời Những tợng đá, thứ vòng, xuyến, chén, ®Üa b»ng ngäc, b»ng vμng, ch¹m trỉ cùc khÐo NÕu đem thứ so với ngy thấy rằng: thủ công nghệ đời không đời xa Gần chiều, xem "Thnh phố ma" Đó l nghĩa địa gần bên thnh phố Nh cửa, đờng sá không khác thnh phố cho ngời sống Nhng suốt ngy lặng ngắt vắng Chiều lại có ngời đến cúng vái Cách không xa, có pháo to lớn có lính Anh đóng §øng trªn cã thĨ xem st thμnh Le Caire Pháo ny đắp theo kiểu Mông Cổ Trong đm phán, Chính phủ Anh hứa Trả lời vấn nh báo 871 vi tháng trả pháo cho Ai Cập Xem pháo ®μi råi, ®i xem Kim tù th¸p Xung quanh th¸p, ton l bÃi cát, cối Hình tháp ba góc, nh bánh ú Dới to nhỏ, cao nh núi, ton xây đá vừa vuông vừa di chừng 3, thớc tây Đá đem từ nơi khác đến, cách có hng trăm dặm Đời xa cha có máy móc, m lấy đợc đá to nh thế, đắp đợc tháp cao nh thế, thật l công trình to lớn Gần bên tháp có thú đá, đầu nh đầu đn b, nh s tử, nằm bệ Riêng bn chân đà cao đầu ngời đứng Đêm trời sáng trăng, trông vo tợng đá, đợm vẻ nghiêm trang thần bí lạ! Chiều hôm nay, Sứ quán Pháp lm tiệc hoan nghênh Hồ Chủ tịch Đến dự tiệc có ông: Đô đốc Amalrich, giáo s Jouguet, T−íng Salan, Nhμ b¸c häc Brioton, Bμ Camborde, Bμ De Bataille III Một chặng bay di nhất: 2613 số - biarritz, nơi cụ dừng chân trớc đến paris - kiều bo khắp giới đánh điện biarritz Ngy tháng Sáng nay, đợc tin Paris nói: Chính phủ Pháp mời Hồ Chủ tịch đến Cannes (Pháp) tạm nghỉ, chờ Chính phủ thnh lập, ®ãn Cơ Chđ tÞch vỊ Paris Cơ Chđ tÞch vμ anh em phái đon xem Kim tự tháp Sekharat Tháp ny lâu đời tháp Le Caire V có "mả chôn bò" đời xa Mả hầm sâu v rộng thênh thang Vo xem phải có đèn đuốc Cách đoạn lại có mả bò Bây hòm 872 Hồ chí minh ton tập bò không Hòm lm đá, mi trơn lỳ có chạm trổ, di thớc tây, ngang chừng thớc, cao thớc, đặt bệ đá Đó l công trình to tát Vì tôn giáo đời xa xem bò l thứ sóc vËt thiªng liªng, cho nªn kÝnh träng nã nh− Bây ấn Độ kính trọng bò đây, đền chùa đời xa di tích nhiều Những di tích tỏ cho biết rằng: nghề kiến trúc v chạm trổ hồi khéo Nhiều tờng vách đền chùa có vẽ, tả đời sống vua chúa đời đó, mu sắc tơi Nhớ lại Viện khảo cổ có cnh v xác ngời đà cách ngn năm nguyên vẹn, chứng tỏ nghề chế thuốc đời xa giỏi Hiện có nh bác học ngời Pháp phụ trách xây dựng đắp lại đền Sakharat Ngy 10 tháng Hôm lại đợc điện Paris nói khác với điện hôm qua, mời Hồ Chủ tịch đến Biarritz, đến Cannes Anh em có ngời đề nghị xem Ismalia kênh Suez Có ngời lại đề nghị nghỉ cho khoẻ để mai Đi dạo hng bán sách Ngời ta nói: có nhiều thứ sách Pháp m bên Pháp bán, giấy rẻ, dễ in Cũng nh xe Pháp, Pháp lại khó mua Khát nớc, Cụ Chủ tịch vo hng c phê uống nớc chanh Hng ny nhiều, sân mát, khách ngồi đầy ngoi Đơng ngồi uống nớc có ngời lại, nói cách lễ phép xin chụp ảnh Hồ Chủ tịch Anh em ngời mua sách, soạn sửa ®Ĩ mai ®i Ngμy 11 th¸ng S¸ng sím tõ già Le Caire, bay đến Bengasi, 1.090 số Nghỉ lại ăn cơm Ăn lại bay Bengasi thuộc xứ Tripolitaine, trớc l thuộc địa ý, có quân đội Anh đóng Có tù binh Đức lm Trả lời vấn nh báo 873 công trờng bay Gần chiều bay đến Biskra, 1.523 số Thế l hôm bay xa nhất, cộng = 2.613 số Đến nơi có ông Tỉnh trởng v ông Huyện trởng ngời Pháp đón tiếp Khí trời nóng nực, thnh phố sơ si Nghỉ lát, thăm vờn ch l ông Ben Ali, ngời Arabe, hội viên thnh phố Ông l nh quý tộc xứ, có qua học Pháp Chiều tối, bên cạnh lữ quán có chiếu bóng ngoi sân, đứng hiên xem xuống đợc Đại khái chiếu truyện sau ny: "Nớc quân chủ có ông vua trẻ Mẹ vua nớc bên Âu Vua thăm mẹ, theo trẻ chơi đùa thích Lúc trở nớc, đến nửa đờng đợc tin n−íc c¸ch mƯnh, lËp nỊn céng hoμ Vua bé không buồn rầu m lại vui mừng hớn hở, nói rằng: "Tôi lm vua ngồi ngai vng nữa! Tôi lại đợc chơi đùa vốc đất với trẻ con, sớng quá, sớng quá!" Tin tức: Báo "Rạng đông" (Aurore) đăng: Đà tháng nay, vạn ngời thnh phố ny không đợc ăn miếng thịt tơi Ngy 12 tháng Bay từ Biskra (Algérie) đến Biarritz, 1.525 số Vì phủ Pháp cha thμnh lËp, ch−a cã chÝnh thøc ®ãn tiÕp Hå Chủ tịch, nên Cụ nghỉ lại Biarritz vi hôm Biarritz lμ mét b·i bĨ nghØ hÌ ë miỊn t©y nam nớc Pháp, gần Tây Ban Nha Phong cảnh tuyệt đẹp Lâu v lữ quán lịch nhiều Cụ Chủ tịch v phái đon lữ quán Carlton, l lữ quán lịch Biarritz Ngy 13 tháng Hôm nhiều đại biểu kiều bo khắp nơi nớc ... Pari, ngy 12 tháng năm 1946 Hồ CHí MINH Trả lời ngy 2-9 -1 946 Báo Cứu quốc, số 336, ngμy 5-9 -1 946 1) Trong thời gian thăm Pháp, chiều 2-9 -1 946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đà tham dự lễ kỷ niệm Quốc... tèi ngμy 1 5-9 -1 946 B¸o Cøu quèc, sè 348, ngμy 1 7- 9 -1 946 624 H×nh thøc chiÕn tranh ngμy 625 Đánh không: a- Phi hai bên chiến đấu không b- Phái phi ném bom nơi quan trọng bên địch c- Cho tu bay... tranh I- Về QUÂN Sự: Đánh mặt đất: a- Dà chiến .- Hai bên đánh ngoi mặt trận súng ống, xe tăng, đại bác b- Hoá học chiến - Dùng súng bắn hay tu bay thả thứ ngạt v độc c- Gián điệp chiến .- Ngoi