Tiếp nhận tác phẩm bằng góc nhìn đa chiều góp phần xác lập thêm cách nhìn đa diện cho tác phẩm. Đọc “Ngàn mặt trời rực rỡ” của Khaled Hosseini, một cuốn sách “best seller” gần đây, từ lí thuyết đa văn bản, chúng ta phần nào cắt nghĩa vì sao tiểu thuyết này được bạn đọc trên toàn thế giới hào hứng đón nhận, mở ra cái nhìn đầy đủ, sinh động về đất nước và con người Afghanistan hiện nay.
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 41.2018 ĐA VĂN BẢN TRONG CỦA KHALED HOSSEINI Nguyễn Thị Hạnh1 TĨM TẮT Tiếp nhận tác phẩm góc nhìn đa chiều góp phần xác lập thêm cách nhìn đa diện cho tác phẩm Đọc “Ngàn mặt trời rực rỡ” Khaled Hosseini, sách “best seller” gần đây, từ lí thuyết đa văn bản, phần cắt nghĩa tiểu thuyết bạn đọc tồn giới hào hứng đón nhận, mở nhìn đầy đủ, sinh động đất nước người Afghanistan Nhiều mạch ngầm văn khơi gợi, thúc độc giả không ngừng suy ngẫm Từ khóa: Đa văn bản, Ngàn mặt trời rực rỡ, Khaled Hosseini ĐẶT VẤN ĐỀ Khaled Hosseini sinh năm 1965 Afghanistan, trƣởng thành Hoa Kỳ, có c nhân Sinh học Bác sĩ y khoa, đƣợc bi ết tới với tƣ cách tiểu thuyết gia có hai sách bán chạy giới: Người đua diều (2003) Ngàn mặt trời rực rỡ (2007) Sau sốt Người đua diều đƣợc xuất 48 quốc gia, đƣợc bình chọn “cuốn sách hay năm”, Ngàn mặt trời rực rỡ vừa mắt bạn đọc năm 2007 có mặt 40 nƣớc đƣợc xếp vị trí thứ ba mƣời tiểu thuyết xuất sắc giới Ngƣời đọc bị hút suốt 450 trang sách, điều mà không dễ thấy xu hƣớng đổi kỹ thuật viết văn xuôi đƣơng đại Sức hấp dẫn vƣợt xa câu chuyện cốt lõi đời, thân phận ngƣời phụ nữ Afghanistan, để vƣơn tới tầm lan tỏa rộng lớn từ tính đa văn Nhiều mạch ngầm văn đƣợc khơi gợi, thúc độc giả khơng ngừng nghĩ NỘI DUNG Đa văn (multitextuality) “mở cánh cửa tìm kiếm cho lập luận tác giả” [4], lối viết đặc thù chủ nghĩa hậu đại Từ tác phẩm, nhà văn “ngầm đề xuất lớp văn trừu tƣợng hơn, ẩn sâu sau nó” [1; tr.183] đôi khi, mạch ngầm văn vƣợt lên ý đồ ngƣời viết, đƣợc tiếp nhận đa chiều, phong phú từ độc giả “Đối với đa văn bản, đƣợc viết theo lối kể chuyện thơng thƣờng, ngƣời đọc phải tự “lần” chuỗi ngôn từ văn văn khác tự tìm ý nghĩa chúng đƣợc dẫn dắt từ trƣớc” [1; tr.183] Ngàn mặt trời rực rỡ hấp dẫn ngƣời đọc điều Cuốn tiểu thuyết với dung lƣợng không dài nhƣng văn đƣợc đặt vơ Trong số đó, chúng tơi đề xuất ba Giảng viên khoa Khoa học Xã hội, Trường Đại học Hồng Đức 49 TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 41.2018 văn tiêu biểu: văn cam chịu ngƣời phụ nữ, văn sức sống quật cƣờng ngƣời Afghanistan văn cảm hoá 2.1.Văn chịu đựng ngƣời phụ nữ Sức hấp dẫn sách, trƣớc hết câu chuyện cảm động, thƣơng tâm số phận ngƣời phụ nữ Afghanistan: Nana, Mariam Laila Ấn tƣợng bao trùm ám ảnh sức chịu đựng phi thƣờng ngƣời nhỏ bé Ngàn mặt trời rực rỡ có cách phân chia