VŨ HẢI YẾN NGHIÊN CỨU NGUYÊN NHÂN VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN THỞ MÁY KÉO DÀI TẠI BỆNH VIỆN NHI TRUNG ƯƠNG Hướng dẫn khoa học: PGS TS Phạm Văn Thắng NỘI DUNG CHÍNH ĐẶT VẤN ĐỀ TỔNG QUAN TÀI LIỆU ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN KIẾN NGHỊ ĐẶT VẤN ĐỀ - Thở máy phương pháp điều trị phổ biến ICU - Hầu hết, cần thở máy < ngày - Tuy nhiên, có số cần thở máy kéo dài - Tỉ lệ – 13%, có xu hướng tăng lên → tăng gánh nặng cho sở y tế Tissot Low, Yi-Jing Lin, Chun-Lan Law cộng (2017) Management of Patients Requiring Prolonged Mechanical Ventilation J Intern Med Taiwan, 29, 28-32 ĐẶT VẤN ĐỀ • Nhiều nguyên nhân yếu tố nguy khiến bệnh nhân phải thở máy kéo dài Trong đó, nhiều yếu tố khắc phục • Trên giới, có nhiều nghiên cứu, chí Hoa Kỳ dự đốn, xây dựng kế hoạch nhân lực, ngân sách chăm sóc nhóm bệnh nhân nhiều năm • Ở Việt Nam, thực tế có nhiều bệnh nhân nghiên cứu hạn chế Marya D Zilberberg A F Shorr (2008) Prolonged acute mechanical ventilation and hospital bed utilization in 2020 in the United States: implications for budgets, plant and personnel planning BMC Health Services Research, 8, 242 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Mục tiêu Xác định nguyên nhân số yếu tố liên quan đến thở máy kéo dài bệnh viện Nhi Trung ương Mục tiêu Nhận xét diễn biến kết cục bệnh nhân thở máy kéo dài TỔNG QUAN TÀI LIỆU: ĐỊNH NGHĨA A Thở máy từ 21 ngày trở lên, ngày (áp dụng cho từ trẻ sơ sinh có tuổi thai ≥ 37 tuần) B Thở máy xâm nhập không xâm nhập C Cả trường hợp thở máy bị gián đoạn 48 Michae Sauthier et al (2017) Pediatric Prolonged Mechanical Ventilation: Considerations for Definitional Criteria RESPIRATORY CARE, 62 (1), 49-53 TỈ LỆ THỞ MÁY KÉO DÀI 4% - 13% 10% Epstein SK, Vuong V (1999) Lack of influence of gender on outcomes of mechanically ventilated medical ICU patients Chest 116:732-739 5% PJ Scalise J Vottol (2005) Weaning from long-term mechanical ventilation Chronic Respiratory Disease, (99-103) 9% Ezequiel Monteverde, Analía Ferna´ ndez, Rossana Poterala cộng (2011) Characterization of pediatric patients receiving prolonged mechanical ventilation Pediatr Crit Care Med, 12 (6), 287-291 6,3% Lone NI W TS (2011) Prolonged mechanical ventilation in critically ill patients: epidemiology, outcomes and modelling the potential cost consequences of establishing a regional weaning unit Crit Care Med, 15, R102 Nguyên nhân, yếu tố nguy thở máy kéo dài BỆNH CHÍNH Quan trọng - - VPQP/ bệnh lý đặc biệt bệnh thần kinh cơ, bệnh loạn sản phế quản phổi, suy dinh dưỡng Di chứng sau viêm não – màng não…… CÁC YẾU TỐ DO THẦY THUỐC GÂY NÊN Có thể khắc phục - Thuốc an thần Hội chứng cai thuốc an thần Thuốc vận mạch QT CHĂM SÓC HẠN CHẾ KỸ THUẬT Vòng luẩn quẩn Thở máy kéo dài làm tăng nhiễm trùng bệnh viện Ngược lại, NTBV làm tăng thời gian thở máy Các máy thở hệ cũ, tăng công thở mức KẾT CỤC CỦA THỞ MÁY KÉO DÀI Tăng thời gian nằm viện Tăng tỉ lệ tử vong PMV sử dụng 29,1% thời gian nằm viện ICU, cao có ý nghĩa so với nhóm khơng thở máy kéo dài Cao có ý nghĩa so với nhóm khơng thở máy kéo dài ( 40,3% so với 33,8%; p=0,02) PMV Tăng chi phí điều trị Số lượng bệnh nhân PMV đứng thứ 60 tổng số bệnh nhân nhập viện tổng chi phí bỏ tỉ USD năm 2005, đứng hàng thứ Gánh nặng cho y tế Gánh nặng cho y tế TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRÊN THẾ GIỚI • Năm 1986, Make CS báo cáo 147 bệnh nhân Massachusetts thở máy kéo dài Make BJ, Dayno S Gertman P (1986) Prevalence