phần truyện đặc biệt Truyện gồm phần, đƣợc đánh số theo thứ tự từ mục đến 51 Phần gồm 15 mục dành trọn để kể đời Mariam từ sinh vợ Rasheed Phần từ mục 16 đến 26 dành để kể Laila Phần t mục 27 đến 47 lối kể song hành, “cặp díp” mục so le, số lẻ đặt tên Mariam (t mục 27 đến 47) số chẵn lấy tên Laila (từ mục 28 đến 46) Phần từ mục 48 đến 51 không lấy tên nhân vật nhƣng tập trung kể sống vợ chồng Laila Tariq Nhìn vào h ệ thống cấu trúc này, ta thấy có điểm đặc biệt Các chƣơng mục đƣợc đặt chủ yếu gắn liền với ngƣời phụ nữ, họ trung tâm c câu chuyện trung tâm c nỗi đau khổ, bất hạnh Hơn nữa, sau đọc xong phần 1, ngƣời đọc cảm giác nhƣ hẫng hụt tị mị văn Mariam suốt 15 mục trƣớc nhiên biến Lối kể chuyện lắp ghép có phần rời rạc khơng gợi cho độc giả đƣơng đại lạ lẫm, ngạc nhiên tâm đọc lí trí t ỉnh táo Tuy nhiên, họ tị mị khơng bi ết đối tƣợng mới, nhân vật phần hai có gắn kết, liên quan đến phần Và gần cuối phần hai, ngƣời đọc vỡ lẽ nhận ra, cấu trúc lắp ghép ý đồ tác giả trò chơi tạo nên miếng ghép số phận Nếu miếng ghép số phận Mariam nhiều bất hạnh, thiệt thịi miếng ghép thứ hai, Laila, không mờ nhạt Kiểu lắp ghép nhƣng lại có tác dụng “bồi sấn” làm nên chỉnh thể toàn vẹn thân phận ngƣời phụ nữ Afghanistan t kỷ XX đến nay, tăng thêm ấn tƣợng mạnh Đầu tiên số phận ngƣời phụ nữ có tên Nana, mẹ Mariam Nana số quản gia cho Jalil, bố Mariam Khi bụng bà to dần lên, “hèn nhát”, “khơng có dũng khí”, giữ thể diện u cầu bà vợ, Jalil bắt bà phải gói ghém đồ đạc để đến Iran Bà tự nhận thấy “chỉ dâu dại”, “một ngải” mang nỗi trầm uất Bà đành chấp nhận nuôi để ông ta đến thăm ông ta muốn Bà tỏ coi thƣờng Jalil vạch tội ông ta cho Mariam nhƣng cô bé không tin, hào quang mà ông tạo cho cô lần gặp mặt lấn át Bà chấp nhận sống đầy cam chịu, y nhƣ cách gái bà sau lấy chồng Điều khiến Mariam khơng ngi ám ảnh dịng ý thức nhớ bà, kể sau này: “mỗi tuyết tiếng thở dài nặng nhọc ngƣời đàn bà phiền muộn gian Rằng tất tiếng thở dài bay lên tận trời cao, tụ thành mây vỡ thành đốm nhỏ li ti, lặng lẽ rơi xuống ngƣời phía dƣới Nhƣ gợi nhắc rằng, ngƣời đàn bà nhƣ đau khổ Chúng ta chịu đựng điều rơi xuống đầu lặng lẽ” [2; tr.108]; “Giống nhƣ kim la bàn ln hƣớng 50 TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 41.2018 Bắc, ngón tay buộc tội ngƣời đàn ông trỏ vào ngƣời phụ nữ Luôn nhƣ vậy” [2; tr.398]… Chịu đựng, chịu đựng chịu đựng, dƣờng nhƣ cẩm nang, Kinh thánh cho phụ nữ Afghanistan Để cuối cùng, đổi lại cho “chịu đựng” ấy, Nana, Mariam, Laila khắp đất nƣớc Bên cạnh đó, độc giả tiếp tục ấn tƣợng Mariam Từ cô bé 13 tu ổi, vỡ mộng ngƣời cha, cô chấp nhận hôn nhân áp đặt để trả thù cha Cô lầm lũi, cam chịu, tồn tâm tồn ý chăm sóc ơng ta nhƣng khơng khiến ơng ta hài lịng sau bốn năm, với bảy lần cô mang thai mà sinh Và “bây Mariam sợ hãi tiếng ơng ta trở nhà vào buổi tối”, âm thanh, “tiếng chìa khố lạch cạch, tiếng kẹt cửa” làm “trái tim cô loạn nhịp” lo lắng Cô sống nỗi bất an “khơng hiểu tối hơm ơng ta dùng lí để buộc tội cô” Cô nhận ra, “cô gánh nặng ông ta” [2; tr.117] chịu đựng cách hành x thơ bạo c ơng ta, chí có lần, “ơng ta thơ bạo chọc hai ngón tay vào mi ệng c ậy cho mở ra, sau nhét viên sỏi cứng lạnh ngắt vào trong”, bắt phải nhai “Sau ơng ta đi, để Mariam lại đó, nhổ khỏi miệng đá cuội, máu, mảnh vỡ hai hàm” [2; tr.122] Chuỗi dài 19 năm cô sống Rasheed ngày nhƣ Phần ba tiểu thuyết, với lối kể sóng đơi, hai mảnh đời Mariam Laila bên cạnh nhau, ban đầu tƣởng nghệ thuật tạo đối lập, tƣơng phản hai ngƣời phụ nữ Afghanistan số phận đƣa đẩy họ vào hoàn cảnh trớ trêu Nhƣng thực chất, điều mà Hosseini muốn khơi gợi, khơng phải có Mục 27 47, bắt đầu kết thúc dành cho Mariam, mục 28 đến 46 dành cho Laila, tƣơng đối đồng song số lƣợng mục dành cho Mariam trội (2 mục) ƣu ngƣời kể dành cho nhân vật Mariam mà khép lại đời trọn vẹn cô chuỗi ngày bất hạnh chết mục 47, kết thúc phần ba sách Tất hành động, việc làm cô tỏ cam chịu, chấp nhận (cùng chung chồng với Laila, Laila chăm sóc yêu thƣơng đứa bé riêng Laila, chung Laila với chồng cô, trở thành nạn nhân lần Rasheed trút giận Laila bỏ trốn gặp lại ngƣời yêu cũ) giống mẹ cơ, nhận lại nỗi đau Cịn Laila, cô gái đƣợc may mắn sinh gia đình hạnh phúc, đƣợc học hành tử tế, đƣợc yêu đƣơng tự do, nhƣng lại nạn nhân chiến tranh rơi vào vấn nạn gia đình đa thê, bạo lực áp chế Cảnh hai ngƣời phụ nữ, hai ngƣời vợ ôm đầu chịu trận đòn roi ngƣời chồng khiến “chỉ trái tim sắt đá dửng dƣng trƣớc câu chuyện này” (Glamour), “mà khơng bị theo nó, chìm đắm nó, thổn thức nó” (Mariella Frostrup)… Có thể thấy, đau khổ nhẫn nhịn mà ngƣời phụ nữ Afghanistan phải chịu đựng tiểu thuyết làm tan chảy nhói đau trái tim đọc Giữa thời đại bình đẳng, nữ giới đƣợc tôn vinh, câu chuyện Nana, Mariam, Laila Ngàn mặt trời rực rỡ giống nhƣ chuyện kể từ thuở xa xƣa nào, thật khó tin, khiến trái tim ngƣời đọc không nguôi thổn thức Khaled Hosseini, phƣơng diện này, truyền đến nhân loại văn bản, thông điệp sống động mà đau xót thúc 51 TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 41.2018 giục ngƣời có lƣơng tri nào, muốn hành động để bảo vệ quyền hạnh phúc bình thƣờng ngƣời phụ nữ, thời đại lúc 2.2 Văn sức sống quật cƣờng ngƣời Afghanistan Bên cạnh ám ảnh cam chịu dẻo dai, bền bỉ đến khó tin ngƣời phụ nữ, tiểu thuyết Ngàn mặt trời rực rỡ văn sức sống đặc biệt quật cƣờng ngƣời Afghanistan trải qua chiến hủ tục Laila có biệt danh “Cô gái cách mạng”, đƣợc sinh vào đêm diễn đảo tháng Tƣ năm 1978 Cơ cho rằng, “một cách mạng, dậy giai cấp công nhân chống lại bất cơng…” [2; tr.131] Thay học phải chịu đựng từ ngƣời mẹ Mariam, Laila đƣợc bố dạy rằng: “Cƣới xin việc chờ đợi nhƣng việc học khơng… Và bố biết rằng, chiến tranh kết thúc, Afghanistan cần đến nhƣ cần ngƣời đàn ơng, chí cịn Bởi lẽ xã hội phát triển ngƣời phụ nữ không đƣợc học Khơng thể phát triển” [2; tr.133] Khơng khí u ám chiến tranh bao trùm toàn thành phố, Laila cảm nhận đƣợc “thành phố ngột ngạt nhƣ lò hơi” lũ chó Kabul “đã thêm vào vị chúng thịt ngƣời” Điều đặc biệt gái là, ý thức đƣợc tàn khốc chiến tranh nhƣng “nằm giƣờng ngắm chân trời bừng chói màu cam màu vàng” mơ giấc mơ đẹp Kabul kỉ XVII đƣợc ngợi ca Saib-e- Tabrizi diện: “Không đếm đƣợc mặt trăng toả sáng mái ngói nàng Hay ngàn mặt trời rực rỡ trốn sau tƣờng nàng” [2; tr.215] Hình ảnh ngƣời cha khóc Kabul gái có niềm tin vào mảnh đất Kabul, phần cho ngƣời đọc nhận thấy sức sống tiềm tàng, thiêng liêng quê hƣơng trái tim trí óc ngƣời nơi Nhƣng chiến tranh không buông tha Ngay ngày thứ ba, cô phải chứng kiến tiếng gầm, tiếng rít, “mặt đất trịng trành dƣới chân cơ”, ánh sáng mặt trời chiếu vào mặt, soi rõ rung chuyển đất, đá, sỏi, kính vỡ máu Cả gia đình cịn sống sót Chiến tranh khơng cƣớp gia đình, ngƣời thân, ngƣời yêu mà cịn đối mặt với nguy khơng nơi nƣơng tựa Cô đƣợc Rasheed lôi lên từ đống đổ nát, trở thành vợ ơng ta để sinh đứa cô nhà tạm đảm bảo cho tồn thay vào trại tị nạn với nhiều nguy Toàn tranh thu nhỏ nhà ba ngƣời làng Kabul Cùng với chiến tranh, bạo hành, họ lần lƣợt chứng kiến tàn khốc sau đó: hạn hán đói với số xác thực, sống động kèm với thơng tin ngày, tháng, năm cụ thể Hạn hán bắt đầu năm 1998 với số thống kê chi tiết, chân xác nhƣ trang tƣ liệu lịch sử: “Sông Kabul trơ đáy khơng có lũ đầu mùa xuân Giờ thành nhà vệ sinh cơng cộng, khơng có ngồi đá cuội rác thải ngƣời” [2; tr.323] Những chi tiết miêu tả cụ thể đến mức nhƣ đƣợc xem tin tức truyền hình Đối mặt với hạn hán cịn nỗi khiếp sợ trƣớc khám xét vô lý, thu biên tài sản đánh ngƣời công khai Taliban 52 TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 41.2018 Dân Kabul phải đào hố để giấu tài sản trốn ngƣời Rồi cửa hàng Rasheed bị cháy, ông ta việc Tài sản nhà bị mang bán hết không đủ trang trải sống nhà Cái đói hành hạ họ “Chết đói trở thành nguy hiển hiện” khắp nơi Rồi vào buổi sáng tháng Tư năm 2001, vài ngày trước sinh nhật lần thứ hai mươi ba Laila, “Laila nghe tin Ahmad Shah Massoud tới Pháp nói chuyện với Nghị viện Châu Âu” cầu viện giúp đỡ tổng thống Bush chống lại kẻ khủng bố phản đối hành động quân Taliban phá huỷ hai tạo tác lịch sử lớn Afghanistan… Trên khủng hoảng trị chung ấy, bầu khơng khí Kabul nhƣ đặc quánh, thít chặt họ Bài học mà bé Aziza, Laila Tariq đƣợc học dƣờng nhƣ khơng phải thứ lí thuyết sng, giáo điều, khô cứng Bài học Aziza trở thành kim nam cho kẻ len lỏi qua chiến