of chronic ventilator-dependency Am Rev Respir Dis, 133, 167 • Năm 1989, ước tính số tăng lên 11400 bệnh nhân cần thở máy kéo dài, chi phí 789 USD/ngày, 3,2 tỷ USD/ năm Scalise PJ, Gerardi DA, Wollschlager CM cộng (1989) A regional weaning center for patients requiring mechanical ventilation: an 18-month experience Connecticut Medicine, 61, 387-389 • Năm 2005, PJ Scalise: có 5% số bệnh nhân thở máy cần thở máy kéo dài, chi phí đáng báo động, kết đầu đáng khả quan PJ Scalise J Vottol (2005) Weaning from long-term mechanical ventilation Chronic Respiratory Disease, (99-103) Liên quan viêm phổi thở máy thở máy kéo dài Viêm phổi thở máy Có Khơng Tổng (**)Kiểm Thở máy Thở máy kéo dài không kéo dài (n=39,%) (n=136,%) 34 36 69 87,2% 26,5% 39,4% 100 106 12,8% 73,5% 60,6% 39 136 175 100% 100% 100% Tổng OR (n,%) (KTC95%) 15,28 (5,91 – 39,49) p(**) 0,00 định Chi – bình phương Lê Xuân Ngọc (2017) Đặc điểm dịch tễ học viêm phổi liên quan thở máy trẻ tuổi sơ sinh khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Nhi trung ương, Đại học Y Hà Nội Phân tích logistic đa biến để xác định số yếu tố liên quan đến thở máy kéo dài Các yếu tố liên quan OR KTC 95% p Viêm phế quản phổi 0,355 0,118 – 1,193 0,066 Tiền sử bệnh thần kinh 0,712 0,134 – 3,771 0,689 Phân loại điểm PRISM cao 5,148 1,439 – 18,409 0,012 Hội chứng cai 0,165 0,060 – 0,456 0,001 Viêm phổi thở máy 0,133 0,045 – 0,397 0,000 Cơng thức dự đốn tỉ lệ trở thành thở máy kéo dài qua nghiên cứu KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN MỤC TIÊU Nhận xét diễn biến kết cục bệnh nhân thở máy kéo dài Số ngày nằm viện bệnh nhân thở máy kéo dài Trung vị Thở máy kéo dài Thở máy không kéo GTNN - GTLN (n=39) dài (n=136) Số ngày điều trị khoa ĐTTC 37 11 (ngày) (2 – 134) (1 – 34) Số ngày điều trị viện 43 15 (ngày) (3 – 155) (1 – 94) (***)Kiểm định Mann-Whitney U p(***) 0,00 0,00 Tương quan tuyến tính số ngày thở máy khoa ĐTTC tổng số ngày điều trị bệnh viện r=0,758 p=0,00 (p 20 chưa thấy khác biệt hai nhóm • Nguy thở máy kéo dài tăng lên 13,94 lần bệnh nhân bị hội chứng cai, tăng lên 15,28 lần bệnh nhân bị viêm phổi liên quan thở máy, tăng lên có ý nghĩa phải đặt lại ống nội khí quản nhiều lần • Qua phân tích đa biến, yếu tố liên quan đến thở máy kéo dài phân loại điểm PRISM, mắc hội chứng cai, tình trạng viêm phổi thở máy, lại yếu tố bị bệnh viêm phế quản phổi, có tiền sử bệnh thần kinh chưa thấy liên quan KẾT LUẬN Diễn biến kết cục bệnh nhân thở máy kéo dài • Bệnh nhân thở máy kéo dài có tổng thời gian nằm điều trị bệnh viện, khoa Điều trị tích cực cao có ý nghĩa so với nhóm thở máy khơng kéo dài Số ngày điều trị ước tính theo cơng thức: Số ngày điều trị = 15,95 + 1,03 x (số ngày thở máy) • Bệnh nhân thở máy kéo dài có 87,2% viêm phổi thở máy 79,5% xẹp phổi • Tỉ lệ mở khí quản bệnh nhân thở máy kéo dài 30,8% Một nửa số mở khí quản sau 18 ngày thở máy • Tỉ lệ tử vong nhóm thở máy kéo dài 25,6% khơng có khác biệt so với nhóm thở máy khơng kéo dài Thời gian sống sót trung bình nhóm thở máy kéo dài cao so với nhóm thở máy khơng kéo dài (45,68 ngày với 6,74 ngày) HẠN CHẾ LUẬN VĂN Cỡ mẫu nhỏ chưa tìm thấy mối liên quan thở máy kéo dài với bệnh tim bẩm sinh, bệnh thần kinh cơ, bệnh thần kinh trung ương KIẾN NGHỊ Cần thực nghiên cứu với cỡ mẫu lớn để tìm thêm yếu tố liên quan với thở máy kéo dài Chia nhỏ vấn đề liên quan đến thở máy kéo dài để chi tiết hóa đưa vào thực hành lâm sàng EM XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN SỰ CHÚ Ý LẮNG NGHE!