tranh, hạn hán, đói khủng bố Nhƣng hết, sức sống quật cƣờng ngƣời Kabul nói riêng ngƣời Afghanistan nói chung tr thành anh hùng ca hào sảng gắn với kiện mùa hè năm 2000, mùa hè c phim Titanic: hạn hán, khủng bố, đói kém, chiến tranh… khơng ngăn đƣợc “cơn sốt phim Titanic lan r ộng Kabul” “Ngƣời ta lút mang nh ững phim lậu từ Pakistan sang - đơi cịn giấu đồ lót Khi thời gian giới nghiêm đến, ngƣời khoá cửa, tắt đèn, vặn nhỏ âm lƣợng bắt đầu khóc thƣơng cho Jack, Rose hành khách gặp nạn tàu chìm Nếu có điện, Mariam, Laila lũ trẻ xem Rất nhiều lần, vào đêm khuya, họ đào ti vi từ phía sau nhà dụng cụ lên, tắt đèn lấy chăn che lên cửa sổ” [2; tr.334] Và “thành phố Titanic” đời với “những thảm Titanic”, “quần áo Titanic”, chí “chất khử mùi Titanic”, bánh Titanic, kem đánh Titanic… Bằng gắn kết yếu tố lịch sử xác (“mùa hè năm 2000”) yếu tố truyền thơng (nghe, nhìn) phim Titanic tiếng, tác giả Khaled Hosseini nhƣ khắc, tạc đƣợc thơng điệp mà ngƣời Afghanistan mu ốn gửi đến tồn giới: Titanic có khả cứu rỗi ngƣời Kabul Họ nói: Đó nhờ “bài hát phim”, nhờ có “biển cả”, nhờ “sự xa hoa”, nhờ “con tàu”, nhờ Leo… Mỗi ngƣời quan niệm Kinh thánh nhƣờng chỗ cho Titanic Những trừu tượng nhƣờng chỗ cho Cụ thể xác thực Tình yêu ni ềm tin vào sống cứu rỗi họ Và Kabul sống đƣợc qua bao bi ến cố tang thƣơng, “Kabul xanh trở lại’ họ trở tháng Tƣ năm 2003, “sơng Kabul lại cuộn chảy Dịng nƣớc lũ mùa xuân dấu vết thành phố Titanic trơi xa” nhƣng “khơng than khóc thành phố Titanic đi” [2; tr.445] Và phim Titanic đƣợc chiếu công khai rạp “Thành phố thay đổi” Laila “lại đƣợc nghe tiếng nhạc góc đƣờng phố Kabul, đàn rubab trống tabla, dootar… với ca cũ” [2; tr 447] Song hành với mạch chảy thời sự, lịch sử, trị… đƣợc tái dƣới bàn tay Hosseini, đất nƣớc ngƣời Afghanistan hiển hào hùng trang tiểu thuyết Đi qua nỗi đau mát tang thƣơng, vẻ đẹp sức sống bền bỉ, mãnh liệt nhân văn ngƣời nơi khiến cho nhân loại cảm phục Những thấu cảm đầy “cảm động chân thực, câu chuyện tái tàn nhẫn bất công chiến tranh, nhƣng hồn cảnh đó, ngƣời không để phẩm chất tốt đẹp mình” 53 TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 41.2018 (Image), “một tranh buồn chân thực ngƣời dân Afghanistan, đồng thời cho thấy sức sống dẻo dai hy vọng bền bỉ nhân vật truyện” (Publishers Weekly)… 2.3 Văn cảm hố Khơng hồn tồn ngẫu nhiên mà Ngàn mặt trời rực rỡ vừa mắt, ngƣời ta đặt câu hỏi: “Ngàn mặt trời rực rỡ có hay nhƣ Người đua diều khơng, câu trả lời: “Khơng, hay hơn” (Washington Post) Cùng với sức sống quật cƣờng ngƣời Afghanistan, tiểu thuyết lại ngời sáng học cảm hoá Trƣớc hết, khả cảm hố Laila từ Mariam Hai ngƣời phụ nữ chung chồng đƣợc khắc hoạ phần ba sách Thoạt đầu, phản ứng tự nhiên, hoàn toàn d ễ hiểu, Mariam khơng mu ốn chồng có thêm vợ nhƣng đành lầm lũi cam chịu, lòng đầy hậm hực Mỗi âm phòng ngủ chồng, thay đổi sắc mặt chồng, bà biết Mỗi hành động Laila khiến bà khó ch ịu, chí, họ lao vào m ắng chửi Cho đến đứa bé đƣợc sinh Lần đầu tiên, bà ngạc nhiên thấy Laila bé nhỏ lao vào công ngăn ông ta đánh bà Hành động Laila khiến Mariam thay đổi Đêm đó, lần đầu tiên, quan tâm đến đứa bé, Laila, “thì thầm” với “biết có thiện cảm với đứa bé này” Mariam từ dành tồn tình yêu thƣơng lẽ sống cho Và ch ính nhờ đứa bé, bà Laila b đầu xích lại gần nhau, mở lịng với Bao nhiêu uất ức đƣợc sẻ chia, nhƣng hết, Laila đủ tin tƣởng để kể cho Mariam bi ết bí mật đời Đứa bé khơng ph ải c Laila với Rasheed Và tháng ngày sau đó, niềm vui hạnh phúc trở lại với hai ngƣời đàn bà bất hạnh Họ có ngu ồn sống cho Sau này, hình bóng Mariam ln “hiển nụ cƣời lũ trẻ Bà vần thơ Aziza lời cầu nguyện cô bé cô bé vái hƣớng Tây Nhƣng tất cả, Mariam lòng c Laila, nơi bà toả tia ấm áp ngàn mặt trời” [2; tr.452] Thì ra, ngàn mặt trời rực rỡ câu thơ mà thi nhân kỉ XVII viết diện kỉ XXI này, nơi mà đau thƣơng mát không th ể dập tắt đƣợc ánh hào quang r ực rỡ ấm áp Và với Laila, Mariam ngàn mặt trời rực rỡ Nếu cảm hoá Mariam dành cho Laila đơn thức tỉnh lƣơng tri, tính thiện, Laila có khả cảm hố Mariam thay đổi nhận thức Sống nhà, Mariam nhận thấy hành động Laila có tính tốn, cân nhắc trí tuệ Lần đầu tiên, Mariam nghĩ “những năm tháng tƣơi sáng chờ đợi cơ” [3; tr.284] Nhờ có Laila, Mariam dần có ý thức phản kháng Rõ ràng là, đến lúc này, sau 19 năm lầm lũi làm vợ lão, lần bà tự tin chủ động tính tốn cho kế hoạch phản kháng Thay Mariam cam chịu trƣớc kia, Mariam hồn tồn khác Bà chủ động chơn xác lão, tự thú chấp nhận án phạt Ngày tử hình bà, bà sợ “mình làm điều ngu ngốc, bà khóc lóc, van xin… sợ sinh học hay ô nhục thể xác phản bội bà” nhƣng “hai chân bà không khuỵu vào nhau”, “bà bƣớc cách vững vàng” giây phút cuối, “bà khơng cịn cảm thấy tiếc nuối nữa, thấy 54 TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 41.2018 bình yên thản tràn ngập khắp thể” [2; tr.406] Nhận thức đổi thay nhờ cảm hố kinh Koran hồ quyện, đan bện giúp bà đón nhận chết thản Sự cảm hoá đƣợc nâng tầm, sánh ngang đức tin, sánh ngang cứu rỗi Khác nào, Laila sánh ngang Đấng cứu thế, sánh ngang mặt trời Không dừng lại đó, phần tiểu thuyết, không dài, đƣợc nhà văn dành cho bốn mục, không gắn với tên nhân vật nhƣng dành trọn viết sống gia đình hạnh phúc Laila Tariq, sau chết Rasheed Mariam Cùng với hai ngƣời phụ nữ, Tariq ngƣời có khả cảm hoá Bằng nhận thức ngƣời đàn ông sớm đƣợc giác ngộ, Tariq trở sau chiến tranh vẹn nguyên niềm vui sống Anh truyền đƣợc niềm tin tới Laila hết, anh tình yêu thƣơng, nhân hậu, khiến cho Zalmai, riêng Laila với Rasheed mở lòng Từ chỗ căm ghét anh, “đứng sát vào anh tựa vào hông anh” đầy tin cậy, chí, “thằng bé địi đƣợc cạo đầu giống Tariq” Ngàn mặt trời rực rỡ, nhƣ tên gọi nó, khơng tự có khả phản chiếu hào quang mà cịn làm cho xung quanh toả sáng Đọc tiểu thuyết Hosseini, biết thêm ngàn mặt trời mực rỡ Văn cảm hoá đủ để khiến ta sống nhân hậu hơn, nỗ lực 3.KẾT LUẬN “Nhờ có Khaled Hosseini, Afghanistan cu ối tìm thấy tiếng nói c mình” (Financial Times) nh ững độc giả dễ dàng nhận sau ba tiểu thuyết Người đua diều, Ngàn mặt trời rực rỡ, Và núi v ọng Khaled Hosseini Không c ầu kì đổi kĩ thuật văn chƣơng, Ngàn mặt trời rực rỡ có khả lay động hàng triệu triệu trái tim bạn đọc khắp giới, nhiều góc nhìn khác Trong đó, đa văn góp phần nâng tầm tƣ tƣởng độ lan toả giá trị tác phẩm, đem lại say mê hút đặc biệt cho sách tính thời tính nhân văn bất tận Một lần nữa, nhân loại có cách nhìn đầy đủ hơn, chân xác đất nƣớc ngƣời Afghanistan với niềm cảm phục lớn lao TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] [2] [3] [4] Lê Huy Bắc (2012), Văn học hậu đại - lí thuyết tiếp nhận, Nxb Đại học sƣ phạm, Hà Nội Hosseini, Khaled (2014), Ngàn mặt trời rực rỡ, Nxb Văn học, Hà Nội Nguyễn Văn Thuấn (2013), Dẫn luận ngắn lí thuyết liên văn bản, Phê bình văn học, https://phebinhvanhoc.com.vn/dan-luan-ngan-ve-ly-thuyet-lien-van-ban, cập nhật ngày 08/11/2013 Chou, Abner Twain (2008), Multi - Textuality, Authorial Logic, And Exegesis “Opening the Door of the Quest for Authorial Logic”, Theological Reserch Exchange Network, Portland 55 TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 41.2018 MULTITEXTUALITY IN A THOUSAND SPLENDID SUNS BY KHALED HOSSEINI Nguyen Thi Hanh ABSTRACT Approaching the work from multi-dimentional perspectives contributes establish a comprehensive view of the work Reading “A Thousand Splendid Suns” of Khaled Hosseini, recently a best seller book, from the multitextuality, we know to some extent why this novel is welcomed in the world, it leads to vital overview of Afghanistan and its now The underlying insights stimulate readers continuously think of it Keywords: Multitextuality, A Thousand Splendid Suns, Khaled Hosseini 56 ... Nxb Đại học sƣ phạm, Hà Nội Hosseini, Khaled (2014), Ngàn mặt trời rực rỡ, Nxb Văn học, Hà Nội Nguyễn Văn Thuấn (2013), Dẫn luận ngắn lí thuyết liên văn bản, Phê bình văn học, https://phebinhvanhoc.com.vn/dan-luan-ngan-ve-ly-thuyet-lien-van-ban,... nhân vật truyện” (Publishers Weekly)… 2.3 Văn cảm hố Khơng hồn toàn ngẫu nhiên mà Ngàn mặt trời rực rỡ vừa mắt, ngƣời ta đặt câu hỏi: “Ngàn mặt trời rực rỡ có hay nhƣ Người đua diều khơng, câu... giống Tariq” Ngàn mặt trời rực rỡ, nhƣ tên gọi nó, khơng tự có khả phản chiếu hào quang mà cịn làm cho xung quanh toả sáng Đọc tiểu thuyết Hosseini, biết thêm ngàn mặt trời mực rỡ Văn cảm hoá đủ